TWEEDE BLAD VAN PEEL EN MAAS
Dagboek van een krijgsgevangene
Jaarvergadering
Zuivelfabriek Venray.
Emigratie
Vergadering R.K. Middenstand
De Winkelsluitingswet
naar Zuid-Afrika
ZATERDAG 30 AUGUSTUS 1952 2 No' 35
DRIE EN ZEVENTIGSTE JAARGANG
Het was druk jl. Zaterdag in Zaal
Wilhelmina, toen oindelyk de uitge
stelde jaarvergadering van Venray's
Zuivelfabriek gehouden werd.
pe 7,aal zat geheel vol en dat de
leden niet gekomen waren voor de
pulden presentiegeld, toonde wel het
verloop van de vergadering, die by
ontstentenis van den heer A. Poels
werd geleid door den heer H. Asseï-
bergh8.
Venray's grootste industrie
Uit het jaarverslag van de Directeur
bleek wel duidelijk, dat onze Coüp.
Zuivelfabriek met de jaren de grootste
industrie geworden is, die Venray
rjik is. Want niet alléén zijn hot
vorig jaar méér dan 13 millioen kilo
melk verwerkt en worden per jaar
voor verschillende millioenen aan geld
omgezet, maar een sotal personen
vonden over 1051 in deze fabriek
regelmatig werk.
De eigen melkaanvoer bedroeg
13.005.185 kg, met een gemiddeld
vetgehalte van 3 618 pet. (vorig jaar
3.376 pet.), waarmede de fabriek boven
het Limburgse gemiddelde ligt en
nog net iets onder het landelijk
gemiddelde.
Over de kwaliteit van de melk
niets dan goed, al had men in Oct.
en Nov. wel klachten gehad. Maar
dit lag aan de kwaliteit van het
veevoeder (kuil- en herfstvoer), dat
ook wel eens ondeskundig behandeld
was en dat vooral by de boterberei-
ding een kwalijke geur achterliet.
Desondanks heeft het gehele jaar
door 't Z K B. export kwaliteitsmerk
weer op de Venrayse boter geprijkt.
De Directeur liet verder nog eens
duidelijk blijken, dat kwaliteitstoe
slag op de melk mede tot de zuivere
melkprijs hoort.
Om de kwaliteit van de melk nog
hoger op te voeren, zyn ook in 1931
verschillende melkerscursussen ge
geven, zo op de Heide, Oostrum en
Smakt, 56 volleerde melkers werden
afgeleverd. De runderhorzelbestryding
verloopt nog niet vlot. Slechts 300
van de 1000 leden hebben hetbestry
dmgspoeder gebruikt.
De veeverplegingswedstriiden kon
den vanwege het mond en klauwzeer
geen doorgang vinden. Het scheren
van het vee neemt hand over hand
toe. In 1951 werden 3839 dieren be
handeld. (rn '50 2898, in '49 1634, in
'48 668)
TBC-bestryding
De tbc-bestryding verliep goed. Van
de Limburgse leden werden 7494
dieren onderzocht, waarvan slechts
7.1 pet. of 535 stuks positief reageer
den. Van de 899 bedryven, die hier
werden onderzocht, waren er 425 tbc
vry, 219 reactievry en 225 nog be
smet.
By een gemiddeld Limburgs per
centage van 106 pet. slaat Venray
dus wol een goed figuur
De aansluitingen bij de verschillen
de fok- en controleverenigingen
stygen gelukkig steeds hoger en nu
staan bijna 70 pet. der dieren onder
controle. De bijdragen zullen misschien
in de verre toekomst voor de boeren
wat groter worden, maar dan is ook
de gebruikswaarde van het vee hoger
hierbij 428 leden aangesloten. Thans
zijn het 869 en is Venray de eerste
vereniging in Nederland, waarbij alle
daarvoor in aanmerking komende
leden zyn aangesloten. In het afge
lopen jaar werden 3 261 dieren gein-
semineerd met 5354 inseminaties.
Het drachtigheidspercentage be
droeg bijna 90 pet. en byna 57 pet.
werd drachtig na de eerste insemina
tie. Resultaten, waarover men
alleszins tevreden mag zyn. Trouwens
de gehele stierhoudery stemt tot
tevredenheid. De 14 afgeslachte stieren
brachten zoveel op dat het zestal
wat er nu staat voor zegge en
schrijven f 1— op de balans staat
en dat terwyl ze op de centrale
stierenkeuring in Roermond onlangs
maar liefst een kampioen en een
reserve-kampioen opleverde.
Winstverdeling
Uit de balans en exploitatie
rekening, die dan werden behandeld
bleek, dat voor de geleverde melk
aan de leden over 1951 werd betaald
f 2.430 080.—, of f 18.77 per 100 kg.
Dat 1951 een gunstig jaar is geweest
voor de fabriek bleek wel uit het
onverdeelde melkgeld f 33.579.30, dat
de vergadering bestemde om bijge
schreven te worden by de ledenlening,
waardoor de leden 4 pet. van hun
geld krygen en de fabriek niet by
anderen behoeft aan te kloppen om
geld.
In 1951 werd niets by gebouwd,
hoewel reeds toestemming gegeven
was voor de bouw van een nieuw
laboratorium, uitbreiding van kantoor
ruimte en een nieuw tanklokaal.
Het wordt echter hoog tyd, dat
de melkontvangst efficiënter wordt
ingericht en daarom vroeg het bestuur
nu coestemming om al deze 4
veranderingen in eenmaal te doen.
Hoewel de vergadering graag een
begroting gezien zou hebben, kon
deze niet verstrekt worden, aangezien
men die nog moest opstellen en men
het nog niet helemaal eens was hoe
een en ander gemaakt zou moeten
worden. De vergadering had zoveel
vertrouwen in het bestuur, dat dit
verder zonder meer die toestemming
Kunstmatige inseminatie
In 1947 is men begonnen met de
stieren op een centrale plaats byeen
te brengen en 1951 heeft daar het
droeve einde van gezien. Er werden
namelijk 14 stieren afgeslacht, omdat
toen de K.I. zyn intrede had gedaan
en wel met groot succes.
Toen de K.I. in 1950 startte, waren
XXII
Er werd in '51 f 158 000 besteed
voor nieuwe melktanks en andere
machineriën.
Zuivelo verzicht
De fabriek ontving slechts 0,63 pet.
mindei melk als in 1950 en slaat
dus een goed figuur tegenover de
landelijke vermindering van 2,5 pet.
Het vetgehalte neemt nog steeds toe.
Het verbruik van boter neemt echter
af. Nederland slaat zelfs een laagte
record wat dit betreft.
De Nederlander eet per jaar slechts
2,5 tot 3 kg boter. De Belg heeft 11
kg nodig en de West Duitser 6 kg.
Het gevolg is hiervan dat men eerst
de boter onder kostprijs wegdeed en
vervolgens dat de fabrieken minder
boter maakten.
Zo ook de Zuivelfabriek Venray.
Tegenover een productie van 418
duizend kg ia 1950 staat nu een pro
ductie van 389 duizend kg (deze laatste
brachten nog ruim anderhalf millioen
op.) De mogelijkheid is niet uitgeslo
ten, dat er boter te kort komt, want
het buitenland blijft Nederlandse
boter vragen.
De consumptiemelk wordt goed
verbruikt en zelfs de verkoop van
slagroom neemt toe. In boerenkrin-
gen is men allesbehalve te spreken
over de 8 cent subsidie, die nog
steeds per liter melk gegeven wordt.
Dit is ongezond en kan niet duren.
Ook het vetgehalte van 2x/i pet. moet
hoger worden en minstens 3 pet.
worden.
Wat de zuivelproducten betreft,
zien we dat de kaasproductie stygeiv
de is. Voor de ondermelk, welko vry
is, kon goede prijzen gemaakt worden,
maar de teruglevering liep ten gevolge
daarvan dan ook geweldig terug. In
1951 bedroeg ze slechts 19 pet. tegen
30 pet. in 1950.
De financiële uitkomsten van de
zuivel waren voor de boeren in 1931
ongunstiger dan in 1950, vooral door
de stijging van do productiekosten op
de boerderij.
Nieuwe bestuursleden
Als bestuursleden traden af L. Arts,
Peelplan Zuid, die herkozen werd,
J. Burgers, Veulen, die zich terug
trok en waarvoor in de plaats H. J.
van Ryswyck, Veulen kwam en
tenslotte M. Stevens, Oirlo, die even
eens zich niet meer herhiesbaar
stelde, maar wiens vacature niet
meer werd aangevuld.
Als lid van de Raad van Commis
sarissen werd gekozen J. vd. Winkel,
Smakt, in plaats van Th. vd. Heuvel,
die zich niet meer herkiesbaar stelde.
Kalverenregistratie
Het Bestuur der fabriek bleek lang
nagedacht te hebben over een registra
tie voor kalveren en kwam nu met
voorstellen dienaangaande op do ver
gadering.
Nu de K.I. zulk een groot succes
bliikt te hebben, is het nuttig en nodig,
dat men juiste gegevens krijgt over
ieder kalf, dat geboren wordt.
Trouwens voor de boeren is dit ook
wel nuttig i.v.m. de familieteelt, die
over enige tyd zeker een rol zal gaan
spelen, ook al door de onderlinge ver
wantschap van enkele der K I. stieren.
Bovendien is het voor een boeraltyd
goed te weten waar zyn kalveren
vandaan komen, want mocht later de
moeder in het stamboek worden op
genomen, dan worden ook de kalveren
mits geregistreerd, automatisch inge
schreven.
Zy, die zyn aangesloten by de tok
en controleverenigingen, verstrekken
deze gegevens reeds lang en vandaar
komen de gevraagde gegevens vanzelf
by de fabriek.
Iets anders is het echter by niet-
aangeslotenen. Deze zullen het schet
sen etc. dan ook moeten betalen a
raison van ongeveer f 1,50.
Nadat de vergadering hierover van
gedachten gewisseld had en nog eens
duidelyk gemaakt was, dat alleen de
z.g. „wilde fokkers" moesten betalen,
ging de vergadering met de kalveren-
registratie accoord.
Karnemelk
Een punt, dat practisch iedere ver
gadering trouw terugkomt is de
karnemelkvoorziening, die 's winters
totaal geen probleem oplevert, maar
's zomers als het eens een dag gi
warm weer is, onherroepelijk tot
lelijke gezichten aanleiding geeft, om
dat er te weinig is. Eu hoe men ook
praatte en hoe men de zaak ook
draait, waar te weinig is, kan men
het niet ladereen naar de zin maken.
Alleen was interessant, wat de
Directeur vertelde n.l., dat de 1400
klanten van de fabriek so.ooo liter
karnemelk kochten en nog eens
90.000 liter pap, maar de 1000 leden
van de fabriek kregen 662.000 liter
karnemelk terug, waaruit wel'zonne
klaar bleek, dat de burgers niet
werden voorgetrokken, zoals som
migen meenden.
Aangezien intussen de vergadering
al enige uren had geduurd was de
rondvraag kort.
Deputé Peters feliciteerde het Be
stuur met deze vergadering en het
vertrouwen wat de leden in haar
stelden. Ook de leden feliciteerde hy
met de behaalde resultaten.
Na nogmaals een kort overzicht
gegeven te hebben over de voor
naamste der behandelde punten, sloot
Voorzitter Asselberghs, deze zeer ge
wichtige vergadering.
Kerstmis 1943
Wij beleven de dagen even eentonig
en zonder enige diepte, als we het
„Bid voor ons" prevelen by een lange
litanie. Zwijgend staan we op, laten
wat water over het magere lyf spoelen,
knauwen ons blikje ryst en sjokken
in lange kronkelrijen langs het stoffige
pad naar het vliegveld.
Alle veerkracht, alle verzet is ge
broken. Ook inwendig komen we byna
niet meer in opstand. We werken en
slapen in hetzelfde broekje en ploete
ren op die intens gehate vlakte, waar
eens een vliegveld zal verrijzen.
Heet blakert de zon op het dorre
gele zand, dat langzaam maar zeker
het moeras bedekt. Aan een eind
bamboe over onze schouders bengelen
twee mandjes met zand. Van de
zandberg naar het moeras, mandjes
omkieperen en weer terug. Zand
laden en de tocht herhaalt zich. Tien
uur per dag in de helse zon, welke
het zand blakert en stooft, dat het
vel van je voetzolen schroeit. Wie
geen schoenen meer heeft, tracht van
een eind autoband en touw tenminste
wat te maken, dat de voeten be
schermt. De rest van onze huid voelt
de zon niet meer. Er lopen jongens
tussen, zo bruin als een Maleier.
Toch is diezelfde zon onze levens
bron. Zonder taar zouden we reeds
lang aan eczeem en schurft ten onder
zijn gegaan. Als onze buik weer
begint te spoken, gaan we languit op
onze rug liggen en laten dat hemel
vuur op ons naakte lyf branden. We
zitten hier precies op de equator,
zodat de zon elke dag loodrecht over
ons heengaat.
Niets brengt enige afwisseling in
ons slavenleven. Enkele dagen in het
jaar zyn wat pijnlijker dan de andere.
Als een van de kinderen jarig is, je
vrouw of jezelf; als je op Paasdag ot
Sinterklaas mandjes zand in het
moeras moet gooien. Dan gaan je
gedachten wel eens verder dan de
gevangenismuren, de honger en het
vliegveld; dan denk je meer dan
anders aan het interneringskamp,
waar de vrouwen en kinderen moeten
zitten.
En zo nadert weer Kerstmis, het
feest van de Vrede. Over het goede
Limburgse land ligt nu de witte
wade van de winter. Je bent in ge
dachten weer kind en trekt met
vader naar de kerk, slaapdronken
stappend door de snaeuw. Rijen dik
drommen de mannen voor de Com
muniebank, het koor jubelde zyn
gezangen langs de hoge gewelven.
De petroleumlampen verspreidden een
wazig lig licht langs deze gewelven;
in het halfdonker troonden de aposte
len tegen de pilaren. En dan thuis
moeder ging niet mee en haar altyd
nijvere handen hadden in die twee
uur de tafel omgetoverd tot een
feestdis, stapels krentenbrood, cadet-
jes, de brandende kerstboom en de
kribbe. Alles zie je voor je, als de
donkere avond in de gevangeniscel
heerst.
Nu is het weer Kerstfeest. In 1941
stond ik aan de kust van Java op
wacht, in de pillbox en loopgraven.
Zwermen muggen priemden hun ge
mene malaria-naalden in elk stukje
blote huid. De eerste symptomen van
een buikziekte kwamen, in de vorm
van erge buikloop, deze heilige nacht
nog meer ondragelijk maken. Het
was myn eerste kerstnacht alleen in
grote eenzaamheid. Indië kent de
typische kerst-sfeer niet van kou,
knusheid en wijding. Je zweet hier
in de Nachtmis even hard als elke
dag; doch de Kerstboom brandde ook
hier, de kinderen zongen de „Herder
tjes" even lief, als wy dat zo lang
geleden, by moeder deden.
De kerstnacht van 1942 vierde ik in
de gevangenis, zonder H. Mis, zonder
priester. En toch vierden wy het feest
met gezang, met een extra hapje en
met heimwee, wat deze dag toch nog
tot een bijzondere dag maakte. De
Pater mocht op het laatste moment
nog een half uurtje ons toespreken
vanaf de put en een generale absolu
tie geven. Samen met de Engelsen en
Aussies zongen we Kerstliederen.
Nu is het Kerstmis in Singapore
Byna 2-jaren zyn we geheel afgesloten
van de buitenwereld. Wy zyn het
waardeloze en vergeten legioen der
krijgsgevangenen, waardeloos voor
vriend en een last voor vyand. Onze
wekelijkse vrye dag hebben we mogen
verschuiven naar vandaag, zodat heel
het kamp vry is. In prettige samen
werking hebben we Keret-tableaux
samengesteld, waarin het Kerst
geschiedenis wordt voorgesteld en
uitgebeeld.
Je snapt niet, hoe zonder middelen
toch nog iets in elkaar gedraaid kan
worden. Heel het Kerstgebeuren, van
de Boodschap des Engels, tot de
vlucht naar Egypte, wordt in tableau
In verband met de op 1 October in
werking tredende winkelsluitingswet
en de daaraan verbonden consequen
ties, heeft de heer Th. Coopmans,
directeur van het Diocesaan Bureau,
j.l. Maandag op de vergadering van de
Venrayse middenstand, een ter zake
kundige voorlichting gegeven.
Do belangstelling hiervoor was niet
slecht te noemen, wat bleek uit het
aantal aanwezigen en uit de gestelde
vragen, die dikwijls vreemde mogelijk
heden in de nieuwe winkelsluitings
wet voorzagen.
In dit artikel willen wy een alge
meen overzicht geven omtrent de
voorschriften, waaraan iedere midden
stander zich per 1 October a.s. heeft
te houden, en waaraan door gemeen
telijke verordening nog wijzigingen
zyn aan te brengen.
Zondagssluiting
Het is de bedoeling, dat alle zaken
Zondags gesloten zullen zyn. Hierop
zijn uitzonderingen mogelijk, doch
hiervoor wordt slechts sporadisch ver
gunning verleend door de Kroon aan
de gemeentebesturen. Wij denken
hier b.v. aan fotografen, fruitzaken,
sigarenwinkels, zuivel- en banket
winkels. Voor hen bestaat een kleine
kans toestemming te krijgen, Zondags
enige uren hun zaak te mogen open
houden.
Verder kan de gemeenteraad ont
heffing verlenen van Zondagssluiting,
b.v. op kermis en carnaval tot een
maximum van 21 dagen per jaar per
gemeente.
Yrije halve dag
Dit kan in onderling overleg ge
regeld worden en geldt voor elke
branche afzonderlijk. Men is niet ver
plicht een halve dag te sluiten, doch
wordt by gemeentelijke verordening
zulk een halve dag voor
een bepaalde branche vastgesteld, dan
is men tot sluiting verplicht, of men
het er mee eens is of niet. De hier
voor aangewezen dagen zyn Maandag
voor- of namiddag en Dinsdag of
Woensdag namiddag.
Yacantieregeling
Men kan eveneens in onderling
overleg tot een vacantia regeling
komen, maximum 12 dagen, b.v. 2
maal 6 dagennatuurlijk moet het
algemeen belang hier in het oog ge
houden worden, zodat b.v. niet alle
bakkers eenzelfde week de deur ge
sloten houden. Verder is men geheel
vrij-om vacantie te houden wanneer
men dat wil.
Uitzonderingen
Vóór St. Nicolaas en Kerstmis mag
men enkele dagen geopend hebben
tot 9 uur n.m. Dit geldt niet voor 5
December die als pakjes avond wordt
gekenmerkt.
Spoedeisende reparaties en of leve
ringen mogen ook na sluitingstijd
geleverd of verkocht worden.
Niet aan de sluitingsuren gebonden
zyn apotheken en bedryven, waar uit
sluitend consumptie- en of patates-
frite8 verkocht worden, alsmede
Horeca-automaten. Dit laatste geldt
dus niet voor automaten aan winkel
panden.
Koopavonden
De minister heeft in de nieuwe
winkelsluitingswet de mogelijkheid
opengelaten tot het houden van een
koopavond per week. Uitgezonderd
hiervan is de Zaterdag. De winkels
mogen op zulke dagen geopend zyn
tot to uur n.m.
Algemeen bestaat hiervoor, zowel
van de zijde der middenstand als van
het publiek, weinig of geen belang
stelling.
Verkoop na sluitingstijd
D8 op het moment van sluiting in
de winkels aanwezige klanten mogen
nog afgehandeld worden tot uiterlijk
een halt uur na sluitingstijd.
Eveneens mogen bestellingen, b.v.
van bakkers of kruideniers, uitgegaan
voor sluitingsuur onbeperkt besteld
worden.
Het verkopen na sluitingstijd brengt
voorts alleen voor de winkelier risiso
met zich mee. De kopers zullen nim
mer verbaliseert worden.
Uur van opening
Dit valt eigenlijk buiten de winkel
sluitingswet. Vastgesteld is echter 5
uur v.m. Over het algemeen opent
men om 9 uur. Het publiek zal het
echter zeer op prys stellen, als enkele
bedrijven, o.a. van eerste levens
behoeften en sigarenwinkels, reeds
om 8 uur v.m. hun „poorten" openen.
Middagsluiting
Er bestaat geen verplichting tot
het sluiten tussen de middaguren,
b.v. van 12 tot 2 uur. Men is hier
geheel vry in en kan eventueel in
overleg met collega's hier een regeling
voor vaststellen.
Enquête
Voor twee maanden terug heeft
het bestuur van de Venrayse midden
stand een enquete gehouden omtrent
de diverse verlangens inzake de
winkelsluiting.
De ingekomen antwoorden konden
echter niet als een gemiddelde worden
aangehouden. Evenmin kon de ver
gadering een beslissing nemen om
trent diverse mogelijke afwijkingen
van deze wet. Besloten is daarom
alsnog alle georganiseerde midden
standers een vragenformulier toe te
zenden. Aan de hand van de inge
komen antwoorden zal aan het ge
meentebestuur worden verzocht een
plaatselijke verordening samen te
stellen.
De invulling en inzending van be
doelde vragenformulieren, dient op
zeer korte termijn te geschieden.
De middenstander die zyn belangen
dus behartigd wil hebben, zal zeer
zeker dit formulier aangrijpen omzijn
wensen kenbaar te maken.
De belangstelling voor emigratie
naar Zuid-Afrika neemt de laatste tyd
meer en meer toe. Dit blijkt vooral
uit het aantal aanvragen bij de aan-
meldingskantoren, terwijl bovendien
vele brieven worden ontvangen van
mensen, die belangstelling voor Zuid-
Afrika hebben en daarover inlichtin
gen vragen.
Dat de mogelijkheden voor Neder
landers in dat grote en mooie land
vivant voorgesteld. Een declamator,
als Engel verkleed, zegt passende
teksten bij de tableaux en tussendoor
houden Dominé en Pastoor een korte
predicatie. Alles even sober maar
stemmingsvol.
Myn rol lag achter de coulissen,
schminken en aankleden. Met rode
klei, kalk en houtskool, uitgeplozen
touw en zakken tover je herders en
koningen uit schamele gevangenen.
Het publiek is niet critisch, maar
dankbaar voor elke poging de muur
van ellende en wanhoop te door
boren.
En vanmorgen een plechtige H. Mis.
Naar beste kunnen is de 2 stemmige
Perosi-mis gereconstrueerd uit het
geheugen. Er zijn zangers genoeg en
pastoor Hochstenbach blijkt een kun
dig musicus en dirigent te zijn.
1200 mannen, uit elk deel van de
aarde, knielen in het zand voor het
kapelletje en 1200 harten smeken om
vrede en verlossing.
En heel de dag klinkt het tussen
de gevangenismuren en in de cellen:
Merry Christmas en Zalig Kerstfeest.
Geen vrolijk Kerstfeest, doch voor
velen is het „zalig".
Pastoor vertelt me, dat wederom
45 jongens teruggekeerd zyn tot de
Kerk, dank zy de beproevingen en
nood. Een Australische jongen, de
beste cabaret speler van het kamp, is
gedoopt en alle Australiërs, katho
liek, Anglicaan of „niets", komen
hem feliciteren.
Raar volk, die Aussies, ruw en
ongemanierd, maar toffe jongens, die
het leven nemen zoals het komt.
De Australische pastoor kan er zo
boeiend over vertellen; hoe hy een
parochie heeft als een provincie zo
groot en daar met zyn wagentje kris
kras doorheen trekt. Hy logeert, waar
niet gering zyn, werd in het verleden
reeds bewezen door duizenden Vader
landers, die in dit stamverwante land
zich oen goed bestaan hebben weten
te veroveren.
By myn bezoek aan Zuid-Afrika
heb ik dit met eigen ogen kunnen
zien. Ik ban U de verzekering geven,
dat de Nederlanders, die ik in Zuid-
Afrika ontmoet heb, het daar uit
stekend maken. Ik neem ongetwijfeld
hy 's avonds toevallig terecht komt.
Hy is bij iedereen welkom en als hy
's morgens weer vertrekt, is zyn tank
vast en zeker gevuld. Van de tien
gastheren is er hoogstens één katho
liek Met deze Aussies kunnen wy
nog het best opschieten, tenminste
beter dan met de Engelsen. De offi
cieren zyn een kaste op zich en de
minderen, ondanks hun opvallende
domheid, nog arrogant.
Aussies en Engelsen is helemaal
water en vuur. De Engelsman betitelt
de Australiër als „afstammeling van
boeven" of „schapenscheerder", de
Aussie spreekt van „lafaard" of
„dégéneree". Men moet 'dat allemaal
niet zo letterlijk opvatten natuurlijk.
Maar het is typerend, hoe vierkant
deze groepen tegenover elkaar staan.
De Nieuw-Zeelander is geheel anders.
Veel be8chaatder, zelfbewuster en
meer ontwikkeld.
Maar in het kapelletje van de
pastoors knielen we allen broederlijk
samen, hier is geen verschil in volk
of ras. Wel begrijpen de Engels
sprekende gevangenen niet, dat wy
de halfbloeds als volwaardige mede
mensen behandelen.
„Half casts" en „Bastards", meer
officieel Eurasians geheten, behoren
niet tot het blanke ras en dus staan
voor hen alle deuren dicht en is
contact of vriendschap niet toegestaan.
By ons is 75 pet. gekleurd, en dat is
maar goed ook. Deze taaie magere
kerels zyn harder dan de doorsnee
blanke; zy weten zich beter aan te
passen aan deze omstandigheden, nu
wy dieper gedaald zyn dan welk
oosters peil ook. Zy kennen elke
plant, elk soort vis en elke vrucht.
Ook weten zij van alles iets eetbaars
te maken. Deze jongens zyn meer
een steun dan een last voor ons.
aan, dat er ook daar Nederlanders
zyn, die nog veel voor hun toekomst
te wensen over hebben, maar die ik
ontmoet heb waren zeer tevreden.
Ik denk hierbij aan Nederlanders,
die ik gesproken heb in Johannes
burg, Kaapstad, Durban, Bloemfontein
en Port Elisabeth en die in vele
gevallen eerst enkele maanden ge
léden naar Zuid-Afrika waren ge-
emigreerd. Onder hen waren bank
werkers, lassers, automonteurs en
electriciens.
De automonteur die ik sprak, doch
die nog niet in het vinden van woon
ruimte voor zyn gezin was geslaagd,
was niet minder tevreden dan de
bankwerker die dit reeds wel gelukt
was.
U hoort het al, ook het woning
probleem is in Zuid-Afrika, als in
alle nieuwe landen en in ons eigen
land eon groot probleem. Men zal er
dan dikwijls op moeten rekenen, dat
het gezin eerst later zal kunnen
nakomen en dat het hoofd van het
gezin zo lang in een hotel moet
verblijven.
De huishuren in dit land zijn aan
zienlijk hoger dan in Nederland, zodat
men daarmede wel degelijk rekening
moet houden. Huren van 15 tot 20
pond, dus honderdvyfiig tot twee
honderd gulden per maand zijn nor
maal, zodat men er goed aan doet
zich niet te laten verblinden door de
veel hogere Zuid-Afrikaanse lonen.
Met dit al zyn deze lonen, welke
zich voor vaklieden bewegen tussen
de vijftig en tachtig pond, een ruime
waarborg om zich in Zuid-Afrika een
goed bestaan te verwerven.
In 1951 vertrokken bijna 3000
Nederlandse emigranten naar dit land.
In 1952 zullen er ongeveer 4000 ver
trekken.
Wanneer U deze aantallen hoort
zult U zich ongetwijfeld at vragen
uit wat voor categorieën van personen
bestaan deze aantallen Kan iedereen
er, ongeacht zyn beroep, terecht
Het antwoord hierop isin de
eerste plaats, diegenen die een vak
verstaan. Een vak dat voor de Zuid-
Afrikaanse economie van belang is.
De kansen voor ongeschoolden zyn
zo gering, dat zy er beter aan doen
de gedachte aan emigratie naar Zuid-
Afrika uit hun hoofd te zetten. Voor
het verrichten van ongeschoolde
arbeid zyn in Zuid-Afrika ruim vol
doende arbeidskrachten aanwezig.
Voor geschoolden, vaklieden dus,
biedt Zuid-Afrika zoals gezegd goede
mogelijkheden. In het verleden emi
greerden in hoofdzaak bouwvak- en
metaalarbeiders. Het is thans zo, dat
ook voor andere beroepsgroepen plaats
is. De mate echter waar in Zuid-
Afrika emigranten kan opnemen is
afhankelijk van de situatie op de
arbeidsmarkt. Vandaar dat ik hier
geen uitputtende opsomming zal
geven van de in Zuid-Afrika gevraag
de beroepen, omdat dit afhangt van
de zich voordoende vraag. Bij myn
bezoek aan dit land is my echter
gebleken, dat het niet juist is dat
slechts zeer hooggeschoolden daar een
plaats kunnen vinden, doch dat ook
de minder hooggeschoolden zich een
goed bestaan kunnen verwerven.
Ongetwijfeld zult U zich na deze
opmerking afvragen hoe kom ik er
achter of er voor mij een plaats in
Zuid-Afrika is?
Bij de beantwoording van deze
vraag dien ik U eerst iets te vertel
len over de wijze waarop de emigratie
naar Zuid-Afrika is georganiseerd.
De toelating van Nederlandse
emigranten geschiedt door de Zuid-
Afrikaanse Keurraad te Pretoria. Dit
kan alleen wanneer een werkgever
in Zuid-Afrika een verklaring heeft
afgegeven, dat hy de emigrant zal
tewerkstellen. Ook is emigratie moge
lijk indien een garantieverklaring
wordt afgegeven door het Nederlandse
Immigratie Garantiefonds in Zuid-
Afrika, in welk geval de afgifte van
een verklaring door een werkgeler
niet noodzakelijk is.
Het zal U duidelijk zyn, dat het
contact met een werkgever in Zuid-
Afrika, teneinde de benodigde werk
geversverklaring te verkrijgen, in het
algemeen door de emigrant zelf zal
moeten worden gelegd. In heel veel
Kerstmis is voor ons wel een feest
van zielvrede; wij leven hier zonder
enige afleiding of bekoring, wy wor
den niet meer opstandig, ons lichaam
is té zeer ondervoed en afgebeuld om
ons nog last te bezorgen.
Onder de H. Mis predikte de Austra
lische pastoor en na de dienst de
onze. Beiden durfden in hun woorden
wel enig optimisme te leggen, doch
spoorden ons aan vooral veel geduld
en veel vertrouwen te hebben. Zal
het onze laatste Kerstmis in gevan
genschap zijn
Duizenden malen [is de vraag van
daag gesteld. Ja, zegt de cynicus, de
volgende vieren we onder de grond.
Het andere uiterste is, dat we Pasen
met onze families zullen vieren.
We horen goed nieuws over Noord
Afrika en dat geeft moed. Want al
zijn wy ook gevangenen van Japan,
instinctmatig voelen we wel, dat
eerst Europa klaar moet zyn, vóór
Amerika zyn volle kracht kan inzet
ten tegen Japan.
Dus neuzen we alle Japanse en
Maleise kranten af en tussen de regels
door kunnen we genoeg lezen. En
onze radio vangt by stukjes en beet
jes ook wel voldoende op, om de
juiste toestand te kennen.
Hier in het Oosten gebeurt nog
niets beslissends. We weten, dat de
taaie Mac Arthur volgens belofte zal
terugkomen op de Philipyr.en. Dat
heeft hy beloofd, toen Bataiin moest
worden opgegeven.
Over een week zal het Nieuwjaar
zijn, een nieuw jaar, ioi-i. Dan is
weer een jaar, doelloos en nutteloos,
van ons leven voorbijgegaan.
Wordt vervolgd
