TWEEDE BLAD VAN PEEL EN MAAS
Gruyïer
De Paasnacht
Nederland drijft op crediet!
Dagboek van een krijgsgevangene
Een nieuwe
topklassi
KOFFIE
FilBStew
de koffie-en theezaak
Uit de geschiedenis
van Venray en omgeving
ZATERDAG 5 APRIL'1952 No' 14
'DRIE EN ZEVENTIGSTE JAARGANG
III
Verloden jaar hebben we in Peel
en Maas een uitvoerige beschrijving
gegeven van 't verloop van de plech
tigheden van dePaasnacht. We willen
dat niet opnieuw gaan doen, maar
in aansluiting aan onze beide vorige
artikelen, waarin we nl. gesproken
hebben over de betekenis van het
Paasfeest, zullen we tot slot in 't kort
aangeven wat de voornaamste delen
zijn, waaruit de nachtelijke Paas
viering bestaat.
Zoals we gezien hebben vieren we
in de Paasnacht het centrale ge
loofsgeheim der Verlossing, dat zijn
hoogtepunt vindt in Christus' dood
en verrijzenis. Dit geheim, dit mys
terie dor verlossing, is onder ons
aanwezig en in ons werkzaam door
de doop en eucharistie.
Hiermede zijn de drie voornaamste
delen van de plechtigheid aangegeven.
Het eerste deel, waar Christus'
verrijzenis 't middelpunt van is Het
tweede gedeelte, waarin 't Sacrament
van de doop wordt gevierd en her
dacht, onze medeverrijzenis met
Christus door 't doopsel en het derde
deel, de eucharistieviering, waarin
wij gedoopten in bet offer van de
Verrezene worden opgenomen tot lof
en eer van de Allerhoogste God.
In het eerste deel heeft de wijding
van de Paaskaars plaats.
Dit gebeurt achter in de kerk,
zodat de ontstoken Paaskaars, het
symbool van de verrezen Christus,
in plechtige processie de donkere
kerk ingedragen wordt.
Alle gelovigen, die een kaars by
zich hebben, ontvangen dan 't licht
van de Paaskaars en als deze in 't
koor geplaatst is, zingt daar de diaken
het Paasjubellied, waarin 't Verlos
singsgeheim bezongen wordt.
Dan begint het tweede deel, waar
in wy onze medeverrijzenis met
Christus vieren.
We herdenken en vieren het feit,
dat we door de doop tot een nieuw
leven van kinderen van God zy'n
herboren.
Eerst luisteren we nog naar het
voorlezen van vier gedeelten uit het
Oude Testament. De voorzanger be
gint met het eerste hoofdstuk van
het eerste boek van de bijbel, waarin
op dichterlijke wijze do schepping
van hemel en aarde verhaald wordr.
We horen weer hoe oorspronkelijk
alles goed was. Maar de zonde is
gekomen en daarmee de behoefte aan
verlossing.
Als voorspel op die verlossing door
het water van de .doop, horen we in
de tweede lezing spreken over een
andere verlossing, de verlossing van
de joden uit de macht van de Pharao,
door het water van de Rode Zee.
In de derde lezing wordt de toe
komstige Verlosser voorspeld en de
vierde sluit met een oproep tot ge
trouwheid aan Gods wet. Als daarna
het eerste deel van de litanie van
alle heiligen gezongen is, wordt in
de Parochiekerken het doopwater
gewyd. Dit is wel de gelukkigste
van alle veranderingen.
Vroeger gebeurde deze wijding
achter in de kerk bij het doopvont,
zodat er bijna niemand iets van kon
zien, nu wordt er op het priesterkoor
voor 't altaar een groot bekken
geplaatst en daar, ten aansckouwe
van heel 'fc volk, wordt het water
gezegend en geconsacreerd.
Dit is voor d9 parochie in haar
geheel een allerbelangrijkst moment
Uit dit water toch en de kracht
van de H. Geest, die er over afge
beden is, zullen nieuwe kinderen voor
God geboren worden, door dit water
zal de christen gemeenschap haar
vruchtbaarheid ontvangen, zonder dit
water zou zy gedoemd zijn uit te
sterven.
Is het doopwater gewyd, dan wordt
het in plechtige processie naar de
doopvont gebracht en daarna ver
nieuwen wy allen de beloften, die
eenmaal peter en meter in onze naam
gedaan hebben. De hernieuwing der
doopbeloften vindt plaats.
Als wy dit goed begrijpen en echt
van harte meedoen, zal die jaarlijkse
vernieuwing van onze doopbeloften
werkelijk iets voor ons gaan beteke
nen. 't Paasfeest zal daardoor ook
voor ons aan betekenis winnen.
We hebben op die dag iets te doen.
Veertig dagen van vasten hebben ons
op dit moment voorbereid. We gaan
onze plechtige toewijding aan God
vernieuwen. Openlijk verzaken wy
aan de duivel en het kwaad, openlijk
belijden wij ons geloof in enkele
fundamentele waarheden en dan, als
wij ons zelf en elkaar weer herken
nen als werkelijk kinderen van God,
bidden we gezameljjk, alsof 't voor
de eerste keer was 't Ónze Vader.
Ter herinnering aan ons doopsel
besprenkelt de priester dan zichzelf
en or.s allen met wijwater.
Daarna volgen de laatste aanroe
pingen en gebeaen van de litanie
van alle heiligen en kan 't H. Offer
beginnen.
We willen hier thans niet uitvoerig
over schrijven, doch slechts Uw aan
dacht vragen voor het einde van de
Mis. De Mis sluit met de zegen van
de priester, er is dus geen laatste
evangelie, maar voor dat de priester
de zegen geeft, wordt er een korte
psalm gezongen en daarna de z g.
lofzang van Zacharias.
U weet dat misschien vanvioeger,
toen werd op Paaszaterdag de Vespers
in de Mis ingelast, met 't Magnificat.
Nu echter de Mis 's nachts wordt
gecelebreerd, zijn dit niet de Vespers,
maar een gedeelte van 't nachtelijk
koorgebed.
Na deze zang bidt de celebrerende
priester nog 6en gebed om eensge
zindheid van hart, de diaken zingt
't Ite missa est alleluja, alleluja, de
celebrant geeft de zegen en allen
verlaten de kerk. P- G.
Zelfbeheersing noodzakelijk
In deze tijd var. tekorten in de huishouding, van dalende
omzetten in de winkelbedrijven, neemt het euvel der crediet-
verlening of het „poffen" een grote omvang aan. Overal waar
men met zakenmensen in aanraking komt,hoort men dezelfde
klacht: zeer veel vorderingen blijven onbetaald. De bakkers,
slagers, kruideniers en groothandelaren zingen allen het zelfde
lied. Alom is men het er overeens, dat men minder financieel
vertrouwen in de mensen kan stellen dan ooit tevoren. Speciaal
op dit terrein schijnt het gevoel van onverschilligheid, dat
zich gedurende de oorlog van velen heeft meester gemaakt
nog ernstig na te werken.
Het verschijnsel der credietverlening
heeft steeds een grote plaats ingeno
men in de economische bedrijvigheid.
Dy het voortstuwen van goederen van
producent naar concument worden
dikwyls zowel door fabrikant, groot
handelaar als detailist de goederen
afgeleverd tegen betaling in de toe
komst.
Op zichzelf steekt daarin niets
ongezonds, waar immers al deze
schakels de goederen slechts tijdelijk
in hun bezit houden tot zy door het
publiek eindelyk worden gekocht en
betaald. Zyn al de deelnemers van
het economische verkeer betrouwbaar
en van goede wil, dan worden de
verschillende vorderingen op tyd be
taald en heeft iedereen alleen maar
voordeel van deze gang van zaken.
Maar het is de taak van de verkoper
om zich terdege op de hoogte te
stellen van de credietwaardigheid
zyner afnemers. Hierbij is een grote
dosis zelfbeheersing noodzakelijk. Al
te veel zakenmensen, die graag wil
len verkopen, vinden het zeer belang
rijk, dat er orders zyn.Aan demoge
lijkheid van betaling wordt nog be
slist onvoldoende aandacht besteed.
Hoe groter het bedry'f, hoe meer ge
perfectioneerd meestal de organisatie is
Goede en grote ondernemers be
schikken meestal over informatie-
bureaux en bankrelaties, waar men
de nodige inlichtingen over zyn afne
mers kan verkrijgen. De moeilijkhe
den by het innen van vorderingen
zyn hier het geringst. Juist in de re
gionen van de kleinere bedrijven tobt
men. De bijzondere moeilykheid daar
bij is, dat deze zaken zich dikwyls
te vreden moeten stellen met minder
soliede afnemers, die elders niet te
recht kunnen. Zou men zich in deze
kringen meer bewust zyn van de
noodzaak tot onderzoek naar crediet
waardigheid, dan was er in het euvel
der wanbetaling een belangrijke stap
voorwaarts gemaakt.
Hoe lang mag men „poffen"?
Principieel gezien mag men een ver
bruiker nooit langer crediet verlenen
dan de tyd die by nodig heeft om zyn
salaris te innen of loon te beuren.
Wie langer uitstel van betaling ver
leent, brengt zowel zich zelf als zyn
leveranciers dikwyls in grote moeilijk
heden.
Wy geloven dat de belangrijkste
oorzaak van de credietkwaal schuilt
II
DE OORLCG IN EUROPA
September 1939
Van de oorlog in Europa merken
wij hier niet veel, alleen stijgen de
prijzen van importartikelen en geven
de kranten uitvoerige reportages over
de „sti!stand"-oorlog. Wy hebben de
langzame, maar gestadige groei van
het oorlogsgevaar kunnen volgen,
maar we zaten zo veilig ver weg.
De Duitse schenen, welke in de
Indische wateren varen, kunnen niet
meer terug naar hun Heimatb, dus
zoeken ze een veilige wijkplaats in
Onze havens. Zo hebben we er vyfin
de Emmahaven liggen, waaronder de
geheel electrisch gedreven „Wupper-
tbal". Niemand mag dit schip be
treden. De schepelingen zijn 'n ruw
stellbtje klanten, maar toch wel toffe
kerels. De maanden, dat ze werkloos
in de haven rondhangen, besteden ze
om te vissen, allerlei bootjes te bou
wen, waarmee ze in de haven rond
dobberen.
En verder zyn er overal Duitsers en
NSB'ers, die deze lui een goed hart
toedragen. Zo krijgen wy by ons in
de sociëteit elke maand een dans
avond, verzorgd door de band der
schepelingen. De knapen spelen een
pittige muziek en we dansen of er
geen vuiltje aan de lucht is. Zo gaan
de maanden voorbij en er gebeurt
niets.
10 Mei-15 Mei 1910
Ik voel me vanavond als één hoopje
ellende; ik weet niet, waar ik het
zoeken moet. Geen vaderland meer....
het ergste, wat je, ver van het vader
land, kan overkomen.
- Buitenlandse zenders stellen ons de
laatste dagen zó uitvoerig op de hoogte
van het verloop der laatste oorlogs
dagen, dat het plotselinge losbarsten
van de Blitzkrieg en de opmars van
de Hitlerhorden geen verrassing meer
voor ons betekenen, maar dat ons
goede oude land, ons eigen Nederland
mede slachtoffer moest worden van
Hitiers veroveringswaanzin, treft ons
op de gevoeligste plek van ons Neder
landse hart, het treft ons in de liefde
voor het vaderland.
Jaren geleden zag ik op de kade
van Soerabaja een „koloniaal" met
zyn bruine kindertjes staan en nog
hoor ik hem wijzend naar een ver
trekkende boot zeggen Wuii maar
met je handjes en zeg: Daag boot, doe
de groeten in Nederland".
Zó uiten wy onze liefde niet, maar
diep in onze ziel leeft een heimwee
naar dat dorp, dat plekje, waar je
alsjongen ronddoolde door de bossen
en hei. Ook dan nog leeft het, als de
banden met Indië zo sterk zyn, dat
hot je tweede vaderland werd, ook al
is het ogenschijnlijk vervaagd door de
liefde voor dit prachtland met zyn
eeuwige zon, zyn bergen en z'n goeie
volk.
En nu dit... ineens wordt er iets
gescheurd in je ziel en een verdriet
maakt zich van je meester, zó groot,
zó diep, dat je zwijgt, ja zwygen moet
in een te grote credietverlening aan
de uiteindely'ke consumenten door de
detailhandel, die daarmee hoopt de
omzet en het inkomen op peil te
kunnen houden. Dit is een beslist
foute politiek en men komt er dan
ook steeds bedrogen mee uit.
Een dergelyk systeem wordt door
het publiek nooit gewaardeerd. De
winkelier, die teveel en te lang cre
diet verleent en tenslotte op betaling
aandringt, wordt dan door zijn klanten
geschuwd, voor lastig uitgekreten
en gaat uiteindelijk zelf onder door
zyn te grote goedheid, die beslist on
zakelijk is. Bovendien handelt hy on
verantwoordelijk tegenover zyn leve
ranciers. Het winkelbedrijf is beslist
ongeschikt om als bank van lening
te fungeren.
BEZUINIG TIJDIG
Anderzijds toont ook het publiek
onvoldoende inzicht.
Een huishouding kan onmogelijk
op crediet draaien. "Wie meermalen
genoopt wordt om zyn leveranciers
met onbetaalde rekeningen huiswaarts
te zenden, zie daarin een teken om
zyn consumptiepeil te herzien.
Het is geenszins minderwaardig om
in deze moeilijke tyd hier en daar te
bezuinigen. Voor velen is dit onver
mydelyk, waar de regeringspolitiek
doelbewust op die bezuiniging heeft
aangestuurd.
Het is daarentegen te veroordelen,
wanneer men zyn leveranciers de
dupe laat worden van een te groot
verbruik.
Het mag tenslotte voldoende bekend
worden geacht, dat men bij met-be
taling van een vordering de tussen
komst van de kantonrechter kan
inroepen.
Het besluit tot inning van kleine
vorderingen schept de mogelijkheid
om door het indienen van een ver
zoekschrift in drievoud de rechterlyke
macht te hulp te roepen. Dit brengt
slechts geringe kosten met zich.
Wordt er echter in dit geval op de
vordering aanmerking gemaakt, of
ontkent men de schuld, dan komt
men nog tot een procedure, waarby
veelal de hulp van een deurwaarder
of advokaat moet worden ingeroepen.
Leidt in dit geval de hele handeling
met het opstellen van veel plechtige
stukken inbegrepen, nog niet tot het
en je lippen op mekaar perst.
Toen we vanochtend bij elkaar
kwamen op het werk, knauwde de
een z'n sigaar half op en een ander
keek ergens naar in de lucht.
Ik beken, dat ik er kapot van ben
en geen oog geslapen heb. Heel de
nacht draaien we aan de radio: BBC;
Paris, Frisco, we proberen alle stations.
Alleen Hilversum zwijgt: roept
alleen waarschuwingen rond togen
luchtaanvallen; we horen over de
stryd by de Grebbelinie, Rotterdam
en de „vlucht" van de Koninklijke
familie. Een gloeiende haat, tegen
alles wat mof is, laait op.
Alle Duitsers pikken we op, de
schepelingen hebben geen kans hun
schuiten in de grond te boren, al lagen
springstoffen klaar. Alles wasfyn uit
gekiend en nu komen ze by ons boven
in de bergen, 650 man, planters, han
delslui, dokters en alle zendelingen
der Rheinische Mission uit do Batak-
landen.
In een school kunnen ze nu na
denken over de heldendaden van hun
vliegers en Armee. En met hen inter
neren wy alle NSB'ers, die Mussert
zo trouw het geld gefourneerd hebben
voor zijn actie in Nederland.
Ik zit in die dagen in Midden-
Sumatra, diep in het binnenland.
Direct worden alle mannen tussen
20 en 50 jaar opgeroepen voor training.
Ik zie ze voor me staan, al die brave
planters, advocaten, schoolmeesters
en handelaars, met hun „buikies" en
ruggen, krom van het sjouwen door
de tuinen of het eeuwige zitten op
kantoorkrukken.
Diep uit myn herinuering moet ik,
als 8ergant na 15 jaar weer opgeroepen,
al die commando's ophalen Rechts
om met vieren links uit de flank,
presenteer geweer. Ik geloof, dat die
Dadelijk nadat koffie weer vrij te importeren was, heeft
Dc Grüyter beslag weten te leggen op kostbare koffiesoorten,
die nu de samenstelling van een totaal nieuwe mélange
mogelijk maken: G ou dm er k-koffie.
Het is een verrassend geurige koffie met een opvallend fijn-
aromatische smaak.
Wie werkelijk goede koffie naar waarde weet te schatten,
vindt in Goudmerk-koffie de koffie naar zijn hart.
U moet er beslist zo gauw mogelijk kennis mee maken!
Goudmerk w#rdt met cassabon voor 10% korting verkocht.
gewenste resultaat, dan moet de
schuldeiser alle daaraan verbondon
kosten betalen. De hoogte van die
kosten valt meestal tegen.
De mogelykheid van inning schept
dus nog geen waarborgen voor de
inning zelf. Waar niet is verliest
zelfs een keizer zyn recht.
In het algemeen dient de crediet
verlening meer beperkt te worden.
Het bedrijfsleven dient ook de
informatiedienst te perfectioneren en
zelfs de grootste concurrenten dienen
elkaar zoveel mogelijk te helpen om
aan de practyken van wanbetalers
een einde te maken.
Credietverlening is de duurste re
clame in een concurrentiestrijd. Men
kan gerust zeggen, dat by overschrij
ding der grenzen deze ongezonde
„service" een bedrijf op weg helpt
naar totale ondergang.
commando's ook al zo oud zyn als
hot leger, maar ze proberen al die be
wegingen te maken meteen fanatisme,
alsgeen recruut kan opbrengen. Ze
trainen en oefenen, vallen en staan
op, eten ryst uit een pisangblad en
baggeren door de sawahs, dag aan dag
zwetend en puffend, want het va
derland is gevallen.
Het waren heerlijke dagen: die
stryd tegen een denkbeeldige vyand,
met losse flodders, dagen van sol-
datengyn en kwajongensstreken. Als
de herhaling8weken voorbij zyn, dan
beginnen we op eigen initiatief een
Vrijwillig Oefen Corps (V.O.C), en
zullen 2 dagen per week blyven trai
nen oDze vrouwen volgen een cur
sus voor EH.B.O.; de jongens, ook
Inlandse scholieren, zyn by de L B D.
Heel Indië werkt en offert voor dat
ene schone doel, hetwelk ons wel niet
zuiver omschreven voor de geest
sraat, maar daar vragen we ook niet
naar. Het vaderland is onder de
voet gelopen. En verder redeneren we
niet.
Afgesneden als we zyn van familie
en vrienden, moeten we afgaan op
berichten van buitenlandse radiozen
ders we volgen de moffen op hun
zegetocht door België, Frankrijk en
Polen. En juist daardoor wordt by na
alles zo hopeloos, en groeit onze haat.
Ja, we hebben het op onze manier
druk met die vyand verwegwe
organiseren Spitfire- Churchil- en
Van Galenavonden. Grote koppen van
Hitier, Goering en Jozef hangen tegen
de sociëteitsmuur en voor een dubbeltje
mag je pijlen schieten. Wie de snor
van Adolf raakt, de grote bek van
Jozef en een decoratie van Hermann,
mag een gulden betalen.
Yan ons salaris staan we ïopct. af
Camp8~~Hermkes
Martinu8 Camps werd geboren op
u October 1816 te Venray
Hy crad in het huwelijk met Maria
Hermke8. Hy stierf te Venray 20
Maart I8é2.
Clanssen
Dorothea Claassenwerd geboren te
Venray io Juli 1863, zy trad voor de
eerste maal in het huwelijk met Peter
Eibers en voor de tweede keer met
Peter Voesten. Zy overleed plotseling,
44 jaar oud, op o Maart i86i.
Peter Joannes Claessens
Advocaat en openbaar notaris, ge
en zo komt er een Indische tank en
een nieuwe Van Galen. We offeren
met een flinke borrel voor ons en
zwieren over dé dansvloer, raaaar.....
merken niét de vyand, die vlakbij
knaagt aan ons bestaande Japanner.
De Duitsers zyn geëlimineerdmet
hun N.S.B. vrienden zitten ze veilig
in Atjeh opgeborgen.
Er lopen wilde geruchten over
Jappen-spionage; verhalen, die gretig
geloofd worden door de psychose waar
in we leven. Deze kleine kromme
kereltjes, die met duizenden tussen
ons leven als kappers, winkeliers,
tandartsen en weet ik veel wat voor
baantjes, zouden allemaal spionnen
zyn. Ik weet het nietze zyn bekwaam
vriendelijk en uiterst bescheiden.
Maar soms doen ze verdacht.
Reeds in 1028 zag ik eens by een
officieel bezoek van een Japans smal
deel in Emmahaven het volgende
Op de kade stonden alle Japanners
uit de stad aangetreden, in hun mid
den een oud onoogelyk winkeliertje,
die we allemaal kenden, handelaartje
in Japanse vaasjes en geisha-plaatjes.
De officieren van de vloot, een wel
gedane admiraal voorop, kwamen de
kade op, en een voor een maakten
ze een diepe buiging voor dat manneke,
die simpele pottenbakker. Op zo'n
moment gaat er wel even een vreemde
gewaarwording door je te goeder
trouwe Nederlandse hart.
Nu eens hier, dan weer daar worden
deze kerels, als marskramers gesigna-
leeerd tot in uiterste hoeken van dit
onmetelijke land. Gebieden die taboe
zijn voor ons, betreden ze. Wat ze er
doen
Via Mgr. Wijnhoven, in New Orleans
weet ik nog eenkeer contact te krijgen
met myn oude brave vader en nimmer
admitteerd by de Edele Hove van
Gelderland, die ook latynse acten
opstejde, woonde eerst te Venray.
Later ging hy wonen op het kasteeltje
de „Gun" te Swolgen, dat hem toe
behoorde. Van 1711 1749 was hy er
8choltis.
Hy overleed 23 Augustus 1757 te
Gelder. Zyn vrouw heette Joanna
van Duyzen.
Petronella Claessens
Werd geboren te Merselo, Zy trad
trad in het huwelijk met Gerardus
Smits en overleed 2 April ïsss.
zyn de bibberige letters van zyn
woorden zo diep doorgedrongen in
myn ziel als nu. Dat diepe geloof,
dat onverminderde Godsvertrouwen
zeggen me meer, dan alle schone
speeches van welke staatsman ook.
Hij schrijft me, dat er wel veel vor-
anderd is, maar met Gods hulp
Ik ken zyn diepe afkeer voor het
nazidom, maar geen woord van wraak.
„Laten wij voor elkander bidden,
jongen". Ik schaam me, omdat ik
alleen maar haat.
En verder wisselen de perioden
elkaar regelmatig af werken en sol
daat spelen. Ook dit laatste is steeds
meer urgent. Want niet alleen de Jap
loert op een kans zijn veroveringslust
te botvierenvlakbij, rondom ons
loert een vyand, die wellicht nog ge
vaarlijker is.
Ik heb nu 15 jaar geleefd tussen
het meest vrijheidslievende volk van
Indië, de Sumatranen, Atjehera en
Menangkabauers.
Zy' zyn fanatiek nationalist en Is
lamiet. De Missie heeft nimmer een
poging gedaan deze beide volken te
bekeren, het zou een reactie opwek
ken, welke verder werken onmogelijk
zou maken. Hooghartig, maar eerlijk,
komen ze voor hun vrijheidsliefde uit.
Ik houd van dit volk, al vormen
ze een schrille tegenstelling met de
evenwichtige, slome Javaan. Zy voelen
zich niet de mindere van de vreem
deling gelukkig, en daarom is het
prettig met hen om te gaan.
Een paar jaar geleden kwam Hatta
by ons; hy is hier geboren. Wat een
oploop van mensen, zonder één wan
klank, maar ook welk een zelfbewust
heid.
(Wordt vervolgd)
