TWEEDE BLAD VAN PEEL EN MAAS De Paasnacht Het Gouden Boek der K.A.B. in Limburg Van Kruger tot Malan Nieuwe problemen Uit de geschiedenis van Venray en omgeving. NIEUWE KEKKEW Uit „Peel en Maas" SPORT 45 23 29 70 24 45 95 25 maakt U het leven uei peinzinqeH ZATERDAG 22 MAART 1952 INo' 12 DRIE EN ZEVENTIGSTE JAARGANG Boekbespreking door Jac. Jacobs M S.C. Het is voor de jongeron onder ons moeilijk te begrijpen, dat al hetschone en goede wat we vandaag kennen in de standsorganisaties, niet zo maar vanzelf uit do lucht is komen vallen. Het is voor hen zo moeilijk te vatten, dat voel hiervan geboren is dank zij voortdurend paraat zyn, dank zy voortdurend en onafgebroken vechten, dank zy ontelbaar velen, on gekende mannen en vrouwen, die zich met hun hele persoon hebben ingezet voor hetero toestanden, voor gezonde sociale maatregelen, voor rechtvaar dige lonen. Voor hen is het goed, dat de be kende Pater Jac. Jacobs de geschie denis heeft geschreven van 50 jaren arbeidersbeweging in Limburg, een geschiedenis die staat opgetekend in het Gouden Boek van de K.A.B. in Limburg. Ook de ouderen zal het deugd doen, deze goschiedonis weer eens op te halen en dan kbaar te constateren, dat al hun opofferingen in hGt verleden, hun moeilijkheden en hun zorgen voor hun standsorganisatie mede hebben bijgedragen tot do geestelijke en stof felijke verheffing van do arbeiders stand. Deze geschiedenis der gouden K.A.B. is ook de geschiedenis van ons Lim burg, dat in vijftig jaren is uitgegroeid van de kleinste agrarische provincie van ons land tot de meest geïndus trialiseerde en alle groei records in Europa heeft geslagen. Dat dit alles is gebeurd zonder al te groot verlies aan geestelijk goed, is voor een niet gering deel te danken aan het werk van de K A B. en haar voortreffelijke leiders. Dit boek geeft daar wel een spre kend bewijs van. "Wie in de eerste hoofdstukken de sociale en economi sche geschiedenis leest," vraagt zich thans verbijsterd af, hoe dit 50 jaren geleden mogelijk was on kan zich slechts verheugen, dat mannen als Dr. Poels, H. Hermans, Buys de Beerenbrouck e a tijdig de gevaren hebben gezien en ondanks grote moeilijkheden, ja zelfs persoonlijke verdachtmakingen toch hebben door gezet. In klare en duidelijke taal schrijft Pater Jacobs dan over de geboorte van do Limburgse Volksbond, ontstaan uit de plaatselijke volksbonden en werkliedenverenigingen. En hiervan werden weer onderafdelingen gesticht, zoals in 1905 in Venray. In 1909 was hiervan P. Schols voor zitter en J. Thewissen secretaris, ter wijl reeds 120 leden zich hadden opge geven met een contributie van 72 ct. per jaar. We lezen hoe de propagandsclub de Credo Pugno ontstond, die werkte voor de uitbreiding der arbeiders standsorganisatie. De ontwikkeling der vakbonden, vooral in de Mijnindustrie, bracht moeilijkheden voor de volksbond, moeilijkheden, die dank zy Dr. Poels in i9ii aalmoezenier geworden van sociale werken in de mijnstreek en als opvolger van pastoor Souren bonds adviseur van de Limburgse Volksbond, uit de weg werden geruimd door de oprichting van de Limburgse R.K. Werkliedenbond in 1911. Wie de geschiedenis wil leren van de uitbreiding cn stichting der Mynen kan in dit gouden boek veel leren, maar het is niet veel moois, op alle gebied, zowel stoffelijk als geestelijk, was het voor de mijnwerker slecht en Venray mag zich gelukkig prijzen Dr Poels te hebben voortgebracht, die op de sociale geschiedenis van Lim burg zulk een machtig stempel heeft gedrukt Ook en vooral op de Lim burgse Arbeidersbeweging. Dr. Poels krijgt een groots in me moriam in deze geschiedenis en zijn leven en werken is door Pater Jacobs met liefde getekend. Doch dit hele boek getuigt van een grote liefde, die Pater Jacobs de K.A.B. toedraagt. Tot in alle facetten van dit grote werk is hij ingegaan on uit ieder hoofdstuk spreekt zijn gerecht vaardigde trots over wat bereikt is. Het heeft voor iedere Limburger voor iedere Nederlander wat te zeggen en daarom kunnen we slechts hopen dat deze uitgave veel gelezen zai worden. Met dit Gouden Boek der K.A B legt Pater Jacobs eer in eiv,ieder dié belangstelt in de geschiedenis der standsorganisatie, in de geschiedenis van Limburg zij dit book aanbevolen. Het Gouden Boek der K.A.B. Door Jac. Jacobs MSC. Uitgave: Winants Heerlen. In die songloed van ons somer in ons winterdagse kou In dio lente van oas liefde in die lanfer van ons rou By die klink van huwelijksklokkies by die kluitklap op die kis Streel jou stem ons nooit verniet nie weet jü waar jou kinders is Op jou roep seg ons nooit nee nie zeg ons altyd, altijd: jal Om te lewe, om te sterwe... ja, ons kom, Suid Afrika! De Zuid-Afrikaanse Unie, dat bol werk der westelijke beschaving aan de zuidpunt van donker Afrika, leeft gestaag in het rumoer van de stryd. Stryd tussen de Nationalisten, hier en daar republikeins gezind, sterk het Hollands element op de voorgrond stellend, en de Unionisten, die zich hechten aan het Engelse gemenebest. Strijd tussen de regering en de vakverenigingen, de arbeidersklasse die haar eisen stelt; een stiyd die leidt tot ernstige conflicten, tot een oproer dat bijna een revolutie wordt. Smuts, na Botha's heengaan leidei der Unionisten en leider der regering, is een echte en rechte zoon van zyn land, maar hy mist de eenheid met de bevolking, die Botha zo veel deed bereiken. Hy, de vrijdenkende wys- geer, de man van internationale allure, mist het geduld voor de details, die nochtans niet verwaarloosd mogen worden. Hy handelt vaak eigenmach tig, zet zyn wil ondanks alle tegen stand door. En zyn tegenstanders Jannie is voor Zuid-Afrika Eén en groot en vry Maar, zegt hy, wie dat mét my wil Late alles over aan my I Het rassenvraagstuk Herzog komt steeds meer op de voorgrond. Het Hollandse element is uitermate actief. Dichters en schrijvers doen het Afrikaans in nieuwe luister glanzen. Perloden van samenwerking wisse len af met tyden van verbitterde stryd. En wanneer Herzog ingaat tot de eeuwige rust, wanneer Smuts tot zyn vaderen verzameld is, is het Dr. Malan, die geroepen wordt Zuid- Afrika te leiden. De tegenstelling tussen Engelsen en Afrikaners beheerst nog steeds, en nog te veel het politieke leven. Maar een veel scherper tegenstelling dringt zich opdie tussen blanken en kleurlingen. Enkele honderdduizenden blanken verdedigen dit bolwerk tegen de onaf zienbare stroom van kleurlingen die dit werelddeel bevolken, vrijwel geisoleerd, met als voornaamste wapenen hun moreel, technisch en wetenschappely'k overwicht en hun eensgezinde wil dit te bewaren. Maar aan die eensgezindheid ontbreekt nog zo veel... Malan trekt in vele opzichten de lijn van de oude staatspresident Kruger door, niet alleen in zyn „Afrika voor de Afrikaners" (ook de Engelse Afrikaners) maar ook in zyn streven de kleurling „op zyn plaats'" te houden. De consequentie van dit streven vormen de segregatie wetten, waar door blanken en kleurlingen van elkander worden gescheiden en laatst genoemde groep slechts gelegenheid krijgt zich te ontwikkelen onder voogdy der< blanken. Het is geen uitgespioken national's tische politiek. Want zoals Smuts tydens zijn regeringsperiode de strijd moest aan binden met Mahatma Gandhi, die het verzet der Indiërs tegen de rassenpolitiek der regering leidde, vindt Malan op zyn weg de zoon van de grote Indische Leider, die nu het lydelyk verzet organiseert! De ge schiedenis herhaalt zich De buitenstaanders Malan ondervindt niet alleen veel tegenstand t.a.v. zyn rassenpolitiek in eigen land, maar vooral in andere landen wekt ze afkeuring en afkeer. Dit heeft in de vergadering der Ver. Naties reeds geleid tot een conflict, en de Zuid-Afrikaanse afgevaardigden liepen demonstratief de vergadering uit Malan weet zeer wel, dat in vele landen, waaruit die protesten opgaan, het met de rassen-politiek ook niet alles botertje tot de boom is. Daarom wy'st hy met een gekrenkt gebaar die critiserende stemmen af. Maar hy is er zich anderzijds van bewust, dat vooral na Wereldoorlog II de stryd tegen de rassen-vooroor delen heftiger dan ooit is opgelaaid. Vooralsnog ontzegt de regering der Zuid-Afrikaanse Unie de buitenstaan ders het recht zich te mengen in wat zy beschouwt als een binnenlandse aangelegenheid. Egelstelling De rassenpolitiek van Malan is echter niet zozeer gegrond op een veronderstelde minderwaardigheid van de kleurling tegenover de blanke. Hy stelt zich op het uitermate practische standpunt, dat alleen wanneer men de kleurling op zyn plaats weet te houden, do blanke gemeenschap in dit verre land zich kan handhaven. Hij gelooft dat dit niet alloon voor Zuid-Afrika zelf, maar ook voor dio in vele opzichten onontwikkelde rassen, ja voor heel de beschaafde wereld, heilzaam en noodzakelijk is. De Zuid-Afrikaner weet zich de verdediger van een egelstelling en het verbittert hem, dat hij van hen op wier sympathie hy meent te mogen rekenen (waar ze hem niet veel andere steun kunnen geven), alleen critiek en afkeuring hoort. Een veel ernstiger gevaar echter dan deze critiek van buitenstaanders is de verdeeldheid in eigen land. „Eendracht maakt macht" geldt wel in zeer sterke mate voor de blanken in Zuid-Afrika Eendrachtig feestvieren Ondanks alles demonstreert zich af en toe die eendracht, wanneer Zuid- Afrika zyn grote nationale feesten viert, waar de politieke tegenstanders van gisteren eensgezind by tiendui zenden optrekken, hun psalmen en liederen zingen, getuigen van wat hen bindt aan hun geboortegrond. Die eenheid zal zich ongetwijfeld ook straks weer demonstreren, wan neer do Van Riebeeck-feesten worden gevierd. Driehonderd jaar geleden kwam Van Riebeeck naar de Kaap. En in het feestgedruis ter gelegenheid van die gebeurtenis zullen wellicht slechts weinigen zich herinneren hoe juist vjjftig jaar geleden Zuid-Afrika in het stof terneder lag. In 1902... een overwonnen winge west. In 1952.... een jonge, krachtige natie, die reeds een groots verleden heeft en in de toekomst een grootse roeping te vervullen. Nederland, door zovele banden aan Zuid-Afrika verbonden, zal in deze dagen ongetwijfeld tonen, dat die verbondenheid maar niet een schone leus is; on alle steun en sympathie verlenen aan het pionierswerk, dat door de nazaten der Voortrekkers daarginds wordt verricht. Lk. Broekhuizenvorst Toen in 1722 pastoor Joannes Ver- berckt kwam te overlijden, werd de parochie waargenomen door Pater Godefridus van der Heggen uit Venray, tot aan de benoeming van een nieuwe pastoor in 1723. Heerlijkheid Venray 1785 J.A K P. van Eek, geboren van Wassenaar, vrouwe van Venray, be noemde op 4 Maart 1785 als gezwo renen van die Heerlijkheid Joannes Hebbe Meggels en Hendrik Wijnen, inplaats van Gradus Thielen en Peter Peeters. Andreas van Venray Deze komt in 1490 voor als deken van de kapittelkerk van Sint Victor te Kanten, en in 1515 als proost vap de Sint Lobuinuskerk te Deventer. Hy woonde toen te Keulen en overleed 27 December 1520. Gyshertus de Foramine Deze Venrayse pastoor heeft zijn naam veriatiniseerd; hy heette eigen lijk van der Gaet. Hij was ook pastoor van de SintLaurentiuskerk te Rotter dam, kanunnik te Lübeck en van Sint Salvator te Utrecht, en kamerheer van Z.H. de Pau3. Dat was in 14J7. Priesterstudenten van Vei34$ Wy' ontmoeten op het Seminarie te Roermond in 1763 in 1771 in 1784 in 1784 Arnold Goethuysen; L9onardus Cleophas; Andreas Verdellen; Jacobus Cleophas. Joseph Conrad Bodenstaft Hij was als zoon van dokter Con rad Bodenstaft en van Elisabeth Derks, geboren te Gennep. In December 1845, werd hy te Roermond priester gewyd. Hy was van 1846 -1848 kapelaan te Blitterswyck en van 1 Juli 1875 tot aan zyn dood op 9 Juni 1888 pastoor te Broekhuizenvorst. Venrayse namen Frans Janssen was gemeente ontvanger en logementhouder(i860). Karei Frans Frische was notaris klerk (i860). Hendrik Reynders wasnotaris(i860) Peter Roelofs wasveldwachter(i860). Willem Teunissen was schoenmaker (1858). Gerard Roeffs was kuiper (1858). Gerlacus Spee timmerman (1870) Gerard Poels, akkerman (1870) Johannes Poels, vroeger koopman zonder beroep (i870) Carel Alexander Maria Smits, can didaat notaris (1870). Theodor Sanders, veldwachtei(i870). Pater Bernardus van Kuyk, Kar meiiet, geboren te Venray was in 1868 biechtvader van het Karmelieten klooster Elzendaal te Boxmeer. Mathias Becker Deze was geboren te Lottum, 28 Juni 1770. In het begin van 1797 werd hy vice-pastoor te Wanssum en na de dood van zyn pastoor in Mei 1798 deservitor. Op 24 Juni 1799 werd by pastoor te Broekhuizenvorst. Petros van Venray Hy was in 1500 kanunnuk van Sint Salvator te Utrecht. De cijferkunst van Willem Badjes Deed voor de school uitstekend werk De rekenkunst met onze kwartjes Werkt heilzaam voor een nieuwe kerk yan 30 Maart 1889 De Redactie wijdt een hoofd artikel: Pater Agostino der Montefeltro O.F.M., een'beroemde redenaar. Pater Ivo de Boer, professor aan het Gymnasium, werd bestemd voor de Missie in Zuid-ChanBi. De Congreganisten van Venray hielden op 25 Maart een bedevaart. van 29 Maart 1890 De burgemeester van Venray maakt bekend, dat wegens het uitbreken van hondsdolheid in enige gemeenten van Noord-Brabant, alle loslopende honden van eer. muilkorf moesten worden voorzien. ^itiatiefnomers tot deze combinatie betekent dit succes ongetwijfeld de hoogste beloning. In Deurne heeft men grote waar dering voor de opofferingen, die men zich speciaal van Venrayse zijde elke week moet getroosten en by de eerste huldiging door de voorzitter kwam deze erkentelijkheid dan ook naar voor. De beslissende stryd in Roermond had overigens een enerverend verloop want de combinatie zag zich reeds na een kwartier voor de taak gesteld om een achterstand van 4—1 om te zetten in een overwinning. Pas in de laatste minuut, toen de score op 6—6 stond, kwam het win nende doelpunt van de Deurne links buiten. Zondag a s. houdt men een receptie in Hotel De Zwaan te Deurne van 5 6 uur. Het Venrayse element van de ploeg bestond uit de spelers H. Camps, P. Camps, P. Steerneman en K. Ouden hoven. Deze laatste emigreerde vorige week naar Nieuw Zeeland. HOCKEY Combinatie Venray^Deurne KAMPIOEN 2e klasse C Met een zwaar bevochten zege van 7 op het Roermondse Concordia, werd de combinatie uit de beide Peeldorpen kampioen van de Zuide del yke 2e klasse C. Dit fraaie resultaat toont duidelijk aan, waartoe eensgezindheid en sa menwerking in staat zyn en voor de Het onderzoek naar de reacties van geestelijkheid en gelovigen op het experiment van de vernieuwde viering van de Paasnacht, heeft uitgewezen dat men op zeer veel plaatsen ter wereld deze vernieuwing heeft toege juicht. En wat nog meer zegt, van alle plaatsen waar men de gelegen heid heeft gehad ook werkelijk méé te „experimenteren" zyn enthousiaste berichten in Rome binnen gekomen. Voor velen is deze Paasviering een openbaring geweest van de schoonheid van de liturgie, maar vooral van de werkelijkheid van de diepste geheimen van ons H. Geloof. Dit schitterend succes is voor de H. Vader een bewys geweest dat hij de goede weg is in geslagen, hij heeft dan ook besloten op deze weg voort te gaan. Ook wy gaan dit jaar in de Paters kerk evenals 't vorig jaar weer de Paaswake vieren met de wijding van 't vuur en de Paaskaars, de vernieuwing van onze doopbeloften en bovenal met de prachtige Paasmis. Nu moet U vooral niet denken dat deze vernieuwing maar een liefheb berij is van sommige dwepers of een nieuwigheid je waar men Sperciebonen _Q groot blik #37 Bruine Bonen r,n 500 gram 35- .fc Margarine per pak. vanaf a o 500 gram 51- T" O Pruimen 250 gram vanaf «2 Abrikozen 100 gramAÖ Macaroni 250 gram2*2* Aardbeienjam r_ per pot73- D3 Badzeep extra groot en zwaar stuk Waspoeder per pak Wrijfwas per doos vanaf Linoleumwas grote doos Schoencrème per doos vanaf Metaalpoets per bus Zware Dweilen grote maat per stuk Pansponzen prima2 stuks van zal terugkeren. Integendeel. "We moeten deze radicale verandering zien als 't begin van nog veel andere ver- nieuwingen die in de loop der jaren zeker zullen volgen. Zo zou 't b.v. niet onmogelijk zyn dat we binnen enkele jaren de Mis voor Witte Donderdag 's avonds gaan vieren en dat de plechtigheden voor Goede Vry dag in 't middaguur zullen geplaatst worden. In zekere zin moeten we deze ver anderingen zolfs noodzakelijk noemen, om de liturgie weer levend te maken voor heel 't christenvolk. Met de tyden veranderen de men sen en ook 't kerkelijk leven moet zich aan de steeds veranderde om standigheden aanpassen op straffe van anders te verstarren. De kerk is geen museum, 't Mag er wel naar wierook ruiken maar niet naar kamfer 't Is dan ook echt uit oogmerk van zielzorg bezorgdheid voor de zielen dat O.H. Vader met deze verande ringen begonnen is en al heeft Hy de nieuwe ritus nog niet verplichtend gesteld de Kerk is over heel de wereld verspreid en wat op de ene plaats gemakkelijk kan, levert op 'n andere plaats misschien grote moei lykheden op Hy verwacht wel dat men waar 't kan ook aan Zyn wensen gehoor zal gevon. Om U in te leiden in de a s. plech tigheden, zullen we in drie korte artikeltjes 't een en ander over de Paasnacht vertellen. Pasen is 't oudste feest van 't Christendom. Gedurende 300 jaar was Pasen zelfs 't enige feest dat in heel de Kerk gevierd werd. Naast dit Paasfeest werd er In de eerste eeuwen alleen de Zondag gevierd. Die Zondag moeten we eigenlijk zien als een klein Paasfeest, hy werd genoemd de dag van de Heer (de dag „des Beren") omdat Hy die dag de eerste van de week had uitgekozen om te verrijzen. Misschien is de ontwikke ling zelfs zo geweest, dat men hegon- nen is de Zondag te vieren en dat men daarna die Zondag die tevens de verjaringsiag van Jesus' Verrijzenis was, met meer luister is gaan vieren en dat zo ons Paasfeest ontstaan is. Pasen was 't enige feest van het Christendom van de eerste eeuwen. We zouden 't kunnen beschouwen 't jaarlijkse stichtingsfeest, de herdenking, de viering van de grond vesting van 't Christendom. Op Pasen wordt dan ook niet alleen herdacht de blyde gebeurtenis van Christus verrijzenis. Om de liturgie van Pasen goed te begrijpen, moeten we weten dat 't de viering is van 's Heren dood èn opstanding, van beide samen als één heilbrengend geheel. Luister maar naar 't loflied op de Paaskaars in de Paasnacht. Daar zingt de diaken: „Want dit is 't Paasfeest waarop geslacht wordt dat ware Lam" èn 'aarin Christus de boeien van de dood heeft geslaakt en zegenvierend uit 't dodtnryk is opgestegen". Met Pasen wordt heel 't geheim van de Verlossing gevierd, een Ver lossing die teweeg is gebracht èn door Christus' dood èn door Zjjn Verrijzenis. Allerschoonst wordt dit bezongen in do prefatie van Pasen Qui mortem moriëndo destruxit, et vitam resur- g9ndo reparavit: „Die door te sterven onze dood heeft vernietigd en door te verrijzen ons leven heeft hersteld". PATER GARDIAAN Arbeidswet Vele middenstanders zyn de laatste weken bezocht door politie mannen, die de uitvoering der Arbeidswet kwamen controleren. In de meeste gevallen was een proces-verbaal het gevolg, omdat ofwel arbeid «register, ofwel arbeidslijst, of beide niet in erde waren. Dit was wel te voorzien, omdat practisch de laatste 20 jaren hierop geheel geen controle meer is uitge oefend en verder veel registers en arbeidslijsten zyn verdwenen. We dachten toen aan de woorden van de nieuwe hoofdcommissaris van politie in den Haag, die in zyn instal latierede oa. opmerkte, dat van een politie man het uiterste aan takt wordt gevraagd. Hy moet gemoedelijk en soepel kunnen optreden, wanneer het om lichte vergrijpen gaat, ieta wat hy snel moet kunnen beoordelen. Tegen kleinzielig en bekrompen op treden moet hy waken. Kleinzielig heid prikkelt en brengt daardoor verkeerde reacties by het publiek ts weeg. De politieman dient steeds te bedenken, dat hy dienstbaar moet zyn aan de samenleving, (zie verslag ds Tyd 15. 3. '52.) Al kunnen wy niet beoordelen of het ontbreken van een arbeidsregister 6 d- een licht vergrijp is, wy' zyn wel van mening dat een dergelijke proces- senregen niet nodig was geweest als men van te voren via de krant het mbliek gewaarschuwd had dat binnen xort een controle zou komen. Dan zou deze zaak geheel in orde zyn geweest en zou op een heel wat prettiger wy'ze de uitvoering van de Arbeidswet geregeld zyn. Dit gebeurde vroeger en zou het niet taktvol geweest zyn, als dit nu ook gebeurd was? Gezien de reacties kan van een ge prikkelde stemming inderdaad in Yen ray gesproken worden. C. L. 0. Er zijn altyd mensen die meer le zen dan er feitelijk in een krant ge-

Peel en Maas | 1952 | | pagina 5