St. Nicolaas- geschenken 4ldKQ Speelgoederen Mijlpaal voor de Coöperaties. Naai-Knipcursus Voor naar G. van Ham Taxi nodig Automaat Petroleum Verhoog uw omzet, ADVERTEER Opgelet dames! Gerda Kusters Coupeuse-Lerares Rookstoelen Rookstoelkussens Divans Naaiboxen Kindertafeltjes en -stoeltjes mooie St. Nicolaascadeaux. Onze sortering is nog enorm. Cóenen- 4lóutackeiS St. Nicolaas- gebak 'n Advertentie heeft succes fa. Th. Pouwels Zn. Hofstraat 10 Zie etalages Voor plezier en zakenreizen ziekenvervoer HET ADRES: Deken Thielenstraat 16 Telefoon 725 Lampeglazen alle maten Inmaakglazen alle maten Vensterglas enkel en dubbeldik Tuindersglas, Katedraal-, Regen- en Bizontby nsglas, Spiegelglas voor auto's en aquaria. Glaspapier enz. Alles in voorraad. Beleefd aanbevelend Schildersbedrijf F. W. HENDRIKS Langstraat 46 Telefoon 713 Bel BOM 418 Venray H.H. Duivenvrienden, nu is het tijd voor Bodemwit, Grit Roodsteen, Rodivit, Levertraan enz AVIOL in voorraad Venray's speciaal zaak voor Duiven- Vogel Honden Aquarium- en Hengelsportariikelen. Wilt U iets met de duiven en vogels bereiken kom dan eerst by F. W. HENDRIKS kijken Niets verplicht Beleefd aanbevelend LANGSTRAAT 46 Telefoon 713 Let op huisnummer Uw adres voor is J.H.Seijkens, Leunen K13 Ook ESSO-Gas Alles wordt aan huis bezorgd. Geeft Uw adres op dess. 20 Leuke hulspantoffel uit rood stof, warm gevoerd en met elastische rubberzooi. Aardig St. Nicolaascadeay I m. 27-29 2.9S m. 30-33 3.23 m. 34-42 3.SO dess. 31 Heerlijk warme kameelharen dameskraagpantoffel. HÈI GESCHENK VOOR UW VROUWI Met zachte rubberzooi. PANTOFFELS? DE SINT ZEGT.- BATAI want daar zijn ze beter, warmer en... STUKKEN VOORDELIGERI FiliaalVENRAY - Grotestraai 1 wederom een nieuwe Op de les kunnen zowel oude als nieuwe kledingstukken vervaardigd worden. Geeft U dus spoedig op. Tevens opleiding voor Costumière-Coupeuse. Bij voldoende deelname ook avondlessen. Leunseweg Telefoon 529 Wy brengen alles thuis, ook op surprise-avond. fa. ïïl. IQolledetgh 2h. Bontekoestraat. Koopt vooral in de morgenuren, dan koopt U rustig. Komt St. Hlicdaas coh li verzeker U er van en bestel tijdig. Al UW wordt door ons stipt vervaardigd. y Bakkerij Veltum L 67 Tel. 395 75 jaar wettelijke regeling der coöp. verenigingen. In de schaduw van de geweldige technische en economische vooruitgang, die de negentiende eeuw kenmerkte, stonden de geweldige sociale misstanden in de arbeidende wereld. Honger en ellende onder de arbeiders waren aan de orde van de dag en temidden van dit sombere beeld ontzagen een aantal economisch sterkeren zich niet tot uitbuiting van de gekwelden over te gaan Vormen van die uitbuiting waren de trucsystemen en de gedwongen winkelnering en daar overheen tal van ongezonde en a-sociale nevenverschijnselen. In deze poel van onrecht groeide een nieuwe economische plant, die de coöperaties werd genoemd. Er zijn tal van varianten gekweekt in de loop der jaren, maar de coöpera tieve gedachte vond voor het eerst vruchtbare bodem in de verbruikssfeer. Hier waren de misstanden ook het ergst. De toenemende fabrieksarbeid deed even spoedig de winkelstand groeien, product als zij is van toenemende arbeidsverdeling. In het ontwikkelingsstadium van industrie en winkelstand konden de misstanden in deze sectoren van bedrijvigheid het grootst zijn. Daarop kwamen reacties van de zyde der werknemers in de vorm van vakverenigingen, die gericht waren tegen de onmenselyke toe standen in de fabrieken, in de vorm van verbruikscoöperaties, die zich tegen de slechte kwaliteiten der ver kochte waren keerden. De eerste levensmiddelen werden tegen veel te hoge prijzen van de hand gedaan. Soms lag de oorzaak bij dezelfde personende leiders der fabrieken, die ook de winkels exploi teerden. Er waren gelukkig ook uit zonderingen. Wij denken aan de figuur van Robert Owen, die Z6lf een cen traal magazyn deed inrichten mr-t prima waien, waaruit zyn arbeiders tegen kostprijs konden betrekken. Merkwaardig is htt, dat deze vriend van de arbeiders zelf heeft meegewerkt aan de ondergang van de eerste coöperaties. Door zyn populariteit werd Owen vanzelfsprekend in de coöpera tieve beweging betrokken. Hy stelde nu voor, daar geen geld meer te ge bruiken maar deze algemeen gang bare waardemeter te vervangen door „arbeidsnoten". Dit waren bons waarop stond aan gegeven hoeveel uren arbeid er voor gepresteerd waren. Elk goed werd „geprijsd" met een aantal uren en op die basis zou voortaan worden ge ruild. Er werden grote ruilbeurzen ingericht, maar spoedig bleek, dat de waarde door andere factoren wordt bepaald dan door de arbeid. De coöperaties, die zich op Owens voorstel op dit systeem hadden in- ingesteld gingen byna alle ten gronde. Van de 700 bleven er slechts vier bestaan. Het sncces van Rochdale Meer succes in Engeland baker mat der coöperatie hadden de pioniers van Rochdale. Deze arbeiders stelden een soort statuten op voor een coöperatieve vereniging, waarbij ze plechtig beloof den elke week twee pennies van hun loon tot stichting van een coöpera tieve winkel op zy te leggen. Hun doel was een zaak te stichten, die alleen prima waren verkocht tegen contante betaling en zonder dat er onderwicht werd gegeven. Zy wilden een duidelijk voorbeeld stellen hoe het moest en kon en zy slaagden. Hun winkel werd geopend aan de vooravond van Kerstmis i844meteen voorraad van 50 pond boter, 50 pond suiker, 6 zakken bloem, 1 zak meel 2 dozen kaarsen. In 1868 reeds bedroeg vermogen plm. 140000 pond sterling. Dit succes was meer te danken aan de slechte toestanden in de particu liere winkels dan aan de zuiverheid van het nieuwe coöperatieve systeem. Hoe dan ook, dankzy dit nieuwe instituut verdwenen de misstanden in de particuliere handel als sneeuw voor de zon. In Nederland leidden de verbruiks coöperaties eerst een zeer kwijnend bestaan. Zy werden opgericht door kantoorbedienden onder goede leiding, doch werden niet populair. In i860 opgericht, werden zy reeds zes jaar later geliquideerd. Toch zyn de verbruikscoöperaties ook in ons land tot grote bloei ge komen. Het zuiver winstloze bpdryf, tot welk doel de coöperaties aanvankelijk werden opgericht, vindt men thans in de coöperatie niet meer nagestreefd, zij het dat er talrijke verschillen met het particulier bedrijf zyn blyven bestaan. Burgemeester Raiffeisen Een terrein, waarop de coöperatieve gedachte zeer diep wortel heeft ge schoten, is dat der coöperatieve boerenleenbanken, de landbouw- en zuivelbanken, die men byna overal aantreft. De gedachte hiertoe kwam van F. W. Raiffeisen, de burgemeesterszoon, die officier zou worden, doch door z'n zwak gestel naar de post van eerste burger in een klein dorp werd geleid, waar hy uitgroeide tot een der grootste cooperatoren der geschie denis. Raiffeisen zag dat de boerenstand in zyn omgeving worstelde met tekorten, terwijl de mogelijkheid tot credietverkryging ontbrak. Hy leefde voor zyn gemeente en ging met de boeren praten. Hij ontdekte, dat zy door coöperatie zichzelf zouden kunnen helpen en toen hy deze gedachte eenmaal in boekvorm aan de wereld had voor gelegd, verrezen weldra overal op het platteland coöperatie landbouw- banken. In Nederland waren het deze banken, die zo krachtige steun ver leenden by de modernisering van het landbouwbedryf na de geweldige crisis in de tachriger jaren van de vorige eeuw. Amerika was toen plotseling op de wereldmarkt verschenen met zeer goedkope granen, die toen machinaal werden geoogst. Deze geweldige graarhoeveelheden ontwrichtten de boerenstand in geheel Europa. Een radicale koerswijziging bleek noodzakelijk en de financiering daar van kon dank zy de coöperatieve boerenleenbanken voor het grootste deel door de boeren zelf geschieden. TVissel-credieten Op geen enkel terrein bracht coö peratie zulke voordelen als by die banken. In de verschillende sooiten van het landbouwbedryf valt het moment van de grootste credietbehoefte in ver schillende maanden van het jaar. Wanneer de een zijn geld weer vry heeft, is de vraag van de ander juist het grootst. Zo wordt het landbouwcrediet byv. van de akkerbouw naar de tuinbouw verplaatst en vandaar naar de bloe men en bollenteelt en retour. Het is een voortdurende wisseling, waarbij de credietwaardigheid der leden op uitnemende wyze kan worden beoordeeld, dank zy de kleine gemeenschap, waar binnen zich deze coöperatieve actie afspeelt. Want naar zyn aard zal dit soort bank gebonden blyven aan een beperkte omgeving, het dorp. Aanvankelijk wist de overheid met deze nieuwe figuur in het rechts leven geen raad. In 1876, juist 75 jaar geleden, kwam een afzonderlijke wet op de coöperatie tot stand, die in 1925 werd gewijzigd. By dit jubileum van de wettelijke ordening der coöperatieve gedachte leggen-wy haar op de weegschaal der tyd. Wy zien dan enerzyds felle tegen standers en elders hartstochtelijke aanhangers. Naar gelang de positie waarin wy staan in het dagelijks leven zyn wy meer of minder critisch ingesteld tegen dit maatschappelijk verschijnsel. Voor het ene doel leent het zich beter dan voor het andere, maar zeker heeft de coöperatie zich een vaste plaats veroverd in deze maatschappij, waar het woord samenwerking even vreemd klinkt als het geklots van water midden in een woestijn. IQencay. helpt het qetcoff en Italië. 2 Dec. de dag van 't gnlle hart Men heeft de vorige week kunnen lezen, dat er in Venray een rampen- depót is ingericht om de bevolking by eventueel voorkomende rampen de eerste noodzakelijke hulp te bieden. Eenieder hoopt, dat in de toekomst dit depót rustig blijft opgeborgen en dat de bevolking kan'blyven door werken aan de opbouw van Venray en het vaderland. Thans echter worden enige hon derden kilometers ver in Noord-Italië radeloze mensen opgejaagt voor het wild om zich heer. grijpende water en heerst er, in deze anders rustige streek, paniek en chaos. Het Nederlandse volk, zelf degrond aan het water ontrukt en menigmaal zwaar getroffen door overstromingen, is er zich van bewust, dat hier hulp moet worden geboden, ondanks de eigen zorgen van het ogenblik. Moet Venray nu in deze landelijke actie achterblijven Het is reeds diverse malen voor gekomen, dat, by eventuele andere ook noodzakelijke acties, Venray een pover figuur sloeg, tegenover de daadwerkelijke naastenliefde en offer zin van veel kleinere plaatsen. Om nu deze getroffen medemensen te helpen, moet niet veel gepraat worden, maar moet worden gehandeld. In één dag moet de actie achter de rug zyn Zondag a s. zal in Venray in de kerk gecollecteerd worden. Indien nu ieder een kleinigheid geeft, zyn wy al goed op weg om de actie te doen slagen en de medemens te helpen. En hoe zouden de pensionaires van Jeruzalem, de verpleegsters van St. Anna, de studenten van 't Gymnasium en nog vele andere er over denken, indien zy in kleine kring ook iets deden voor deze mensen in nood. Probeer eens nagels in een plank te slaan voor een dubbeltje of meer. Wie weet wat U nog meer kunt doen. In ieder geval U krijgt enige gezellige uren en het helpt de actie van Venray een succes worden. Wie bindt in deze inrichtingen de kat de bel aan Laat eenieder helpen, want de nood is hoog. Frankrijk heeft reeds troepen voor hulp ter beschikking gesteld, terwijl het Nederlandse volk eveneens klaar staat om de helpende hand te bieden. Laat 2 Dec. de dag van Venray zijn, de dag van christelijke naasten liefde, de dag van de daad, de dag van een gul hart.

Peel en Maas | 1951 | | pagina 6