TWEEDE BLAD.
De goede Sint
WEEKBLAD VOOR VENRAY ENjjOMSTREKEN
Uit het verleden van Venray
en omgeving.
Maatregelen ter beperking van het
electriciteitsverbruik tijdens
de piekuren.
ZATERDAG 18 NOVEMBER 1950 No. 46
EEN EN ZEVENTIGSTE JAARGANG
Druk en Uitgave
Firma van den Munckhol
Drukkerij
Kantoorboekhandel
Yenray
Telefoon K4780-512
Postrekening 150652
PEEL EN MAAS
Advertentieprijzen worden op
aanvraag gaarne verstrekt.
Losse mm.-prijs 8 cent.
Abonnementsprijs p. kwartaal:
voor Yenray f 1.00
buiten Yenray 1.20
uitsluitend bij vooruitbetaling.
De waarde van het familiefeest
Weldra zal de Spaanse bisschop
met zyn goede gaven weer in ons
vaderland aankomen. Zyn intocht
vindt plaats in de meest duistere
periode van het jaar. Reeds vroeg in
de namiddag heeft het daglicht ons
verlaten, wanneer het heerlijk avondje
aanbreekt met zyn verrassingen, on
sterfelijke liedjes en ongekende ge
zelligheid. Zullen wy allen dit feest
vieren en naar verdienste met koek
of gard worden gedecoreerd
Dit jaar ryzen voor velen bange
vragen' by het naderen van de ver
jaardag van de meest populaire
bisschop ter wereld. Immers Decem
ber is de eerste wintermaand. Het
is de donkerste en toch de gezelligste
periode van het gehele jaar met het
Sinterklaasfeest, de Kerstdagen en de
overgang van een oud naar een nieuw
tijdsgewricht. Dit maakt December
ook tot de duurste periode van het
jaar. In geen maand zijn de behoeften
misschien zo groot door de toene
mende koude met zyn eisen aan
goed eten, warme kleding en kolen.
En het leven is zo duur. Waarvan
moeten we die feestdagen nog finan
cieren, zo roepen velen uit terwijl
men misschien al moeite heeft de
lopende uitgaven te dekken. Zo ooit,
dan is er dit jaar wel zeker de
mogelijkheid, dat in vele huizen de
goede Sint niet zal verschijnen, noch
voor de ouderen, noch voor de kin
deren. En toch begaan we, zo hande
lend, wel een zeer grote font.
Sint Nicolaas is een feest, dat al
jarenlang in Nederland met enthou
siasme wordt gevierd. Juist hier
vond de gulle heilige zo'n luisterryk
onthaal, omdat wij een volk zyn, dat
meer dan andere volken, de gezellig
heid en het gezinsieest in het middel
punt van de belangstelling plaatsen.
Dat vormt een deel van onze volks
kracht en wij gaan er misschien te
roekeloos mee om.
Het gezin is de peiler van de maat
schappy en alles wat kan dienen om
dat te versterken moeten we met
beide handen aangrijpen. Daartoe
behoort het Sinterklaasfeest bij uit
stek. Juist in de moderne tijd, nu er
tal van krachten werken om onze
aandacht buiten het gezin te richten,
hebben wy behoefte aan gelegenheden
om de gezinsband te versterken.
Door een combinatie van factoren
dreigt die gezinsband te verslappen.
Er bestaat een drang tot vermaak in
publieke gelegenheden. Ons werk of
de opleiding- drijven ons ook dikwijls
's avonds het huis uit. De stryd om
het bestaan vraagt al onze aandacht,
waaronder het gezin moet lyden.
En temidden van al die gezins-
vliedende krachten, al dan niet nood
zakelijk, komt nu het Sinterklaasfeest
onze aandacht vragen voor het gezin,
van waar uit wy ons afzetten en
waar in het geheim ligt voor al onze
krachtsinspanning. Daarom heeft het
zeker betekenis om ze nu en dan de
aandacht van al dat andere eens af
te wenden en iets te doen voor de
versterking van de gezinsband.
Is er een meer geschikte gelegen
heid dan om het Sinterklaasfeest
daarvoor in 't schakelen? Beseffen
wy voldoende de waarde van zo'n
familiefeest voor de kinderen, die
men juist daarmee aan huis bindt
in hun kinderjaren, zodat ze hun
leven lang daaraan prettige herinne
ringen meedragen Wil men kinderen,
ook in hun latere leven, de waarde
van het huisgezin doen kennen, dan
vormt het Sinterklaasfeest een gun
stige gelegenheid hen dit reeds in
hun prille jeugd in te prenten.
Nu is het een tijd van hoge prijzen
en veel nood. We komen er als
ouderen al spoedig toe om de bezui
niging te zoeken in het afschaffen
van die Sinterklaas onzin, er van
uitgaande dat zo'n feest geld kost.
Inderdaad brengt zo'n festijn kosten
met zich, die ten volle verantwoord
zijn wanneer men het voorgaande
beaamt. Die kost m zyn echter gering,
terwijl men dikwijls meent, dat er
zoveel mogelijk geld moet worden
uitgegeven om het feest te doen
slagen. Dure cadeau's worden over
en weer aangeschaft om toch vooral
niet voor andere feestgenoten de
schijn te wokkon dat men niet meer
kan of wil geven.
Maar daarin liggen niet do vreugde
en de zin van Sinterklaas. In de
sfeer van de bijeenkomst, de gedicht
jes. de wyze van verpakking vindt
u en meer vermaak dan in het slepen
en tonen met deze veriassingen.
Bovendien kan men door een geestig
woordenspel elkaar wijzen op fouten
en gebrokon, die nu met. oen laih en
oen grap worden geaccepteerd, terwijl
men anders misschien een pynlijk
onderhoud of moeizaam voorbereid
ogenblik nodig heeft om iemand te
benaderen aangaande zijn porsoon of
werk.
Door het aanschaffen van dure
verrassingen ontaardt het St. Nicolaas-
feest dikwijls in een bijeenkomst,
waarbij men elkaar de loef afsteekt
in het geven of ontvangen van kost
baarheden. Voor iemand, die onder
sterke financiële druk leeft, is dat
onaangenaam en zo komt men ertoe
de goede man uit het land der oranje
appels te gaan haten.
Beter kan men juist de nadruk
leggen op de eenvoudige surprises,
waardoor men zijn budget niet in de
war stuurt en bovendien het verras
sende effect bereikt, dat ieder zoveel
mogelijk moeite doet voor een origi
nele verpakking of een dichterlijke
omlijsting om daarmee de kwaliteit
van het cadeau te camoufleren. Daar
naast ligt dan nog de uitweg om het
accent te leggen op nuttige verras
singen. Dit is een meer bekende
methode, die zeker aan te bevelen is
om het St. Nicolaasfeest tot een ge
slaagde bijeenkomst te maken.
Wy leven in het ty'dperk van de
zenuwenoorlog. Door de internatio
nale toestand werken wij allen onder
spanning. Dit vormt prikkelbare
mensen, die hun omgeving tot last
zijn. Wij moeten meer dan ooit zoeken
naar de veilige beschutting van het
gezin. Nu de wereld buiten het gezin
zoveel donkerder wordt, is het zaak
de krachten en instellingen, die ons
er bovenop houden te versterken.
Zo'n instelling is ongetwijfeld het
Sint Nicolaasfeest, dat men ook tot
een lichtpunt kan maken van de
eenzamen door hen eens uit te
nodigen en in de voorbereidingen te
betrekken. Daarmee activeren wy
onszelf, krygen wy een bevredigd
gevoel, omdat wij iets doen voor
anderen en brengen wy licht in de
levens die in eenzaamheid slechts
duisternis alom ontwaren.
Door de Sinterklaasviering houden
wy een oude traditie in ere, geven
wy onze kinderen iets mee en ver
sterken wy de band met ons gezir.,
als ook wellicht met vrienden en
kennissen. Daarom dragen wy door
de goede Sint te eren stenen aan
voor een betere opbouw van de ge
meenschap waarin wy leven. Hierom
en om de gezonde vreugde, die in
het Sinterklaasfeest ligt, zingen wij
als alrijd van de nooit versleten
schoen, de Piet, die altijd zwart blijft
en de bisschop, die nooit sterft,
zolang er mensen leven in de lage
landen, dr. H. R. MES
UQil xi[n allen Mind
Uit het leven van wylen Paus Pius
XI wordt de volgende treffende
episode verteld:
Toen hy eens langs de ryen der
pelgrims schreed, viel zyn oog op
een blinde jongen. De Paus bleef
stil staan en hief zyn hand op
naar de lippen van de blinde
jongen, opdat hy zyn ring zou
kunnen kussen. De jongen begon
te beven en door zyn ontroering
overmeesterd, stroomde hem de
tranen uit de ogen- Toen zei de
H. Yader om hem te troosten:
„Caro, myn beste, wy zyn allen
blind".
Wy zyn allen blind.
Ja, de Heilige Yader had gelijk
met dit ontroerend gezegde. Als
blinden gaan wy door liet leven.
Wat wy moesten zien, dat zien wy
met en waar onze ogen overheen
moesten zien, daar vestigen ze zich
op. Wy zyn blinden denken er byna
nooit aan te bidden tot den Heer
van het Licht, dat wij zien mogen.
Wy zyn blind voor vele dingen,
blind, omdat wy ze niet willen zien.
Wy zyn blind voor onze eigen
zomersproeten en blind voor de
schoonheidswratten van anderen. Wy
zyn blind voor onze eigen gebreken
en blind voor de deugden van
anderen.
Wy zyn blind voor ons eigen
fiasco én blind voor het succes van
anderen. Wij zyn llind voor de wel
daden, die wy ontvangen hebben (n
voor de diensten, aio ons bewezen
zyn.
Wy zijn blind voorde schoonheden
van do natuur, waar we alles in
lezen behalve de naam en de al
macht van de Schepper.
Wy zijn blind voor de kleuren-
boog, die hemel en aarde omspant,
want. wy zien alleen naar de dingen
die voor onze voeten liggen.
Wij zyn blind voor de weg van
het leven, want wy weten niet wat
er licht achter de poort van de
dood.
Wij zyn allen blind; daarom is ons
geloof zo klein; daarom is ons ver
stand zo kortzichtig; daarom is onze
naastenliefde zou koud en koel.
Heer, maak, dat wy ziende wor
den
t P. H. RONGEN O.C.R.
Militairen komen onder
de wapenen
WINTERPROGRAMMA VAN
KATHOLIEK THUISFRONT
KRACHTIGE INITIATIEVEN TEN
DIENSTE VAN DE MILITAIRE
ZIELZORG
Een tyd van intense activiteit
onder de toekomstige recruten is
achcer de rug. Met duizenden hebben
jongemannen aan de oproep van
Katholiek Thuisfront, hier en daar
geassisteerd door de Katholieke Actie,
gehoor gegeven om in retraites of
vormingsbyeenkomsten de noodzake
lijke voorlichting op het militaire
leven te krygen. Het voor dit doel
geschreven boekje „En nu soldaat..."
werd hierby in duizenden exemplaren
gratis verspreid.
Het bewapenen van deze tiendui
zenden jongemannen heeft wederom
een belangrijk deel van de Katholiek
Geestelyke Verzorging naar de kazer
nes verlegd, alwaar ruim zestig Aal
moezeniers van Vloot- en Landmacht
hen opwachten. Dit eist ook een
grotere inspanning van Katholiek
Thuisfront, dat op zich heeft geno
men de materiële zorg zoveel mogelyk
weg te nemen.
Om dit groter aantal recruten
zoveel mogelijk te bereiken, is de
wekelijkse oplage van het gratis
verspreide katholieke soldatenblad
„Salvo" verhoogd tot 13.000 exempla
ren per week. Bovendien zyn voor
deze winter in het kader van ver
antwoord amusement een 300 film
voorstellingen geprojecteerd in de
Katholieke Militaire Tehuizen, Hospi
talen en Sanatoria.
Voor de Hospitalen en Sanatoria
zyn uitgebreide katholieke leesporte
feuilles besteld.
Het inschakelen van nieuwe garni
zoenen of het uitbreiden van de
bestaande stelt ook de Militaire
Tehuizen voor problemen. Met goed
vinden van de Centrale van Militaire
Tehuizen worden zes Tehuizen ge
bouwd of verbouwd, deze zyn in
Leeuwarden, Deelen, Deventer, Bus-
sum, Venlo en Ede. Het kapitale
bedrag van f 656000.— is hiermede
gemoeid.
Daar vrijwel alle 43 Militaire Te
huizen met exploitatie-tekorten wer
ken tracht Katholiek Thuisfront,
zoveel als het daartoe in staat is,
door abonnementen op dagbladen en
tijdschriften en door aankoop van
boeken en amusementsmiddelen
daarin, zoveel mogelyk, de helpende
hand te bieden.
NIEUWE TAKEN WACHTEN
Het in uitzicht stellen van de
legering in Duitsland kondigt een
hele reeks nieuwe voorzieningen aan,
waarvan de omvang nog in gen6n
dele te overzien is. Het Bestuur van
Katholiek Thuisfront is zich wel be
wust, dat de Katholieke militaire
zielzorg, in verband met de omstan
digheden in Duitsland, dan wel met
heel aparte wensen zal komen.
Het ligt eveneens in de bedoeling
om op korte termyn te Komen tot
een eigen katholiek Vormingscentrum.
De bedoeling van dit Centrum is, de
katholieke militair gelegenheid te
bieden zich op zyn katholieke taak
in het leger te bezinnen en hem
daartoe enige summiere vorming te
geven. Voor dit werk is Majoor Aal
moezenier P. Groenendijk aangewezen.
Vermoedelijk zullen zeer binnenkort
de eerste bijeenkomsten in Huize
„Vyverduin" te Bloemendaal plaats
vinden.
Ook ten aanzien van de troepen in
Nieuw Guinea, de Oost en West,
Korea en de varende Marine blyft
Katholiek Thuisfront attent.
Met het oproepen van de recruten
naar de kazernes is de belangrijkheid
van Katholiek Thuisfront weer aan
merkelijk gestegen. Het katholieke
volksdeel zal het Katholiek Thuis
front hierbij ongetwijfeld steunen,
opdat de belangrijke geestelijke ver
zorging van onze jonge katholieke
militairen tot een volle en waardige
ontplooiing kan komen.
De huisbrand voorziening
en 't anthracietprobleem
In Mei 1949 werd door de Minister
Economische Zaken by het Ryksko
lenbureau een Adviescommissie voor
de Huisbrandvoorziening ingesteld.
In deze commissie hebben o.m. zitting
vertegenwoordigers van do kolen
handel, de vakverenigingen, de mid
denstandsbonden en de Nederlandse
Vereniging van Huisvrouwen.
Genoemde commissie deelt thans
het volgende mede
Gedurende het tijdvak Mei/Sèpt.
1950 kwam in ons land, uit eigen
productie en invoer, aan voor huis
brand geschikte vaste brandstoffen
351.000 ton meer ter beschikking dan
in de overeenkomstige periode van
1949. De totale huisbrand voorziening
is dus beter dan vorig jaar.
Er zü evenwel op gewezen, dat de
hoeveelheid anthraciet niet op over
eenkomstige wijze is verruimd. In
tegendeel, reeds thans staat vast, dat
de totale anthracietaanvoer niet toe
reikend zal zyn om de ook dit jaar
wederom toegenomen vraag naar deze
kolensoort te bevredigen. Dit tekort
aan anthraciet draagt een blijvend
karakter omdat de productie van
anthraciet zowel in Limburg als in
da landen, waaruit Nederland deze
Hoe koud het liier was
in 1709
Een handschrift vertelt ons het vol
gende van de koude in 1709.
Den g january 1709, op H. Drie
koningen, is subyt op eene nachte een
extra ordinaire felle coude opgestaan,
en sulx heel Europa deur, in Spag-
nieën, Italiön, Portugael, Engelandt,
Hollandt, Vranckryck, enz. ende heeft
19 dagen successive geduert, jae soo
fel, dat het snelste rivier in Vrankryck
op een dag bevroren is geweest, ende
de Noordt zee in Vriesland soo vast
is toegeweest, dat men met sleyen en
andersints van d'eene stadt op de
andere heeft connen comen; jae de
coude is soo wreed geweest, dat met
duysende menschen van de coude
gestorven syn, oock geheele familiën
en reijsende soldaten op de straten
zyn nedergevallen en soo gestorven.
Oock beesten in hunne stallingen
met menichte syn bevroren of ge-
crepeert, jae alle de hoven ofte gaerden
syn overal soo kael geweest, dat men
niet een groen bladt heeft konnen
sien, en alle wintercaboetsen doodt,
en vele wyngaerden en allerley
hoornen sterck geraeckt of doodt.
En acht dagen naer die 19 dagen,
het weder versoek zynde, is weder
om eene subiete coude gecomen,maer
niet soo wreed, en heeft geduerd tot
halff meert.
„Zouden we voor alle zekerheid
niet wat turf en kolen opdoen
Uithangborden!
Wy kennen ze gelukkig nog in
onze straten en op onze pleinende
uithangborden, die de voorbijganger
er attent op moeten maken, wat voor
lekkere en nuttige dingen men in
bepaalde zaken kan krygen. Zij sieren
he* zakenpand, maar verfraaien ook
niet weinig het dorpsaspect.
Zy geven fleur en kleur!
Hoe bekoorlijk zien die stedekens
er niet uit, met hun talrijke gezapige,
geestige opschriften, dikwijls aange
bracht op uithangborden, die een
schone uiting zijn van goede volks
kunst. Hoe koddig zyn dikwijls aller
lei uithangtekensze geven je pret
in je diepste binnenste.
Wat waren ze schoon die gapers,
die hertekoppen, die paardekoppen
enz. En bij drogisten en apothekers
en kappeis kon men telkens iets leuks
en nieuws ontdekken. We hebben
tegenwoordig de schitterende etalages
en de prachtige lichtreclames.
Prachtig, maar we mochten eigenlijk
de uithangborden en uithangtekens
niet vergeten, al waren die dan vroeger
het byna uitsluitend middel om de
aandacht te trekken, vooral ook by
café's en dergelijke gelegenheden.
Menigmaal had men er de dichtader
laten vloeien. Aldus b.v.
De reiziger, vermoeid (sicvan het
gaan,
Rust hier uit in de halve Maan.
In Meerlo gaf eertijds en misschien
nu nog een tapper zich te kennen
door de volgende dichterlijke ontboe
zeming
Tennissen, in 't nieuw fontijn
Tapt jenever, bier en brandewijn,
Stap dus vrij en bestel gerust.
En drink maar steeds naar hartelust.
Met deze laatste raadgeving kun
nen we het echter niet helemaal eens
zynWel echter met een goed en
nuttig systeem.
Moge Venray weder eens wat van
die goede gewoonte overnemen.
Een onde grafsteen
ln de door brand jammerlijk ver
woeste Paterskerk te Venray, bevond
zich voor het altaar van Onze Lieve
Vrouw een grafzerk, waarop het
hoofdwapen en opschrift waren af
sloten door de tand des tyds en... de
sandalen van de Paters. Toch behoorde
het naar de kwartieren te oordelen,
tot de familie Oudart te Aarle-Rixtel.
De heerlijkheid Rixtel was van
1482—1700 in het bezit geweest van
de Oudart's. Denkelijk hebben bepaalde
leden van deze familie, zoals meer
gebeurde by adellyke familiën de
laatste rustplaats gezocht in een
kloosterkerk. Uit de archieven van
het klooster kan men weinig bij
zonderheden daarover opdiepen.
Familie Reynders
Deze familie bezat een eigen be
graafplaats op het kerkhof te Venray.
Het blijkt uit de volgende inscriptie
op een grafzerk.
Begraafplaats der Familie Reijnders.
Henricus Reynders, geboren te
Roermond den 18 Jan. 18I6, overleden
te Venray den 11 Oct. 1873.
In de komende wintermaanden
van 13 November tot en met 27
Januari zal gedurende de piekuren
de uiterste zuinigheid vereist zijn
met het gebruik van electrische
energie. De piekuren zijn op Maan
dag tot en met Vrijdag van 7.30 tot
9 uur des morgens en van 4.30 tot
6 uur des avonds. Op Zaterdagen
uitsluitend van 7.30 tot 9 uur des
morgens.
Bepalingen.
a. het branden van lichtreclames
tijdens de piekuren is niet toe
gestaan.
b. etalageverlichting tijdens de piek
uren is verboden, tenzij de win
kelier een schriftelijke overeen
komst met het electriciteitsbe-
drijf heeft aangegaan om de
etalage- en winkelverlichting
tijdens deze uren tot de helft te
beperken.
c. buitenverlichting van openbare
gebouwen, Horeca-bedryven en
amusementsinrichtingen is tij
dens de piekuren verboden.
d. verlichting en verwarming in
electrische treinen en trams moet
tot de helft worden beperkt.
Vrijwillige medewerking.
Industrie
De electriciteitsbedryven hebben
overleg gepleegd met hun grootver
bruikers, teneinde 11a te gaan op
welke wyze men tot beperking van
het electriciteitsverbruik tijdens de
piekuren kan geraken, zonder dat de
kolensoort importeert dalende is.
Het is noodzakelijk dat men zich
aan deze blyvendo situatie aanpast.
Bij aanschaffing van een nieuw stook-
apparaat verdient het derhalve aan
beveling zich er van to vergewissen
of hierin naast anthraciet ook andere
kolen en cokes kunnen worden ge
stookt.
Tenslotte zy vermeld, dat de voor
het stookseizoen 1950/51 beschikbaar
komende hoeveelheid huisbrand die
van 19-19/50 metten minste <00000
ton zal overtreffen. Derhalve mag
worden verwacht, dat zich by een
normale winter geen bijzondere moei
lijkheden met betrekking tot de
voorziening met huisbrandstoffen
zullen voordoen. Voorwaarde blyft
evenwel, dat men zich er van bewust
is, dat onder geen beding uitsluitend
anthraciet kan worden geleverd. Men
zal er veeleer rekening mede moeten
houden, dat ir. het gunstigste geval
slechts ten hoogste de helft van zyn
totale bestelling in anthraciet kan
worden uitgevoerd.
industriële productie wordt geschaad.
Het is noodzakelijk dat:-
a. Werkzaamheden, waarbij veel
electrische energie wordt gebruikt
zoveel mogelyk buiten de piek
uren plaats vinden.
b. Zo mogelijk de werktijden wor
den verschoven, opdat het elec
triciteitsverbruik tydens de
piekuren kan worden beperkt.
c. Fabrieken, die behalve over een
aansluiting op het openbare elec-
triciteitsnet nog over een eigen
opwekbedryf beschikken, dit
opwekbedrijf in de piekuren zo
veel mogelijk gebruiken.
Kantoren.
In de kantoren kan het electrici
teitsverbruik worden beperkt door:
a. Het gebruik van electrische
kachels te verbieden.
b. Zo weinig mogelyk licht te ont
steken tijdens de piekuren.
c. Het schoonmaken van de kantoren
waarbij over het algemeen zeer
veel licht wordt gebruikt, zoveel
mogelyk buiten de piekuren te
doen plaats vinden.
d. Het verschuiven van de werk
tijden. Voor het overheidsperso
neel zyn de werktijden gedurende
de piekuren als volgt: van 9—1
uur en van 1.30-4.30, terwijl
eenmaal per week des avonds
gedurende 2l/i uur zal worden
gewerkt.
Radio.
De Nederlandse zenders zullen
gedurende de piekuren de uitzendin
gen onderbreken.
Particulieren.
Ook do particulieren dienen het
electriciteitsverbruik tijdens de piek
uren te beperken door gedurende
deze uren de uiterste zuinigheid met
electrische verlichting te betrachten
Van bijzonder belang is tijdens deze
uren in het geheel «een electrische
straalkachels te gebruiken hu h»-t
gebruik van stofzuigers, electrische
strijkijzers en andere huishoudelijke
toestellen te vermijden.
Uiteraard dient men gedurende de
piekuren wanneer de zenders
zwijgen de radio af te zetten.
Hot is van groot belang, dat alle
electriciteitsverbruiker8 in de as.
wintermaanden hun volle medewer
king verlenen by de beperking van
het electriciteitsverbruik tijdens de
piekuren, opdat de electriciteitsvoor-
ziening niet in gevaar gebracht
wordt.
Dietenéesch,
eiminq
Kistkalveren
Slechts weinigen zullen weten wat
men onder kistkalveren verstaat.
Daarom is het goed, dat U uit dit
artikeltje er iets van te weten komt
en U een ogenblik moogt peinzen
over het lot en de levensvreugde van
deze jonge schepsels.
Bij kalveren en veulens denkt men
onwillekeurig aan lenteweelde bloese-
mende boomgaarden, malse weiden
en dartelende jonge dieren; veulens
zo angstvallig de eerste weken be
waakt door de merrie, die met waar
schuwend gehinnik onmiddellijk haar
kind terugroept als dit zich iets te
ver van haar verwijdert, volop kun
nende genieten van lente- en zomer
weelde en moederliefde, totdat na
een half jaar de scheiding komt.
By de kalveren komt deze laatste
al dadelijk na de geboorte, een ge
volg van het feit, dat het de mens
gelukt is, koeien te fokken met een
zo hoge melkproductie, dat slechts
een klein gedeelte ervan, b.v. een
vierde, nodig is voor het kalf en de
rest voor de mens wordt benut.
Het kalf krygt de nodige melk van
de eigen moeder; deze zeker de eerste
dagen, want de z.g. biest, die dadelijk
na het kalven door de koe wordt ge
produceerd, is nodig voor het jong,
omdat hierin verschillende beschut
tende stoffen zitten tegen ziekten
(speciaal van de ingewanden), welke
het jonge dier anders bedreigen. Lijden
koe en kalf onder deze scheiding?
Ik weet het niet. Aan de koeien
merkt men een korte tyd enige on
rust, maar deze verdwijnt spoedig en
by kalveren bespeurt men niets van
enig verlangen. Al spoedig kunnen
ze in de weide. Zy krijgen de eerste
zes weken niet anders dan volle melk,
die dan langzamerhand wordt ver
vangen door ondermelk, wei of karne
melk, aangevuld met gepaste meel-
voeding.
Ondertussen hebben de voormagen,
die bij de geboorte nog rudimentair
zijn (het jonge kalf krygt immers
alleen dierlijk voedsel melk) zich
ontwikkeld en zyn in staat het gras,
waarvan het kalf na een paar weken
reeds begint te eten, te verteren.
Uit een dierenbeschermingsoogpunt
is tegen deze wijze van opfokken dus
niets in te brengen.
Anders is het m.i. gesteld met de
kistkalveren, die het slachtoffer zijn
van overdreven eisen van lekker
bekken. Deze laatsten eisen mals,
volkomen wit kalfsvlees en dit in
feite pathologisch product wordt op
de volgende wijze verkregen.
Zodra het kalf geboren is, wordt dit
geplaatst in een hokje, dat nog net
zo groot is, dat het dier er in staan
kan en er ook in kan gaan liggen,
maar dat verder iedere bewegings
vrijheid verhindert.
Het krygt de eerste dagen de melk
(biest) der eigen moeder en daarna
uitsluitend volle melk. Het is de
kunst van de mester, de hoeveelheid
melk geleidelijk, maar wel zo hoog
mogelijk op te voeren om een snelle
groei te bevorderen, maar ook weer
niet zo veel te geven, dat het dier
ziek wordt. Na enige weken krygt
het b.v. al ongeveer 10 liter volle
melk daags en dit wordt 10 a 12
weken lang volgehouden.
Het risico van dit kalverfokken is
vrij groot, want de dieren hebben
weinig weerstandsvermogen en zyn
erg gevoelig voor allerlei ziekten. Hoe
zit da t, zal een leek allicht vragen;
melk Js toch het natuurlijke voedsel?
Dat is wel zo, maar de natuur zorgt
voor de aanvulling, die na enige
weken nodig is en in de weide wordt
verkregen.
Melk bevat geen ijzer, dat een on
ontbeerlijk element is voor de bloed-
vorming. Het kalf heeft een kleine
reserve ervan in de lever meege
kregen, waaruit de eerste 6 a 8 weken
geput kan worden.
Dan is het op en begint een periode
van bloedarmoede, waaraan het dier
op de duur te gronde zou gaan. Deze
anaemie of bloedarmoede wenst juist
de mester, daardoor juist krygt het
vlees de verlangde eigenschappen.
Reeds sporen ijzer zyn voldoendo
om de anaemie tegen te gaan.
Angstvallig wordt er dus voor ge
waakt, dat het kalf deze niet kan
opnemen. Dus geen sprietje gras of
hooi of zelfs stro. Er mag dus ook
geen ligstro worden gebruikt. Het
mag zelfs liefst geen gelegenheid heb
ben om van het hout der kist te
knabbelen, waarom deze van hard
hout wordt vervaardigd.
Bovendien wordt de kist geplaatst
zoveel mogelyk in het donker. Dan
is het kalf rustiger, zegt men en
iedere beweging kost immers voedsel
Wat kan verdor het gevolg zyn van
deze duisternis
I at er geen vitamine D gevormd
wordt, een vitamine, dat nodi« is voor
de normale beengroeien rachitis voor
komt. Nu zit er in melk van koeien,
die in de weide lopen, wel voldoende
vitamine D, maar niet in die vai
dieren, welke op stal staan. Onder
de invloed van ultraviolette stralen
uit het zonlicht, kan in de huid van
het dier de vitamine gevormd worden.
In feite komt dus de hele procedure
hierop neer, dat men het jonge dier
onder totaal abnormale, onpsysiolo-
gische omstandigheden brengt,"waar
van anaemie, vettige degeneratie der