alle zekerheid nog een rode kruis-
vlag. Bij de deur van de koeienstal
houdt het gepantserde vehikel, dat
betere dagen gekend heeft, krakend
stil. In deze stal liggen op bossen
stro de gewonden, die al in de
keuken geweest zyn. Het is een
bonte verzameling: oudere soldaten,
die de „Kessel van Briansk" hebben
gezien en veteranen uit de hel van
Wiliki Loeki, piepjonge pas aange
komen uit de Ausbildung, die by
Overloon hun vuurdoop ondergingen.
Hier worden ze by aankomst door
een Sanitater in ontvangst genomen
Op deze stal worden ook de vernielde
uniformen en het met bloed door
drenkte ondergoed opgestapeld. Op
geregelde tijden, als de stank al te
ondragelijk wordt, worden deze mest'
hopen naar buiten gebracht en in de
grond gestopt. Hetzelfde geschiedt in
de keuken, welke als operatiekamer
dienst doet en regelmatig moet af
gedweild worden.
Hans, bijgestaan door zyn chauffeur
laadt de gewonden voorzichtig uit de
wagen en vertelt ondertussen het
laatste nieuws van Oveiloon. „Deze"
zegt Hans, als ie de laatste gewonde,
een roerloze gestalte op een brancard
uit de wagen heeft getild, „heb ik
onder de ogen van de Tommies iiit
een granaattrechter gehaald. Wo ich
hinkomm hört das Schiessen auf."
Dit laatste bedoelt hy natuurlijk niet
zo zeer als een pluimpje voor de
Tommies die het rode kruis ontzien,
dan wel om de belangrijkheid van
eigen persoon op het slagveld aan te
tonen.
Hans Naumann uit Heilbronn is
een oud Ostfront-kampfer. Hy heeft
de Nahkampf-spange 'op zijn uniform, i
Staraja Roussa is voor hem meer
dan een naam alleen. Hy heeft het
land aan de „Partei" en is een ver
klaard vyand van de SS. Ik ken hem
nog van Oostrum toen we óp de
zelfde boerdery verbleven. Toen kwam
ie iedere avond 't rozenhoedje mee
bidden. Van zyn chauffeur is niet
meer te vertellen dan dat hij een 40-
jarige Berlijner is en onverstoorbaar
en, als ie daar toevallig zin in heeft,
zyn officier recht in z'n gezicht de
waarheid pleegt te zeggen.
Al de gewonden moeten, alvorens
ze doorgaan naar de keuken, zich
eerst aan een administratieve maat
regel onderwerpen. Ze krijgen dan
een kaartje op hun uniform gespeld,
waarop alle gegevens staan opge
tekend. Dit is natuurlijk noodzakelyk,
omdat er by zyn die zelfs geen Er-
kennungsmarke bezitten. Hiermee is
een dikke Feldwebel belast, die hard
nekkig probeert gewichtig te doen,
maar erg onbelangrijk is. Als hy op
stal verschynt houdt zelfs het steu
nen van de gewonden voor een ogen
blik op. Met de luitenantdokter
schijnt hy op voortdurende voet van
oorlog te leven. Overigens is hij een
vlegel in een witte jas.
De dokter, 28 jaar, donker type en
middelmatig postuur, ongetrouwd, is
een eigenaardige kerel. Eigenlijk is
hy nog geen dokter, maar een nog
niet helemaal afgestudeerd student,
die met het uitpeuteren van granaat
scherven een soort versneld oorlogs
eindexamen wil halen. Dit laatste
heb ik van de dikke Feldwebel, maar
die heeft iets tegen de dokter.
Het werk dat de dokter presteert
dwingt ontzag af, als het moet dan
werkt hy aan een stuk door tot d:e
laatste gewonde. Het minimum aan
slaap wordt vergoed door een maxi
mum aan wyn. Want „Her Doktor"
is een groot liefhebber van wyn en
hy drinkt in zulk een tempo, dat hij
driekwart van de dag (of de nacht,
wat hetzelfde is) in een roes leeft.
Zyn fletse ogen en onzekere gang
zyn voor zyn ondergeschikten een
teken, waaraan zy weten hoe laat
het is. Het is alweer de dikke Feld
webel die weet te vertellen dat ie
in zo'n toestand aan de operatietafel
het meest in vorm is. Maar die Feld
webel is een olifant.
Met die wijn zit het zo. Het laza
ret beschikt over een royale voor
raad van deze drano. Deze wijn
Veuve Cliquot, France is feitelijk
voor de gewonden bestemd, evenals.
de sigaretten merk Atikah (führtals
meistgerauchte 5 pfg. Cigarette
Deutschlands) en de ropen chocolade
(De Gruyter). De dokter redeneert nu
aldus Een soldaat met afgemaaide
benen krijgt geen nieuwe terug met
wyn drinken. Ergo baat de wyn hem
geen zier. Aan Atikah-sigaretten heeft
hy het land, zelf rookt by Players,
afkomstig van een bevriend Panzer-
officier aan hot front, die regelmatig
voor aanvulling zorgt. Chocolade is
alleen goed voor vrouwen en kinde
ren. En dank zy deze kromme rede
nering blyft de wyn voor hem zelf
gereserveerd. Dit neemt niet weg
eerlijk is eerlijk dat wyn een
probaat middel is om de ether- en
carbollucht, die zelfs in de kleren
blijft hangen, kwyt te raken.
WEET U NOG?
achterzijde Patronaat
Er wordt nu verwoed gevochten
tussen Overloon tn Venray. Blijk
baar forceren de Engelsen een over
tocht over de Molenbeek. Dit nieuws
heeft Hans tussen twee vrachten
door verteld. Dit klopt, want ik heb
toevallig vanmorgen in een Duitse
melding kunnen lezen waar de linie
is. Een officier, die ik weet niet
waarvoor vanmorgen in het laza
ret kwam, verloor toen hy in zyn
Opel stapte een papiertje. Het bleek,
toen ik het in de schuilkelder wat
nader bekeek, een getypt velletje
papier te zyn waarin niets meer en
minder dan het laatste nieuws van
het Duitse Commando „im Overloon-
Venray-Raum" voorkwam. Heden
morgen 16 October, aldus het bericht,
verloopt ons front als volgt: Zwart-
water-Paal—Hansenberg—Smakt. La
coniek besloot de melding: „Ersatz-
bataillon nicht eingetroffen"...
Het is nu dit bataljon het 2 Inf.
Ersatzbatl. werd door rockets van
meerdere Typhoons gedecimeerd
dat voorlopig de meeste gewonden
levert.
De eerste gewonde die Hans deze
morgen aanbrengt de dag van
het Molenbeek-drama is de kleine
Grenadier Schutze, een hoopje mens
van 18 jaar, van top tot teen onder
de modder. Zyn rechterarm is ver
splinterd. Met zyn donkere pientere
ogen ligt hy op de draagbaar alsmaar
voor zich mt te staren naar een punt
aan de zoldering van de stal. Merk
waardig is de rust of is het een
doffe berusting waarmee hy zyn
lot weet te dragen. Uit de mouw van
zyn uniform druppelt gestaag bloed,
dat naast de brancard tot een plas
aangroeit.
Dein Nahme vraagt de dikke
Feldwebel.
Schwarzrock.
Wie
Schwarzrock
Also Schwarzer Rock
Jawohl
Einheit
2 Kompanie Infanterie Ersatz-
bataillon.
Feldpostnummer
Het komt nu goed van pas dat op
deze boerdery, enkelo dagen geleden,
een varken geslacht is, waardoor er
nu bouillon in overvloed is. Zoals ik
al meerderen heb opgekikkerd, zal ik
ook het lijden van dit ventje trach
ten te verlichten.
Du, versuche mal
Eer. paar verbaasde ogen boren
zich in de myne. Ik ken dat. Ik kan
in die ogen lezen wat niet uitge
sproken wordt. De 1 nderen deden
niet anders alvorens ze gretig het
weldoende vocht naar binnen slurp
ten. Altijd weer diezélfde vraagogen.
Altijd die stomme verwondering.
Maar zo kunnen ook niet weten da'
„der Hollander", na twee dagen ver
blijf temidden van hun stiukende
wonden en hun bloederige doorzeefde
uniformen, murw geworden is en
zich gewonnen geeft.
Du, versuche mal
Met zyn gezonde linkerarm neemt
hij dan ineens de kop bouillon aan.
Nah
Fleischsuppe, was
Jawohl
Wunderbar! Besten Dank.
Ik kijk onwillekeurig naar zyn
versplinterde arm, miar hij voor
komt mijn vraag: Wir machten eben
eiEen Gegenangriff, da bracht die
Hölle los
Die verdammte Tommy-artillerie!
Als ik me omdraai, zegt ie nog
Ich wollte Ingenieur werden....
Ik kyk niet meer om.
Het blyft nu een komen en gaan
van gewonden. Nauwelijks is de
kleine grenadier Schutze naar de
keuken gebracht of zyn plaats wordt
door een ander ingenomen. Ditmaal
is het een soldaat die blijkbaar in
een handgemeen is geweest. E< n
Engelse bijonetstoot heeft zyn sche
del finaal gekloofd. Als hy op de
snytafel ligt. bengelen zyn zotte
lange benen over de tafelrand. Hij is
erg lastig en twee man houden hem
in een ijzeren greep om de dokter de
gelegenheid te geven het pak ver-
janden van zyn hoofd te verwijderen.
Van een ogenblik onoplettendheid
van de helpers maakt de zwaar ge
wonde plotseling gebruik om zich los
te rukxen. Hy is razend van pijn,
Metêèn welgemikte trap in de buik
mept hy de dokter tegen de vloer
en zwaait dan zyn arm om zijn be
lagers een opdonder te geven.
Deze toeleg mislukt, hy verliest
zijn evenwicht en met een brede
zwaai vliegt hy van de tafel tegen
de grond. Een alles doordringend ge
brul vervult het vertrek. Maar hy
vindt nog de kracht om, terwyl hij
zyn rechterarm poogt te strekken,
uit te roepen Heil Hitier, dem
grössten Schwindler der Welt! Dan
rukt hij zyn hoofdverband los, waar
mee de halve schedel meekomt. Als
het personeel toeschiet om grotere
onheilen te voorkomen, is het nette
laat. De Germaanse vloek was tevens
zijn afscheid uit dit leven. Als ie
dragen wordt, schijnt er een
lachje om zyn gezicht te zweven
alsof hy tevreden is op het aller
laatste moment nog de gelegenheid
gehad te hebben te zeggen waar hy
al lang op gewacht heeft.
Intussen is er hoog bezoek aange
komen, een soort Generaal-Dokter
komt inspectie houden. Hy informeert
by enkele gewonden, maar als hy
nergens antwoord krijgt, geeft hij
het op. Op hetzelfde ogenblik komt
er een jong soldaatje binnen, hy
heeft een schot door de arm, maar
heeft geen hulp nodig. Terloops
vraagt de Generaal aan de nieuw-
aangekomeneWie ist es an die
Front
Zonder een spier op zijn bleke ge
zicht te vertrekken, de hakken klik
kend, flapt het kereltje er uitUnsre
Sache ist verloren, Herr General
PatsIneens is alle rumoer ver
dwenen, zelfs de gewonden steunen
niet metr.
Dat is dus het laatste weermachts
berichtEn de Generaal, zich waar
schijnlijk meer medicus dan militair
voelend, doet alsof zyn neus bloedt
en tracht zyn figuur te redden door
een overhaaste vlucht in zyn Opel.
„Maul halten Op de grote tafel
in de keuken hebben zo juist een
paar Sanfiater een lichaam neerge
kwakt. Het is nr. 9 op die voormid
dag, een lange stevige kerel. Hy brult
op een manier die doet denken aan
het geloei van een sirene op volle
toeren. Maar de dokter weet r ad.
„Maul halten en plotseling ligt
het machtige lichaam stil. De ge
dachte dat deze soldaat, met een paar
handen als kolenschoppen, enkele
uren geleden nog in staat was het
onmogelijke te doen „Auf Befehl",
zelfs bereid is in dit abattoir „Aus
Befehl" te sterven, verbijstert.
Zyn buik blijkt door een flinke
granaatscherf te zyn opengehaald.
Uit de wonde spuit het bloed als uit
een leeglopende riool. Mot dó tanden
op elkaar geklemd ondergaat hy het
onvermijdelijke. By elke aanraking
door de dokter schiet er een siddering
door dit jonge, grote lichaam, welke
zelfs de tafel doet meetrillen. Einde-
dijk komt de granaatscherf voor de
dag. Amcrikanisch, constateert de
dokter zakelijk.
Immer wieder die Artillerie, zegt
de Feldwebel van de administratie.
Hie*- hilft keiti Heldonmut
Uit het bloederige ondergoed heeft
de dokter de Erkemiungsmarke ge---
gristFallschirm J. G. Regiment II.
Hans blykt nu toch gelijk gehad te
hebben. Daar by Overloon heeft dus
liet belaamde Parachutisten Regt.
„Hermann" gevochten, hot byna le
gendarische legioen sedert de stunt
van Kreta.
Met de volgende die nu op tafel
komt liggen hoeft de dokter weinig
moeite. Onder de behandeling geeft
hy de geest. Zo, zonder gezwaai met
armen en benen, zoals de andeien
rustig zoals hij gekomen is gaat hy
do eeuwigheid in, alleen, met zijn
pakje Schundfotu's a la France (Nuiis
de Paris) en een paar pornografische
Franse magazines met dito prentjes
(Bolero). En zelfs de dikke Feldwebel
is niet in staat hieruit voldoende
gegevens te putten voorde identiteit.
Op een inderhaast in elkaar geflanst
kruis prykt even later het „Unbe-
kannter Deutsche".
Tegen de avond- als er geen ge
wonden meer verwacht worden en
de keuken is bygedweild voor de
volgende dag, gaat ieder zijns weegs.
In de koeienstal neuriet een lichtge
wonde het lied van Lili Marleen, de
grote schlager uit Wereldoorlog II.
In het voorhuis van de boerdery dat
nu als woonvertrek dienst doet, zit
ten de dokter, Hans en ik. Hans is
zojuist aangekomen en lioopt op een
ongestoorde nacht ergens in een
schuilkelder.
Warn kann dir Tommy in Venray
sein, vraagt de dokter.
Morgenzegt Hans heel heslist.
Toen de eerste Tommys in de puin-
straten van Venray verschenen, werd
het lazaret schielijk opgebroken en
verplaatst naar veiliger oorden. Het
was 18 October 1944.
Zo werd er geleden achter het ge
vechtsfront van Venray, zoals achter
alle fronten in deze Wereldoorlog.
En dit lijder) was verbijsterend.
Ik heb er zien sterven met een ro
zenkrans tussen de tanden geklemd
en hun breker.de ogen gericht op
bloederige beenstompen, alsof ze door
een heerlijk vorgezicht geboeid waren
dat ze niet wilden missen.
Ik stond erbij toen die ene, een
blonde reus van het Westfaalse boe
renland, een Fliegergefreite, de
eeuwigheid inging met een akelige
grijnslach op zijn breed gezicht, wat
er duidelijk op wees dat hy op het
allerlaatste nippertje nog kans had
gezien om krankzinnig te worden
„Als een cycloon die mij in zyn
werveling dreigt te grijpen, zo kwam
deze massa ellende op my af. Oog in
oog met deze nooit vermoede mense
lijke miserie achter de vuurlinie,
kwam ik toen tot dat moment waar
op men de moed heelt te beseffen
dat zelfs een leegbloedende mof geen
kameel maar een medemens is"