Hel bloedige Schaakspel. Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken. Alleen Boter is boter „VENRAY" boter Buitenland. op reis met een u£ccru V. PIJLS Zaterdag 13 April 1940] Een en Zestigste Jaargang No 15 PEEL EN MAAS ADVERTENTIEPRIJS1-8 regels 60 cent, 7Va ct. per regel, bij contract groote reductie. UITGAVE Fa. van den MUNCKHOF VENRAY Tel. 512 Grootestraat 28 Giro 150652 ABONNEMENTSPRIJS: voor Venray 65 ct. buiten Venray 75 ct. per kwartaal. Afz. no. 5 ct. is zeer fijne boter Neutrale Volkeren zijn dé stukken, waarmede de grootmeesters elkaar mat pogen te zetten. De verbijstering over het geweld en onrecht, dat in deze dagen opnieuw, thans weer anderen, neutralen volken wordt aange daan, moeten we terugdringen, want we hebben ons rustig hoe zal 't mogelijk zijn te bezinnen over wat er nu weer doende is. We moeten in meerderlei op zicht ons een oordeel vormen, al ware het maar uit eigenbelang. Dan kunnen we ons bedacht houden op de dingen, welke mogelijk blijken. Van den oorlog in onze dagen schijnt gezegd te kunnen worden, wat altijd ten aanzien van den Dood heeft gegolden: hodie tibi eras mihi. Heden gij, morgen wij (ik). Laten we het wèl in het oog houden, dat de nieuwe feiten reeks begonnen is met het leggen van mijnen door marine-strijd krachten der geallieerden in Noorsch territoriaal water. In Duitschland heeft men daar vreeselijk over getoornd, maar deze partij mist het recht om er over te oordeelen. Duitschland heeft herhaaldelijk, tevoren, de rechten van andere volken met voeten getreden: we herinneren aan de overweldiging van Tsje- choslowakije en van Polen; we herinneren aan de wijze waarop de Duitschers marine reeds lang ter zee eigendommen en levens van neutralen vernietigt; we her inneren aan Duitsche schendin gen van neutraal rechtsgebied, b.v. aan het beschieten van neu trale vliegtuigen boven het eigen neutrale land (België en Neder land) en aan het wegsleuren van Nederlanders en twee Engelschen van Nederlandsch grondgebied. Duitschland heeft, wat den eerbied betreft voor het interna tionale recht, niets te zedemees- teren over anderen. Er zijn voorts machtige „neu tralen", die ook beter doen om met hun beboterd hoofd niet in het zonnetje van het internatio nale recht te gaan staan: we denken aan Rusland en aan Italië. Toen de geallieerden mijnen legden in de Noorsche territo riale waren, deed men in Rome vreeselijk verontwaardigd. De „Tribuna" b.v. schreef, dat de Engelschen en Franschen, behalve dat zij het volkenrecht met voeten treden, een zeer ernstigen aanslag op de belangen der neutrale landen doen. Ziet: het tijdstip, waarop de Italianen bemerken, dat er aan slagen worden gepleegd op de rechten van neutralelanden, dis- qualificeert het thans uitgespro ken oordeel. Wie het geweld niet tellen, dat jegens Abessinië werd be gaan en Albanië, wie de Oosten rijkers bij hun overweldiging aan hun lot overlieten, wie slechts hoon en verachting over hadden voor de Tsjechen, toen dezen zich hun onafhankelijk bestaan ontroofd zagen, wie hun politieke vriendschap met de Polen heb ben verraden, toen dezer land verwoest werd, wie voor de zwakke aangevallen Baltische en Finsche volkeren nog geen partij durfden kiezen tegen de zoo ver achte Russische communistische imperialisten, die moeten niet doen, alsof toen pas recht en vrijheid van neutrale volkeren op ernstige wijze werden bedreigd, toen Engeland en Frankrijk op duidelijk aangewezen plaatsen mijnen legden in Noorsche wa teren 1 Neen, we willen de handel wijze der geallieerden niet ver ontschuldigen, integendeel: we veroordeelen ze ten scherpste. Maar de eenigen, die ter zake rechtvaardig oordeelen en recht van protest hebben, dat zijn de kleine neutrale staten van Europa, die sedert maanden ^worden be dreigd en niet slechts enkel van de zijde der geallieerden. We veroordeelen de geallieer den om wat ze deden, omdat we recht recht heeten. We veroor deelen, omdat het recht van anderen nooit mag worden opge offerd aan het belang, dat men zelve heeft. Een schending van recht van anderen, hoe gering deze schending ook moge zijn en hoe groot het belang van de andere partij daarbij ook weze, is en blijft onrecht. En daarom veroordeelen we de eigen gerechtigde daad der geallieerden, die mijnen legden in de Noorsche territoriale wa teren. Maar we hebben en houden oog voor realiteiten. Het leggen der mijnen in de Noorsche ter ritoriale wateren bedreigde niet de levens van neutralen en was een oorlogsdaad van de eene oorlogvoerende partij tegen de andere. Toen deze daad werd gesteld, waren van het kleine Noorsche volk (21/2 millioen zielen) reeds meer dan 400 kloeke zeelieden ten offer gevallen aan de Duit sche strijdmachten ter zee. Het antwoord van Duitschland op de schending der Noorsche neutraliteit door de geallieerden, is een nieuwe inbreuk geweest op de neutraliteitsrechten van volkomen ook in het nieuwe conflict onzijdige staten. Duitschland laat systematisch de neutralen boeten, voor wat een machtige tegenstander het aandoet. De heele oorlogvoering ter zee is er het bewijs van. En ook nu weer moest Denemarken in de eerste plaats, weldra ge volgd door de andere Scandina vische rijken, den prijs betalen; het zijn landen, waarmee noch Engeland of Frankrijk, noch Duitschland eenig geschil had den. Een oorlog werd niet verklaard, onverwachts, in den donkeren nacht, togen Duitsche legers en marine-strijdkrachten uit om het neutrale land te overweldigen. Duitschland heeft op elke daad zijner tegenstanders - zooals 't zelf trotsch erkent een ant woord klaar. Maar het is steeds een antwoord, dat den mach- eigen tegenstander onverlet laat maar kleine, onzijdige volkeren doet sidderen en in de grootste ellende dompelt. Met dapperheid en krijgsmanseer heeft zulk ant woord niets gemeen. Het is niet onze bedoeling om te dezer plaatse de ontwikkeling te schetsen van de gebeurtenis sen, welke heel Scandinavië in den oorlog hebben betrokken; men zie daarvoor onder de ru briek „buitenland". We willen hier slechts con- stateeren, hoe gevaarlijk een neutraliteits-positie is in het hui dige conflict. Ook de onze. Het gaat er niet enkel om zelfs niet in de eerste plaats of een neutraal volk, zijn neutra- liteitsplichten onverlet nakomt, maar ook ja: vóóral of zijn afzijdigheid al dan niet een belang der oorlogvoerende landen is. De feiten hebben het uitge wezen: noch de eene noch de andere partij zal onze rechten ontzien, wanneer het zich met een schending dier rechten ge baat acht. De Scandinavische rijken, in het bijzonder Denemarken en Noorwegen, missen een weer macht, welke in staat is om een onverwachten vijandelijken stoot op te vangen. Wat dat betreft, verkeeren wij in een andere en gunstiger po sitie. Onze weermacht moet van dag tot dag, Vvan uur tot uur paraat blijven. Een aanval, van welke kant hij ook ondernomen worde, moet kunnen worden opgehouden, tot de groote vreemde strijdmacht, welke door den loop der gebeur tenissen automatisch tot mede stander wordt gemaakt, zich aan onze zijde kan hebben geschaard. Als onze eigen weermacht tot tijdelijken weerstand aan een vij andelijken inval in staat is, ver valt daarmee elk voordeel, dat een schending van onze neutra liteit voor een der oorlogvoeren de partijen zou kunnen hebben. Slechts leger en vloot kunnen ons buiten den oorlog houden, op „rechten" alleep kan geen vrij en onafhankelijk bestaan meer steunen. Willen we buiten den oorlog blijven, dan moeten wij erop bedacht zijn, dat we er elk oogenblik in kunnen worden be- trokken. Oorlogs-verklaringen worden niet meer gedaan. Als een oor logvoerende er belang bij heeft, verrast deze ons volk en onze weermacht op een onverwacht moment in den slaap. En daarom mogen we bij wijze van spreken geen oogen blik slapen vóór de vrede is geteekend. Md. DE ALGEMEENE TOESTAND. DE ONDERGANG DER VRIJHEID. De rrj der geknechte en gemartel de volken is in slechts' enkele jareD tijds op angstwekkende wijze ge groeid Abessinië, Oostenrijk, Tsje- cho-Slowakge, Albanië, Polen, 'Est land. Letland, Finland, Denemarken, Noorwegen.... Wie volgt En dat alles om het onrecht van Versailles te herstellen Het zou wat En nu is enkel Duitschland nog maar aan de beurt van nemenals Duitschland den oorlog wint, zal Italië om zijn portie komen en Rusland en Japan. Dat zijn de „jonge" of verjongde volkeren der wereld, die recht zeg gen te hebben op levensruimte ze dreigen alles en allen te verslinden, tot ze aan elkaar zijn toegekomen en dan pas zal de oorlogshei opz'n hevigst laaien. Voor het oogenblik zijn weer twee kleine volkeren hopen we voor slechts tijdelijk in boeien geklon ken Zweden en Noorwegen. Ze zijn verpletterd tusschen het geweld dat van beide kanten der oorlog voerende partijen werd uitgeoefend. Hoe men de zaken ook bekijkt: de geallieerden hebben ook schuld aan dit drama. Het leggen van mijnen in Noorsch territoriaal water, was een welbe wuste en tevoren weloverwogen schending van de rechten eener kleine natie. Een schending, welke werd begaan, ómdat deze natie klein was. Albion moge machtig zijn, het zal geen mijnen laten leggen in het kustterritoir der Vereen. Staten, van Rusland of van Italië Men kan voor Engeland en Frank rijk verzachtende omstandigheden aanvoeren en beloogen, dat zij ge tart zijn door voortdurende grove schendingen van het internationale recht door de Duitschers men kan zeggen, dat de geallieerden zich zelf in het nadeel zouden hebben ge bracht, indien ze de tegenpartij niet met gelijke wapenen aangrepen. Men kan er op wijzen, dat het leggeD van mijnen op aangeduide plaatsen in de Noorsche wateren niemands leven bedreigde. Alles goed en wel, maar deze daad der ge allieerden heeft Duitschland het voorwendsel aan de hand gedaan om tegen De nemarken en Noorwegen op te tre den en deze weerlooze volkeren te overweldigen. Mogelijk zelfs hebben de geal lieerden een dergelijke, zij het niet zoo snelle en scherpe, Duitsche reactie voorzien, en hebben zij haar wellicht gewenscht, teneinde aldus een tweede front te land te ver krijgen tegen de Duitschers, een front, waarop de strijd gemakke lijker tot ontwikkeling zou zijn te brengen dan aan de Duitsch Fransche grens. Hoe dat ook zij, de wijze waarop Duitschland reageerde, verdient nog veel scherper veroordeeling dan de onrechtmatige daad der geallieerden; actie en reactie staan in geen enkele verhouding tot elkaarde actie der geallieerden benadeelde rechtstreeks sen oorlogvoerende partij (Duitsch land), de reactie vernietigde in één slag het bestaan van twee vrije, onafhankelijke volkeren, die slechts één wensch hadden, n.l. met beide groepen van oorlogvoerenden gelijke en vriendschappelijke betrekkingen te onderhouden. Pers en radio hebben zooveel be richten verspreid over de feiten, welke we hiervoren op het oog had den, dat we daaromtrent kunnen volstaan met een zeer kort resumé* Reeds Zondag j.l. werd bekend, dat de Duitsche oorlogsvloot op- stoomde in noordelijke richting, ge volgd door tientallen trawlers, eenige groote en vele kleine troepen- transportschepen, tesamen tot een getal tusschen 100 en 150 liggende. In den nacht van Zondag op Maandag werd via de Duitsche ge zantschappen aan de regeeringen van Denemarken en Noorwegen de eisch gesteld om Duitsche troepen het land te laten bezetten en onder militair bestuur te laten nemen „ter bescherming van de neutraliteit van Denemarken (en Noorwegen)". Meteen werd aangekondigd, dat deze „bescherming" zoo noodig met geweld zou worden opgedrongen, want elk verzet zou worden ge broken. De Deensche regeering capitu leerde aanstondsde Duitsche troe pen trokken in Sleeswgk over de grens de Deensche eilanden werden bezet door landingstroepen van de vlooteen gelijk lot onderging de hoofdstad Kopenhagen. In den loop van nog denzelfden dag was heel het Deensche territoir in handen van het Duitsche leger. De koning wendde zich des na middags in een radio-rede tot zijn volk, het mededeelende, dat hij en zijn regeering onder protest zich badden moeten schikken naar het geweld. Hg riep de bevolking op tot rust en kalmte, het vragende om in dit uur te denken aan Denemarken, enkel aan Denemarken. Tot goed begrip van zaken diene, dat Denemarken en Noorwegen niet over doeltreffende middelen tot ver dediging beschikken. Deze landen hadden dan ook niet gemobiliseerd. Het jaarlijksche contingent troepen bedraagt in Denemarken slechts 8500 man, in Noorwegen 12.000 man_ De Noren hebben zich in de eerste instantie tegen de Duitsche eischen verzet, maar natuurlijk kon de af weer iu het begin geen oogenbiik doeltreffend zijn, al wordt die ook steeds beter. Maar zelfs al zou de mobilisatie onder den druk van het oogenblik goed hebben kunnen ver- loopen, dan kon deze ten hoogste 100 000 man ter been brengen, d.i. 10 000 man voor een gebied, zoo groot als Nederland. Noorwegen is n.l. tien maal zoo groot als Neder land (en heeft nóg geen 3 millioen inwoners). De afweer van Noorwegen concen treerde zich dan ook min of meer op de Oslo-fjord waaraan hun hoofd stad is gelegen. De verdedigers wis ten den aanvallers verliezen toe te brengen, o.a. werden drie kruisers de „Karlsruhe", de „Bluecher" en de „Embden" tot zinken gebracht. Maar reeds Dinsdagmiddag moest de hoofd stad capituleeren, terwijl de regee ring steeds verder het binnenland in trok. Inmiddels loopen er geruchten als zou Oslo weer door de Duitschers ontruimd zijn, daar Britsche oorlogs bodems in de fjord met een bom bardement zouden hebben gedreigd. De Duitschers zetten hun over rompelingactie in zeer snel tempo voort en Dinsdag waren alle strate gische punten en belangrijke Noorsche havens bezet. Dat de Duitsche vloot daar toe in staat was, lijkt op het oog verbazing wekkend. Echter, de zee is groot ge noeg om er, hoe zwak de partij ook moge zijn, een overrompelende actie te ondernemen. De Duitschers ver schenen met hun oorlogsbodems on verwachts voor de Noorsche havens en daar in die havens in het geheel geen troepen ter verdediging aan wezig waren, (behalve dan in Oslo. Christiansand en een kleine bezetting in Bergen) konden de kruisers en torpedobooten veilig naar binnen varen en de bezettiDgsdetachemen- ten werden ^ontscheept. Op vele plaatsen had then hulp van in Noor wegen wonende Duitschers, die er het hunne toe bijdroegen de steden te overweldigen. Te Narvik bleken de daar liggende Duitsche ertssche pen bemand met militairentevens een bewijs, dat de inval reeds lang voorbereid was. De oorlogsschepen bleven som mige althans in de havens, wel ke ze waren binnengelopen, legden mijnen voor den toegang en zijn betrekkelijk veilig voor eventueele aanvallen, tenzij deze met een over macht worden ondernomen. Terwijl de Duitsche radio-zenders Woensdagochtend vermeldden, dat in Oslo een tegenregeering (van land verraders) was gevormd, welke met de Duitsche autoriteiten zou samen werken en dat de naar Hamar uit geweken regeering een „commissie van drie" onder leiding van ex-pre mier Mohwinkel had benoemd om met de Duitschers over een accoord te onderhandelen, werd later bekend, dat inderdaad van onderhandelingen geen sprake was en dat daarentegen het Storting (de volksvertegenwoordi ging) in een geheime bijeenkomst in den nacht van Dinsdag op Woensdag met algemeene stemmen besloten had om den tegenstand tot het uiterste voort te zetten. Voor de verdere ontwikkeling der gebeurte nissen zou het er trouwens niet veel aan toe- of afdoen, of de Noorsche regeering al- of niet tot een accoord met Berlijn zou kunnen worden ge dwongen. De geallieerden zullen het zich tot taak rekenen men kan het concludeeren uit woorden van Chamberlain in het Lagerhuis om het Noorsche grondgebied te... beschermen tegen de beschermers van het oogenblik, m.a.w. de geal lieerden beschouwen de Noren als hun bondgenooten en reeds wordt elke Britsche radio-uitzending des avonds besloten met de volksliederen aller verbondenen, t.w. het Britsche, het Noorsche, het Fransche en het Poolsche. De geallieerden zullen een Noorsch front scheppen en trachten om den oorlcg tegen Duitschland in het Noorden van Europa uit te vechten. Daartoe zal hun expeditieleger (waarover straks nader) allereerst in Noorwegen, opereeren, maar deze operaties zullen bij gunstig verloop van zaken onge twijfeld ook naar Deensch grondge bied worden overgebracht en waar schijnlijk ook naar Zweedsch territoir. Het valt te voorzien, dat Zweden zich niet buiten den strijd zal kun nen houden. Ook de Duitschers be seffen dat blijkens hun nota aan Zweden, waarin werd gevraagd, hoe de Zweedsche regeering positie kiest in het huidige corflict. Waarop vanuit Stockholm werd geantwoord, dat Zweden van plan is om zijn neutra liteit te handhaven, en deze, zoo noodig, te verdedigen tegen geweld dadige inbreuk daarop. De belangen van Zweden en Noorwegen loopen te zeer ineen, dat het lot van de Noren de Zweden onberoerd zou kunnen laten, maar ongetwijfeld zal men te Stockholm probeeren om zich op vreedzame wijze de Duitschers van het lijf te houden, zoolang de situatie voor de Noordsche staten niet gunstiger is geworden. Van groot belang is natuurlijk de vraag, wat de Russen zullen doen in het huidige stadium van den oorlog. Het lijkt zeer onwaarschijnlijk, dat de jongste Duitsche oorlogsdaad het behoud van de Russisch-Duitsche vriendschap ten goede is gekomen. De RasseD hebben zelf te ernstige aspiraties in de richting van Scandi navië (een venster op den Atlanti- schen Oceaan!) dan dat ze'met kalmte en gerustheid het kunnen aanzien, dat de Duitschers dit ge deelte van Europa onder eigen mili taire voogdij brengen. Vanuit Mos kou is dan ook reeds de uitdrukke lijke verzekering gegeven, dat men daar niets zal ondernemen om de Duitsche actie te ondersteunen. En thans de gebruikelijke vraag, welke by elke verrassende gebeurte nis opkomt WAT NU De Duitschers voeren een Blitz krieg, d.w.z. als ze er de kans toe hebben. Aan het front langs de Fransche grens is van geen bliksem snelheid sprake, maar het militair- zwakke Polen was inderdaad in enkele weken tgds grondig overwel digd en voor een groot deel verwoest Ook thans weer tegen de Denen en de Noren, die geen eigeniyke weer macht bezaten, hebben de Duitschers „successen" behaald, welke door hun verassend karakter de Europeesche toeschouwers een oogenblik beduusd hebben gesteld. Er zit inderdaad „dynamiek", om niet te zeggen dynamiet, in de snelle en ongedachte Duitsche militaire en diplomatieke initiatieven en re acties. Dat is een heel groot voor deel, zoolang.... het goed gaat. Nog altijd geldt het woord van Von Moltke of was 't Bismarck, die het sprak „de eerste slag is een daalder waard". Een situatie, 'n oogenblik denkeD, 'n besluit, héndelen Negen van de tien keeren gaat het goed, maar de tiende keer kan een WfATHCRpAOor gekocht bij VENRAY f,,*,, t vernietigende mislukking beteekenen. Snelle besluiten en snelle uitvoeringen, maken groote en on herstelbare fouten mogeiyk. Het valt nog niet te zeggen, of zulk een fout thans is gemaakt, maar het lijkt daarop. Chamberlain zei er zeker van te zyn. Wat ze nu heb ben ondernomen, voorspelde hg, zal hun ondergang bewerken. En inderdaad, men vraagt zich af: de Duitschers zitten nu in Noor wegen, maar hoe komen ze er uit, als het noodig is Hun achterwaart- sche verbinding voert over zee en ter zee kunnen de Duitschers wel eens iets by verrassing ondernemen, maar ze beheerschen de zee niet. De Noorsche kust heeft, ongere kend de tallooze bochten en inham men, een lengte van 3200 kilometer. Over die ontzettend groote lengte verspreid, ligt er thans hier en daar een Duitsch oorlogschip in een Noor sche haven of (en) een betrekkelgk klein detachement Duitsche troepen. Nu de verrassing er is geweest, wordt de achterwaartsche verbinding welke over zee, n.l. door het Skager Rak gaat, door de Britsche marine voortdurend bestookt. De aanvoer van nieuwe troepen en voorraden is dus moeiiyk, zal zelfs vaak onmo gelijk zgn. Maar bovendien kan een sterk Britsch eskader elke door de Duit schers in Noorwegen zoo zwak be zette haven aanvallen; op elk wil lekeurig punt van de 3200 K.M. lange kustlgn kan een Britsch expeditieleger landen en de kleine Duitsche bezet tingen (tesamen nochtans een tal- rgke macht) in den rug aanvallen. Als een muis in de val zit, behoeft men geen overglde maatregelen te nemen. Reeds zgn Britten op Noorsch gebied, o.m. met enkele honderden vliegtuigen geland. Ook over zee is de Interventie der geallieerden tot uitvoering gekomen, maar men kan er van op aan, dat men te Londen en Pargs, hoewel zich haastende, de actie van het expeditie-corps goed en zorgvuldig organiseert. Over het verloop der Britsch- Fransche tusschenkomst leze men de berichten. Het zou ons niet verwonderen, wanneer de jongste Duitsche oorlogs- zet, de verrassendeoverweldiging van Denemarken en Noorwegen, de beslissende fout zal blijken te zgn, welke de voordeelen der Duitsche dynamische methoden tot een ramp voor het Derde Rgk zullen omzetten. Trouwens, de bezitting van de Noorsche kust, hoe snel ook ver- loopen, is niet zonder gevoelige verliezen voltrokken. Toevallige eenheden van de Britsche vloot, welke in het Ska ger Rak en de omgevende wateren vertoefden, hebben o.m. een duikboot tot zinken gebracht en een troepen transportschip de Rio de Janeiro, waarby ongeveer 200 man moeten zgn verdronken. Voorts is aan de Noorsche kust een groote Duitsche tankboot van 10.000 ton getorpedeerd en het 9000 ton groote transportschip „Amaris". De battergen van Oslo schoten een kruiser in den grond en nabg Ber gen werd een toi pedoboot tot zinken gebracht. De berichten daaromtrent werden niet enkel van Britsche zgde gemeld maar ook van Noorsche en Zweed sche zgde bevestigd. De Duitschers zelf hebben omtrent deze verliezen niets meegedeeld, maar ze trachtten daartegenover om den indruk er over te verdoezelen, door opgeschroefde berichten over de verliezen, welke hun luchtmacht zou hebben; toegebracht aan de Britsche

Peel en Maas | 1940 | | pagina 1