Schaeffers
V. PIJLS
Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
Alleen Boter
jc hotpr
„VENRAY"
boter
Eén minuut
stilte
Buitenland.
Schaeffers, Horfogerie- Optiek
Binnenland.
Provinciaal Nieuws
KOMT
UW SURPRISE
KIEZEN.
Zaterdag 2 'December 1939 Zestigste Jaargang No 48
PEEL EN MAAS
ADVERTENTIEPRIJS 1—8 regels 60 ct 1 Uitgave FIRMA VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY 1 Abonnementsprijs per kwartaalvoor Venray 65 ct
per regel 71/, ct. Bij contract groote reductie Telefoon 51 Giro 150652 buiten Venray 75 ct. Afz. nummers 5 ct
Is zeer fijne boter
't Was Dinsdag j.l. in de,mid-
daguitzending van het A.N.P., dat
aan de luisteraars werd mede
gedeeld, dat het zoeken door Brit
sche vliegtuigen naar de restee-
rende bemanning van het Ne-
derlandsche s.s. „Sliedrecht
vruchteloos was gebleven. „En
daarom zoo luidde 't verder
deelen we u thans de namen
mede van 26 vermisten."
't Was vééizeggend in weinig
woorden.
En toen de stem van den om
roeper verklonken was, werd er
via de microfoon „één minuut
stilte" gevraagd.
Eén minuut stilte-
Wat een vrééselijke minuut
moet dat zijn geweest voor de
vaders en moeders, de vrouwen,
de kinderen, overige verwanten
en vrienden van deze zes en twin
tig jonge, dappere, werkzame
Nederlanders-
De gedachten van honderddui
zenden landgenooten zijn in die
ééne minuut uitgegaan naar de
vele minuten, de vele uren, de
dagen en nachten, gedurende
dewelke deze zes en twintig Ne
derlanders, die niets met den
oorlog hadden uit te staan, maar
nochtans door denzelve getroffen
werden, op zee hebben rondge
zwalkt in hun open boot, zoe
kende naar het verre, onbereik
bare land, uitziende naar het
reddende schip, honger en kou
lijdende, dorst; vrééselijke, bran
dende dorst...
Eén minuut stilte Eén minuut
om aan dat naamlooze, onuit
sprekelijke leed te denken. Eén
minuut om ons te herinneren,
hoe vijf van de kameraden dezer
zes en twintig, een week lang
hebben moeten lijden om ein
delijk meer dood dan levend in
een „veilige"(?) haven te belan
den.
Eén minuut om ons dat tafereel
voor oogen te brengen van de
door een Duitsche duikboot aan
gehouden „Sliedrecht": een ka
pitein, die betoogde, dat zijn
schip een neutraal schip was,
gekomen van een neutrale haven
aan de Perzische Golf, gaande
naar een andere neutrale haven
in Noorwegen.
Een schip met enkel neutrale
Nederlanders aan boord. Een
Duitsche duikbootkapitein, die
antwoordde, dat hij daar allemaal
niets mee te maken had en dat
hij zijn orders uit moest voeren.
Waarop de smeeking van de Ne-
derlar.dsche bemanning aan boord
van den onderzeeër te worden
opgenomen.
Eén minuut stilte om te her
denken, dat ook deze smeeking
door den Duitschen gezagvoer
der van de hand werd gewezen,
Er was geen plaats aan boord.
Andere schepen moesten nog
worden getorpedeerd...
Eén minuut stilte. We zien de
mannen ronddobberen op den
wijden, voor hun oog onbegrens-
den Oceaan, overgeleverd aan
weet" en wind, honger, dorst,
ziekte, ellende, - aan den dood,
Hoe lang zou het hebben ge
duurd
Eén minuut stille. We herinne
ren ons, dat deze wreede han
deling, die men zijn bittersten
vijand niet zou durven noch wil
len aandoen, in strijd is met alle
volkenrechtelijke bepalingen en
dat, voor zoover in oorlogstijd
het opbrengen, q.q. vernietigen
van schepen is geoorloofd, de
bemanning pas binnen een half
uur roeiens van een kust, niet
eerder, aan haar lot mag worden
overgelaten.
Eén minuut stilte. Ik denk aan
den inhoud van mijn ochtend
blad van dien dag. Heel de Duit
sche pers blijkt unaniem van de
neutrale landen te eischen, dat
zij zich verzetten, zoo noodig door
geweld, tegen de Engelsche aan
matiging om Duitsche goederen
let wel: goederen 1 in be
slag te nemen.
Eén minuut stilte. Ik bid en ik
vloek.
De minuut is om. Ik heb geen
tijd meer om aan de slachtoffers
van de „Sliedrecht" te denken.
De „Spaarndam" blijkt vernietigd
door mijnen, er zijn vijf
slachtoffers.
En straks zullen we het be
richt vernemen van....
Elke minuut behoort een mi
nuut van stilte te zijn. Elke mi
nuut verzinken er menschen door
torpedo's en mijner, in de eeuwige
stilte-
Het beste wat de slachtoffers
te verhopen hebben, is, dat men
ze niet eerst een week of langer
aan de ongenade der elementen
zal overleveren, maar dat men
ze zal vernietigen mét de schuit
waarop ze het leven hadden.
Als ge dit stukje gelezen hebt,
lezer, betracht dan één minuut
stilte om u als mensch te scha
men over de barbarij, welke het
moderne menschdorm kenmerkt,
neen, brandmerkt.
DE ALGEMEENE
TOESTAND.
Russische lafheid.
Het dapperheidsbetoon van som
mige grootmachten in dezen oorlog
is vaak weerzinwekkend. Denken we
eens aan den Duitsch-Russischen
aanval op Polen. De beide groot
machten hebben bij die gelegenheid
herhaaldelijk gesnoefd op de onweer
staanbaarheid van hun aanvalskracht
en van de onvergankelijke tropheeën
welke hun „dappere" troepen in
Polen hebben behaald.
We hebben niet meer dan 6 weken
noodig gehad, zoo pochte Berlijn,
om den vijand te vernietigen. En
als men nu bedenkt, dat het hier
een aanval betrof van twee volkeren
van resp. 80 en 170 millioen, dus
van tesamen 250 millioen zielen, op
een jongen staat en een arm volk
van ruim 30 millioen zielen, dan
vraagt men zich met huiver af:
waar haalt men zooveel laffen moed
vandaan
En men is bereid om den snoe
vers te vragen: vertoon die onweer
staanbare aanvalskracht nu eens
tegen Frankrijk
We kiezen geen partij het
Duitsch-Poolsche conflict als zooda-
Dig, maar stellen vast, dat er in de
manier, waarop dit conflict is uit
gevochten, geen enkele grond aan
wezig voor trots op betoonden moed.
Veel laffer nog gedroegen de Rus.
sen zich met hun aanval in den rug
van de zich verdedigende Polen en
laffer zullen ze zich straks gedragen
met hun
AANVAL OP FINLAND,
welke aanval zeker komen zal. En
kele weken nog maar geleden, toen
de Russisch-Finsche onderhandelin
gen te Moskou werden afgebroken
en het den Russen bleek, dat de
Finnen zich niet evenals de Baltische
staten goedschiks aan hun bolsje
wistische buren wenschten te onder
werpen, hebben we het in deze ru
briek voorspeld; nu krijgen we aan
de Russisch-Finsche grens eenige
„incidenten", welke Moskou tot aan
leiding moeten dienen voor een ge
wapend optreden.
Ze zijn prompt gekomen, Zondag
j.l. heette het te Moskou ineens, dat
Finsche troepen met artillerie Rus
sisch gebied nabij Leningrad hadden
beschoten en dat daarbij een vijftal
Russische militairen waren gedood.
De Russen brave jongens ais
ze zijn hebben omwille van den
lieven vrede heelemaal niet terug
geschoten....
In Helsinski was men verbaasd en
men getuigde daar nadrukkelijk, dat
er zich aan de grens niets bijzonders
had voorgedaan, dat er althans van
Finsche zijde geen enkel schot was
gelost, dat het dichtst aan de grens
opgestelde licht geschut 7 K.M.
daarvan verwijderd is en de zware
artillerie minstens 20 K.M. Noch
tans wilden de Finnen wel voldoen
aan den Russischen eisch om hun
troepen
20 K.M. terug te trekken,
mits de Russen hetzelfde deden.
Maar dat laatste vond men in Mos
kou een belachelijken eisch.
Prompt deden zich nieuwe inci
denten voor en de Russen conclu
deerden, dat de Finnen... Leningrad
bedreigden en deze oude hoofdstad
van Rusland wilden aanvallen.
Daarin vonden ze een voorwendsel
om het
niet aanvalspact op te zeggen
en aldus hun handen vrijmakende
voor een tuchtiging van Finland.
De militaire verloven in het district
Leningrad werden ingetrokken; de
Oostzeevloot werd gemobiliseerd; in
alle fabrieken werden arbeidersbe-
toogingen in elkaar gezet tegen de
Finsche... aanvalsplannen; luide werd
overal geroepen om wraak en ver
gelding
Wat er waar is van die inciden
ten
De gebeurtenissen hadden plaats
ver van hier en betrouwbare getui
genissen kan men dus moeilijk ver-
krijgen. Het staat ieder vrij om te
gelooven, dat de Finnen met kanon
nen op Russische troepen op Rus
sisch gebied hebben geschoten, maar
dan moet men consequent zijn en
eveneens aannemen, dat de Finsche
regeering en de Finsche legerleiding
stapelgek zijn.
Want zoolang er nog een greintje
gezond verstand is in deleidiDg van
een volk, groot 4 millioen zielen,
zal geen order worden gegeven om
eeu buurvolk van 170 millioen te
tarten en aan te vallen.
Het is de laffe moed der Russen,
welke ze een voorwendsel doet zoe
ken om te profiteeren van de ver
warring in Europa door het eene
kleme buurlandje na het andere
gewelddadig aan zich te onderwer
pen.
Nochtans, al zal Finland worden
aaD gevallen en al zal het tijdelijk
worden overweldigd, in de
eindrekening van den oorlog,
welke in andere deelen van Europa
woedt, zal worden vastgesteld, wat
er van Finland èn.... van Rusland
zal worden. Wat de Russen thans
rooven, zullen ze eens te verdedigen
krijgeD, óf tegen de gealiieerde
mogendheden, óf tegen Duitschland,
dat als Frankrijk en Engeland
zouden worden onderworpen in
de Russen weer hun grootste tegen
strevers in het spel der politieke
krachten zullen moeten gaan zien.
En in een oorlog met machtige
staten hebben de Russen nooit iets
grootsch gepresteerd. Hun leger
macht is een logge machine, maar
de Russische soldaat is geen vechter
en zijn aanvoerders zijn geen stra
tegen. Denken we maar eens aan
het verloop van de Russisch-Japan-
sche gevechten bij de grensincidenten
in het Verre Oosten gedurende het
Japansch-Chiheesche conflict
Wat zich thans aan de Russisch-
Finsche grens afspeelt, past volko
men in de geschiedenis van de
gewelddadige veroveringen
der laatste jaren. Grensincidenten
worden door de aanvallende partij
uitgelokt of in scène gezet, om een
militair optreden tegen de zwakkere
partij te rechtvaardigen. Het „grens
incident" is voor Japan de inleiding
geweest voor zijn veroveringscam
pagne in Mandsjoerije in 1931, voor
die in Noord-China in 1937voor
Italië voor de verovering van Abes-
sinië in 1935voor het Derde Rijk
voor de onderwerping van Tsjecho-
Slowakije in 1938, van Polen in 1939.
De annexatie van Oostenrijk door
Duitschland en de veroveriDg van
Albanië door Italië maakten een
uitzondering op het grensincident
motief Oostenrijk werd bezet, omdat
dr. Schuschnigg het Duitsch-Oosten-
rijksche politiek verdrag zou hebben
geschonden. Albanië, omdat het werd
uitgeschud door' een „avonturier",
met name Koning Zogoe. Er is in
de historie van Europa en de wereld
wellicht geen tijdvak te vinden, dat
zóó „rijk" is aan noodlottige grens
incidenten als dit, waarin wij leven.
We hadden het hiervoren over de
eindrekening van den oorlog. In ver
band daarmee is het niet ondienstig
om te herinneren aan een rede, welke
Chamberlain j.l. Dinsdag in het
Britsche Lagerhuis heeft gehouden
en waarin hij er nog eens op wees
dat zijn regeering
geen vrede van wraak
nastreeft, maar zich als oorlogsdoel
een samenwerking der volkeren heeft
gesteld, welke voor goed de moge
lijkheid van een nieuwen oorlog uit
sluit. Daarbij stelt hij zich voor, dat
alle volkeren van Europa iets van
hun volstrekte souvereiniteit dienen
prgs te geven en zich zullen onder
werpen aan een internationaal gezag
met bevoegdheden om de nakoming
van zijn beslissingen af te dwingen.
De oppositie in het Britsche Lager
huis gaat met deze doelstelling ac-
coord en Attlee, de woordvoerder
dezer oppositie, formuleerde
het Britsche oorlogsdoel
als volgt
1. Een regeling met medewerking
van winnaren, overwonnenen en
neutralen.
2. Gelijke kansen voor alle landen.
3. Afzien van het gebruik van
geweld als politiek middel.
4. Erkenning der rechten van
ras-, cultuur- en godsdienst-minder
heden.
5. Afzien van den geest van
absolute souvereiniteit en erkenning
van een internationaal gezag met
de bevoegdheid om zijn besluiten
door te zetten.
6. Afzien van imperialisme en uit
breiding van de vrijheid over de
geheete wereld.
Intusschen moeten de Britten den
oorlog zien te winnen, willen zjj
Zoekt U
voor St. Nicolaas een
nuttig en blijvend
cadeau
Gaat dan naar het aangewezen en
goedkoopste adres
Grootestraat 32 Telef. 199
Grooisie keuze in:
Dames- en Heeren- Fantasie- en
Zegelringen, Vestkettingen, Colliers,
Broches, enz.
Moderne Gouden, Doublé. Chroom
Dames- en Heeren-Horloges,
Horloge-Banden in elke prijs.
Gero en Wellner Zilver, Gero Tin,
Gero Zilmeta artikelen en Cassettes.
Voor een mooi BRILMONTUUR
hebben wij een prachtsort. van de
modernste tot de eenvoudigste.
Eigen electr. Slijperij en
Reparatieinrichting.
Mooie sorteering REMO POLSHORLOGES van f 6.75^tot f 7.50
Bij Schaeffers gehaald,
Minder betaald.
Erkend leverancier van Ziekenfonds
Z.N.L. voor uw Brilrecepten.
Aanbevelend,
Gedipl. Opticien Telf. 199 Horloger
kans krijgen om hun oorlogsdoel te
verwezenlijken. In het licht van dit
streven moet de
„Order in Council"
worden bezien, welke Dinsdag is
afgekondigd en de Britsche econo
mische maatregelen betreft, waar
tegen van neutrale zijde zoovele
bezwaren worden geuit en haar
protesten zijn gericht. De „Order"
treedt, Maandag 4 December in
werking.
De Britten verwachten er van,
dat ze de Duitschers voor 'n zoo
danig tekort aan deviezen zal stel
len, dat hun economischen weer
stand zal ineenstorten.
Immers, kunnen de Duitschers
niet in voldoende mate naar het
buitenland verkoopen (omdat de
Britten alle goedereD van Duitsche
herkomst met inbeslagname bedrei
gen), dan kunnen de Duitschers hun
aankoopen in het buitenland (voe
dingsmiddelen, olie enz.) niet meer
bekostigen.
Een belangrijke bepaling in de
Britsche „Order in Council" is, dat
Duitsche goederen
zullen worden beschouwd goederen,
welke voor 25 pet. of meer uit
Duitsch materiaal bestaan. Goederen,
die bestaan uit minder dan 25 pet.
Duitsch materiaal, zullen dus be
schouwd worden als van origine van
het land van productie.
Dit percentage is veel lager dan
werd verwacht. Maar de Britsche
regeering is, naar van bevoegde zijde
te verstaan wordt gegeveü, bereid
speciale gevallen van ongemak, welke
neutralen kunnen overkomen, in
welwillende overweging te nemen,
en er schijnt rechtvaardiging te be
staan voor de hoop, dat nog wat
meer concessies toegestaan zullen
kunnen worden, zoo b.v. wat betreft
het percentage Duitsche grondstoffen
voor de productie. Deze en andere
mogelijkheden zullen zonder twijfel
mee de staten individueel* besproken
worden.
De meeste nadruk wordt gelegd
op het feit, det de aangehouden goe
deren niet worden geconfiskeerd. Zij
worden slechts gedurende den tijd
vsn oorlog in bewaring gehouden of
anders wordt de opbrengst van ver
koop van deze goederen ter beschik
king gehouden tot na den oorlog.
We herinneren er tenslotte nog eens
aan, dat de Britsche repressailles het
antwoord zijn op den volgens de
Britsche regeering onwettigen duik
boot- en mijnenoorlog, welke zou
worden gevoerd op een wijze, welke
in flagranten strijd is met het duik
bootenprotocol van 1936 en met de
bepalingen van de Haagsche conven
tie no. 8 van 1907, beide door Duitsch
land mede onderteekend.
Berichten en geruchten.
Britsche kruiser getorpedeerd.
Het Duitsche opperbevel maakt
bekend, dat een Britsche zware krui
ser van de Londen-klasse ten Oosten
van de Shetland-eilanden zou zijn
getorpedeerd en vernietigd door „kap-
luitenant ter zee Priem, den over
winnaar van Scapa Flow". 700 op
varenden zouden zijn verdronken.
In een officieel Britsch communi
qué wordt de waarheid van dit be
richt met de meeste beslistheid ont
kend. Men weet te Londen eenvoudig
van niets. Aldus de tegenspraak.
Duitschland—Argentinië.
Het heet, dat tengevolge van de
gespannen verhouding de diploma
tieke koeriersdienst tusschenDuitseh-
land en Argentinië voorlóopig ge
staakt is.
Zuid-Afrika en den oorlog.
In Zuid-Afrika zou een nat.-socia-
listisch complot zijo ontdekt. Vele
arrestaties zijn verricht. In het voor
nemen der zwarthemden moet o.m.
een opmarsch naar Pretoria hebben
gelegen. Daar spionnen scheepvaart-
berichten aan Duitsche onderzeeërs
en Duitsche gecamoufleerde kruisers
heeten te hebben doorgegeven, is
censuur op naar het buitenland ver
zonden telegrammen ingesteld.
Brussels nieuwe burgemeester.
Koning Leopold heeft het konink
lijk besluit onderteekend ter benoe
ming van Dr. van de Meulenbroek
(tot heden schepene of wethouder
van de Brusselsche hoofdstad) als
burgemeester %van Brussel, opvolger
van den heer Max. De Vlamingen
schijnen voor hun zaak van dezen
burgemeester even weinig te wach
ten te hebben als van zrjn voorgan
ger.
WEEKOVERZICHT
Nederland en de oorlog.
De 26 opvarenden van de-door een
duikboot vernielde .Sliedrecht", zgn
opgegeven, zij vonden een zeemans
graf. Maar vraag niet hoe en door
wiens schuld. En daarna is onze ver
lieslost in den oorlog weer aangevuld
door het vergaan van de „Spaarn
damnabij de Theemsmonding. Ook
bij deze ramp vielen dooden: 4 leden
van de bemanning en de eenige pas-
sagiere, een oude Amerikaansche
dame.
Onze verlieslost omvat nu reeds
zeven schepen met een gezamelijke
tonnemaat van ruim 31000 ton; 120
opvarenden lieten daarbij het leven.
De namen der schepen zijn: de
„Mark" (in de Oostzee op een mijn
gelopen), de „Binnendijk", de „Slie
drecht", de „Spaarndam", de „Simon
Bolivar", de „Tegri" en de „Safe",
(welke belde laatstgenoemde in de
Oostzee zijn verongelukt.)
Surprises.
SinterklaastijdMaar het zgn
groote en gevaarlijke pepernoten, die
op onze kust werden gestrooid. We
bedoelen de mijnen der oorlogvoeren
den, welke bij het stormweer van den
laatsten tijd van hun verankering
zijn losgeslagen. Hier en daar werd
de verwoestende kracht dezer diDgen
duidelijk bewezen. Op Texel b.v. ont
plofte een mijn tegen den Oostdijk
en richte daar niet geringe schade
aan. Tientallen van deze projectielen
spoelden aan tot in Harlingen toe
kwamen er vijf terecht. In verschil
lende kustplaatsen moest een gevaar
lijke omgeving voor het verkeer
worden afgezet. Dat was ook voor
een oogenblik het geval voor den
boulevard in Scheveningen; een mijn
zou tusschen de stutten van de Pier
zgn vastgeraakt. Gelukkig bleek
later, dat men hier met een drijvend
stuk hout te doen had.
Men blijve bedenkenzoolang een
mijn niet stilligt, levert zij gevaar
op tot een afstand van 1200 meter
Er waren nog andere verrassingen
deze week, b.v. het aanspoelen van
een sloep met den naam „Brugge"
op het Scheveningsche strand en 't
inslaan van een Belgische Brlsant-
granaat in het dorpje Bunde. Het
projectiel ging dwars door dak en
zoldering van een woning, maar
kwam gelukkig niet tot ontploffing.
De granaat wa3 afgeschoten door
Belgische artillerie, welke het
vuur had geopend op vreemde vlieg
tuigen.
Zuingheid met benzine.
Ten einde een zuinig gebruik van
benzine te bevorderen heeft de
K.N.A.C. een systeem ingewerkt, dat
ten doel heeft om automobilisten,
die in eikaars nabijheid wonen en
geregeld of op bepaalde dagen en op
vastgestelde of nader vast testellen
uren van de plaats huneer inwoning
naar het naastbijzijnde station of
hun kantoor of fabriek rijden, tot
elkaar te brengen.
De bedoeling van dit systeem van
samenwerking is, dat deze automo
bilisten vbg onderlinge afspraak een
regeling treffen, waarbij zg om beur
ten met hun auto de anderen ver
voeren. Het is duidelijk, dat wanneer
op deze wijze groepen van twee of
meer automobilisten kunnen worden
gevormd, die op dezelfde uren het
zelfde of nagenoeg hetzelfde traject
moeten afleggen, een aanzienlijke
besparing kan worden verkregen.
Soortgelijke combinaties zgn uiter
aard eveneens mogelijk in de pro
vincie.
Automobilisten, die bereid zijn aan
dit bezuinigingssysteem mede te
werken, kunnen zich daartoe bg de
K.N.A.C. opgeven, die dan voor de
verdere regeling zorgt.
Seringen en oorlog.
Nu het Britsche Rijk zgn grenzen
voor de Nederlandsche bloemen heef t
gesloten, zgn de moeilijkheden voor
de Aalsmeersche-seringencultuur
zoodanig vergroot, dat meer dan de
helft van de ter veiling aangevoerde
seringen naar de vuilnisbelt gebracht
moet worden.
De Aalsmeersche tuinbouwbond
heeft thans een deputatie naar
's Gravenhage gezonden, die aan de
regeering zal voorstellen een mini
mumprijs in te voeren. Bij aanvaar
ding van dit voorstel zullen de
seringen altijd den minimumprijs
opbrengen.
Vorig jaar werd op de beide plaat
selijke veilingen tot een bedrag van
f 698.938 aan seringen verhandeld.
Alleen op de C.A.V. beloopt de aan
voer reeds tien millioen stuks. Van
de totale productie van ongeveer
twaalf millioen stuks werden vorig
jaar zeven millioen uitgevoerd naar
Groot-Brittannië.
In 't kort.
De buitengewoon zware regenval
van den laatsten tgd doet de rivie
ren in ons land tot onrustbarende
hoogte zwellen. Op sommige plaat
sen is de scheepvaart gestremd door
de kracht van de stroom; op ver
schillende plaatsen hadden overstroo
mingen plaats; bij Tolkamer werkt
de overlaat.
VENRAY, 2 Dec. 1939
V akbekwaamheid.
Voor het te Roermond gehouden
Kruideniers-examen „Vakbekwaam
heid", slaagde onze dorpsgenooten
G. R. H. Huizinga en A. J. H. So
bers. Beiden zijn werkzaam bg de
N.V. Edah alhier en werden opge
leid door het Ned. Instituut voor
Vakopleiding van Kruideniers NIVA
Zuiderpark 3 te Groningen.
Eveneens slaagde aldaar voor het
zelfde examen onze dorpsgenoot P.
L. Yoesten, werkzaam bij de Firma
Albert Hein alhier.
in de
Zie vooral de Etalages 1