Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken. Alleen Boter is boter „VENRAY" boter Neutraliteit. Geen karakters terloosheid. Buitenland. Provinciaal Nieuws Zaterdag*? 'October 1939 Zestigste Jaargang No 40 PEEL EN MAAS is zeer fijne boter ADVERTENTIEPRIJS 1—8 regels 60 ct per regel 71/, ct. Bö contract groote reductie Uitgave FIRMA VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY Telefoon 51 Giro 150652 Abonnementsprijs per kwartaalvoor Venray 65 ct buiten Venray 75 ct. Afz. nummers 5 ct Drie neutrale landjes verliezen in deze dagen hun vrij en fier, hun onafhankelijk bestaan, t.w. Estland, Letland en Litauen; de positie van Finland wordt be dreigd. Duitschland en Rusland zijn een en ander met elkaar overeen gekomen, óver anderen zónder anderen. De eerder genoemde landen zijn oprecht neutraal geweest, juist zooals wij het zijn. Ze wil den hun onafhankelijkheid zelfs van geen enkele zijde gegaran deerd zien, omdat ze haar een vanzelfsprekend recht achtten. Juist als wij. Toch is hun onafhankelijkheid ondergegaan. We moeten beseffen, dat een neutraliteits-houding op zich zelf geen waarborg biedt voor veilig heid. Men versta me vooral niet ver keerd: ik ben onvoorwaardelijk vóór Nederlands neutraliteit in het huidige Europeesche conflict. We moeten ons houden buiten den belangenstrijd der groote machten in ons werelddeel, al ware het enkel om ons volk de onafzienbare ellende van het vaderland als slagveld te bespa ren. Voor het behoud van den vrede moeten we alles doen wat in ons vermogen en met onze eer in overeenstemming is. Maar we moeten ons zelf niet gaan wijsmaken, dat we met onze neutraiiteits-positie een bij zonder held- en krijgshaftige figuur maken. Als men zoo hoort en leest, wat er den laatsten tijd over onze neutraliteit gezegd en geschreven wordt, dan krijgt men den indruk, dat wij eigenlijk de eenige kerels van stavast in Europa zijn. De verheerlijking van onze neutrali teit wordt een weeë. De radio maakt een lied populair, waarvan het refrein verzekert, dat we op elke dreiging van buitenaf „fier" ons „wij blijven neutraal" laten hooren. Ook wanneer we aannemen, dat in het huidige conflict mede onze toekomst wordt beslist, dus dat anderen feitelijk mede voor onze belangen vechten dan nóg behoeven we ons niet te schamen over onze positie van neutraliteit. Maar we behoeven er nog minder „frer" op te zijn. Wanneer ik in een laan woon, waarop de bewoners van een nabijgelegen buurtschap, die er nogal ruwe en gewelddadige ma nieren op na houden, herhaalde lijk aanvallen ondernemen, zoodat de groote en sterke mannen uit mijn laan eindelijk, bij 'n nieuwen aanval, besluiten om het thans maar eens uit te vechten, kan ik, omdat ik klein ben en zwak gesteld, dat het zoo is mij onthouden van inmenging in dier. strijd, al weet ik, dat daarin ook het eigen belang is betrokken. Mijn buren behoeven me dat niet kwalijk te nemen, maar daar tegenover is er voor mij geen enkele reden om me in een Na poleonshouding op te stellen en met 'n gebaar van „Wie doet me wat het neutraliteitslied aan te heffen van „We vechten lekker niet mee". Neutraliteit wordt „fier" gehee- ten, omdat ze beteekent: we wil len slechts ons zelf zijn. „We willen niet rechts, we willen niet links, we willen blijven, wie we waren". Zeker, maar zijn we ook zelf standig in staat om onze eigen positie te verzekeren Neen Toen Duitschland en Rusland hun partij tegen Polen hadden gewonnen, hebben ze over het lot der om- en aangelegen „neu trale" landen eenvoudig buiten dezen om beschikt. Verzet daar tegen zou nutteloos zijn geweest. Wanneer de Westersche demo- cratiën den strijd tegen de Duit- schers zullen hebben gestreden, dan zal kan er althans evenzeer over óns lot worden beschikt door de overwinnaars. Als Frankrijk en Engeland de hegemonie in ons werelddeel be houden, wat zal dan ons lot zijn En als Duitschland zich de macht in centraal- en west-Europa weet te verwerven, wat zal dan onze bestemming worden Ik geef het antwoord op deze tegengestelde vragen niet, want ik ben en blijf neutraal. Zoek het antwoord zelf lezer en als ge het gevonden hebt, dan weet ge, althans voor eigen gevoelen, welke partij op het oogenblik bezig isommedevoorons de kastanjes uit het oorlogsvuur te halen. Ik wil niet pogen om me, aldus schrijvende over onze neutrali teitspositie, op te blazen in mijn stelling van persoonlijke onver antwoordelijkheid. Wanneer in mijn handen de beslissing zou liggen over de vraag, of we al of niet partij hebben te kiezen in 't Europeesche conflict, dan zou ik decideeren: laten we neutraal blijven en ons slechts ten strijde bereid houden voor het geval we worden aan gevallen. Precies dus zooals onze re geering heeft beslist. Want ik ken haast geen prijs, welke te hoog is voor het be houd van den vrede. Maar ik zou daarnevens raden: laat onze neutraliteit niet ontaar den in lafhartigheid en geestelijk verraad aan onze zelfstandigheid. Wie neutraliteit zóó uitleggen, dat men zijn hart moet verstee- nen ten aanzien van den jammer en de ellende van neergeslagen volkeren en dat men z'n lippen moet sluiten voor elk protest tegen de verkrachting van recht en moraal door welke partij die wandaad dan ook worde be gaan die heeft de vrijheid en onafhankelijkheid var. geest reeds verraden, welke de grootste, wellicht de éénige waarde is van een vrij volksbestaan. Wie zóó de neutraliteit ver staan en in dien zin wordt den laatsten tijd veel propagan da bedreven - hebben zich reeds aan het geweld verkocht. Ze zijn geen neutralen meer, maar overwonnenen. Md. DE ALGEMEENE TOESTAND Teneinde den lezer een beter be grip bij te brengen van de ontwik keling der internationale betrekkin gen sedert het uitbreken van den oorlog tot op den dag van heden, beginnen we ons overzicht met een stukje Poolsche geschiedenis uit de jaren 19181920, welke zooal geen excuus toch een verklaring geeft van den onverhoedschen aan val der Russen op de Polen en een verklaring ook van de gevoelens van tolerantie, welke Franschen en En gelsehen, vooral deze laatsten, ten aanzien van de Russische agressie hebben laten blijken. Als Engeland en Frankrijk omwille van Polen den oorlog zgn ingegaan, dan deden ze zp'ks, omdat aan Polen objectief bezien door de Duit- sche agressie onrecht was begaan. Het was bovendien een onrecht, dat de Duitschers reeds aan andere volkeren hadden voltrokken en het werd voor Frankrijk en Engeland dus tenslotte een zaak van zelfbe houd om zich tegen verdere agressie te keeren. Maar noch Londen noch Parijs hebben de Polen als lieve jongens beoordeeld, die dêiarom bescherming verdienden. De schrgver van dit overzicht heeft veel sympathie voor het Poolsche volk en hij staat ver goelijkend tegenover de groote fouten van dat volk, wetende hoe het door de eeuwen heen zich heeft moeten trachten te handhaven tegenover machtige vijanden, welke het om ringden. Maar feit is de Polen hebben veel van het ongeluk, dat thans over ze is gekomen, aan zich zelf te wijten. Dat weten ze in Londen en Parijs pok zéép goed. De thans afgetreden Poolsche regeering en ook de regeeringen, welke haar vooraf gingen, hebben een ondankbare draaitol-politiek ge voerd. Meermalen keerden die regee ringen zich af van de geallieerde mogendheden, die aan de Polen in 1918 vrijheid en zelfstandigheid schonken en die Polen ook later hebben gered. Bij voorkeur oriënteerden de Pool sche regeeringen zich we geven toeuit vrees op Duitschland en pas als ze in nood kwamen, wisten ze den weg naar Parijs en Londen terug te vinden. De Poolsche be stuurders matigden zich tegenover het eigen volk bovendien dictatoriale macht aan en gaven naar buiten blijk van een imperialistische geest Ze waren hooghartig en blufferig. Ze meenden als regeerders van Polen een eerste viool te kunnen spelen in het concert der Europeesche politiek en gedroegen zich op aanmatigende wijze als vertegenwoordigers van een „groote mogendheid". Hun stre ven was duidelijk gericht op het verkrijgen van de hegemonie in Oost-Europa, ten koste van Rus land. Toen in 1918 de Polen uit Fransche en Engelsche handen hun vrijheid herkregen, garandeerden Parijs en Londen den herstelden Poolschen staat als Oostgrens de Njemen- Boeglinie, de z.g. Curzon-linie, een grens, die de Russen ook thans ongeveer hebben getrokken in hun overeenkomst met de Duitschers, waarbij het eigenlijke Poolsche ge bied aan Duitschland werd overge laten. In 1918 berustten de Polen niet in deze begrenzing. Hun leider Pilsoedski verbond zich in 1920 met den dictator van (Russisch) Oekraine generaal Peltjoera, die tegen het bolsjewistisch bestuur in opstand was. Het Poolsche leger rukte Rus land binnen om er zijn eigen gren zen uit te zetten en het veroverde zelfs de stad Kiew. Maar even plot seling kwam de keer. Het Poolsche leger moest terug trekken tot voor de poorten van Warschau en het zou zijn ondergegaan als Frankrijk toen niet een hulpleger van 100,000 man had gezonden onder aanvoering van generaal Weygand, die van 1316 Augustus het Russische front voor Warschau „oprolde" en daarmee het befaamde „wonder aan de Weichsel" volbracht. Vrucht van deze overwin ning was de overeenkomst van Riga, waar de Russen op 18 Maart 1921 bewilligden in de Poolsche Oost grens, zooals die tot de September dagen van dit jaar is gehandhaafd. Wat de Russen thans hebben ondernomen, is dus eigenlgk het herstel van een rechtstoestand, die de Franschen en Engelschen in 1918 zelf hebben beoogd en nage streefd. Dat neemt echter niet weg, dat de „manier waarop" een aan val in den rug der Polen, terwijl dezen zich tegen een Duitschen aan val verdedigden laf en gemeen moet worden geheeten. Nochtans kan men constateeren, dat de Polen daarmee loon naar werken ontvingen, want nog maar een jaar geleden hebben zij tegenover de Tsjecho-slowaken precies hetzelfde gedaan, wat de Russen nu tegen over de Polen misdreven. Ter verduidelijking van wat we bedoelen, moeten we weer even terug naar het einde van den vorigeo wereldoorlog. Toen de Poolsche staat in die dagen werd hersteld, eischten de Polen ook het Oostenrgksche deel van Silezië op. De entente besliste echter, dat ook Tsjecho-Slowakije een klein deel van dit gebied zou verwerven, n.l. het kolenstaatje Teschen en omgeving. De Polen hebben daarover altgd wrok gevoeld tegenover Tsjechoslowakije. Wanneer Polen het vorige jaar, toen Tsjechoslowakije door de Duit- sche agressie werd bedreigd, 'n kloeke houding had aangenomen en mét Frankrgk en Engeland voor de rechten van dien nabuur ware op gekomen, dan zou het daarmee zgn eigen belang het best hebben be hartigd. Maar Polen coquetteerde in die dagen met de Duitschers en liet zich door Berlgn prgzen om zgn verstandige politiek, waarvan het Duitsch-Poolsch vriendschapsverdrag het tastbare voordeel had opgele verd En terwijl de Tsjechoslowaken zich tegen de Duitsche aanvallers moesten verweren, althans tegen de Duitsche bedreiging moesten mobili- seeren, drong het Poolsche leger aan den anderen kant het Tsjechoalo- waaksche gebied binnen om er het gebied van Teschen te bezetten Het was precies dezelfde tactiek, welke de Russen nu tegen de Polen toepasten. We geven toeer zgn excuses aan te voeren voor de Poolsche handel wijze. De herstelde staat was nog jong en zijn bestuurders waren oner varen de Polen wisten zicb. boven dien omringd van aartsvijanden en moesten om oogenblikkelijke ge varen te vermijden nu wel eens heulen met de eene partij, dan weer met de andere, maar verraad is verraad en verraad hebben de Polen ten aanzien van de Tsjechoslowaken ge pleegd, zoo goed als de Russen tegenover de Polen, verraad door 't lafhartige karakter van den aanval in den rug. De Russen zijn niet geëxcuseerd met wat de Polen misdeden, maar toch is het te begrijpen, dat men in Londen en Parijs geheel anders staat ten opzichte van den Russischen aanval in Polen, welke ging om het herstel van een grens, welke de ge allieerden zelve in 1918 aan Polen hadden toegewezen, dan tegenover den landhonger van Duitschland, welke Berlgn tracht te verzadigen met verovering van door vreemde volkeren bewoond gebied. Toen de Russen hun aanval inzet ten en het er op geleek, of ze zich voor veel verder strekkende doelein den militair met Duitschland had den verbonden, leek het er op, of Frankrgk en Engeland als conse quentie van anti-agressie-verplich tingen ook een oorlog met Rusland zouden krijgen te voeren, maar nu de Russen hun militaire actie hebben beëindigd aan de Curzon-linie in Polen is de mogelijkheid van een vreedzaam vergelijk met Rusland geschapen, want al strijden de ge allieerden voor het herstel van den Poolschen staat, ze vechten zeker niet voor Poolsche imperialistische doeleinden. Men moet al het vorenstaande we ten om te kunnen begrijpen, wat de Engelsche staatsman Lloyd George bedoelde, toen hij in zijn antwoord brief aan Raczynski, den Poolschen ambassadeur te Londen. Lloyd George schreef den Poolschen ambassadeur o.m. het volgende: „Ik wilde voor alles aantoonen, dat In dezen gigantischen strijd en bij de onmetelgke offers, die wg brengen, wij niet vechten om volkeren met dwang weder te brengen onder Poolsch gezag, die van een ander ras en tegen een dergelijke onder werping 'bezwaar hebben, doch des tijds door het geweld der Poolsche wapenen onderworpen zijn. Evenmin vechten wg voor het herstel eener regeering, die gefaald heeft op het oogenblik, dat haar volk in nood verkeerde. „Wg brengen ons geheele gewicht in den strijd voor de rechten en vrij heden van vrije en onafhankelijke volkeren, die na elkaar onderworpen zQn aan wreede slavernij en mee- doogenloos geweld. „Ik achtte het van belang, verschil te maken tusschen het optreden van de sovjetunie en dat der Duitschers. De laat3te streven naar de verovering van gebieden, die in wezen Poolsch zgn. De Duitsche inval had tot doel, bg het rgk te annexeeren gebieden, waar een besliste meerderheid der bevolking Poolsch is naar ras en spraak en traditie. ,De Russische troepen zijn binnen gerukt in gebieden die niet Poolsch waren, doch na den wereldoorlog door Polen geannexeerd zgn, ondanks de heftige protesten en den ge wa penden tegenstand der bevolking. „Het zou een daad van misdadigen waanzin zgn, den Russischen op- marsch op één lijn te stellen met den Duitschen opmarsch, al zou het zeker Hitier zeer welkom zgn, als wg zulks deden." Slechts wat Lloyd George schreef over het gebied van vreemde vol keren, dat Polen annexeerde „ondanks de heftige protesten en den gewa- penden tegenstand der bevolking", moet men met de noodige reserve beschouwen. Want het Witrussische en Oekrain- sche gebied, dat Polen annexeerde, genoot geen politieke zelfstandigheid. De Witrussen en Oekralniërs achten het huidige sovjetgezag over zich even „vreemd" als een Poolsch ge zag. Ze zgn Slavische volkeren met een eigen cultuur, iu de geschie denis waren ze in politieken zin nu eens aan de machthebbers in Peters burg of Moskou, dan weer aan die van Warschau onderworpen. Het ge wapend verzet dat de Witrussen en Oekrainiërs in 1918 aan de Polen boden, was een verzet van politieke partijgangers, n.l. van de bolsjewis ten; het meerendeel der Witrussen en Oekrainiërs was in die dagen anti-bolsjewistisch en vocht onder Peltjoera en Denikin tegen de bols jewisten. En Peltjoera streed ver bonden met den Poolschen maar schalk Pilsoedski. Wat we met deze uitvoerige uit eenzetting beoogden is, de uitlatingen van de Engelsche staatslieden van Churchil o.m. duidelijk te maken, die verklaren, dat ze door de duis tere sfeer van verrassende feiten en wendingen heen een belangengemeen schap van Engeland, Frankrijk en Rusland onderkennen. Het zijn woor den, die in Moskou, waar men de nieuwe grens met Polen er door er kend kan achten, worden verstaan. Ook uit hetgeen de laatste dagen van uit Moskou bekend werd, valt duidelijk op te maken, dat Rusland in geen geval oorlog zal voeren aan de zijde van Duitsch land tegen de Westersche democra- tiën. Rusland heeft dank zij den nationaal socialistischen aartsvijand Duitschland, voor zich zelf wer kende, het in 1920 door Polen gean nexeerde gebied terugverworven en in het verloren gegane Oostzeegebied zgn prestige hersteld. De randstaten Estland, Letland en Litauen de ministers van buit. zaken dezer staten haalden deze week nog onafgebro ken instructies te Moskou zijn in feite Russische protectoraten gewor den. De Russische vloot beschikt thans weer over ijsvrije havens in de Oostzee en de vernieuwde kracht der Russische \^oot richt zich, kan zich enkel richten tegen Duitschland. Zeker, als plasdankje voor de in schikkelijkheid van Hitier jegens Stalin hebben de Russen de Duitsche vredesboodschap aan het Westen mede onderteekend, maar het staat thans wel volkomen vast, dat Rus land zich op geen enkele wgze met Duitschl&nd militair heeftverbonden of dat van plan is te doen. Hitler moge zich zelf hebben verlochend door zijn vriendschap op te dringen aan de bolsjewisten, Stalin en de zijnen blijven het nationaal-sociaiis- me als de kwaadste concurrentie ter wereld beschouwen. Die Russische gevoelens komen duidelijk tot uiting in de overwegingen, welke zij bij de Turksch-Russische onderhandelingen laten blijken. Moskou streeft de tot standkoming na van een accoord met Turkije over het weren van vreemde invloeden in het Zwarte Zee.gebied, maar Stalin en Molotow hebben den Turkschen onderhande laar verzekerd, dat zg geen bezwaar hebben tegen een T urksch-Fransch-Britschc alliantie. welke in haar opzet toch duidelijk tegen Duitsche agressie is gericht. Een Turksche missie is voor nadere besprekingen inzake deze alliantie van de week te Londen aangekomen De Turksch-Fransch-Briische over eenkomst tegen agressie zal binnen kort ongetwijfeld kunnen worden onderteekend. Is het thans wel reeds vaststaand, dat Rusland in geen geval aan de zgde van Duitschland zal strijden, hetzelfde kan nu met de grootst mogelijke mate van waarschijnlijk heid van Italië worden gezegd. In Rome is men merkbaar ont stemd over den gang van zaken, door Hitier geforceerd. De Euro peesche politiek, zoo meende men er, dreef nu jarenlang op de Duitsch-Italiaansche verbondenheid en daar sluit Hitier opeens een in nige vriendschap met de Russen en hij deelt met dezen alle voordeelen, welke voor het oogenblik in Enropa zijn te behandelen. Zelfs inder daad ten koste van Italië, dat zijn Poolsche vrienden overweldigd zag en zijn invloed op den Balkan afgesneden» Mussolini heeft blijkbaar niets meer gevoeld voor het overleg dat Hitier achteraf! nog met zijn Italiaansche bondgenooten wilde voeren. Cianois op uitnoodiglng der Duitsche regeering nog in Berlgn gaan praten en eten, maar hij gunde zich nauwelijks tijd voor 't dessert. Een dag nadat hij in de Duitsche hoofdstad wa3 aangekomen, zat hij in Rome alweer tegenover zijn schoonvader Mussolini. Uit de offi cieuze verklaringen, welke sindsdien te Rome zijn gedaan, kan men con- cludeeren, dat Italië difinitief beslo ten is om zich buiten den oorlog te houden, althans aan de Duitsche zijde. De as heeft een knak gekregen, welke met een breuk gelgk staat- Deze feiten zijn tot Berlijn door gedrongen en moeten waarschijnlijk de vertraging verduidelijken, welke in het bekendmaken van Hitler's vredesaanbod is ontstaan. Men weet nu wel in Berlijn DUITSCHLAND ZAL ALLEEN STAAN, als de oorlog in het Westen wordt voortgezet. En die wetenschap zal de Nazi-leiders ongetwijfeld benau wen. Op het oogenblik, dat we dit over zicht samenstellen, kennen we Hit ler's vredesaanbod als het nog wordt gedaan, nu de reacties in Londea en Parijs zoo beslist afwij zend waren ten aanzien van elke erkenning van eenig gewelddadig fait accompli we zeggen: we ken nen het op het oogenblik nog niet. Het is mogelijk, dat Hitler in zijn aanbod b.v. ook zal opkomen voor een vredesconferentie, waarin ook de Italiaansche aanspraken op de agenda zouden prijken (naast den Duitschen eisch van koloniën) maar het is toch in elk geval zeker: le. dat Hitler ook de erkenning eischt van de verovering van het Poolsche gebied, al of niet onder de verdoezeling van een Poolschen pro- tectoraatstaat, 2. dat de geallieerden elk Duitsch gewin der overweldiging van Polen zullen verwerpen, 3e. dat de geallieerden het herstel van het onrecht tegenover andere volken (Tsjechen en Slowaken) zul len eischen, 4e. dat de Nazi's daarin niet zullen treden, 5e. dat Duitschland, verlaten door zijn ouden bondgenoot Italië en ver raden door zijn nieuwen vriend, het bolsjewistische Rusland, den strijd met Frankrgk en Engeland zal heb ben uit te strijden. VENRAY, 7 Oct. 1939 Eindiging Zomertijd Burgemeester en Wethouders van Venray brengen ter openbare kennis dat dit jaar de vervroeging van den wettelgken tijd met één uur zal ein digen op ACHT OCTOBER a.s. te drie uur voormiddag. In den nacht van Zaterdag op Zon dag worden te 3 uur de openbare klokken op 2 uur gezet. Venray, 3 October 1939. Burgemeester en Wethouders vnd. A. H. M. JANSSEN. De Secretaris, VAN HAAREN. Aanbesteding Brandstoffen. De Gemeente Venray zal publiek aanbesteden de levering van 10.000 kg. antraciet-nootjes I, afmeting 50/80, der mijn Wilhelmlna, Oranje Nassau II of Domaniale mijn, franco plaats van bestemming („onder den Boog" Groote Markt en kantoor Ar beidsbeurs). Voor het binnendoen zorgt de ge meente zelf. De aanbiedingen moeten uiterlgk Vrgdag 13 October a.s. om elf uur v.m. in gesloten enveloppe ten Ge meentehuize worden ingeleverd. Op 13 October des voormiddags elf uur worden de enveloppen in de vergadering van het College van Burgemeester en Wethouders ge opend. De levering kan terstond geschie den en moet uiterlijk 10 November plaats hebben. Venray, 3 October 1939. Burgemeester en Wethouders van Venray A. H. M. JANSSEN. De Secretaris, VAN HAAREN Fruitveiling Oostrum der Coopenatieve Veiling ver. te Venlo. Volgens de in dit blad geplaatste advertentie, beginnen de jaarlijks te houden fruitveilingen te Oostrum op Dinsdag 10 October a.s. te 10 u. v.m. en tot nadere aankondiging le deren Dinsdag. Wij willen van deze gelegenheid geruik maken, onze leden fruittelers nog eens in herinnering te brengen de voorschriften en wenken die door den directeur der C.V.V. en den Weled. Heer v.d. Kroft op de groote vergadering te Venray zgn voorge houden. Het belooft een gezegend fruitjaar te worden wat kwantiteit en kwali teit betreft. Hoe 't met de prgzen zal gaan zullen we nog moeten af wachten. Onze export ondervindt reeds allerlei schier onoverkomelijke moeilijkheden. En 't ziet er inder daad niet naar uit dat in deze toe stand spoedig verandering zal komen. Intusschen is door de Nederlandsche en Duitsche regeering overeenstem ming bereikt omtrent het door Duits land af te nemen contingent fruit

Peel en Maas | 1939 | | pagina 1