'Weekblad voor VENRAY, HOEST en Omstreken. Alleen Boter is boter „VENRAY" boter Gruwelverhalen Buitenland. Binnenland. Provinciaal Nieuws Zaterdag 16,. September 1939 Zestigste Jaargang No 37 PEEL EN MAAS ADVERTENTIEPRIJS1—8 regels 60 ct I Uitgave FIRMA VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY I Abonnementsprijs per kwartaalvoor Venray 65 ct per regel 71/, ct. Bij contract groote reductie Telefoon 51 Giro 150652 buiten Venray 75 ct. AIz. nummers 5 ct is zeer fijne boter Onze Lieve Vrouw Behoudenis der Kranken" OOSTRUM. Voor 99 pet. fantasie. Een gruwelverhaal gaat thans veel sneller als vroeger; in onze dagen kan het per radio worden verbreid. Zooals Göring dat deed. „De lijken van de Duitsche piloten, die in Polen achter het front waren moeten dalen, zijn door onze troepen teruggevonden met uitgestoken oogen... Neutrale ooggetuigen bevestigen dit." Het verhaal is me niet onbe kend. Vijf en twintig jaar gele den zouden de Belgen, volgens de toen door de Duitsche pers gegeven berichten, herhaaldelijk hetzelfde hebben gedaan. Bel gische burgers, die Duitsche ge wonden in handen kregen, zou den dezen op beestachtige wij ze mishandelt, en ze daarbij stelselmatig de oogen hebben uitgestoken. Onder de Duitsche soldaten aan het front liepen schrikwekkende bizonderheden daaromtrent. Eenige emmers vol met uitgestoken oogen zouden ge vonden en naar het ziekenhuis te Aken zijn opgezonden, waar ook enkele honderden ongeluk- kigen waren opgenomen, die het vreeselijke avontuur der mishan deling hadden overleefd. Deze verhalen hebben de Duit sche soldaten in België furieus gemaakt ten opzichte van de burgerbevolking in het bezette gebied. Furieus en beangst. In hun angst waren kleine Duitsche bezettingen in het etappe-geDied op alle eventualiteiten bedacht. Een harde slag van een door tocht dichtgeslagen deur, was in staat om de mannen onmiddelijk naar de wapens te doen grijpen en ze ter schrikaanjaging van de „aanvallers" in het wilde weg te doen afvuren. Veel ruw en onbarmhartig op treden tegen de Belgische bur gerij, kan door den angst der Duitsche troepen, door de ver halen der oogen-uitstekerij ge wekt, worden verklaard. Dat in België 32000 burgers zonder vorm van proces werden afgemaakt, meestal in groepen van tiental len tegelijk zijn gefusilleerd is géén gruwelverhaal, maar staat historisch vast als resultaat van de ingestelde onderzoekingen; al deze slachtoffers zijn bij name en toename bekend. Een groot gedeelte echter dezer duizenden zijn de slachtoffers van onware gruwelverhalen i Toen ik in 1914 als oorlogs correspondent in België rond zwierf heb ik herhaaldelijk van die gruwzame fantasiën melding gemaakt en haar noodlottige uit werking vermeld, ik [heb ver zekerd, dat onderzoekingen ter plaatse me nimmer eenige aan duiding brachten van de juist heid der gedane beweringen in zake het uitsteken der oogen van gevangen Duitsche soldaten. Deze berichten gaven Dr. de Groot, directeur van het te Maastricht ingerichte Roode Kruishospitaal, aanleiding om zich met mij in verbinding te stellen, omdat hij uit den mond van de Duitsche gewonden, die door het Neder- landsche Roode Kruis van de slagvelden in België waren weg gehaald en naar Maastricht^ over- gebiacht, herhaaldelijk dezelfde gruwelverhalen had vernomen, maar nimmer eenige preciese aanduiding had bekomen. Omdat in alle verhalen „het" ziekenhuis in Aken genoemd werd als de hiaats waarheen de onge lukkige overlevenden van de mis handeling waren overgebracht, heeft Dr. de Groot (hij was uit den Haag afkomstig) zich na een onderhoud met mij naar Aken be geven, en daar alle ziekenhuizen bezocht. In geen enkel bleek ooit gedurende den oorlog iemand te zijn opgenomen met uitgesto ken oogen. Dr. de Groot heeft zich ten slotte tot den inspecteur der ziekenhuizen te Aken gewend, die hem machtigde om in zijn naam te verklaren, dat in Aken geen enkele Duitscher met uitgestoken oogen werd verpleegd, dat er ook nimmer zulk een gewonde via een der Akensche ziekenhui zen verder Duitsland in was ver voerd en dat hij ook geen enkel geval van een dergelijke vermin king kende. Zijn die verhalen dan kwaad aardige verzinsels Gewoonlijk niet, ik bedoel; meestal zijn ze niet uit kwaadaardigheid ver zonnen. Menschen, die zich bij oorlog in of nabij de vuurlinie bevinden, zijn meerendeels be zeten door angst. Een angst, welke vaak schuil gaat achter 'n masker van branie en moed. In dezen angst zien en hooren ze de dingen anders dan zich voor doen. Ik zei reeds: elke slag klinkt in de ooren ais een schot. Ook de aanblik van gewonden wekt wilde fantasiën. Het is mogelijk, dat een paar soldaten ergens gewonden hebben gezien, die in het gelaat waren getroffen, waarbij het bloed ze in de oogen is geloopen. Even later zeggen dan degenen, die voor het eerst zulk oorlogswee aanschouwden, tegen elkaar: zag je, dat de oogen uit hun hoofd waren Van zulk gezegde tot een ver haal met emmers vol uitgestoken oogen, is het werk van enkele uren vertelkracht in beangste sol- datengelederen. Zóó kan ook Goerings veihaal zijn gegroeid. Niet enkel vreemde, binnen dringende soldaten far.taseeren er onbewust op los, maar dat doen ook de burgers. Door in tellectueels en karaktervolle menschen kwaliteiten, waar van me later bleek zijn me op hun vlucht naar veiliger land schilderingen van brand, moord en plundering gedaan, zóó realis tisch, dat ik me de wilde too- neelen precies kon voorstellen. En als ik dan ter plaatse kwam, bleek er... niets bijzonders te zijn gebeurd. „Niets bijzonders", dat wilde in de omstandigheden van die dagen zeggen, dat de menschen „enkel-maar" onder bedreiging met brandstichting en fusillades uit hun woningen waren weggedreven. Menschen hebben mij sleutels gegeven van 'n kast in hun woning of van een schrijfbureau om als deze dingen zouden zijn behouden gebleven in den brand, dien ze, toen ze de vlucht aanvingen, hadden zien laaien in hun woning het een of ander waardevolle voorwerp voor ze mee te brengen, wanneer ik weer eens door hun voormalige woon plaats zou komen. En dan bleek me soms, dat hun woning onge schonden was I Ik zag een plaatje in de krant Poolsche franc-tireurs, die ge boeid, door Duitsche soldaten werden opgebracht. Ik weet, wat hun lot is ge worden- En toch zou ik er haast op durven zweren, dat die menschen onschuldig zijn. De intrekking van een vreemd leger in een bevolkingscentrum werkt zóó verlammend op de psychische en physieke gesteldheid der burgerij, dat zoo is mijn ervaring geen mensch in staat is om als franc-tireur op te treden. Tenzij een waanzinnige. Wat kan men ook als eenling doen tegen het moderne, georganiseerde gewa pende geweld van een leger Zijn de Duitschers, die „franc- tireurs" gevangen nemen, dan bloeddorstige moordwellustigen Neen, óók niet! Ze meenen mis schien, dat de gevangenen zich inderdaad aan vrijschutterij heb ben schuldig gemaakt. Doorhun angst en de voorstellingen, die daar in worden gewekt.... Het onverwachte vuren door een patrouille in een boschje verscholen, zoo heb ik het in België in de buurt van Bilsen meegemaakt, was voor de ge schrokken Duitsche troep, die door dit vuren overvallen was, aanleiding om luide beschuldi gingen van franc-tireurs-daden jegens de bevolking van hel dorpje Veltwezelt te uiten. Daarom ik zou willen waar schuwen. Hecht niet lichtvaardig geloof aan de gruweldaden, die, van welke zijde ook, in oorlogs tijd worden gedaan. Oordeel er niet op, want ge zoudt daarmee wellicht onrecht begaan jegens een volk, dat door onrecht reeds uit talrijke wonden bloedt. Md. DE ALGEMEENE TOESTAND. Het ziet er op het oogenblik niet naar uit, dat Goerlng's voorspelling, dat vgf weken genoeg zouden zijn om geheel Polen te bezetten, de „opruimingswerken daarbij inbegre pen", zal uitkomen. Zoomin als zijn voorspelling is uitgekomen, dat het gros van het Poolsche leger niet meer aan de tot stand gekomen omsinge ling zou kunnen ontsnappen. De Duitschers hebben hun hoofd gestooten voor Warschau en de builen, die ze daarbij hebben opge- loopen, doen blijkbaar zeer, want voor een paar dagen hebben ze van een nieuwen aanval afgezien. De Poolsche legers, die omsingeld heet' ten te zijn, hebben bovendien kans gezien om den ring om zich heen te breken en zij hebben zich met de strijdkrachten, welke Warschau ver dedigen, kunnen vereenigen. Pool sche tegenaanvallen hebben boven dien geleid tot de herovering van Lodz. De eerste fase van den strijd in Polen heeft een volkomen natuurlijk verloop gehad; de tweede fase is thans aangebroken. Natuurlijk hebben de Polen zich in de eerste fa?e moeten bepalen tot het vechtend dekken van een terug tocht op verdedigbare stellingen. Wie de kaart van Polen bekijkt, ziet dat tegenover de Duitsche militaire overmacht de grenzen als zoodanig niet waren te verdedigen. Die gren zen toonen tal van diepe bochten en inhammen, welke stuk voor stuk door flankaanvallen kunnen worden afgenepen. Het Poolsche leger kon aan zijn grenzen slechts zijn vernie tiging vinden. De noodzakelijke strategische terugtocht werd overal met succes en betrekkelijk geringe verliezen uitgevoerd: enkel uit den „grooten zak" van Posen dreigden de Pool- schen legermachten, in de flanken aangevallen vanuit Oost-Pruisen en vanuit 't Zuidwesten, niet tijdig ge noeg te kunnen wegkomen. Hun positie gaf Goering aanleiding tot zijn dramatische aankondiging van het einde van den Poolschen weer stand. Nochtans hebben de ingeslo- tenen zich met krachtige slagen uit de omknelling bevrijd, daarbij Lodz nog bovendien op den vijand her overende. De nieuwe linie, waarop de Polen nu stand houden, is de best verde digbare, omdat ze de kortste is, Warschau er de kern van vormt en bovendien natuurlijke sterkte biedt in den loop van een vijftal rivieren. Of het de Polen inderdaad geluk ken zal om zich in hun nieuwe stellingen te handhaven, zal de naaste toekomst moeten leeren. Het zou niet de eerste maal in de geschiede nis van het land zijn, dat in drama tische oogenblikken voor de muren van Warschau een goeden keer in de oorlogskansen bleek te zijn be vochten. De Russen weten daar uit bittere ervaring over mee te praten. Voor het succes van den Poolschen weerstand zal de vraag van groote beteekenis zijn, in hoeverre de Fran- schen en Engelschen op het Westfront de Duitschers tot groot er weerstand kunnen dwingen, een vergrooting, welke ten koste van den aanval op Polen zou moeten worden georgani seerd. Daaromtrent koesteren we geen al te groote illusies. De Franschen doen braaf hun best; ze knagen ver bitterd aan de Duitsche linies, welke voor den eigenlijken Westwal zijn gelegen, maar het zal misschien van voorbereiding eischen, éér ze met redelijke kansen een offensief tegen de Siegfried-linie kunnen in zetten. Verdedigingswerken als de West- wal en de Maginot-linie hebben het voordeel, dat ze met een minimum aan manschappen kunnen worden verdedigd en voor den aanvaller het nadeel, dat ze een maximum aan levende en kunstmatige aanvals- krachten vereischen. Uit alles blijkt, dat de Franschen niet van zins zijn om zich op dol driftige wijze tegen den Westwal te pletter te loopen. Integendeel krijgt men den indruk, dat ze de Duit schers „ernstig willen bezig houden" zonder voor zich groote risico's te aanvaarden van menschenlevens en munitievoorraden. De Franschen en Engelschen een Engelsche legermacht wordt nu geleidelijk over het Kanaal naar Frankrijk overgebracht vechten onder den Westwal in het vaste ge loof, dat nóch in Polen (al werd dit land zelfs geheel overweldigd) nóch aan den Westwal de oorlog zal worden uitgevochten. Dat zal naar het Fransch-Engelsche inzicht, ge schieden aan het economische- en het financieele front. Toch moet men niet meenen, dat „dus" de oorlog het betrekkelijk rustige en onbloedige verloop zal behouden, dat hem op het oogenblik in het Westen althans ken merkt. Wanneer de tegenpartij tot het inzicht komt, dat de duur van den strijd haar zal fnuiken, dan zal ze er ongetwijfeld toe overgaan om met inzet van alle krachten een einde te forceeren door vernietigen de aanvallen op de stellingen van den tegenstander en... alles wat daar achter ligt. Het volk, de ongewapende burge rij, zal men in het tweede stadi um van den oorlog tot wanhoop trachten te brengen, aldus de regeering dwingende om den vrede te aanvaarden. Dat zien de Franschen en Engelschen zeer goed in en vandaar, dat zij voort gaan met de ontruiming van de groote steden, niettegenstaande tot heden zoo goed ais geen luchtaan vallen op de bevolkingscentra hebben plaats gehad. Ook de geallieerden „bewerken'4 den geest van de burgerlijke bevolking achter den Westwal; de Engelschen doen dat met pamfletten, uit vliegtuigen gestrooid, de Franschen door in hun radio-station Tsjechen en Oosten rijkers aan het woord te laten. Vanuit de stations Straatsburgen Lyon worden de Oostenrijkers aan gezet om zich tegen de bruinhemden te keeren, die ongeluk hebben ge bracht in Oostenrijk en die er het katholieke geloof trachten uit te roeien. De uitzendingen hevig gestoord door de Duitsche zenders worden besloten met den roep „Heil Keizer Otto Ais een beeld der innige verbondenheid van Frankrijk en Engeland diene, dat van de week op Franschen bo dem een zitting is gehouden van den Oppersten Oorlogsraad, waaraan Daladier en de Fransche opperbe velhebber, alsmede Chamberlain en Lord Chatfield, minister van de co ördinatie in Engeland, deelnamen. Russische hulp aan Duitschland? De Berlijnsche correspondent van de „Neue Züricher Zeitung" meldt aan zijn blad, dat de mobilisatie- maatregelen in Rusland in de Duit sche pers niet zonder voldoening en sympathieke belangstelling worden vermeld. De verwachting wordt uitgespro ken, dat Stalin zich wel spoedig met de verwikkelingen in Polen zal gaan bemoeien. POOLSCH PROTEST. Tegen Duitsche bombarde menten. De Poolsche regeering heeft be- sloten zich met een protest te wen den tot de regeeringen van alle be schaafde landen ter wereld, tegen de Duitsche meedoogenlooze bombarde menten van open steden en burgers, deelt het offideele'Poolsche Telegraaf- agentschap mede. HET WESTFRONT. De Franschen hebben hun opera ties op 't Westelijk front uitgebreid, om den Duitschen generalen staf te nopen, de Duitsche strijdkrachten in 't Oosten verder te verzwakken ter versterking van de troepen in het Rijnland, die op het oogenblik ern stig bedreigd worden door de voort durende Fransche penetratie in het niemandsland aan het Moezelfront. Op den 25sten herdenkingsdag van den eersten slag aan de Marne, heb ben de Franschen een aantal Duit sche tegenaanvallen afgeslagen. De Duitsche aanvallen zijn thans be langrijk in kracht afgenomen, daar de Duitsche rechtervleugel geweldig te lijden heeft gehad van artillerie vuur uit de Maginotlinie in den Saar- Moezeldriehoek, Duitschers in Polen in ernstige moeilijkheden 1 Een half millioen Poolsche troepen, die in Posen dreigden te worden in gesloten, hebben de Duitsche linie doorboord en dwongen de Duitsche gemotoriseerde eenheden tot den terugtocht. IN OORLOGSTIJD. We beginnen zoo zoetjes aan te wennen aan de „bijzondere omstan digheden", welke het gevolg zijn van de oorlogs situatie in Europa. De hevige spanning is geweken en we durven het radio-toestel nu en dan zelfs weer eenige uren op non-actief te stellen. We vermeien en vermoeien ons in en door de vele regelingen, welke ons economisch bedoelen in te stellen op een langen oorlogsduur. MILITAIRE VERLOVEN. Ook de leiders van de weermacht gaan blijkbaar uit van de veronder stelling, dat de demobilisatie een zaak van helaas verre toe komst is. Zij hebben een verlof regeling geschappen voor de gemo- biliseerden van land- en zeemacht, een regeling, welke gunstig afsteekt bfl die uit de jaren '14'18. Voor het landleger komt ze neer op 4 dagen per maand. Of twee maal twee dagen. Kapitein Lotsy ontsp.-leider, Onze groote ex-voetballer, thans bestuurslid van het Ned. Elftal, Karei Lotsy, is tot kapitein in het Nederlandsche leger gebombardeerd en met de leiding belast van sport en ontspanning voor militairen. Hg zal dus zoo ongeveer het werk moeten doen, dat kapitein Van Rossum in de vorige mobilisatiejaren zoo voor treffelijk heeft verricht. Het is Lotsy wel toevertrouwd. Prijsopdrijving enz. Vanzelfsprekend kunnen we in het korte bestek van ons binnenlandsch overzicht niet alle distributiemaat regelen e.d. onder de loupe nemen. Volstaan we daarom voor heden met de vermelding, dat de regeering krachtig blijft werken tegen prijs opdrijving en hamsteren. Ze neemt met groote interesse kennis van alle aanwijzingen, welke particulieren haar doen toekomen. Tal van huis zoekingen en controle van boekhou dingen zgn van deze aanwijzingen het gevolg. LANDBOUWZORGEN. Groot zijn ic dezen tgd de zorgen van landbouwers en veehouders. Er dreigt een ernstig tekort aan kracht voer, zoodat het Kon. Ned. Landb. Com. met de regeering overleg heef t gepleegd over de te nemen maat regelen. Er zullen waarschijnlijk regelen worden gesteld voor het scheuren van weiland. Er zal een voorlich tingsdienst van den boerenstand worden ingesteld en tot distributie van kunstmest worden overgegaan. Het Regeerings-inkoopbureau voor Granen treft reeds voorbereidingen voor den aankoop van granen over zee. Het zoeken van scheepsruimte hiertoe is mede een belangrijk on derdeel van de werkzaamheden. Dc aanvoer over zee. Een zeer groote moeilijkheid is natuurlijk, dat door de oorlogvoeren de partijen zoovele benoodigde grond stoffen tot contrabande wordt ver klaard. Zoo is dezer dagen het Nederlandsche s.s. Groenlo door de Engelschen aangehouden en opge bracht naar Ramsgate, waar de lading werd gelost. De Engelschen schijnen welbereid om ons groote kwanta goedkoop graanvoeder voor vee van overzee te laten aanvoeren, mits wjj onze baconvoorraden, welke we over heb ben, naar Engeland verkoopen. Deze mogelijkheid opent gunstige pers pectieven voor onze veehouders. De maatschappij „Zeeland" heeft haar diensten op Engeland hervat. De meeste zeevaartmaatschappijen hebben haar tarieven verhoogd. dat geldt ook voor de passagiers tarieven van de Mij. „Nederland". Duitsch vliegtuig aangehouden bij Ameland. Woensdagmiddag is een Duitsch militair watervliegtuig bij Ameland in de Nederlandsche territoriale wa teren aangehouden door Nederland sche vliegtuigen, die in overeenstem ming met de regelen tot handhaving van de onzijdigheid het Duitsche vlieg tuig hebben belet het Nederlandsche rechtsgebied te verlaten. Het vliegtuig is in beslag genomen en de bemanning wordt geïnterneerd. De Jaarbeurs. Onder onvoorziene omstandigheden werd van de week te Utrecht de 41e Jaarbeurs geopend. De heer Fentener van Vlissingen hield een bemoedi gende rede, waarin hij uiteenzette, dat de omstandigheden thans, naar zijn meening, in menig opzicht gun stiger zgn dan in 1914. Het is niet noodig, zeide hij, bij de pakken neer te zitten en zoo als in 1914 onze zelf gedraalde papierballen te stoken. Daarom doen wij het best, ons dage lijks werk, waar we dat kunnen, voort te zetten en te doen, wat ge daan kan worden en den moed niet te verliezen. Spoorwegfeesten afgelast. De directie der Nederlandsche Spoorwegen heeft thans definitief besloten, de spoorwegfeesten te Ut recht in verband met de tijdsomstan digheden niet te doen doorgaan. VENRAY, 16 Sept. 1939 Gemeentebestuur. Burgemeester en wethouders van Venray brengen ter openbare kennis, dat in hunne vergadering van 8 Sep tember 1939 is bepaald: a. dat bg ongesteldheid, afwezig heid of ontstentenis van den burge meester deze zal worden vervangen door wethouder P. M. H. Pubben en bg ongesteldheid, afwezigheid of ont stentenis ook van dezen door wet houder H. J. A. Janssen. b. dat de gewone vergaderingen van het College zullen worden ge houden eiken Vrgdag des voormid- dags half elf. Venray, 8 September 1939. Burgemeester en Wethouders van Venray A. H. M. JANSSEN, De Secretaris, VAN HAAREN KIESWET. Stemmen bij volmacht. Burgemeester en Wethouders van Venray vestigen de aandacht op het bg de wet van 21 Juni 1928 inge- lascht artikel 4a der Kieswet, luiden de als volgt: „De kiezer is, met inachtneming van het in deze wet bepaalde, be voegd bg volmacht te stemmen, indien zijn beroep of werkzaamheden medebrengen, dat hij herhaalde!gk of althans gedurende het gedeelte van het jaar, waarin de stemming gewoonlgk valt, werkzaam pleegt te zgn buiten de gemeente op welker kiezerslgst hg voorkomt, mits zijne afwezigheid indien hg gedurende het tijdvak of de tgdvakken, waarin hg aldus werkzaam is, een of meerma len in die gemeente terugkomt, als regel telkens langer dan drie dagen duurt. Mede is met inachtneming van het in deze wet bepaalde, be voegd bg volmacht te stemmen de vrouw, welke, gehuwd met een kiezer, die voldoet aan de in het vorige lid gestelde voorwaarden, met haar man, in verband met diens beroep of werkzaamheden, afwezig pleegt te zijn." Bg het gewijzigde artikel 7 der Kieswet is bepaald, dat men, ten einde op de kiezerslgst te worden aangewezen als bevoegd om bij vol macht te stemmen, een daartoe strekkend met redenen omkleed ver zoekschrift aan het Gemeentebestuur moet indienen in het laatste kwar taal van het voorafgaande jaar. Voor de kiezerslgst 1940/1941 (d.i. de lflst. welke op 22 Februari 1940 wordt vastgesteld en geldig is van 1 April 1940 tot en met 31 Maart 1941) zullen dergelijke verzoekschrif ten dus moeten worden ingediend tusschen 1 October en 1 Januari a.s. Formulieren voor deze verzoek schriften zg'u vanaf 15 September tot en met 31 December a.s. kosteloos verkrijgbaar ter gemeente-secretarie, alwaar tevens nadere inlichtingen worden verstrekt, Venray, 13 September 1939. Burgemeester en Wethouders vnd, A. H. M. JANSSEN. De Secretaris, VAN HAAREN. EEN BELANGRIJKE ZAAK VOOR DEN MIDDEN STAND I De tijdsomstandigheden drukken zwaar op den Middenstand in dub bele mate, omdat de diensten aan de gemeenschap te bewijzen geen normaal verloop hebben. Zoo wordt door leveranciers van

Peel en Maas | 1939 | | pagina 1