Aan A FEUILLETON. Herinneringen uit Miliciens- en Mobilisatietijd. 1913—1918. De teerling is geworpen. Rijwielachterlichten. Binnenland. Ons weekpraatje. drc Bjc Loop der Provincie dan 15 20 eieren voor hunne re kening namen. Iets anders niet minder eigenaar dig was toen het zoogenaamde Nieuw- jaarschrijven. Op Oudejaarsavond trokken de schutters evenals met Paschen weer op hun gebied rond, en tegen 12 uur werden dan op alle deuren met krijt gelukwenschen ge schreven voor het nieuwe jaar. Hierbij was echter ook het mis bruik ingeslopen, dat enkelen van die gelegenheid gebruik maakten, om minder aangename wenschen te schrijven bij personen, die bij hen niet geliefd waren. Het gevolg daarvan was later dik wijls hevige ruzie en soms ernstige vechtpartijen. Na afloop van dat Nieuwjaarsschrijven kwamen allen weer bijeen in het Gildehuis en dan werd er nog een stevig potje bier gedronken. Hoe het ook ging of niet, maar de meeste bijeenkomsten der Schut terijen gingen in dien tijd steeds ge paard met vrij sterke drinkgelagen, waarbij het echter vroolijk toeging. De schutsboom van het Zandakker stond toen op een open terrein tus- schen de bosschen achter de Vier Uitersten, terwijl die van het Eind geplaatst was aan den Bosschen Molen, nabij Driekus Willems, die later aldaar een café met een zeer mooien kindertuin gevestigd had. Waar de schutsboom van het Hof zijne standplaats had, heb ik nooit vernomen. Ruim 60 jaren geleden was de heer Henri Esser, die later Burgemeester is geworden van Venray, als flinke jongeman enkele jaren Kapitein van het Zandakker en maakte toen in zun schitterend uniform een prach tige figuur. Bij diens aftreden werd hij opgevolgd door Willem van Well, die als zoodanig met zijn Sier lijken steek met pluimen eveneens flink voor den dag kwam. Voor de instandhouding van het Zandakker werd indertijd ook veel bijgedragen door Peter Pouwels, een eenvoudigen man, doch die als Deken der Gilde, nog al wat invloed had, en door zijn kalm en verstandig op treden, er buitengewoon slag van had, om met de jongens om te gaan cn hunne ambitie te verhoogen. Bij het Eind was vroeger de hoofd aanvoerder Leonard Verbeek, een toenmaals kalme doch zeer vastbera den ongeman, die beschikte over een zeer goede leidingskracht. Als Kapi tein werd hij later opgevolgd door Nadus Oudenhoven, met als le lui tenant Jacob Oudenhoven. Bij de talrijke leden van het Eind was toen een zeer merkwaardig persoontje, n.l. het zoogenaamde Colobrietje, een vrij normaal en goed gevormd nianneke, die echter niet meer dan 1.40 M. groot was. Toch droeg deze kleine man met dezelfde fierheid als de anderen zijn wapen cn marcheerde even dapper mee als de rest. Voor ongeveer 40 jaren werd de Schutterij het Zandakker geheel en al gereorganiseerd, en kreeg toen door het aanschaffen van militaire uniformen en andere inrichting een meer officieel karakter. De vereeni- ging werd toen ook door de Regee- riug als rechtspersoon erkend, en bij Koninklijk besluit werden toen be noemd tot Kapitein de heerTheodor Slits en tot le Luitenant de heer Piet Laurensse. Het corps kreeg toen een alge- meene bewapening met geweren en bajonetten en aan het hoofd van den keurigen stoet, welke toen bestond uit ongeveer 80 schutters, marcheerde een eigen stafmuziek, welke het ge heel een schitterend vertoon gaf. Waardoor het kwam is mij niet bekend, maar het toen zoo talrijke corps is later weer ingedommeld, totdat het bij gelegenheid van een Koninginnefeest weer te voorschijn kwam, onder de leiding van Kapitein Sassen, als het gewone oude Zand akker, dat thans nog bestaat en even fier als vroeger voor den dag komt. Indertijd bestond in Venray ook nog een heel oud schoenmakersgilde, dat ieder jaar op St. Crispinus zijn feest- en teerdag had en dan met him aloud vaandel naar de kerk toog, om een ter hunner intentie opgedra gen plechtige H. Mis bij te wonen 1. In October 1913 gingen in ons land de jongemannen van de lichting- 1913 onder de wapenen Vroolijk en wel gemoed trokken vooral de Limburgsche en Brabantsche jongens 'sKonings Wapenrok aan in het vooruitzicht over enkele maanden in hun burgerlijke leven en werkking te zullen terugkeeren. Hoe weinig kónden zij toen vermoeden, dat zij bijna vier volle jaren in dienst zouden moeten blijven, doordat in Augustus 19 i 4 de groote wereldbrand uitbrak. Ons land bleef gelukkig voor de eigenlijke oorlogsverschrikkingen gespaard, al moesten tengevolge van de mobilisatie en den oorlogstoestand in de ons omringende landen groote moeilijkheden worden doorgemaakt. Die tijd ligt pas een kwart-eeuw achter ons en weer verkeeren we in dezelfde rampspoedige positie Een Zuidelijk milicien van de lichting 1913 heeft de herinneringen aan zijn milicien- en mobilisatietijd voor 25 jaren op schrift gesteld. Op plezanten toon vertelt hij van zijn omzwervingen langs diverse garnizoenen in 't Zuiden en Noorden van ons land en vooral de belevenissen van min of meer humo- ristischen aard zijn hem in dit her denkingsjaar „naar boven gekomen." lieden beginnen we met de publicatie van deze „mémoires" welke ongetwij feld door de vele wapenbroeders uit de jaren 1913—1918 met hun huisge- nooten en door de thans onder de en ten offer te gaan. Na afloop werd de feestdag heel vroolijk doorgebracht in hun lokasl bij Peter Laurensse, aan het Eind, alwaar dan lekker gegeten en ge dronken werd. Bij die gelegenheid werd geregeld herinnerd en zwaar geboomd over de vermeende rechten, die dit Gilde nog had op een stuk grond nabij Jan Hensenkoel, welke rechten naar men beweerde nog dateerden uit den tijd van den vermaarden Venrayschen Jesuiet Godefridus Henseniu?, wiens vader ook schoenmaker was. Onder den invloed van de noodige potjes bier werd dan het voornemen bepleit om er eens werk van te ma ken, dat deze eigendom, welke hun op sluiksche wjjze ontfutseld was, weer terug te krg'gen. Daags daarna waren echter die plannen vergeten, om op het volgende St. Crispinu9- feest weer voor den dag te komen. In ons volgend artikel zullen mij het een en ander melden over de Handboogschutterijen, die in dien tijd alhier voor het eerst tot stand kwa men en waarvan het aantal op zoo reusachtige wijze is uitgebreid. (Wordt vervolgd.) M. Nog slechts 25 jaar scheiden ons van den aanvang van den „grooten wereldoorlog", die, naar we aanna men, de vreeselijkste bezoeking was, welke de menschheid ooit teisterde of teisteren zou. De strijd was zóó gruwzaam, dat alle volkeren tn af grijzen een eed zwoeren„Nóóit meer oorlog En thans reeds woedt opnieuw de krijg, stampt Mars met zijn oorlogs laarzen door Europa, dreigende onder zijn geweld méér millioenen te zullen verdelgen dan ooit te voren. En wie heeft dat zóó gewild Eén man! Als er iets is, dat een politiek systeem volledig veroordeelt, is het wel de omstandigheid, dat de wil van één mensch de wereldvrede kan verzekeren of volkomen naar willekeur haar in namelocze ellende kan dompelen. Terecht sprak Chamberlain van de „waanzinnige eerzucht" van hem, die de menschheid dat laatste ver koos aan te doen. Polen heeft den oorlog niet gewild. Een klein volk immers kan niet verlangen om zich zelf te laten afslachten. Want dat is het lot van Polen: het zal bloeden uit duizend wonden, of het met zijn verbon denen zal winnen of verliezen. Frankrijk en Engeland hebben evenmin den oorlog gewild. Zij heb ben bij een oorlog niets te winnen, enkel maar te verliezen. Of te be houden. Daarvoor, voor het behoud, van zich en van hun vrienden, strijden zjj. Zij hebben alles gedaan voorden vrede. Zij hebben aan Duitschland veel van wat het begeerde, aange boden, mits de Duitsche machtheb bers slechts wilden onderhandelen buiten den druk om van het geweld. Zij wilden niet. Zij hadden hun eischendeze waren gebaseerd, heetten het althans te zijn, op „Duitsch recht" en onderhandelen over Duitsch recht zou schennis be- teekenen van de Duitsche eer. Het recht en de eer van andere volkerenvan de Oostenrijkers, de Tsjechen, de Slowaken, de Polen telden de machthebbers in Duitsch land niet. Zij kennen slechts één recht, het Duitsche; één eer, de Duitsche eeréén methode, het ge weld. En toch, ook het Duitsche volk heeft den oorlog niet gewild. Dat is in de laatste weken heel duidelijk gebleken. Er was geen oorlogs- enthousiasme onder onze Ooster buren er was slechts bezorgdheid. Aan het volk is niet gevraagd of het oorlog wilde of vredehet volk heeft zich niet kunnen uitspreken. Het Duitsche volk gaat gebukt onder hetzelfde geweld, dat tegen de Polen en andere volkeren wordt aangewend. Het Duitsche volk wordt met tuchthuisstraffen en zelfs met den dood bedreigd, als het naar wapenen geroepenen met belangstelling zullen worden gevolgd. Dc eerste oefeningstijd 1913 1914. Op 4 October 1913 werden wij met zoovele andere jongens van denzelfden leeftijd ingelijfd Ze kwamen zoowel uit Venray, Helmond, als uit Venlo, Tilburg enz., kortom militie-plichtig Limburg en Brabant gaf elkaar in de eerste plaats van samenkomst: Venlo, rendez vous. Eerst kenden we elkaar geen van allen, maar na een paar dagen geza menlijk aan de waschbakken gestaan en 's middags aan tafel gezeten te hebben, waren we onderling de beste vrienden, die wel niet alles van elkaar uitstonden, maar toch veel. Na informatie naar namen, beroep, lotingsnummer enz. kwam er te Venlo weldra gang in en stapten we onder geleide van een paar onderofficieren naar het station om verder getranspor teerd te worden naar Den Bosch, do ons aangewezen garnizoensplaats. Vroeg in den namiddag arriveerden we op de binnenplaats van de Jacobs- kazerne, een voormalig kerkgebouw, met groote lokalen en heel kleine ge zelligheid. Toen de krijgsartikelen waren voorgelezen (tijdens welk voorlezen we keer op keer dachten er al te zien sneuvelen, zoo dikwijls hoorden we wordt gestraft met den kogel), werd ons gewezen, waar we ons eigenlijke logies hadden. De plaatsgenooten had men zoowat totaal uit ellchar gegooid, zoodat van de Yelen uit onze woonplaats slechts twee man boven naast de keuken terecht kwamen. Het grootste gedeelte kreeg logies boven de cantine. De sergeant, die ons naar boven leidde om ons een beetje vertrouwd te maken met den inwendigen dienst, en niet ongenegen was een goed sigaartje op te steken, gaf ons de noodige in lichtingen betreffende reveille, wasschen buitenlandsche radio-stations durft luisteren. En in proclamaties van den Führer wordt herhaaldelijk ge dreigd met „vernietiging" van die elementen in het land, die Hitiers bevelen niet blindelings zullen ge hoorzamen. Eén slechts heeft den nieuwen bloedigen strijd in Europa doorge dreven. De onmogelijkheid, dat zoo iets zich in de toekomst nog ooit herhaalt, moet de winst worden van den thans uitgebroken oorlog, anders ia de wereld verloren. Scherpe controle ingaand 21 September. Reeds lang geldt thans alweer de verplichting dat rijwielen moeten voorzien zijn van een achterlicht. Strenge controle is in het algemeen nooit op dit piint uitgeoefend met het gevolg, dat een belangrijk per centage van de fietsen in het geheel geen achterlichtje heeft of althans een dat niet of niet behoorlijk func tioneert. Binnenkort zal hierin een totale wijziging komen. Immers, naar wij vernemen hebben de directeuren van rijkspolitie een schrijven gericht tot de hoofden van plaatselijke politie, waarin voorschriften worden gegeven hoe gehandeld moet worden ten aanzien van berijders van rijwielen, welke bij donker Diet een helder rood achterlicht voeren. Degenen, wier achterlicht in volstrekt onvol doenden staat verkeert door het ontbreken van lampje, rood reflector glas, draden, dynamo, e.d. Tegen dezen zal terstond procesverbaal worden opgemaakt. Aan hen, wier achterlicht door niet-onmiddelirjk te constateeren of te verhelpen oorzaken defect is, zal de verplichting worden opgelegd zich binnen een door de politie ter plaatse te bepalen termijn van een of meer dagen te vervoegen bij die politie, ten einde te kunnen aantoo- nen, dat het bewuste rijwiel alsdan een helder rood achterlicht voert, dat dan uiteraard van een der goed gekeurde soorten moet zijn. Bij ge breke van dit vertoon zal tegen den betrokkene eveneens procesverbaal opgemaakt worden. Wordt overal in den lande op bovengenoemde wijze opgetreden, dan zal naar de minister ver trouwt het euvel der wielrijders zonder behoorlijk achterlicht spoedig verholpen zijn, hetgeen de verkeers veiligheid ten goede zal komen. De controle op de achterlichten zal worden aangevangen in het ge- heele land op 21 September a.s. Deurne's nieuwe burgemeester Tot burgemeester van Deurne is benoemd de heer Mr. R. J. J. Lam- booy. Op 8 Aug. 1929 werd hij benoemd tot burgemeester van Hontenisse. Belgische grenskantoren gesloten. De A.N.W.B. heeft bericht ontvan gen, dat verschillende Belgische grenskantoren o.a. dat te Wernhout op den weg van Breda naar Ant werpen ges'oten zijn. Langs die kan toren wordt niemand meer in Bel gië toegelaten. Wel is het voor Ne derlanders, die in België verblijven nog mogelijk terug te keeren. Ook de gelegenheid om grensdocumeuten van motorrijtuigen door de Belgi sche douane voor definitieven uit voer te laten afstempelen blijft nog open. Nederlandsche houders van motor rijtuigen waarvan de documenten nog niet gezuiverd zijn,kunnen deze dus alsnog in orde laten maken door naar de grens te rijden en de docu menten ter afstempeling aan te bie den. Op deze wjjze kunnen zij zich ontdoen van het finantieele risico, dat het bezit van ongezuiverde grens- documenten meebrengt. kuch-halen, aantreden, uitgaan en thuiskomen, waarbij er al enkelen direct in de oppositie meenden te mogen gaan, daar om 10 uur thuis wel wat vroeg was naar hun meening. Spoedig werden we door een, ons wel eerste bekende signaal„'t is voor den kok in de keuken geweest", ver zocht aan tafel te komen om ons eerste militaire middagmaal te verorberen, 't Liet zich, dat dient gezegd, goed smaken. We hadden 't ons wel wat minder voorgesteld, hoewel we dan nog wel ons best gedaan zouden heb ben óns bord voor den tweeden keer vol te halen Met een voldaan gevoel werd de stroozak even geprobeerd en toen mochten we uit om voor 't eerst Den Bosch op Zaterdagavond te verkennen. Gezamenlijk, dat wil zeggen met 6 a 7 man, trokken we door de Hint- hammerstraat de stad in, waar we door enkele vriendelijke Bosschenaars, die al spoedig hoorden, dat we Limburgers waren, weg-wijs gemaakt werden. In het z.g. .Keldertje", op de markt, beviel het ons uitstekend. Niet alleen een goed biertje, maar aan zeer billij ken prijs een fijn ingelegde haring, leverworstje, broodje met ham en kaas enz. enz. Nu kwam de stemming er spoedig en hadden we er zelfs geen erg meer in, te Den Bosch te zijn. Er werd dan ook weldra een liedje gezongen, hetgeen vroeger in mijne woonplaats gebruikelijk was op Zaterdag- en Zondagavond, en voor we 't eigenlijk goed wisten, was 't al tien uur ge passeerd... Wat te doen 't Was nu toch te laat, dus een kwartiertje kon niets meer maken en we zouden maar zeggen, dat we den weg kwijt waren geraakt. Wat we naderhand tot overmaat van ramp ook nog werkelijk deden. We pingen de Hinthammerstraat af in de richting van de Jacobskazerne en pas seerden, zooals naderhand, het straat je, dat we rechts in hadden moeten Beperking van benzineverbruik, Voor het behoud van een goeden gang van zaken in de tegenwoordige omstandigheden vestigt het Mi nisterie van Economische Zaken de aandacht het volgende: Op het oogenblik wordt de laatste hand gelegd aan een regeling, weike een redelijke voorziening van de ver schillende behoeften aan benzine in de naaste toekomst kan verzekeren. De houders van motorrg tuigen kun nen er intusscheD op belangrijke wijze aan medewerken om ingrijpen de maatregelen te voorkomen. Deze medewerking kunnen zij ver- leenen door het betrachten van groote zuinigheid. Op deze categorie van benzineverbruikers wordt daar om het beroep gedaan, om elk niet noodzakelijk gebruik, ongeacht voor zaken- of voor privé-doeleinden, van hun auto of motorrijwiel achterwege te laten. Ook moeten geen onnoodi- ge eischen worden gesteld aan an deren, b.v. aan leverancier?, waar door gebruik van het motorrijtuig moet worden gemaakt. Indien binnen eenige dagen zou blijken, dat deze oproep niet het ge- wenschte resultaat heeft, zal op korten termijn tot het nemen van ingrijpende maatregelen moeten wor den overgegaan. Tegen prijsopdrijving gewaar* schuwd. De minister van Economische Zaken brengt het volgende ter ken nis van het bedrijfsleven. De thans Ingetreden internationale toestand zal de reeds bestaande moeilijkheden voor het bedrijfsleven ongetwijfeld vergroot.cn. Zooals bekend, is gedu rende de laatste weken reeds een complex van maatregelen getroffen, dat er. op gericht is aan den toe stand het hoofd te bieden. Er wordt door de betrokken instanties onaf gebroken gewerkt heeft aan Jhet verder aanvullen van deze regelin gen, teneinde een zoo goed mogelijk functioneeren van de volkshuishou ding in al haar geledingen te verze keren. Men kan evenwel niet ver wachten, dat aanstonds aan alle moeilijkheden kan worden tegemoet gekomen. Om de werkzaamheden van het reeds zwaar belaste ambtelijke ap paraat niet te bemoeilijken, wordt met nadruk verzocht in ieder geval de eerstkomende dagen het telefo nisch, telegrafisch en schriftelijk con tact met het departement tot het uiterste te beperken. Het is voorts dringend gewenscht, dat het bedrijfsleven zich, in af wachting van nog verdere door de regeering te treffen maatregelen, van elke abnormale transactie en van transacties tegen hoogere dan tot dusverre geldende prijzen onthoudt, De minister zal niet aarzelen de ge volgen van al dergelijke transacties, welke schadelijk zijn voor het alge meen belaüg, met behulp van de ter beschikking van de regeering staande wettelijke bevoegdheden, ongedaan te maken. Strooibiljetten op Nederlandsch gebied gevonden. Op verschillende plaatsen in het Oosten des lands, nadat Maandag nacht het bericht van den regeerings- dienst over het verschijnen van vreemde vliegtuigen boven ons land bekend was geworden, de mededee- ling ontvangen van het vinden van strooibiljetten. Deze droegen het op schrift: „Waarschuwing"; „Groot- Brittannië aan het Duitsch volk". In deze biljetten wordt o.m. gezegd, dat de Duitsche regeeriüg Engeland den oorlog opgedrongen heeft, dat deze oorlog volkomen onnoodig is, dat het Britsche volk in vrede met het Duitsche wil leven, dat het Duit sche volk aan den rand van een bankroet leeft, dat de nazl-censuur altijd de waarheid aan Duitsche volk onthouden heeft, dat Engeland en zijn bondgenooten onoverwinnelgk zijn, dat het Duitsche volk recht op vrede wenscht en bereid is, dien met iedere Duitsche regeering te3luiten, die oprecht vredelievend gezindis. slaan, zelfs tweemaal. Weer op het einde van de Hintham merstraat zwaaide ik plotseling met 'n paar anderen naar een donkeren hoek af. Het biertje werkte Spoedig voelde ik een zware hand op mijn schouder, die mij rechtsomkeer deed maken. Ik keek den eigenaar van die groote hand eens goed aan, waar na mij bleek, dat ik met een Bosschen politieagent had kennis gemaakt, die mij uitnoodigde zijn posthuis binnen le komen. Nadat ik mijn excuses had aangeboden en hem had duidelijk ge maakt in Den Bosch totaal onbekend te zijn, wees hij mij den weg naar de kazerne, die ik met mijn makkers, die buiten gewacht hadden, aanstonds op zocht, om daar den wind van voren te krijgen. Maar weer hetzelfde lesje op gezegd weg kwijtgeraakt, lang ge- loopen, onderhand door een politie agent den juisten weg gewezen. Vraag '1 maar.... Vlug naar boven en „je 2Ult er wel meer van hooren I" We gingen allen gezamenlijk naar boven, boven de cantine, want we hadden geen zin met z'n tweeën ons eigen wolletje op te zoeken. Daar zouden we den volgenden morgen wel naar toe gaan. We zaten nog wat na te zwammen over onzen eersten avond in Den Bosch, toen één onzer op een plank, boven de slaapplaats van een Heezenaar, een ring worst ontdekte, waarbij verge leken de worst uit 't „Keldertje", maar een schoenveter bij was. Dal was nog eens een hartig stukje. De worst ont dekken en in plakken snijden van 'n paar centimeter dik, was in 'n paar oogenblikken gedaan en opgepeuzeld nog zeker zoo vlug. 't Was toch wel goed „in dienst", als je maar een beetje uitkeek en 'n beetje geluk had 1 Die worst zouden we den volgenden morgen wel ver goeden aan den eigenaar en dan was 't uit, meenden we. En 't liep zelfs nog beter at. Want de Heezenaar zei heelemaal niets over zijn verdwenen worst, zoodat wij ook slecht over ver- Maatregelen tegen prijsopdrijving. De politie te Den Haag heeft een speciale afdeeling in het leven ge roepen, die zich bezig houdt met het onderzoek naar eventueele prijs opdrijving. De politie heeft daarover een groot aaDtal klachten binnen gekregen, waarnaar een minutieus onderzoek zal worden ingesteld. Er wordt een geregelde controle gehou den op de winkeliers in verband met de afgifte van de bonnen. Ook het surveilleerende personeel is op gedragen controle uit t.e oefenen op de bezoekers van winkels, of zij in het bezit zgn van een vervoerbewijs. Auto geslipt. Zondagmiddag is op den Kaklen- kerkerweg, te Venlo een luxe-auto bestuurd door den heer M. aldaar tengevolge van de gladheid van den weg geslipt en tegen 'n ijzeren paal van het rijwielpad opgebotst. De drie inzittende werden door glasscherven gewond en bekwamen lichte kneu zingen. Na door een ontboden ge neesheer verbonden te zijn, konaen de gewonden zich allen huiswaarts begeven. HITLEREN CHAMBERLAIN Van het wezen van ongelukkige krankzinnigen had ik een geheel ver keerde voorstelling, tot ik, enkele jaren na den vorigen wereldoorlog, door den directeur-geneesheer van het groote en toen splinternieuwe rijkskrankzinnigengesticht te Woen- sel door zgn inrichting werd rond geleid. Ik bedoel: als belangstellend persmensch. Voorheen had ik me voorgesteld, dat er eigenlijk geen „wezen" meer was in den krankzinnige. Maar dat is mis. De geest der ongelukkigen dwaalt, wanneer hij zich in een be paalde, richting beweegt, maar voor velen geldt dat althans in een andere richting werkt hij juist, doelbewust en vaak scherper dan de geest van een „normaal" mensch. Ik heb daar in Woensel kennis ge maakt met genieën, ware kunste naars. Is groote genialiteit trouwens wel iets anders dan een abnormale geestesgesteldheid De grootste kunstenaars worden ons veelal in hun „gewone doen" als exer.trieke persoonlijkheden geschilderd. Daar hebben we den praalzieken krank zinnigen koning Lode wijk v. Beieren. Hij v/as wat men noemt „stapel". Hij deed zijn ministers, zijn secre taris, zijn bedienden de diepste ver nederingen aan, maar hij was een artist van het zuiverste water; de paleizen, welke hg liet bouwen, zijn uitingen van een fantasierijken, in schoonheids vormen verfijnden geest. Edoch, deze krankzinnige koniDg zou zijn land hebben geruïneerd en al zijn onderdanen stuk voor stuk in narrenpakken hebben gestoken, als zijn verantwoordelijke omgeving hem niet op wettelijke wijze uit. de macht had ontzet. Deze ontzetting had een tragisch verloop, maar... daarover wilde ik het niet hebben. Ik wil er slechts op wgzeD, hoe gelukkig de omstandigheid was, dat de speciale liefhebberij van dezen genialen, maar krankzinnigen koning, het bouwen en inrichten van prach tige paleizen betrof en niet bij voorbeeld het overweldigen van andere volkeren. En tweedens zou Ik er de aan dacht op willen vestigen, hoe geluk kig de Beieren van toen het troffen, dat het nationaal socialisme in hun dagen nog niet was uitgevonden. Ware Lodewrjk hun Führer geweest, dan zou er geen macht hebben be staan naast de zijne; geen enkele instantie zou in staat zijn geweest om den krankzinnigen machthebber opzg te schuiven. Men onderschatte het gevaar van zulk een toestand niet. Iemand, die zich tot Führer van een groot valk opwerkt, moet groote kwaliteiten bezitten, maar groote mannen heb ben vaak groote fouten. Hun geniali- goeding konden praten 1 Dit was onze eerste dag in militairen dienst. In uniform cn het africhten begint. Den eersten morgen dat we door het signaal„Op recruten, 't is reveille, steek je beenen buiten de krib" werden gewekt, wreven we onze oogen eens goed uit en keken zoo vreemd op, dat de een den ander aankeek, of hij vragen wou voel je je niet op je gemak 't Was alles ook zoo vreemd, met thuis vergeleken. Daar stond je 's mor gens op, kleedde je vlug aan, wasschen en dan aan tafel, waar de koffie en de boterhammen klaar stonden. Maar moeder kon hier niet voor ons zorgen, dus zouden we ons eigen kuchje moeten halen, snijden en smeren. Een recruut, ik meen uit Hoogeloon, die 's morgens zijn bagage nakeek, miste iets en liep op zijn manier te ijsbeeren, over een onmisbaar toilet artikel, Hij zei evenwel niets en pakte maar weer opnieuw uit, totdat ik hem vroeg wat hij nu eigenlijk vermiste, waarop hij ten antwoord gaf„ik kan mijn „haarhark" en „terugblik" nergens vinden en ik weet toch zeker het gisteren meegenomen te hebben". Na een korte explicatie bleek dat hij haar kam en spiegel vermist had. Ge moet 't ook maar weten I De vlugsten-met-opstaan waren reeds bezig, zoo onbeholpen mogelijk, hun wolletje in orde te brengen, zooals ze dat thuis van moeder wel eens gezien hadden Nu moest dat echter heel anders gebeuren. Een wolletje moest „model" worden opgemaakt, anders was .het eind van de geschiedenis niet te zien. De korporaal, die ons was toege voegd, ons in de militaire geheimen in te wijden, gaf even een demonstra tie en waarachtig, na een paar maal geprobeerd te hebben, lukte het wonderwel. Daarna aan tafel, en onder gezelligen kout en menigen kwinkslag, teit sluit krankzinnigheid niet uit. En wat dè.n Ik wil een voorbeeld scheppen. Let weJ: 't is slechts een voorbeeld. Ge steld dat een groot volk zich aan de dictatuur verbindt of dat een dic tator zulk groot volk aan zich heeft verbonden. Gesteld dan voort?, dat die man een genie is en waarlijk groote, bewonderenswaardige daden stelt. Deze bevestigen zijn macht en aanzien. Maar dè.n..., dan slaat hem door al die macht, welke hij verdierf, de kolder in het hoofd. Hij wordt beze ten van do gedachte, dat hij de we. reld moet overheerschen en dat geen prijs van bloed en vernieling daar te hoog voor is. Hij voert zijn volk in redevoerin gen, waarbg hij zich tot een hyste rische opwinding brengt, tot oor- logsrazerng op. Dèn.... Dan zullen er misschien onder danen zgn, tot wie het besef door dringt, dat de genialiteit van hun Führer tot il n'v. a qu' un paL krankzinnigheid is verworden. Zij kunnen op geen enkele instantie een beroep doen; elke critiek op den Führer is in zoo'n land hoogverraad en wordt zonder vorm van proces met den dood gestraft. De wereld huivert. In het buiten land krijgt, men overal het gevoel, dat de aarde beeft onder den wille keur van een krankzinnige, maar... niemand durft het uitspreken, want men mag het hoofd van een bevrien- den staat niet „gek" heeten en hem van hysterische driften beschul digen. En deswege ondergaat demeDscb beid het Igden, waartoe een gees tesziek staatshoofd haar drijft. Let wel: alles wal ik hiervoren zei, is hypothetisch. Ik bedoel maar: in een nationaal socialistischoD, fas- cistischcn of communistischen staat, in eiken dictatuurstaat, zou zoo iets kunnen gebeuren. Het huidige hoofd van den bevrien- den Duitschen staat is natuurlijk een genie zonder méér of zonder érger. Enkel: als ik Hitier hoor spre ken in den Duitschen Rijksdag en ik hoor, hoe zijn stem overslaat in zijn opwinding, als hij spreekt van Duitsche eer, Duitsch bloed, de Joodschdemocratische wereldmacht die de fiere Duitsche menschen ju dast, mishandelt en vervolgt, dan denk ik: iemand, wien de macht is gegeven of toegevallen om over oor log en vrede zelfstandig te beschik ken, moest toch eigenlijk van een pietsje meer zelfbeheersing blijk ge ven. Dat zou geruststellender wezen. En ik denk: als zoo'n man enkel door drift tot oorlog zou besluiten, wie kan hem dat dan beletten Niemand in zijn land, niemand daar buiten. Heel het Duitsche volk is niet in staat om den gevaarlijksten wil van zijn Führer wie dat dan ook zijn moge te trotseereu. Dat moet teeth, een fout wezen dunkt me van het stelsel, dat de onbeperkte macht in handen van één persoon brengt. En nou dwalen mijn gedachten af naar een ander land, waar de demo cratie een traditie is. Engeland. Daar slaat Camherlain aan het hoofd der regeering. Hg bestuurt, maar wordt gecontroleerd. Hij vermag niets zón der het volk. En het Engelsche volk wil, als elk ander volk ook het Duitsche volk den vredê. Geza menlijk werkt men daar voor den vrede. Totdat het niet meer gaat. Het Oostenrijksche volk wordt door een vreemde macht overweldigd en het Engelsche volk maant zijn re geering aan: d&t mogen we toch niet toelaten Ssst! zegt de regeeringsleider. De vrede is een groot goed. Misschien ik wil praten met de overweldi gers... Tsjechoslowakge gaat aan dezelfde vreemde macht ten onder en het Engelsche volk komt in verzet. We moeten het bevriende volk met onze wapenen bgstaan, zegt het. Maar Chamberlain vermaant. Wie den vrede liefheeft moet offers weten te aanvaarden. Nóg verliest hij niet den moed, dat hg den overweldiger tot overleg kan bewegen.... Polen wordt aangerand. Nu roept het Engelsche volk luide om den oorlog tot afweer. Zullen we onze vrienden stuk voor stuk laten af slachten om straks, als we alleen staan, eenzelfde lot te moeten on dergaan Maar nóg aarzelde Chamberlain, nóg hoopte hij op terugkeer der be- werd het kuchje alle eer aangedaan en bleef er voor 's middags niet veel meer over. Enfin, er waren jongens genoeg, die aan hun kuch per dag toch te veel hadden, dat hadden we al gauw ge noeg gezien, en we zouden op hen wel een beroep doen als wij zonder waren. Wij zouden het hier wel volhouden 't stond óns goed aan 1 De Zondag begonnen we daarna, zooals we thuis ook gedaan, zouden hebben, met den gang naar de kerk om daarna een wandeling te maken door Den Bosch en te zien hoe we 's avonds tcch zoo hopeloos den weg waren zoek geraakt. Na een flinke wandeling belanden we zonder erg weer in 't „Keldertje", waar heel be langstellend werd geïnformeerd hoe we 't er den vorigen avond hadden afgebracht. Toen we onzen uitleg gegeven had den, en ons avontuurtje aan den Politie post vertelden, werd er eens hartelijk gelachen, doch ons op 't hart gedrukt te zorgen zeker op tijd naar de kazerne terug te gaan, want 't zou altijd niet zoo goed afloopen als den eersten avond. Aldus verzekerden ons eenige oudere strijdmakkers. Wij zouden er natuurlijk voor.zorgen, beloofden we, maar 't viel nog dikwijls tegen, 't Was net of de klok's avonds veel vlugger liep dan overdag. Wordt vervolgd. Een vcrsd%elijk lar.den en v%en i De wereld zjcl van God %end God hun get te k wereld voel^ jn zij weigert |r meer vaslhoej,net Goddank, »zjjn t vrijd geblevet» rv over ons dieijr v, ook alles difi o waardig te -jjfcer medemensche{die zien eindigen! Dierbare Gfjovif nederig; leelljenv versterving. Bidt veel t ne< in de gezinnei Koi ook door de wk. dierbaar aamons iedere H. M eet worden met de» vrede, bid voi on: ning de Litani var Leeft eenvojig i levenswijze, di de leven haast nil n Doet boete en ouders zulks do: openbare leva tc willen verzoenn. Vergeet tocbvoe de Koningin vn c trouwen in Hïr, innigheid heet tevens de Kinii goed van denrrei Dierbare Ciloi voortdurend gbe ganscher harte, Roermond, 4 S' Vanaf Maaniig gervervoer tot na Nijmegen Cu ijk Beugen Boxmeer VENRAY Venlo Roermond 8.31 1 Sittard 8.521 Baanvak Baanvak 7.04 7.17 7.25 7.32 7.«H 8 04 11 Sittard Roermonc Venlo 5.5 VENRAY 6.17 Boxmeer 6.31 Cuijk 6.45 Nijmegen 6.58 VENRAY, LUXOR r Heden Zaterdag dag vertoont to Christl". Hans Bra is bg een verfai als viool-bouwer in is ongehuwd en bt eigen zoon. In de t de dochter van Christl kennen en tusschen beide pe Hans wordt naai omdat hij daar v dienen, om als bij Christl te kunnen Haar moeder, bi kletsgrage buurvi ingenomen met 1 jonggeliefden, d&a zinning in Berlijn, maning om de Dfi! Polen terug te ne een ultimatui den oorlog stuurde een rose naar Duitschland, er bommen te stri vlugschriften uit het Duitsche vol schuwen voor de voortzetting vaiM krankzinnigen stri Aan den eenen cialisme en een zi bewuste Führer, d terwijl heel het lioen-volk niet i fatalen wil van seeren. Aan cratie zich ken door t tegenover s gaat gevoeler oorlogsdaad vredesbiljetten di 13 uit waanzU gebied. Indr Die tende den andei en een re den oorlog een volt -w^nover zij' gevoelen. Ee de Is Inderdaad, Dictatuur

Peel en Maas | 1939 | | pagina 6