Jïf v~*' Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken. Alleen Boter is boter „VENRAY" boter Wam 1 i WÊB l t m&m 1 JS&j wiil mrmwË OORLOG Nieuwe gebrandschilderde glass ramen in St. Petrus1 Banden. Buitenland. Binnenland. Zaterdag 26 Augustus 1939 Zestigste Jaargang No 34 PEEL EN MAAS ADVERTENTIEPRIJS 1—8 regels 60 ct per regel 71/, ct. Bij contract groote reductie Uitgave FIRMA VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY Telefoon 51 Giro 150652 Abonnementsprijs per kwartaal; voor Venray*65 ct buiten Venray 75 ct. Afz. nummers 5 ct is zeer fijne boter ld Onze Lieve Vrouw „Behoudenis der Kranken" OOSTRUM. ONZE POSITIE IN HET KOMENDE CONFLICT. Wat denk je ervan? Zou er oorlog komen Honderd en méér malen heeft men mij in de laatste maanden die vraag gesteld. Niet omdat ik voor expert doorga in dergelijke zaken, maar eenvoudig omdat zoo goed als alle menschen ge woon zijn geraakt om elkaar over dat belangrijke onderwerp uit te hooren. Gewoonlijk haal ik ten ant woord mijn schouders op. Want een duidelijker antwoord wordt toch r.iet gewaardeerd. Men vraagt, maar iedereen heeft z'n eigen gedachten en men laat zich door geen andere over weging beïnvloeden. Ofwel de vrager is volkomen spoorloos en is door geen rede op een bepaald pad te leiden. Men vraagt en vraagt; men telt het antwoord niet. Het vragen is niets anders dan een uiting van onrust. En toch is de vraag belangrijk genoeg om eens in rust en met rede naar het antwoord te zoeken. Zoeken, meer kunnen we niet doen. Want of een volk er al of niet toe zal overgaan om de wereld aan de onderlinge ver nietiging prijs te geven, - is niet enkel aan menschelijken wil lekeur ter beslissing overgelaten, maar vóór alles een zaak van de Voorzienigheid, Die in het heden zal tusschentreden, wan neer een thans te voeren oorlog niet past in het kader van de toekomst, welke de Schepper aan de wereld heeft voorbehouden. Maar ongerekend hoogere tus- schenkomst, wat zal de naaste toekomst ons brengen als resul tante van de hedendaagsche ver wikkelingen Oorlog of vrede En dan kan het eenige logische antwoord slechts zijn: oorlog. De oorlog kan reeds woeden over enkele dagen en 't is mo gelijk, dat hij nog een paar weken maanden, misschien zelfs een paar jaar uitblijft; maar hij is - menschelijk gesproken onaf wendbaar. En daarom is het nuttig om ons met de gedachte er aan vertrouwd te maken. Zeker, inmiddels moeten we, zoo goed we kunnen, voor den vrede blijven ijveren. Al ware 't maar om ons daardoor de genade van den vrede waardig te maken. Maar: de wereld drijft op heden onafwendbaar naar den ooriog. De toekomstige strijd zal op de een of andere wijze worden begonnen door Duitschland (al of niet te samen met Italië). Begonnen met een gewelddaad, welke andere landen tot reactie wekt. Men moet deze uitspraak aan vaarden, omdat ze logisch is. Ze komt met voort uit anti-Duitsche gezindheid, maar eenvoudig uit de rede. Die uitspraak taat bo vendien de moreele verantwoor delijkheid voor de te stellen oor logsdaad buiten beschouwing, Duitschland stelt de geweld daad, die tol oorlog zal leiden, omdat enkel Duitschland daar belang bij heeft. Het zou mis schien juister kunnen zijn om van de as-mogendheden te spreken in plaats van enkel Duitschland te noemen. Maar Duitschland is in eik geval de gangmaker var, de as. De overige Europeesche groot machten hebben in den jongsten oorlog alles verworven, wat ze begeerden. Hadden ze méér van Duitschland willen nemen, dan ze deden, dan hebben ze daartoe de gelegenheid gehad. Die overige Europeesche grootmachten heb ben thans dus enkel belang bij behoud en een oorlog te verwek ken zou voor hen beteekenen: alles weer in de waagschaal stellen. Duitschland heeft zich een militaire macht opgebouwd als nimmer te voren; heel zijn eco nomie heeft het dienstbaar ge maakt aan militaire machtsvor ming. Alles staat er op één kaart. Met leger en vloot en luchtmacht, waarin het nationale vermogen voor honderd procent is gesto ken, moeten de rijkdommen van anderen worden veroverd of Duitschland is tot eigen onder gang gedoemd. Er is voor Duitschland geen weg terug. De vrees van andere volkeren voor de verschrikking van een oorlog is tot heden uitgebaat om zich achtereenvolgens voordeelen van grond en goederen te ver schaften: we herinneren aan den Anschluss van Oostenrijk, de annexatie van het Sudetengebied, de bezetting van Tsjechië en die van het Memetgebied. Deze veroveringen zijn aange wend tot verhooging van Duitsch- lands aanvalsmacht. Thans wordt Danzig opgeëischt en Poolsch Silezië. Gesteld, dat er straks weer 'n conferentie wordt belegd, waarin Danzig aan Duitschland wordt afgestaan. Dan zal daarna Silezië worden bezet, zooals na de toe wijzing van het Sudetengebied Tsjechië werd ingepalmd. En dan krijgen we kwestie over Hongarije over het Zevenbergsche gebied van Roemenië, over Oekranië, over Sleeswijk, over Holland er. Vlaanderen en eindelijk - als in opeenvolgende conferenties aan Duitschland alles werd toegewe zen, wat het begeert— zullen Elzas en Lotharingen worden te ruggevorderd en komt ook En geland aan de beurt. Duitschland kan niet anders. Duitschland heeft alle bezit en vermogen geofferd aan zijn weer- en aanvalsmacht. De eenige winst kans is dat aan het Derde Rijk de wereldrijkdommen toevallen. Nu zal het duidelijk zijn, dat de landen, die thans over een groot deel der wereldrijkdommen beschikken, aan de Duitsche pene tratie een halt moeten toeroepen. Of dat „halt" thans zal klinken, nu 't om Danzig gaat, of straks, als weer nieuwe eischen worden gesteld, is van bijkomstige be- teekenis voor de wereld. De oorlog is .menschehjker wijze gesproken onafwendbaar. De oorlog ontstaat nu, d.i. eender eerstvolgende dagen of weken, ofwel binnen enkele maanden, in het beste geval over enkele jaren. Een veel moeilijker te beant woorden vraag is, of wij buiten den komenden oorlog zullen kun nen blijven. We moeten ons op het ergste voorbereiden en voorbereid hou den. De techniek van den oorlog zal een heel andere wezen, dan die, welke tot nog toe is toege past. De luchtmacht zal 'n groote rol spelen in den komenden oor log. Het zal ons moeilijk vallen om ook in de lucht onze neutra liteit te verdedigen. En ons grond gebied zal zoowel aan Duitsch land als aan Engeland van zeer groote waarde kunnen schijnen als operatiebasis tegen den voor- naamsten tegenstander. Daartegenover staat, dat de on derlinge machtsverhoudingen in 'n nieuwen Europeeschen oorlog wel niet zóódanig zullen blijken te verschillen, dat een der betrokken partijen zich de weelde zou kun nen permitteeren om het samen stel van vijandige volkeren met één te vermeerderen. Die overweging zal te meer klemmen, naarmate we ons zoo goed mogelijk bewapenen en reeds voor het uitbreken van den oorlog blijk geven van onze paraatheid en van onze vastbeslotendheid om 't eigen grondgebied zoo krachtig mogelijk te verdedigen. De offers, welke we thans reeds brengen door de militaire bewa king van de grenzen, mogen door niemand ais nutteloos worden aangemerkt. Die bewaking is een uiting van onze vastberadenheid en ze is de noodzakelijke premie betaling op de dooralien begeerde uitkeering: het behoud van onze neutraliteit in den komennen oor iog. De komende oorlog.... Moge God de menschheid er alsnog voor bewaren M. De mensch blijft graag voort leven, 't ligt in zijn aard. Toch moeten we allen sterven, zelfs de Rutherford-menschen. We weten, dat onze ziel blijft voortleven, gelukkig of ongelukkig, naar ge lang onze werken. Maar ook dat wezen, bestaand uit ziel en lichaam, zou zich gaarne vereeu wigen. Dit gebeurt na 't laatste oordeel, zult u zeggen. Ook voor den uitersten dag zou men graag blijven voortleven. Daartoe stelt men velerlei pogingen in 't werk. Men richt standbeelden op; men plaatst gedenksteenen met beeld en inschrift. Beroemde meesters schilderen portretten voor onze hftizen en museums. Op kerkho ven wil men vereeuwigen. Dit is zoo in de groote wereld; maar ook in de wereld der kleinen zit die trek of die drift. Als we ons bepalen tot Venray, dan vinden we ook hier pogingen om na 't aardsch bestaan te blijven voortleven in de herinner ing der menschen. Grooten onder ons in hun boeken en geschriften, in hun portretten, in hun bouw werken, in straatnamen, in buurt - namen en huisnamen. Anderen in grafkruizen en grafzerken, of ook in gebrandschilderde vensters en schilderijen. De kleineren zelf willen zich vereeuwigen door in kerving hunner namen, b.v. in Geijsteren's St. Willibrordskapel, in onze St. Odakapel, tot zelfs in de banken en muren onzer vermaarde St. Petrus Banden. AI is dit laatste niet goed te keuren, 't levert toch 'n bewijs voor ons streven naar vereeuwi- ging. Op den eersten Zondag van Augustus j.t. hoorde ik een fijne manier om onder de Venraysche ingezetenen te blijven voortleven. De deken had 't over de glasra men der groote kerk. De traceering van verschillende ramen moet vernieuwd worden, omdat ze totaal versleten is. Ook 't glas moet er uit, wijl 't totaal op is. Hij vroeg nu om gebrand schilderde vensters; zoo kan de kerk dan, wat den opbouw aan gaat, af zijn. 't Was ook aanmer kelijk beterkoop, wijl de traceering voor rijkskosten is. Wordt daarin gewoon vensterglas geplaatst, dan krijgt men later weer onkosten als men dan nieuwe gebrand schilderde ramen wil plaatsen. Hij had al een mooie gift voor een nieuw venster. Zoo'n raam is wel duur en daarom zullen alleen de van God met aardsch goed gezegende er aan kunnen. Enkel Venraysche families, w.o. priesters en leeken, hebben hun naam vereeuwigd. Hun aandenken zal wegens die mooie daad in gezegende herin nering blijven. Nu weet ik wel, dat in Venray het aantal rijken niet zoo groot is, toch zijn er genoeg gezeten families en priesters, om die 10 of 12 ontbrekende brandschil derden aan te vullen, of zouden we misschien een anderen weg kunnen vinden. Er zijn hier in Venray kloosters en gestichten, welke toch ook tot de parochie hooren en misschien zoo hun saamhoorigheid konden Detuigen. Ook zijn er de standsorganisaties St. Adelbert, de arbeiders, de middenstand, de landbouw, hoek- pijlers van onze K. A., welke mis schien wel de parochiekerk wil len schragen. Ik hoop hierdoor 't kerkbestuui een trip te geven, hoe ze verder kunnen werken. Men ziet, dat 't ernst wordt en dat 't tijd is aan de steigers in de kerk. Wanneer nu de gezeten Ven- rayers, waar ze ook wonen en de gestichten en de standsorgani- saties er hun schouders onder zetten, dan twijfel ik niet, of ook dit groote werk komt klaar HET DUITSCH-RUSSISCH PACT. Hitier ontvangt Stalins aegen. Qp zijn geweldpolitiek. De laatste volle week van Augus tus 1939 zal zonder twijfel geboek staafd worden als een week van wereldhistorische beteekenis. Ze zette in met een daad, die de heele wereld in de grootste verbas tering wierp: de felle tegenstanders Hitler en Stalin reikten elkaar de hand Om de sensatie van het Duitsch- Russische niet-aanvals-pact goed en ten volle te kunnen begrqpen, dient men zich te herinneren, hoe het Duitsche nationaal-socialisme als redder van Europa tegen het bolsje wisme zich zelf heeft opgeworpen en hoe Hitler in daverende redevoeringen het Russische bolsjewisme altjjd heeft gevloekt als het grootste kwaad ter wereld. Men moet zich herinneren, hoe Hitier de volkeren dour anti-kominternpacten tegen het Russische bolsjewisme heeft..willen organiseeren. In 1936 heeft de Flihrer het ge- heele partijcongres van Neurenberg gewijd aan hevige aanvallen op Rusland en het verfoeilijke commu nisme. In zijn slotredevoering heeft hij toen verklaard „Wij zien in het bolsjewisme een beestachtige dwaze leer, welke een bedreiging voor ons vormt. Jk kan geen verdrag sluiten ihet een natie, welker eerste daad is de vrijlating van de bewoners der gevangenissen En in dezelfde redevoering ver klaarde Hitier. „Wij kunnen niet onderhandelen met Joodsche communistische leiders." Ley, de leider van het Duitsche arbeidsfront, heeft op hetzelfde con gres sovjet-Rusland beschreven als „de Joodsche trust voor de mee- doogenlooze exploitatie van het Russische volk". En thans een niet-aanvalspact tusschen Duitschland en Rusland! In het grootste geheim voorbereid en met spoed afgesloten, zoo is de bedoeling althans door den Duitschen minister van buit. zaken, von Ribbentrop, die daartoe in het persoonlijke vliegtuig van den Führer naar Moskou vloog In het wezen van een niet-aanvals- verdrag zit op zich zelf natuurlijk niets kwaads. Maar in de omstan digheden! Het werd gesloten op het moment, dat andere mogendheden met Rusland poogden overeen te komeD niet een aanval op Duitsch land, maar een verbond om een Duitschen aanval op Polen te keeren. Doordat Rusland zich thans op voor hand verbond om Duitschland in geen geval aan te vallen, heeft het communisme de Polen aan de genade van den nationaal-socialistischen overweldiger overgeleverd tegen den prijs van 180 millioen Duitsche rijks marken aan credieten! Wel beweren de Russen thans, dat het gesloten verdrag elk oogenblik kan worden opgezegd, als Duitsch land een derde mogendheid aanvalt, maar heel de stiekeme wijze, waarop Berlijn en Moskou elkaar hebben gevonden, wijst erop, dat van de Russen voor het recht in Europa en voor de vrijheid der democratische staten in dit werelddeel niets, maar dan ook niets is te verwachten. De Russen hebben de Polen ver raden aan Duitschland en daartegen over verrieden de Duitschers hun Japansche bondgenooten aan Rus land, met een Duitsche toebetaling van 180 millioen. BESLISSENDE UREN VOOR EUROPA. Oorlog of Duitsche oppermacht Het staat vast, dat het Duitsche leger, dat bijna volledig gemobiliseerd is, gereed staat om Polen binnen te trekken, Danzig in bezit te nemen niet alleen, maar ook dat deel van Polen weer aan zich te trekken, dat in 1918 aan Duitschland werd ont nomen (zuiver Poolsch gebied). En in het deel van Polen, dat na deze operatie nog overblijft, zal Duitsch land een vazallenstaat inrichten als Slowakije thans is. En nu één van de twee: ofwel En geland en Frankrijk moeten zich, na het verraad van Rusland, onmachtig verklaren om Polen te helpen en dan staat Duitschland niets meer in den weg om land na land in Europa aan zich te onderwerpen en er aan Ber lijn welgevallige bestuurssystemen in te richten en er slaafsche regee ringen aan het bewind te brengen; ofwel Frankrijk en Engeland beslui ten om te vechten voor het bestaan van Polen, waarmee thans hun eigen bestaan, hun eigen macht althans, verbonden is. Een oorlog is de laatste kans gesteld, dat de Duitsche aanval op Polen wordt ingezet,ora zich te handhaven. Een kans, niet méér. Een oorlog het is een ver schrikkelijke waarheid is de laatste kans voor alle democratiën van Europa. De Oslo-Staten (waaronder Neder land) confereeren thans in Brussel onderling de handhaving van hun neutraliteit te bespreken vast te leggen. En voor het behoud van den vrede te ijveren. Of de vrede behouden kan blijven, hangt enkel en alleen af van de vraag, of Duitschland wil onderhan delen over zijn eischen en afzien van geweld, ëmders zal in Europa geweld met geweld moeten worden beantwoord of Europa, de vrijheid zijner volkeren althans, zal onder gaan. Uren van spanning. Beslissende uren voor het bestaan der Europee sche volkeren. Het Fransche kabinet vergadert, het Engelsche parlement is bijeengeroepen. De Engelsche re geering zegt besióten te hebben haar woord aan Polen gestand te zullen doen en geweld met geweld te zullen keeren. Dringende oproep. Koning Leopold van België heeft Woensdagavond voor de radio een rede gehouden, waarin hij, mede namens zes staatshoofden, een drin genden oproep deed om tot onder handelen te komen. Critiekc Toestand. Heel wat op zich belangijke zaken ontbeerden van de week de publieke belangstelling, doordat aller denken is geconcentreerd op de penibele in ternationale situatie en de kwade kansen welke deze voor ons land en volk inhoudt. Vacacties zijn afge broken, voorzieningen hamsteren werden getroffen om op alle even tualiteiten voorbereid te zjjn. De onder de wapenen zijnde manschap pen betrokken Dinsdag j.I. hun stel lingen weer en degenen die, van klein verlof genoten, werden met spoed onder de wapenen teruggeroepen. Wijze voorzorgsmaatregelen. Laten we inmiddels hopen en verbidden, dat hun overbodigheid spoedig moge blijken. De K*L*M.-diensten De K.L.M. ondervond meer dan welke andere odderneming ook de nadeelen van de genomen militaire maatregelen. Er zqn zooveel piloten en leden van het technisch personeel opgeroepen, dat van Woensdag j.I. af tal van binnen- en buitenlandsche luchtlijnen tijdelijk moesten worden opgeheven. Kostwinnersvergoeding* Voor de opgeroepenen in militai ren dienst beteekent het een beetje zorg minder, dat de minister van Defensie in een schreven aan de burgemeesters nadere voorzieningen heeft getroffen inzake de kostwin nersvergoeding en de bestaande regelingen in gunstigen zin heeft uitgebreid. Een der voornaamste verbeteringen is, dat er voortaan rekening zal worden gehouden met de hulp in het bedrijf der opgeroe penen. DEFTIGE SCHURKEN De debacle van de firma Mendels sohn en Co, heeft heel wat pennen in beweging gebracht. Gewezen wordt op den ontzaglijken, oncontroleer- baren invloed van dergelijke finan- cieele ondernemingen. Die invloed laat zich niet begren zen tot strikt financieel-economisch terrein, maar die invloed kan tevens politieke constellaties en groepee ringen beroeren en in de laatste in stantie een factor worden in de be antwoording van de vraag: oorlog of vrede. Ook wordt in 't licht gesteld, dat belangrijke financieele instellingen op zeer ruime schaal met de gefailleer de firma hebben gehandeld. Zoo had de Ned. Handel-Maatschappij een vordering van 30 millioen, de Ned. Bank van 14 millioen, de Amsterd. Bank van 3 millioen. Waarom toch zooveel millioenen voor buitenlandsche credietverlening en waarom zooveel ach en wee, wanneer er geld beschikbaar moet worden gesteld voor de bestrijding van de werkloosheid in eigen land Aan die buitenlandsche credieten waren millioen te verdienen en dat trekt meer dan een goede welvaarts- politiek in eigen land! Ook over den speculant Mannhei- mer wordt nu heel wat geschreven. De N.S.B. had groot gelijk toen zij zich indertijd tegen de naturalisatie van dit heerschap verzette. Mannheimer had echter in de hooge financieele wereld dikke vrienden, zooals Coign, Mr. Trip, de Vlugt en v. Aalst en daarom werd zijn natu ralisatie een feit. De N.R.C. onthult, dat Mannhei mer een speculant was met beden kelijke manieren. Mannheimer speculeerde niet alleen op grove wijze, in valuta's en op de wisselmarkt, maar hij opereerde ook in granen. Het is thans aan het licht gekomen, dat Mannheimer ta melijk omvangrijke posities had loo- pen op de Rotterdamsche termijn- markt voor granen, o.m. 58 contrac ten in granen en 23 in mais. En waarom handelde deze groot financier nu in granen? Omdat, zoo zegt het blad, Mann heimer er blijkbaar op speculeerde dat de gulden zou dalen tengevolge van het aftreden van het kabinet Colijn, en als dit gebeurde had hij een enorme winst gemaakt. Zie hier de voortreffelijkheid van dezen nieuwen Nederlander, die spe culeerde op de daling van onzen gul den, wat volgens dezelfde financiers voor ons land een ramp zou zijn. Wie weet wat voor beurs-mani- pulaties hier achterzitten? Jeremi ades in de binnen- en buitenlandsche pers over de nationale ramp, dat 'n groot staatsman als Colijn verdwijnt. Het wekken van een angststem ming op de beurs en onder eenvou dige bezitters van staatspapieren, en gulden laten kelderen en dan door termijn aankoopen van allerlei goe deren om deze te betalen met lage guldens, en millioenen winsten te maken. Meer perfide speculatie is niet mo gelijk. En deze man moest met alle ge weld tot Nederlander genaturaliseerd worden. Is het wonder, dat de N.S.B. thans met de Mannheimer geschiedenis weer volle -zalen trekt en ons volk suggereert dat er „something rotten" in de Ned. Staat is? Bedevaar! naar Scherpenheuvel tot behoud van den vrede Op Woensdag 6 September houdt de Derde Orde van Venray haar bedevaart naar O. L. Vrouw van Scherpenheuvel in België. Ook de Tertiarissen der buurtvereenigingen als Castenray, Oostrum en Merselo, kunnen van deze mooie gelegenheid profiteeren. Voor Derde-Ordelingen bedraagt de prijs f 2.30. Als bijzon dere intentie is gekozen: het behoud van den vrede. Scherpenheuvel, een weinig ten Westen van Diest gelegen, is de meest bezochte bedevaartplaats van België, het lieveliugsoord der Vlaam- sche en Waalsche katholieken, het monument van de aartshertogen Albrecht en Isabella, het eeuwen oude brandpunt van den eeredienst van Maria in België. Ook vanuit Limburg en Brabant heeft het ten allen tijde, evenals Kevelaer, een groote menigte pelgrims tot zich getrokken. Het heiligdom vaD Maria, de basi liek van O.L. Vrouw is gelegen op de kruin van een berg, vandaar de naam Scherpenheuvel. In gouden letteren prijkt boven den ingang de roemrijke voorzegging door de heilige Moeder Gods zelve, in het hemelsch Magnificat uitgesproken: „Beatam me dicent omnes generationes. Alle geslachten zullen mij zalig noemen". Treedt men de basiliek binnen, dan ziet men boven het hoogaltaar tusschen en boven de twee beelden

Peel en Maas | 1939 | | pagina 1