fliitscblands dictatoi
mm
vijftig jaar
schildersknecht tot volksleider.
Hitier in zijn huisjasje.
Adol£ Hitier, Führer, staatspresident,
rijkskanselier en opperbevelhebber van
de Duitsche weermacht, vijftig jaar.
Een mijlpaal in het leven van een man,
die de laatste jaren en de afgeloopen
maanden veel van zich heeft doen
spreken. Zco vurig en geestdriftig als
zijn aanhangers zijn, zoo verbitterd
zijn de tegenstanders. Hoe het ook zij,
of men voor- dan wel tegen Hitler is,
vast staat, dat hij een persoonlijkheid
is en dat hij sinds den tijd van Napole
on de meest sensationeele carrière
maakte, dat zijn stem in het Europee-
sche kapittel van diplomaten van veel
belang is.
In Braunau, een klein Oostenrijksch stad
je werd hij geboren, een onbekend man,
één uit velen, een naamlooze huisschilder
en behanger. Zijn vader, die het ambacht
van schoenmaker uitoefende, overleed, toen
Adolf nog slechts veertien jaar oud was,
z'n moeder had hij reeds op zeer jeugdigen
leeftijd verloren. Er breekt dan een moei
lijke tijd aan voor het ouderlooze gezin
Hitier. Uit dien eersten tijd van Hitier als
jongeman weten wij weinig. Zelf heeft hij
zich daarover eigenlijk nooit uitgelaten. In
„Mein Kampf" wordt terloops gerept van
zijn broeder Alois die zooals men weet,
thans een klein restaurant heeft in Berlijn
en een zuster Gisela. De droomen, die
Adolf Hitler in zijn jeugd koesterde, gingen
niet in vervulling. Doo den dood zijner
ouders werd alle hoop op een toekomstige
loopbaan als kunstenaar, als schilder of ar
chitect, de bodem ingeslagen. Adolf Hitler
leerde een eenvoudig ambacht: hij werd
huisschilder en behanger.
Het werd 1914. De wereldoorlog brak uit
en de dan vijf en twintig-jarige Adolf
neemt als vrijwilliger dienst in.het Duit
sche leger. Een groote carrière was hem
ook hier niet beschoren, hij bracht het
slechts tot den rang van „Gefreiter" bh
ons ongeveer gelijkstaande met dien van
korporaal. Niettemin werden zijn verdiens
ten beloond met het ijzeren kruis, eerste
klas, welke onderscheiding de Hitler van
heden nog altijd beschouwt als één van
zijn mooiste decoraties.
Maar spoedig zal een kentering komen in
het leven van den ex-sc Vaat, die nu weer
het schildersambacht hervat. Maar de tij
den, onmiddellijk na den oorlog, waren
slecht. Men had andere zorgen, dan het la
ten beschilderen van keuken en kamer. De
nood klopt bij den armen huisschilder aan.
Hij trekt weg uit zijn geboortestad en ver
huist naar München. Maar cok hier had hij
weinig succes, althans met schilderen. Want
in het debat met de nieuwe vrienden, die
Hitier zich hier maakt, ontdekte hij al
spoedig een talent, dat tot dusverre in hem
j gesluimerd had. Aan de biertafel bleek hij
een uitstekend spreker, een gevat redenaar,
j die nooit om een afdoend antwoord verle-
gen was en bovenal bezat hij de gave door
I het woord, dat hij op bezielende wijze wist
te hanteeren, anderen te overtuigen tot
I zijn standpunt. Daar in een klein restau-
j rantszaaltje werd de Hitlerpartij geboren,
i die voor haar vaandel het „Hakenkreuz"
I als insigne koos. Hitier wacht nu een snelle
carrière. Omstandigheden en persoonlijke
gaven werken samen om hem van den
eenvoudigen schilder te maken tot den eer-
jsten man in Duitschland. Plotseling ver-
scheen zijn ster aan den politieleen hemel
en hoewel velen meer aan een komeet
dachten, heeft hij zich op die hooge plaats
j nog steeds weten te handhaven,
j Eerst wordt Hitler lid van de Duitsche
Arbeiderspartij. Maar hier kan hij voor zijn
idealen geen bevrediging vinden. Hij voelt
dat er een persoonlijkheid noodig is om 't
zwakke, verziekte Duitschland op te hef-
j fen tot iets beters.
I Zoo wordt in 1920 de Nationaal Socialis
tische Duitsche Arbeiders Partij in het le-
ven geroepen, kortweg N.S.D.A.P. Over
tuigd en bezield sprak hij de leden van de
jonge partij toe en het is vooral aan het
vuur en de overredingskracht van zijn
Adolf Hi-ler, de man, die de meest sen
sationeele carrière maakte sinds Napoleon
woord te danken dat deze groep groeide als
een voortrollende sneeuwbal. Zelfs men-
schen, die oorspronkelijk geheel andere
meeningen en principes waren toegedaan,
kon een man als Hitier overtuigen. Dit feit
kan hoezeer men de practijk van zijn
politiek ook moge laken niet betwist
worden.
De omstandigheden, waarin Duitschland
kort na den oorlog verkeerde, werkten het
optreden van Hitler in de hand. In de
„Völkische Beobachter" zijn lijf orgaan
kon hij zijn idealen stelselmatig in pak
kend en boeiend geschreven artikelen vorm
geven. Hij blijft hameren op hetzelfde aam
beeld. Hij hamert zooals slechts een fana
ticus dat vermag, die spreekt en handelt
uit heilige overtuiging dat slechts hij het
bij het rechte eind heeft.
Zijn oproep vindt weerklank, maar het
pad naar de sterren is doornig.
In 1922 worden partijgenooten aangeval
len. Dit incident is voor Hitier aanleiding
in het leven te roepen de S.A. (Sturm Ab-
teilung) en S.S. (Schutz Staffel ide laatste
organisatie bestemd om zorg te dragen voor
Hitler's persoonlijke veiligheid. Dan volgt
de bekende „Putsch" in München, die mis
lukt. Hitier wordt gearresteerd en krijgt
vestingstraf; de partij moet ontbonden wor
den. Maar tegen de verdrukking groeit de
partij sneller en sneller. Hitier begint nu
werkelijk macht te krijgen in Duitschland.
De teerling is geworpen. Een nieuwe greep
naar de macht is de eerste jaren onmoge
lijk. Maar in 1930, wanneer de Rijksdag
ontbonden wordt,, krijgt Hitler's partij on
verwacht een groote kans. Met 107 leden
verschijnt zijn partij in den Rijksdag. In
derdaad hij en zijn partij moeten nu be
schouwd v/orden als een factor van betee-
kenis.
In 1933 volgt Hitiers benoeming tot rijks
kanselier. Duitschland verlaat den Volken
bond. Deze daad van Hitier wordt door een
geweldig plebisciet goedgekeurd. Wanneer
Hindenburg in '34 komt te sterven, wordt
een wet afgekondigd ter vereeniging van
het kanselierschap en de functie van staats
president. De droom van Hitler is in ver
vulling gegaan. Hij is de eerste man van
Duitschland, hij staat aan den top. Het
oogenblik om zijn idealen te verwezenlij
ken is aangebroken. In een uiterst snel tem
po voltrekken zich de elkaar opvolgende
acties. Men kent de feiten, zoodat wij daar
op nu met nader behoeven in te gaan. Nog
een enkel woord over Hitler in zijn per
soonlijk leven.
Wanneer des morgens de huisknecht bij
Adolf Hitler binnentreedt, vindt hij hem
onveranderlijk verdiept in de lectuur van
zijn blad. De werkdag begint voor Hitier
vroeg en eindigt laat. Klokslag zeven uur
staat hij op, klokslag twaalven gaat hij ter
ruste. Niet dan bij hooge uitzondering zal
hij van dezen stelregel afwijken. Hitier
houdt van een modern, strak interieur,
staal en glas domineert in de particuliere
vertrekken van de Rijkskanselarij, lage di
vans en groote schrijftafels.
Bij het kleeden roept hij zelden hulp in
van een bediende, alleen voor het aantrek
ken der laarzen heeft hij assistentie noodig.
Het is Hitler's gewoonte om met zijn per
soneel lange gesprekken te houden. Hij
stelt het op prijs van hen te vernemen wat
er alzoo onder de menschen op straat en
in de openbare gelegenheden besproken
wordt. Dit is het voorspel, dat gewoonlijk
vooraf gaat aan een druk bezetten dag van
besprekingen en ontvangsten, van reizen,
van toespraken, van eerste steenleggingen
en wat dies meer zij.
Tegen half acht wordt de kapper aange
diend. In denzelfden trant wordt nu de
conversatie voortgezet. Hitier laat zich
scheren en het karakteristieke snorretje
wordt bijgeknipt. Het spreekt vanzelf dat
deze kapper een belangrijk .informatie-or
gaan" is voor den Führer. Van hem hoort
hij de nieuwste anecdotes, zoodat van tijd
tot tijd smakelijk gelachen wordt. Hitier
schijnt wel van een grapje te houden, al
thans in besloten kring.
Precies om acht uur begeeft Hitier zich
naar de eetzaal waar hij het ontbijt ge
bruikt, meestal alleen, soms in gezelschap
van zijn luitenants Brückner, Schaub en
Schrek. De eerste is belast met het al of
niet inwilligen van de verzoeken, die bij
stroomen binnenkomen, om tot Hitier te
worden toegelaten. Schaub houdt zich meer
met Hitler persoonlijk bezig. Hij bestelt de
auto of het particuliere vliegtuig, wanneer
de Führer op reis gaat; zooals men weet,
reist hij zelden per trein.
Het ontbijt van Hitler is sober; het be
staat uit een glas melk, enkele droge be
schuitjes en ten slotte wat fruit. Van dit
dieet wijkt Hitier zelden of nooit af. Hij
is vrijwel geheel vegetarier, hoewel dit
nooit door iemand voorgeschreven is, maar
Hitier beschouwt dit als noodzakelijk voor
zijn gezondheid. Onmiddellijk na het ont
bijt zoekt Hitier zijn privékantoor op, een
groote zaal, waarin staal en glas dominee-
ren. De muren zijn versierd met Wodan-
tafereelen en voorstellingen uit de helden-
dagen der Nibelungen.
Men beweert dat Hitier voor architec
tuur een waren hartstocht aan den dag
legt. Met zijn architect houdt Hitier lange
gesprekken. Op zijn particulier bureau
heeft men Hitier voorts ontwerpen zien
maken van nieuwe stadswijken, welke pro
jecten naderhand door de groote architec
ten van het Derde Rijk in bijzonderheden
uitgewerkt zouden worden. Dr. Schacht en
von Ribbentrop mogen het privékantoor
binnengaan zonder eerst aangediend te zijn,
maar grootheden als Goering en Goebbels
schijnt dit niet vergund te zijn.
Na de gesprekken met den architect heeft
Hitier besprekingen met zijn adjudanten en
wordt hem het „dagelij ksch bulletin" ter
hand gesteld, een soort programma dat door
den staatssecretaris der kanselarij wordt
opgesteld, en waarop vermeld staan de be
zoeken, die de Führer moet ontvangen,
evenals de besprekingen met zijn ministers.
Te half elf betreedt Hitier zijn werkka
mer, dit vertrek ziet uit op den tuin. Vele
portretten, waaronder dat van Wilhelm II
versieren de wanden. In een aangrenzend
vertrek vertoeven voortdurend zijn adju
danten. Midden in de zaal staat een maho
niehouten bureau, waarachter Hitier zijn
gasten ontvangt. Dat zijn in hoofdzaak mi
nisters, leiders van de S.A. en afgevaardig
den van de Duitsche provincies.
Na de audiënties ,die tot 1 uur duren,
gaat Hitier aan tafel, waar ook aanzitten
de perschef, zijn adjudanten en voornaam
ste medewerkers. De gasten kunnen eten
wat zij willen, maar Hitier blijft de sober
heid zelve, groenten, melkspijzen en fruit.
Er wordt niet gerookt en er wordt geen al
cohol gedronken. De maaltijd duurt onge
veer anderhalf uur, gedurende welken tijd
men volop gelegenheid heeft van gedach
ten te wisselen. Dikwijls bezoekt Hitier
daarna Goering en Goebbels, respectieve
lijk op Karinhall en Schwaremveder. Tegen
vijven is hij teruggekeerd op de kanselarij
en wordt de thee rondgediend. Daarbij is
von Blomberg bijna altijd tegenwoordig.
De avonden zijn dikwijls gewijd aan ont
spanning. Dan laat Hitier door zijn parti
culiere operateurs films draaien. De toe
stellen in het kleine theater zijn bijzonder
geperfectionneerd. Verder is Hitier dol op
nieuwe vindingen.
Wij zouden tenslotte nog moeten wijzen
op zijn groote liefde voor muziek. Hij ver
eert Wagner als geen ander. Het heet dat
hjj den „Meistersinger" reeds meer dan
honderd maal heeft gehoord. Tegen mid
dernacht begeeft Hitier zich ter ruste, maar
nog diep in den nacht blijft het licht bran
den en wanneer den volgenden morgen zijn
boeken in de bibliotheek teruggezet wor
den, blijken het meestal.... detectivero
mans te zijn. a
Iets over Bruidsjaponnen.
Sluiers en Mirten
„Wilt gij mjjn vrouw worden? Wilt gij
het wagen met mij samen door het leven
te gaan, met mij, die van harte streeft naar
bevrijding en beter worden op alle paden
des levens en des denkens?"
Zoo schreef op den lien April 1876 Frie-
drich Nietzsche vanuit Genève aan een
jong meisje, op wie hij verliefd was ge
raakt. De aangebedene zijns harten wees
zijn aanzoek vriendelijk doch beslist van de
hand en het kwam niet tot bruidskleed,
krans en sluier. De plechtige wijze, waarop
generaties terug in deftige gezinnen per
brief bij de ouders aanzoek om de hand der
dochter gedaan werd behoort tot het ver
leden. De tijden veranderen en daarmede
ook de gebruiken. Eertijds vroeg de huwe-
lijkscandidaat de vrouw, die hij liefhad,
eveneens per brief en leefde dan soms een
week lang in het onzekere omtrent de be
slissing, die genomen zou worden. Men
deed immers niets overhaast in vroegere,
veel minder bewogen tijden en zeker niet,
waar het gold het nemen van zulk een ge
wichtig besluit!
Was het antwoord dat den jongen man
werd toegezonden, gunstig, zoowel van de
zijde der bruid als van de zijde harer
ouders een punt van niet te onderschat
ten belang dan volgde nog heel wat of
ficieel gebeuren, waaraan men zich door
traditie gebonden voelde.
De kleur der bruidsjapon.
In de verschillende landen liepen de ge
bruiken zeer uiteen; en deze hebben zich
in den loop der jaren steeds weer gewij
zigd. De witte bruidsjapon, die thans ge
dragen wordt, kent men eerst sedert onge
veer honderd jaar en werd in den aanvang
slechts gedragen door vrouwen van hooge
afkomst. Vroeger was de bruidsjapon van
zware, zwarte zijde, en om het al te stem
mige te breken droeg men o.a. in de om
geving van Augsberg in het begin van de
18e eeuw een vuurrood schort.
Oude tradities worden nog gehandhaafd
in bepaalde streken, wa^r men de drachten
nog pleegt te dragen.
Zoo heeft men dit in Duitschland ook
nog zeer sterk en de Vierlanderin beschikt
over niet minder dan drie bruidsjaponnen,
's Morgens bij het sluiten van het kerkelijk
huwelijk treedt zij in een bont gekleurd
kleed voor het altaar, 'a Middags verwia-
selt zij dit voor een wit en draagt tevens
een andere hoofdtooi, terwijl 's avonds het
derde feestkleed aangetrokken wordt, waar
bij haar een kapje op het hoofd wordt ge
zet, als teeken van haar nieuwe waardig
heid. Ongetwijfeld een zeer zeldzaam ge
bruik om drie feest japonnen op één dag te
dragen, doch met deze traditie breken de
bewoners dezer streek niet gaarne. Hoe be
grijpelijk is het, nietwaar, dat een jonge
vrouw zich op den grootcn dag wil klee
den op een wijze, als slechts éénmaal in het
leven mogelijk is en wel in een witte
bruidsjapon! Zelfs zij, die eventueel om
welke reden ook, hertrouwen, dragen dan
Dij die gelegenheid vrijwel nooit meer een
witte bruidsjapon, doch een ander feestelijk
toilet.
Er gaat ongetwijfeld iets liefelijks uit
van de jonge bruid, die gehuld is in wolken
van zijde en tulle; en onwillekeurig gaan
de gedachten van vele vrouwen terug naar
den grooten dag, toen zij eenmaal zelf in
bruidstooi gekleed waren. Zullen de nieu
we banden op den langen duur knellen en
drukken of zullen de vele vrome wenschen
in vervulling gaan? Zeker is, dat het leven
niet enkel rozengeur en maneschijn zal ge
ven, doch we mogen aannemen, dat de jon
ge bruidsparen met de beste voornemens
bezield hun nieuwe leven tegemoet treden.
Waarvan jonge meisjes droomen!
Wolken van zyde en tulle, ze zijn het
droombeeld dat ieder jong meisje eenmaal
verwezenlijkt hoopt te zien aan de zijde
van haar sprookjesprins.
Lange jaren bleef de bruidsjapon de
kleedij, die slechts in de groote steden ge
dragen werd, doch allengs verkreeg zij
meer burgerrecht en werd ook overgeno
men in de dorpen, waar nog grootendeels
de volksdracht in eere gehouden werd.
De modekoningin moge haar scepter
zwaaien over een uitgestrekt gebied, doch
klaarblijkelijk is haar macht niet zóó groot,
dat zij de witte bruidskleeding kan doen
vervangen door zachte pastel kleuren. Haar
pogingen, hiertoe in het werk gesteld, faal
den telkenmale.
De witte bruidsjapon is het symbool van
onschuld en reinheid en draagt een feeste
lijk karakter.
Wolken van tulle omhullen de bruid. De
oorsprong van den sluier is te zoeken in
Oostersche landen, waar hij diende om de
wouwen te beschermen tegen al te opdrin
gerige mannenblikken.
Doch ook het bijgeloof speelde in deze
landen een groote rol, want het dragen van
wordt de voorkeur gegeven aan een mirtel-
krans, doch deze bloemen groeien slecht»
in het Zuiden, in Griekenland zelfs in het
wild. En enkele maal komt het ook in het
Noordelijke klimaat voor, dat men mirten
kan kweeken, doch dit vereischt groote
kennis en zorg. In het oude Griekenland
traden bruid en bruidegom voor 't altaar
met mirte-kransen om het hoofd.
In Italië werden de beelden der heiligen
versierd met mirten. De ring werd reeds in
de vroegste tijden gebruikt bij het sluiten
van een huwelijk; en thans nog worden bij
de kerkelijke inzegening ringen gewisseld,
als symbool van trouw.
De smalle, gladde ijzeren band van eer
tijds heeft plaats gemaakt voor een ring
van edel metaal, doch zij heeft haar betee-
kenis niet verloren.
Zelfs de schoen speelt nog een rol bij de
huwelijksgebruiken; soms werpt men het
vertrekkende jonggehuwde paar een schoen
na, hetgeen, evenals het strooien van rijst,
het toekomstig geluk moet bevorderen.
sluiers, zoo meende men, voorkwam, dat de
vrouwen getroffen zouden worden door den
demonischen blik der booze geesten. Vóór
de Christelijke jaartelling werden door de
Romeinsche vrouwen roode sluiers gedra
gen, omdat deze kleur' als gelul:-',? v ren
gend werd beschouwd en den kwaden gees
ten angst inboezemde. Later heeft men in
het dragen van een bruidssluier het zinne
Gekleede middag-
iapon van purper
velvet met gamee
ring van enkele
mooie sieraden.
Goudmetalen cein
luur met imita-
lie turquoise stee-
nen en bijpassen
de broche en arm
band.
Sieraden ver
vangen, vooral
op fluweel met
succes gameerin-
gen.
beeld van den jonkvrouwelijken staat ge
zien; vandaar een door sommigen aangeno
men gewoonte om den sluier aan het einde
van den trouwdag aan stukken te scheuren
en die le verdeelen onder de jonge meisjes.
Als h!osmversiering kiest men meestal
jroniebloesem, die in een kransje om het
hoofd gelegd en ook als corsage door de
bruid gedragen wordt. In sommige landen
HUISVROUWEN
raden elkander
Bezuiniging op schijnbaar kleine
dingen.
Men kan bezuinigen op de aanschaffing
van verschillende dingen, die nu eenmaal
in een huishouding noodzakelijk zijn.
In de eerste plaats wordt veel te roeke
loos met het werkmateriaal omgegaan, dat
slechts een hulpmiddel is, om het schoon
houden in de hand te werken. Als men
ziet, hoe soms bij het afwasschen groote
hoeveelheden zeep b.v. gele of groene ge
bruikt worden, die zelfs niet oplossen, doch
op den bodem van den afwaschteil te vin
den zijn, als het water weggegooid wordt.
Het gebruik van vlokkenzeep, die schijn
baar duur is, werkt echter besparing in de
hand. Men koopt b.v. 2y2 ons, doet deze
in een bus en gebruikt b.v. een eetlepel op
een teil afwaschwater, klopt de zeep even
op en heeft een heet sop, dat juist vet ge
noeg is om de reeds afgespoelde vaten te
wasschen. Te vet sop, geeft, als het gerei
niet met heet water wordt afgespoeld, stre
pen.
Is men gewend een of ander schuurpoe
der te gebruiken, dan neemt men twee bus
sen tegelijk, de eene voor houtwerk en an
dere doeleinden, de andere bus ledigt men
in een leeg jampotje en vermengt dit
schuurpoeder met keukenzout. 1 Deel zout
op twee deelen poeder en mengt dit door
een.
Toilet- en andere stukken zeep zijn duur
zamer, indien men ze niet te zacht koopt;
de resten worden bij elkander in een leeg
jampotje gedaan en als men genoeg verza
meld heeft, gesmolten en voor het wasschen
van fijn goed gebruikt.