Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken. Alleen Boter is boter „VENRAY" boter De republiek T s j echo-Slo wakij e. J I OTTi iCHE CHI"RU*R - GISCHE Buitenland. Gebed voor den vrede. Provinciaal Nieuws Zaterdag 1 October 1938 Negen en vijftigste Jaargang No 40 PEEL EN MAAS is zeer fijne boter ADVERTENTIEPRIJS 1—8 regels 60 ct per regel 71/, ct. Bij contract groote reductie Uitgave FIRMA VAN DEN MUNCKHOF. VENRAY Telefoon 51 Giro 150652 Abonnementsprijs per kwartaal: voor Venray 65 ct buiten Venray 75 ct. Afz. nummers 5 ct Duitschland heeft niet „terug te eischen. Wat de Sudetenduitschers eigenlijk zijn. De Tsjechen zijn een volk met rijke historie. In deze dagen, nu het Tsjecho- slowaaksche vraagstuk zoozeer in het middelpunt deralgemeene belangstelling staat, valt het tel kens op, hoe weinig ook vele gestudeerde menschen, afweten van volk, geschiedenis en cul tuur van de midden-Europeesche republiek, welke onder den haat van haar buren uit het noorden en westen en zuiden dreigt te bezwijken. Wanneer men onder elkaar spreekt over de internationale moeilijkheden van het oogenblik, dan worden de Hitler-methoden gebezigd voor een oplossing der Tsjecho-slowaaksche kwestie, vrij algemeen afgekeurd, maar zoo zegt men dan tevens 'tisni;t meer dan billijk, dat aan Duitsch land 't grensgebied met zijn drie en een half millioen Duitschers wordt teruggeven. Laten we vaststellen, dat hier niet van „teruggeven" kan wor den gesproken, daar het thans omstreden gebied nooit van Duitschland genomen is. Daarop wil ik hier de aandacht vestigen en voor het oogenblik buiten be schouwing laten de vraag, of niet op andere goede gronden de bil lijkheid van een afstand var. het Sudeten-duitsche gebied aan Duitschland kan worden bep'ei'. Alleen het feit echter, dat de Sudetenduitschers stamverwanten zijn van het Duitsche volk, kan zulken goeden grond niet ople veren. Dan immers hoorde ook hel sedert 1919 italiaansche Ty rol weer bij Duitschland te wor den gevoegd en Opper-Silezië en hei Deensche deel van Siees- wijk, dat vóór 1919 bij Duitsch land hoorde en het grootste deel van. Zwitserland. Duitsch wordt er ook gesproken in Luxemburg, Op dezen grondslag moeten de Ver. Staten weer aan Engeland toevallen, de Zuid-Amerikaansche staten aan Portugal en Spanje, Vlaanderen en Zuid-Afrika aan Nederland. Enz. enz. De Sudetenduitschers hebben pas sedert ruim een jaar van hun begeeren tot aansluiting bij het Derde Rijk doen blijken. Dit nieuwe verlangen is kunstmatig vanuit Duitschland gewekt. Nog maar een goed jaar geleden ver wierp Henlein als leider der Su- detenduitsche Partij, openlijk de leerstellingen van het nationaal socialisme, welke beweging den Sudetenduitschers „vreemd" heet te te liggen. Henlein verklaarde zich in die dagen voor eer. „libe rale democratie". Wie zijn eigenlijk de Sudeten duitschers? Zij zijn uit het wes ten gekomen Duitsche kolonisten en voor een klein gedeelte af stammelingen van de Markoman- nen en de Quaden. De Duitsche kolonisien vestigden zich sedert de twaalfde eeuw.op en rond de berggroepen, welker aardrijks kundige naam „Sudeten" is. Zij vermengden er zich min of meer met de Tsjechen, die dit gebied reeds sedert de vijfde eeuw be volkten. De kolonisten hielden overigens taai vast aan de oude volksgebruiken en dat is ie ver klaren uit de druk, waaronder zij stonden van de zijde der Slavi sche (Tsjechische) meerderheid in Bohemen. De Duitsche kolonisten en hun afstammelingen, de Sudeten duitschers dus, hebben bestuur lijk steeds tot het Tsjechische gebied behoord (Bohemen). Tot 1306 regeerde er het geslacht der Przemysliden, daarna het Huis Luxemburg en het Huis Jageilo, dat door het Habsburgsche Huis werd opgevolgd. Bohemen kwam daardoor bij Oostenrijk. Tot het einde van den jongsten wereld oorlog is Bohemen bij Oostenrijk gebleven. Het gebied der Sudetenduit schers heeft dus nooit tot Duitsch land behoord. Toegegeven moet worden, dat de Tsjechen, die het Boheemsche gebied econo misch beheerschien, nooit gemak kelijk zijn geweest voor de Su detenduitschers. Dat bracht deze Iaatstpn er in 1848 toe om zich in een opstand tegenover de Tsjechen testellen. Deze laatsten zijn politiek en cul tureel verdrukt door de Oosten rijkers en Magyaren. Een Tsjechische opstand in 1853 mislukie, maar in 1879 verwierven de Tsjechen zich uit gebreide rechten. Toen aan het einde van den oorlog de Oostenrijksch-Hon- gaarsche monarchie uiteenviel, constitueerde de voorloopige Na tionale Raad zich als Nationale Vergadering derTsjechoslowaak- sche republiek, aldus de onaf hankelijkheid herstellende, welke sedert 1526 verloren was ge weest. De Sudeten-Duilschers haastten zich om hun gebied tot een pro vincie van het nieuwe Oostenrijk te verklaren, maar de Tsjechische vrijcorpsen bezetten het Sudeten- land; de huidige grenzen van Tsjecho-slowakije werden in de verschillende vredesverdragen er kend. Wat is dat voor een volk: het Tsjecho-slowaaksche aldus schimpte Goering onlangs in een redevoering. „Men weet niet eens zoo zei hij voorts waar het vandaan gekomen is." Deze laatste uitdrukking kan slechts beduiden, dat de heer Goering slecht „geschiedenis'1 kent. De Tsjechen zijn West-Slaven, die we zeiden het reeds in de vijfde eeuw Bohemen uit het N.O. binnenkwamen. Het wordt als mogelijk verondersteld, dat Bohemen toen nog een „leeg" land was; dan zouden de Tsjechen dus de ooispronkelijke bevolking vormen. Het is historisch niet uit te maken, of de Tsjechen en Slowa- ken altijd één volk zijn geweesl, dan wel alleen maar verwant zijn en verwante talen hebben. Zeker is, dat het taalverschil heden niet anders is dan dialectisch, geografische en histoiische in vloeden hebben geleidelijk een scheiding van hel volk gewekt in Tsjechen en Slowaken. De druk, waaronder de Tsje chen eeuwenlang hebben geleefd, heeft velen hunner uit het ge boorteland doen emigreeren; er zijn aldus kleine Tsjechische minderheden ontstaan in Seiezië en Saksen, Neder-Oostenrijk en Hongarije; ongeveer 800.000 Tsje chen emigreerden naar Noord- Amerika. Tot de Tsjechische karakter eigenschappen behooren: groot zelfverlrouwen, koppigheid, on handelbaar, wantrouwen en een overspannen nationaliteitsgevoel. De Tsjechoslowaaksche letter kunde is zeer rijk aan schoone voortbrengselen. Md. Herdenking van de dood van den heraut van den groten Koning. antwoord. En de moderne Lijd Nu we terug kunnen blikken op 7 eeuwen historie sinds Franciscus' afsterven, moet geconstateerd worden dat de kloof tussen het ideale christendom en de werkelijkheid zoals die zich aan ons voordoet groot, zeer groot is. Nu is het christendom bedreigd, verscheurd De zachte, maar zo doordringende woorden van den overgoeden God mens sterven weg in het felle ge schreeuw zijner schepselen „wij zijn ons zelf genoeg." En het gevolg hiervan is een grote onvastheid in het hoger zieleleven, een groeiende overmacht van het tijdelijke op het eeuwige, machteloze onwetendheid omtrent de hoogste bestemming van de ziel. In de hedendaagse christe lijke burgermans wereld, schreef Antoon van Duinkerken, is er geen franciscaanse dwaasheid, geen evan gelische ergernis meer. Uit de historische roeping nu van Sint Franciscus blijkt dat in de zelfde mate waarin Christus nu af wezig is, de aanwezigheid van Sint Franciscus weer noodzakelijk wordt. Daarom werd Sint Franciscus de patroon der katholieke actieDaar om wil Foerster hem zien uitge roepen tot de patroon der moderne wereld. Het is die geest van Fran ciscus, die humane philantropie weer kan omvormen tot christelijke naas tenliefde die ons "weer het besef kan geven, dat het feit der nationa liteiten het andere feit, dat alle mensen broeders zijn, niet ongedaan maakt; die ons dus de ogen opent voor een nationalisme, dat de liefde aanrandt en het christendom ver moordt. Franciscus zal U doen bidden voor Uw broeders de Duitsers, voor Uw broeders de Communisten, De geest van Sint Franciscus wijst heen naar de eeuwigheid en het is alleen in het licht van de eeuwig heid, dat al het menselijk leed zin en betekenis krijgt. Daarom zou ik ieder van U, die dit leest, dringend willen vragen, komt met ons het afsterven her denken van dien heraut van den groten Koningkomt met ons bidden tot Vader Frans voor het leed van de wereld. Daardoor zult ge getuigenis af. leggen, in de meest ware zin van het woord, van uw katholicisme. Laat dan op 4 October uw aan wezigheid in de Paterskerk een bewijs zijn van uw heilig idealisme. Laat uw bezieling zich uiten in een hemelstormend gebed. Warmt U aan de doorvoelde woorden van den feestpredikant, den Zeereerw. Pater Humbert Randag, steeds in het volle besef, dat al deze uitwendigheid slechts dan z'n waarde heeft, zo ge met een hart ruim en vol, boordevol van die heerlijke Christus-liefde Vader bidt om licht in het duister, hulp in de nood en sterkte in de strijd. Komt zo bouwen aan een nieuwe christenheid. groote rede van Hitier. Deze rede werd met de gewone nazi-reclame aangeduid als een historisch moment maar laten we er direct bijvoegen, dat ze allerminst een historische beslissing heeft gebracht. De Führer heeft noch het verlos sende wooid gesproken, dat door zijn verademing een historisch moment zou geweest zijn, hij heeft nog een maatregel geproclameerd, welke de de avond van 26 Sept. tot een „Schicksalstunde" voor Europa had gemaakt. Zijn rede bracht betrekkelijk wei nig nieuws en toen we dachten, dat het groote moment zou komen, be gon de tierende en brullende menig te, die zich al opzweept tot een soort oorlogsdilirium, waarin elk redelijk denken is ten ondergegaan, een ,,Sieg Heil" te schreeuwen en hoorden we weer de stem van Goeb- bels, die met een byzantisme, dat de hof vleierij uit de dagen van Lode wijk de XIVe zeker evenaarde, den Führer verzekerde, dat wat hij ook zou beleven, het Duitsche volk als één man en ééa vrouw hem zouden volgen. Het heeft geen zin, om de rede nog weer te geven. Hitier heeft zijn eischen niet verscherpt, maar het handhaven van den fatalen datum van 1 October voor de ontruiming van 't SudeteDgebied beteekende on geveer, dat hij geen tijd meer liet voor een regeling der kwestie langs vreedzamen weg. Dat deed reeds twijfelen aan de oprechte vredesbedoelingen van Hit- Ier. Die twijfel wordt versterkt door zijn grove en onwaardige scheldpartij aan het adres President Benesj. Die even onwaardige als domme houding komt Duitschland duur te staan. Want; mede zij deze ontac tische Duitsche manoeuvre heeft Slowakije kans gezien, om bij een eventueel conflict niet alleen Frank rijk en Rusland, maar ook Engeland op zijn hand te krijgen en wellicht zelfs Amerika, benevens Joegoslavië en Roemenië. Hitier weet nu, dat wanneer hij deu oorlogsfakkel ontsteekt, hij een groot deel van de wereld tegen zich krijgt en dat hij, des noods met Italië aan zijn zijde, een redelijke kans op de over winning maakt, gelooft hij wel licht zelf niet. Zeker, aan het Duitsche leger is met alle macht gewerkt en daaraan is letterlijk alles opgeofferd, zoodat zeker ln 't begin de vijanden een zwaren dobber zouden hebben, maar wanneer het uithoudingsvermogen een rol gaat spelen, dan staan de tegenstanders er met hun hulpbron nen heel wat beter voor dan Duitsch land, dat van alle hulptronnen ver stoken is. Het Euitsehe volk, hoe eenzijdig ook voorgelicht, moet dat begrijpen e e V/ENLO LEF} IKMYN Daarna heeft Chamberlain nog een persoonlijke boodschap gezonden naar Hitier. Ook dit heeft blijkbaar geen gun stige uitwerking gehad, want na de ontvangst van Hitler's antwoord heeft Chamberlain voor de radio een rede gehouden, die een pessimisti- schen geest ademde. De premier sprak met ontroering over den inhoud van tallooze brieven, welke hij en zijn vrouw de laatste weken vooral van moeders en echt- genooten hadden ontvangeri Chamberlain zeide, niet in te zien, wat hg op dit oogenblik nog zou kunnen doen door be middeling. Desondanks zou bij zjjn vredespogingen voortzetten. Na gezegd te hebben, dat men sympathie moet hebben voor een klein land, dat door een grooteD. krachtigen buurstaat wordt bedreigd, zeide Chamberlain, dat echter het geheele Britsche imperium niet in alle omstandigheden in een oorlog gestort kan worden alleen voor dit land. Als we streden, dan moet het om belangrijker redenen zijn. En daarop volgde een zeer belang rijke passage: Ik ben zelf een man des vredes in het diepst van mijn ziel. Het con flict tusschen mogendheden is voor mij een nachtmerrie, doch wanneer ik overtuigd was, dat eenig land voornemens was, om de geheele wereld te regeeren door de vrees van zijn kracht, dan ben ik van meening, dat tegenstand moet worden geboden. In een dergelijke overheersching zou het leven van volken, die in de vrijheid gelooven, het leven niet waard zijn. De rede van Chamberlain werd door vele zenders in andere landen overgenomen en direct daarna ver taald weergegeven. Inmiddels treffen alle landen, die bij een conflict zouden worden be trokken, voorzorgsmaatregelen. Het woord mobilisatie vliegt weer door de lucht als in het rampjaar 1914, dat de wereld in vuur en vlam zette. Zend Uw recept en U ontvangt Uw bril franco thuis, gecontroleerd door den oogarts. De nulgariteit van een kranten artikel zou het vermoeden kunnen doen ontstaan dat hier getracht wordt om met den persoon van Sint Franciscus enigermate sensatie te wekken. Wanneer dan een druk bezette paterskerk op 4 October daarin zijn verklaring zou vindeD, zou dit voor Vader Franciscus in de hemel een reden zijn tot verdriet. Nee, heel de belangrijkheid, heel de hoge waarde van deze herden king vindt enkel en alleen zijn oor zaak en gerechtvaardigde grond in de belangrijkheid en hoge waarde van Sint Franciscus Franciscus had de roeping den Christus aan den mens te tonen, de wereld terug te voeren tot het zuiver Evangelie en het stoere christenddom der eerste eeuwen. Is hg er in ge slaagd Het levendige geloof der Middeleeuwen en de vele heiligen van die tijden geven ong hierog het DE LONT BIJ HET KRUIT. Beslissing van ontzettende verantwoordelijkheid. Bemiddelingspogingen. Alom voorbereidingen. Het is thans met de politieke situ atie in Europa zoo, dat de toestand zich niet meer per week of per dag. maar met elk uur wijzigt. Dat brengt zijn bijzondere moei lijkheden mede voor den overzicht schrijver van een weekblad, die om technische redenen zijn beschouwin gen moet schrijven een heele poos voor het blad onder de oogen van de lezers komt. Dit als excuus, dat vooral in deze dagen van spanning dit overzicht niet „tot 't uur bij" kan zijn. Wij zullen ditmaal den draad van onze beschouwing opvatten bij de en ook de leiders. Waarom anders nu ook niet ge grepen naar 't middel, dat steeds is toegepast bij belangrijke beslissingen in de buitenlandsche politiekvolks stemming Durft Hitier nu i i it het oordeel van zijn volk vragen Inmiddels zijn de groote mogend heden, onder leiding van Engeland, niet moede geworden, om te blijven pogen, alsnog tot een vreedzame regeling van het conflict te geraken. Zoo heeft de Engelsche premier Chamberlain 's avonds na de rede van Hitier een verklaring gepubli ceerd. Daarin zegt hij o.m., dat het hem ongelooflijk voorkomt, cat de Europeesche volken, die geen oorlog met elkaar willen, in een bloadigen strijd zouden worden gewikkeld over een kwestie, waarover in principe reeds overeenstemming is bereikt. Verder verklaarde hrj zich garant voor de nakoming van de belofte van Tsjecho-SIowakije inzake afstand van het Sudeten-gebied. President Roosevelt heeft een ontroerend beroep gedaan op de staatslieden, om toch den oorlog te vermijden. In dien oproep heet het o.m.: „Uit naam van de 130 millioen menschen in de Vereenigde Staten van Amerika en voor het welzijn van de menschheid doe ik een drin gend beroep op u om niet de onder handelingen af te breKen, welke een vreedzame, eerlijke en opbouwende regeliDg van de hangende kwesties beoogen." Dat beroep heeft weerklank ge vonden in de harten vaD alle men schen, voor wie menschenwaarde, menschelijkheid en menschelijke waardigheid geen doode begrippen zijn geworden, aldus de Volkskrant. Een beroep dat slechts verblinde nationaal-socialistische drijvers die niet meer weten wat zij doen en op oorlog speculeerende communis tische raddraaiers kunnen verwerpen. Beroep dat alle Europeesche volkeren, óók het Duitsche dat in deze uren siddert voor een nieuwen oorlogsramp, uit het hart gegrepen Geen verstandig deDkend mensch kan uit welke overwegingen ook, een beslissing nemen, die den dood van millioenen jongemannen, de ont wrichting van millioenen gezinnen, een eindelooze zee van materieele en moreele ellende zou veroorzaken. En intusschen heeft President Roosevelt weer een beroep op Hitler gedaan en een internationale confe rentie voorgesteld. Roosevelt zegt daarin o.m., dat een bedreiging van Duitschland met geweld tegen Tsjecho-SIowakije een algemeenen oorlog zou kunnen doen ontstaan. Deze bedreiging is even nutteloos als niet te rechtvaardigen. Roosevelt dringt aan op het houden van een conferentie van de groote mogendheden in een neutralen "staat, om de kwestie op vredelievende wgze op te lossen. Zoo blijven de staatslieden bijna wanhopige pogingen doen, om de wereld te vrijwaren voor een oorlog en inmiddels marcheeren millioenen naar hun garnizoensplaatsen om hun plicht te doen door de verdediging van hun vaderland tegen een even- tueelen aanval De nationale raad der Engelsche arbeiderspartij heeft besloten, een boodschap tot het Duitsche volk te richten, waarin dit wordt .gevraagd, al zgn invloed aan te wenden om de Duitsche regeering ervan te weer houden „Europa nogmaals in de gruwelen van een massale slacht partij te storten" om zaken, die zeer goed op vreedzame wijze kunnen worden geregeld. Ook Hongarjje is tot algemeene mobilisatie overgegaan. Er wordt bij gemeld, dat van geestdrift geen sprake was. Ook uit Berlijn wordt gemeld, dat de menigte eerder met ongerustheid dan met geestdrift de militaire bedrijvigheid waarneemt. Naar liet voorbeeld van onzen H. Vader den Paus richten w;; tot onze priesters, kloosterlingen en geloovigen de dringende aan sporing om in deze dagen van angstige spanning vurig te bidden voor het behoud van den vrede. Wij schrijven voor, dat van nu tot nadere aankondiging in iedere H. Mis in plaats der geldende oratio imperata als oratio impe- rala (tamquam pro re gravi) zal gebeden worden de oratio uit de missa pro pace. Bovendien verzoeken wij onze geestelijken om in alle middag, en avondoeieningen met de ge loovigen te bidden driemaal he' Weesgegroet met de aanroeping „Koningin van den Vrede, bid voor ons." Wij wekken allen op, om voor al in de komende Octobermaand in den huiselijken kring den H. Rozenkrans te bidden voor het zelfde doel. Aan de kloosterlingen vragen wij gedurende een dag of ge deelte ervan voor hei Aller heiligste in ostensorio uitgesteld te smeeken, dat wij voor den geesel van den oorlog gespaard mogen blijven. f GULIELMUS, Bisschop van Roermond. VENRAY, 1 Oct. 1938 EINDIGING ZOMERTIJD. Burgemeester en Wethouders van VENRAY brengen ter openbare kennis, dat dit jaar de vervroeging van den wettelijken tijd met één uur zal eindigen op 2 October a.s. te drie uur voormiddag. In den nacht van Zaterdag op Zondag worden te drie uur de open bare klokken op twee uur gezet. Venray, 27 September 1938. Burgemeester en Wethouders van Venray, A. H. M. JANSSEN, De Secretaris, VAN HAAREN GASMASKERS. De Burgemeester van Venray brengt ter openbare kennis, dat hei navolgende schrijven van den Direc teur van de Keuringsdienst voor waren, gebied Nijmegen is ontvangen: „Ingevolge artikel 11 van het Gas- maskerbesluit 1937, S. no. 856 mogen voorwerpen, in bovengenoemd besluit bedoeld (zooais gasmaskers, gas- filterbus, gasmaskergelaatstuk, gas- maskerzuurstoftoestel enz. en gas- kleeding) slechts in voorraad worden gehouden of worden afgeleverd door heD, die zijn ingeschreven in een register bij den Keuringsdienst voor waren. Die inschrijving moet schriftelijk worden aangevraagd bij den Direc teur van den Keuringsdienst voor waren te Nijmegen door dengene, die de verantwoordelijkheid draagt voor het bedrijf, onder opgave van zijn Daam en adres en zoo noodig van den naam, waaronder en het perceel waarin het bedrijf wordt uitgeoefend. Verkoopen zonder vergunning is verboden en strafbaar. Venray, 28 September 1938. De Burgemeester van Venray, A. H. M. JANSSEN. Vergadering Waterschap. Woensdag vergaderden in Hotel de Zwaan alhier de hoofdingelanden van het Waterschap der Limb, beker, ten westen der Maas, onder voor zitterschap van den Dijkgraaf van de Loo. Na opening wees deze er oj., dat we leven in een tijd van buiten gewone spanning. Moge de goede God ons land zegenen en wij buiteD den oorlog blijven als in 1914, Voorgelezen werd de goedkeuring van Ged. Staten der salarisschalen van Dijkgraaf en secretaris-penning meester, resp. f 600 en f 800. Het jaarverslag 1937 werd vervol gens aangeboden, doch gaf geen rede tot het vragen van inlichtingen. De heeren Peters, Oirlo, Nabben, Sevenum en Ambrosius, Horst, zul len de rekening en bescheiden van vroegere dienstjaren nazien en t.z.t, hierover rapport uitbrengen. Bij de rondvraag kwam de schrif telijke vraag Steeghs Oirlo aan de orde, waarop de Dijkgraaf antwoordt, dat een verzoek om een waterleiding op den legger te brengen, moet uit gaan van het College van B. en W. en dan verder de gewone procedure volgt. Reclames wegens vergissingen kunnen worden ingebracht bij den technischen Ambtenaar of bij het Bestuur. De vraag van den Edelachtb. Heer Burgemeester te Horst werd beant woord met de opmerking, dat in Mei en September schouwingen der

Peel en Maas | 1938 | | pagina 1