TWEEDE BLAD VAN PEEL EN MAAS Wilhelmina Veertig Jaren Vorstin De zegen van een ongestoord bewind Zaterdag 3 September 1938 Negen en vijftigste Jaargang No 36 Zes September 1938. Veertig jaar geleden, dat onze geëerbiedigde Koningin Wil helmina plechtig in de Nieuwe Kerk te Amsterdam werd ingehuldigd. Als achttien jarige aanvaardde Zij de regeering, hoewel jong, vastberaden en wijs. Zoo is Zij voor ons gebleven, al die moeilijke jaren in heden en verleden. Meer dan ooit omringt de liefde en toewijding van het Nederlandsche volk, gepaard gaande aan een krachtig nationaal gevoel, H.M. de Koningin. Bij haar jubileum weet Zij zich door die toewijding als door een beschermend pantser omgeven. Prinses Wilhelmina op elfjarigen leeftijd. Uit den verlovingstijd. October van het jaar 1900. BIJ DE GEBOORTE. In heel het land knalden de schoten en werd allerwegen onder het gebeier der klok ken de driekleur uitgestoken. Een ware feeststemming maakte zich in enkele oogen- blikken van het Nederlandsche volk mees ter. Men staakte het werk en de vaderland- sche kleuren tooiden ieders borst. Het lang verwachte was gebeurd. Het vorstelijk Huis was met een telg verrijkt en het Nederland sche volk herademde, nu het voortbestaan van het voor Nederland zoo zegenrijke ge slacht van Oranje opnieuw verzekerd was. En men had zich niet ten onrechte onge rust gemaakt, want in 1884 overleed de laatste der drie zoons, die Willem III uit zijn eerste huwelijk met Koningin Sofie ge boren werden. Op vierjarigen leeftijd is het kleine Wilhelmientje dus kroonprinses ge worden en dat blijft Zij, want Haar Vader sukkelt ernstig met de gezondheid en wan neer het prinsesje tien jaar is, verliest zij Haar Vader. Dè hoop van het Nederlandsche volle is geheel op deze eene telg gevestigd. Doordat Zij Haar Vader zoo vroeg moest missen, heeft de kleine prinses ongetwijfeld veel van het echt, onbezorgd kinderlijke plezier aan zich voorbij zien gaan. Immers reeds vroegtijdig werd een begin gemaakt met een zeer serieuze opvoeding en bij den dood van Haar Vader is die opvoeding nog intensiever voortgezet. Terecht was de Koninklijke Moeder en Weduwe Emma er van overtuigd, dat Haar Dochter meer zou moeten weten dan andere kinderen van Haar leeftijd. Het stond na den dood van Haar Vader vast, dat Wilhelmina op achttienjarigen leeftijd, overeenkomstig de eischen van de Grondwet bij het bereiken der meerder jarigheid dus -de regeering zou aanvaar den, DE INHULDIGING. Den zesden September 1898 had de in huldiging in Amsterdam plaats. Even voor elf begon het orgel in de Nieuwe Kerk zacht te spelen en statig trad de Koningin-Moeder Emma binnen. Klokslag elf weerklonk het eerste kanonschot. Schrijdend onder een geheel van netten vervaardigde arcade legde de jónge vorstin den weg af van het Paleis op den Dam naar de Nieuwe Kerk. Op het hoofd droeg Zij den koninklijken diadeem; een hermelijnen koningsmantel lag in bevallige plooien om haar schouders. In allen eenvoud was het een diep aangrijpend moment. Bekend was de onbevangen, eerlijke na- H.M, jle Koningin op. de fiets, tuur van onze Koningin. Zoo werden Haar door de jongste weesmeisjes bloemen aan geboden in de kerk. Hare Majesteit was zichtbaar verrukt, dankte de meisjes met enkele spontane woorden en stak haar de hand toe: „Hoe vriendelijk van U, dank U hartelijk. Ik ben erg blij met de bloemen". Voor den troon, waar Zij naast Haar Moeder had plaats genomen, was een tafeltje neergezet, waarop de Grondwet in rood fluweel gebonden lag op een rood fluweelen kussen, temidden van kroon, Rijksappel en scepter. Juist toen de machtige tonen van het orgel waren weggestorven, brak het tradi- tioneele Oranjezonnetje door en zette op deze wijze extra luister bij aan de plechtig heid. Hier hield de jonge Koningin Haar eerste rede voor de verzamelde Staten-Generaal en andere hooge colleges van Staat. Die rede, ofschoon op jeugdigen leeftijd uitgesproken, was vervat in een taal, zoo rijk aan vorm, stijl en uitdrukking, als wij nadien nog dik- moment. Ds. Flier hield een treffende toe spraak, zoo zelfs, dat de bruid niet bij machte was haar tranen te bedwingen. Een volk jubelde en het wachtte op de toekomst. Na een jaar werd de geboorte van een vorstelijken telg aangekondigd, maar die blijde verwachting ging helaas niet in ver vulling. Geruimen tijd zweefde Koningin Wilhelmina tusschen leven en dood, maar werd tenslotte aan Haar Huis en Volk terug gegeven. Eerst vele jaren later wordt in de bekende Kerstboodschap van 1908 het volk verwittigd van een tweede blijde verwach ting. In het volgend voorjaar wordt dan Prinses Juliana geboren. Weer is het voort bestaan van de Oranje-dynastie voor een volgende generatie verzekerd. En thans heeft zich reeds weer een nieuwe generatie achter de Koningin geschaard. Misschien is deze rustige zekerheid, dat Haar werk naar menschelijke berekening weer geruimen tijd zal worden voortgezet, Haar bij het vieren van Haar veertigjarig regeeringsjubileum wel de grootste vreugde. JRecds in Haar jeugd was onze Koningin een uitstekende amazone. wijls bij openbare gelegenheden, waar H.M. de Koningin het woord voerde, hebben kun nen beluisteren. Toen reeds was de jeugdige vorstin zeer populair, want geheel tegen het protocol in werd Zij luide toegejuicht. De moeilijke taak, die Haar te wachten stond, heeft Zij terstond ernstig opgevat. Men ver telt bijvoorbeeld, dat kort na deze inhuldiging Koningin Wilhelmina achter Haar bureau in het Paleis op den Dam zat, om Haar staatstaak af te handelen. Dat typeert onze Koningin volkomen. DE EERSTE JAREN. Een aantal daden, die ook in symbolischen zin kunnen worden opgevat, staat aan het begin Harer regeering. In de eerste plaats werden aan H.M. de Koningin-Moeder door Haar Dochter de Grootkruisen der orden van Oranje Nassau en den Nederlandschen Leeuw uitgereikt. Deze piëteitsvolle daad onderstreepte, hoeveel de Koningin-Weduwe tijdens Haar regentschap had gedaan voor Nederland. Verder herinneren wij ons, hoe de jonge Koningin in den stroomenden regen den eersten steen voor den bouw van het Wilhelmina Gasthuis legde. Dan denkt men aan de wijze, waarop zij aan het ver langen van den Russischen Czaar gehoor gaf, hier in Nederland een Vredesconferentie samen te roepen. Tenslotte natuurlijk de overbekende daad, te danken aan het per soonlijk initiatief van Koningin Wilhelmina, dat het oorlogsschip de „Gelderland" naar de Delagobaai werd gestuurd, om den be jaarden President Paul Kruger veilig naar Nederland te brengen. HET HUWELIJK DER KONINGIN. Half October ontvingen de Kamers der Staten-Generaal een Koninklijke boodschap van Hare Majesteit, waarin Zij Hare ver loving aankondigde met Zijne Hoogheid Hertog Hendrik van Mecklenburg-Schwerin. Blijdschap ging over het land, dat de jonge Koningin nu niet langer alleen zou zijn. De inzegening van het huwelijk in de Groote I£|rls te jDen Hajtg was een aangrijpend DE REGEERING. Gemakkelijk is het bewind van onze ge-'j eerbiedigde vorstin allerminst geweest. Maar moeilijkheden zijn er om overwonnen te worden en op dien weg is Koningin Wilhel mina Haar volle altijd voorgegaan. Waar-» schijnlijk is dit, nog afgezien van Haart hooge levensopvatting en levenshouding, dei oorzaak van Haar groot prestige en gezag.; Wat die moeilijkheden betreft, herinneren! wij slechts aan de groote spoorweg- en havenbedrijfstaking. Wij noemden reeds de Vredesconferentie, die meer moeilijkhedenj dan profijt sorteerde. Bovendien voltrok zich omstreeks de eeuwwisseling een om wenteling in de binnenlandsche politiek. De liberale idee van Thorbecke wordt op den achtergrond gedrongen. Verscheidene malen heeft de Koningin zoowel geestelijk als materieel haar steun verleend bij de waters- nooden, die ons land in den loop der jaren hebben geteisterd. Zeeland en de Zaanstreek werden voor den oorlog in het bijzonder zwaar getroffen. Met Haar gemaal was de Koningin steeds de eerste om de helpende hand te bieden. Door dergelijke daden wist Zij zich een onvergankelijke plaats te ver- ovex-en in het hart van Haar volle. FEESTVREUGDE EN SOMBER VERSCHIET. In 1913 vierde men in Nederland hefc eeuwfeest van de bevrijding, de Onafhanke lijkheidsfeesten, die overal in den lande plaats hadden. Den 26sten November vaar digde de Koningin een proclamatie uit,| waarin Zij het herwonnen vadex-land prees.; Overal gaf het volk ondubbelzinnig blijkjl van zijn verknochtheid aan het Huis vanjl Ox-anje. Nog geen jaar later zou de atmos feer echter vervuld zijn van geheel andere)* geluiden. j Intusschen ondex-hield Nederland met dei buitenlandsche mogendheden uitstekende be trekkingen, welke hun uitdrukking vonden in. de bezoeken der staatshoofden aan onze vorstin en omgekeerd. Zoo bezocht het Bel gische Koningspaar ons land, de Fransche president Armand Fallières, de Duitsche Keizer Wilhelm II en Koning Christiaan van Denemarken, even voor den oorleg, welk bezoek door Hax-e Majesteit eerst na den wereldooxiog werd beantwoord. DE WERELDOORLOG. Mexx kan het zien als de ironie der feiten, dat aan den vooravond van den wereldoorlog het Vre despaleis met tal van schoone woorden werd ge opend. Nog geen jaar later werden de verdragen als voddexx verscheurd en hechtte men niet langer aan internationaal fatsoen. De volken stonden tegen elkaar op. Het werd gaandeweg een wereldstrijd, die zijn slagvelden in Europa had. Den 31sten Juli 1914 on- derteekende H.M. het mo bilisatiebevel, des middags te half twee en in den avond waren reeds 90 van de 200.000 man op de been. Het aantal vluchte lingen steeg al spoedig tot 700.000. De oorlog begon zich geducht te doen voelen sn de ouderen herinneren hem zich als een zwarte vlek in de wereldgeschie denis. De Koningin ging Haar land voor in al wat betrof het handhaven van vrede en neutraliteit. Op eexx oorlogsleening van 1914 teekende Zij persoonlijk in voor 2 millioen. De spanning in het land werd grooter en grooter. Onder den druk van de revolutie in Duitschland meende men ook hier een poging te kunnen wagen. Deze poging den staat te hei-vormen werd echter een deerlijk fiasco en voor het Nedex-landsche volk een on verwachte gelegenheid zijn verknochtheid aan de Oranje-dynastie te betoo- nen. Men weet, dat het volk in die dagen het politiecordon verbrak en op het koninklijk rijtuig toe snelde, de paarden uit spande en zelf de vorste lijke personen door de stra ten i-eed. Het werd één grootsche betooging van aanhankelijkheid en trouw. Op den dag voor den Wapenstilstand, die eindelijk het kanon tot zwijgen zou bren gen, verschenen in ons land de Duitsche keizer en zijn zoon, de kroonprins. De re geering aarzelde geen oogenblik, aan den aandrang op haar uitgeoefend, de vluchte lingen over de grens te zetten, weerstand te bieden en te weigeren. Uit deze dagen dateert ook de idee der Bel gische Fx-anskiljons hun land af te ronden, natuurlijk ten nadeele van ons. De zaak werd gedirigeerd naar de Parijsche vredes conferentie, waar onze toenmalige min. van Buitenl. Zaken, Jhr. Mr. Dr. van Karnebeek, zijn Belgische collega Hymans op een dus danig duidelijke wijze heeft toegespi-oken, dat men aldra in Belgische kringen de ge dachte opperde, maar van deze annexatie plannen af te zien. Trouwens in die dagen hebben de Limburgers en de Zeeuwen zich zoozeer pro-Nederlandsch geuit, dat een ieder, die annexatieplannen koesterde, deze wijselijk voor zich hield. Bekend is uit die dagen het Zeeuwsche fliedje .Zeeuwsch Vlaanderen zullen we 'ouwen [van Couter tot Zwin ^Wat annexionisten brouwen, geen Bels [komt ooit hierin". DE PERSOON VAN KONINGIN WILHELMINA. Dikwijls wordt beweerd, dat het parle mentaire bestuur een vrouw beter ligt dan een man, hetgeen xxit den aard der zaak duidelijk zal zijn. Men noemt in dit geval als overtuigend voorbeeld meestal Koningin Victoria, maar blijven wij binnen de lands- grenzen, dan zouden wij allereerst Koningin Wilhelmina willen noemen. Onze Koningin in het jaar der kroning. Als om strijd waardeeren en bewondert- ook buitenlanders Haar schcrpzinnigheu Haar omvangrijke kennis, Haar wonder sterk talent. Algemeen vereert men haar ei die vereériixg is te danken aan de hooge er voorname wijze, waarop Zij steeds Haai taak weer ten uitvoer heeft gelegd. Wij herinneren aan een tweetal uitspra ken. Bij de inhuldiging zeide de jeugdigt vorstin, dat Zij zou reeeeren zooals het van een Koningin van het Huis van Oranje werd verwacht. Die woorden is Zij getrouwelijk nagekomen, steeds voor oogen houdend het oud-Nederlandsche devies„Je maintieh- drai". En diezelfde gedachte kwam ook tot uit drukking enkele jaren geleden, toen Zij zeide „Wij willen onszelf zijn en blijven". Toen Koning Willem III in 1889 aan het einde van zijn toen veertigjarige regeering stond, heeft Hij gezegd: „Mijn volk zal van Mij getuigen, dat ik Mijn Koninklijk Wooi-d bij het aanvaarden Mijner Regeering ge stand heb gedaan". Deze woorden kunnen wij op den zesden September van dit Jaar herhalen, nu Zijn Dochter eenzelfde mijl paal heeft bereikt. Hopen wij allen van harte, dat Zij oris ten zegen nog lang ge spaard moge blijven. De Koningin met Prinses Juliana aan het punteren te Giethoorn in Juni 1921,

Peel en Maas | 1938 | | pagina 5