Tweede Blad van „PEEL El MAAS De puntjes op de i FEUILLETON. De ondergang der Bokruiters. Geld alléén De van der Lubbe's. Zaterdag 2$ October 1933 Vier en vijftigste Jaargang No. 43 M GODSDIENST en LEVENSGELUK Wat baat het den mensch, de heele wereld te winnen... Wat wordt er in onzen tijd niet op haast koortsachtige wijze ge zwoegd en gedraafd en gewerkt en (voor zoover er dan werk is) voor allerhande, ook zoo vaak in zich onbenullige dingen. Zeker, werken is plicht en de plichtsvervulling is 's menschen ge luk en werken is zelfs de wereld penitentie voor de wereldzonde, sinds de woorden klonken in het aardsche paradijs, na den zondeval „In het zweet uw aanschijns zult gij uw brood verdienen", maar: werken en werken is.... twee Men kan ook bezeten zijn van het werk, hel werk haast doen om het werk en wat nog erger is, het werken louter en alléén doen om het geldelijk gewin, of om aan zijn eerzucht te voldoen, of gedreven door een zekere wedstrijdfurie, kortom, om allerlei beweegredenen, welke zonder twijfel zeer sterke prik kels tot wei ken kunnen zijn, maar die het zedelijk-goede en zedelijk- noodzakelijke van den arbeid be derven, het mooie van het werk zelfs dikwijls vertroebelen en den uitslag en het succes verkleinen. Ja. het kan dikwijls zóó zijn, dat men tot werkmethodes overgaat, die oneerlijk zijn, of valsch, of een be derf voor anderen en voor zichzelf, of die totaal doen vergeten, dat de mensch nog méér heeft dan een li chaam en dat er na deze aarde nog een hemel of hel komt en na deze dezen dood nog een ander leven.... Het wordt zoo mooi, kort en krachtig en frisch uitgedrukt door de woorden van den Heiland: „Wat baat het den mensch de heele wereld te winnen en schade te lijden aan zijne ziel Is dat niet overduidelijk De heele wereld, versta het wel l Niet een trommel vol effecten, niet een heele straat met huizen als zijn eigendom, niet iedere week een lade vol geld. niet iederen Zondagavond een goede „recette" na de voorstel lingen. Neen, wat baat het den mensch de heele wereld te winnen.... Als hij daardoor schade lijdt aan zijne ziel..., De schade aan dieééne menschen- ziel is erger dan het bezit der ge- heele wereld. Zoover als de hemel staat boven de aarde, zoover als de geest staat boven de stof, zoover staat de ziel boven het lichaam en boven alle bezittingen van deze wereld. Nooit kan het duidelijker worden aangegeven dan in het licht van den dood. Een wit kleed, vier planken, een graf, dat is alles, wat bet lichaam rest op deze wereld. Had die mensch de heele wereld bezeten, hij moest ze jammerlijk ach terlaten. Het is de ziel, die nu daar staan zal, en de goede werken alléén zullen haar vergezellen en hare voorspraak zijn.... En de kwade werken zullen tegen haar getuigen. Wat heeft een vakman aan goede vakkennis, als hij het misbruikt om des te beter zijne klanten te be driegen VVat heeft een schrijver aan zijn talent, als hij het misbruikt om door slechte lectuur zijn lezers te beder ven Wat heeft een bioscoop-magnaat aan zijn film-studio, als daar slechte zedenbedervende en zedenverwil- Een zonderlinge Historie. Naar het Duitsch. 30 Ja, ja, je bent aan hel goede adresriep Festenrath uit, den knaap naar binnen trekkend. En toen voegde hij er fluisterend aan toe: Je komt vanwege juffrouw Riedenburg De knaap antwoordde slechts door een teeken met de oogen. Festenrath deed de deur op slot en maakte haastig den brief open, dien hij toen in koorstsachtigen haast doorvloog. Hij luidde Denkt niet meer aan mij. Ik doe reeds verkeerd, door u dezen brief te zenden. Maar ik kon het niet over mij verkrijgen, u de waarheid te verzwijgen. Het is te laat. Ik heb vandaag mijn vader de belofte moeten geven, om in de verloving metK. toe te stemmen. Slechts opdat u mij niet zult verachten, slechts opdat u mij niet voor lichtzinnig en trouweloos zult houden wat ik niet zou kunnen verdragen deel ik u de nadere bijzonder heden mee, die anders een diep derende films worden samengesteld Wat heeft een danszaal- of dans tenthouder aan zijn onderneming, als het hem niet zou kunnen schelen, of het er een wilde boel is of niet We geven maar eenige voorbeel den, om te laten zien, dat zóó bun werk een bederf is voor hen zelf en voor hunne medemenschen. Het moge zelfs een tijdlang stof felijk voordeel brengen en geld in de la op den duur zal ook dat zich wreken. Het is de godsdienst alleen, welke het ware levensgeluk brengt. De godsdienst, met zijn leer en zijne geboden en zijn eeredienst, welke iedereen, in welk vak, ambt beroep of bedrijf ook, leert, hoe men zijn eigen waar geluk en dat van den evenmensch bevorderen kan en moet. De godsdienst uit het leven, in al zijne veelzijdige werkzaamheid, uit schakelen en langzaam maar zeker het bederf er in brenqen. Och, wanneer men het moderne, bonte leven zoo aanziet, zooals het daar reilt en zeilt en woelt en kri oelt als men het groote wereld gebeuren volgt in de pers, als men de geweldig opgedreven, kunst matig aangeblazen belangstelling ziet voor onbenullige sportprestaties, voor verbetering van dit of van dat wereldrecord enz. als men de ziekelijke zucht gadeslaat naar ordi naire lol, naar prikkelende sensatie en walgelijke mondaine platheden dan mag men verzuchten Mensch. erken uwe waardigheid Laat toch het goudenlicht, de weldoende warmte, de zuiverende straal, de verkwikkende gloed van de godsdienstzon, schijnen in uw leven. Van de godsdienstzon, die schijnt uit het andere leven en weer naar het andere leven toe. Anders blijft ge als het armzalig miertje rondkruipen in een eng krin getje. waar ge geen horizon ziet, die den hemel raakt. Wat zou het toch zijn, die groote onverschilligheid bij zoo vele katho lieken voor een oveituigd godsdien stig leven Gebrek aan godsdienstkennis Gebrek aan sterken wil Te veel wereldsgezindheid? De jacht naar geld verdienen Neutrale, slechte lectuur Een Zondagsch genotsleven, dat ieder fijnere, hoogere gemoedsleven stelselmatig vermoordt Een godsdienstig leven uit sleur, dat zich nu eens nooit uit de gemak zucht weet op te werken tot een fier, oprecht, rechtuit katholiek leven ZAAIER. Salarissen en toestan den in vroeger tijd. In vroeger jaren bestond een wel wel heel sterk uiteenloopende finan- cieele waardeering van verschillen de ambten. We laten voor een juist inzicht hier eerst enkele gegevens volgen, die iets zeggen omtrent den levens standaard. In 1866 kostte de rogge 6 a 7 gld. per Hectoliter, de tarwe 8 a 9 gld De prijs van de aardappelen bedroeg 1.50 gld. per Hectoliter; van de boter 55 cent per pond, van de eieren 2 tot 4 cent per stuk. De Domaciale mijn van Kerkrade leverde magere kolen (huisbrand) voor 36 gld. franco Roermond per wagon van 5000 kilo. Aan een van de afgetreden minis ters werd in 1866 een pensioen familiegeheim zouden moeten blij ven. K. heeft reeds op den dag, waarop hij raijn vader in Beek ontmoette, het jawoord van hem gekregen. Mijn vader deelde mij dal vandaag mee. Zooals ik u reeds beloofd had, maakte ik ver der geen tegenwerpingen, doch verzocht hem alleen mij acht dagen bedenktijd te geven. Hij nam deze verklaring, die ik zeer rustig aflegde, met een heftigheid op, die mij doodelijk verschrikte. Hij vroeg mij, of ik hem onge lukkig wilde maken, of ik hem door mijn ongehoorzaamheid aan den schandpaal wilde brengen. Genoeg, ik bemerkte wel uit zijn woorden, dat hij bij K. diep in het krijt slaat en dat hij, al heeft hij ook niets verkeerds gaan, toch in de grootste moeilijkheden, ja zelfs gevaren zou kunnen geraken indien K. Viphield zijn vriend te zijn. Hij was hem reeds sinds jaren aanzienlijke sommen gelds schuldig. Indien K, deze sommen terugvorderde, dan was hij ver loren en zou zijn betrekking ver liezen en dus broodeloos worden, daar men hem, als de zaak rucht baar werd gemaakt, voor een lichtzinnig persoon zou houden. O, wat moest ik toen verder zeg gen, Mijn vader dreigde, smeekte, weende. Hij weende, mijn eigen vader. En ik gaf mijn woord, dat ik de vrouw van den man zou worden, die ik weliswaar niet toegekend van.... 3825 gld. Twee desservanten (kapelaans) van succursale kerken (hulp-of bijkerken) in Limburg kregen dat jaar bij Ko ninklijk besluit een pensioen van 600 gulden. Een postbode van het postkantoor te Heerlen verliet den dienst met een pensioen van 142 gulden. Aan een afgetreden hoofdonder wijzer in de gemeente Venray werd een pensioen verleend van 160 gld., aan een collega te Hoensbroek van 170 gulden. In 1872 werd aan een Hoofdon derwijzer te Venray, na een dienst tijd van ruim 50 jaren, een pensioen toegekend van 179 gld. (Thans is de naam: Hoofd eener school). De ontvanger der registratie te Maastricht zag zich in 1866 een pensioen toegewezen van 1889 gld. In datzelfde jaar konden 20 kier ken bij den Telegraafdienst geplaatst worden met minimumbezoldiging van 300 gld., die opklimmen kon tot 700 gld. En nu nog een paar interessante cijfers over onderwijzers-salarissen in vroeger tijd en wel in 1866. Susteren, Belfeld, Baexem en Hunsel vroegen een hoofd onder wijzer op een jaarwedde van f 400. met vrije woning en tuin. Susteren, Belfeld en Baexem ver langden daatvoor nog vergelijkend examen. In Belfeld, Baexem en Hun sel mocht de hoofdonderwijzer dan wel de opbrengst van Fransche en Hoogduitsche lessen voor zich hou den, als die gegeven werden. Veel vraag zal er echter niet naar geweest zijn, terwijl het lesgeld laag was. In een paar aanzienlijke dorpen bedroeg de opbrengst van Fransche en Duitsche lessen zelfs nauwelijks f 50 per jaar. Grubbenvorst en Helden boden voor een hoofdonderwijzer f 450 met viije woning en tuin. Ook in Helden moesten de sollicitanten een vergelijkend examen passeeren. De oproeping vermeldde, dat er gelegenheid bestond voor het geven van privaatlessen. Nederweert wenschte een hulp onderwijzer „ad 200 gulden 's jaars', De gemeente zat er fiuantieel goed bij; ze bood terzelfder tijd kapitalen op hypotheek aan. Een interessant staaltje is de vol gende oproeping in 1866 Te Well, gemeente Bergen wordt gevraagd een hulponderwijzer op eeD jaarwedde van f 250. Het inkomen kan aanmerkelijk vermeerderd wor den door het geven van bijzondere lessen en het houden van avond school. Er bestaat ook goede ge legenheid om zich, buiten schooltijd in de Fransche taal en de muziek te oefenen en er is tegen zeer matige betaling een goed kosthuis te be komen. Wat al verlokkingen, die de ge meente geen cent kostten Het jubileum-Passie spel te Oberammergau in 1934. Dr. Frans X. Bogenrieder, Pastoor van Oberammergau, schrijft in de Msb. Nog maar vier jaren na de laatste spelen gaat Oberammergau in 1934 weer de poorten van het Passiespel theater openen. Het is een eeuwen oude wet in het dorp, dat de Passie, d.i. het spel van Jezus Lijden en Dood. slechts om de tien jaren mag worden opgevoerd. Voor de eerste maal wijkt Oberam mergau in het jaar 1934 van deze traditie af. Maar waarlijk met recht Dankbaar terugblikkend, wil het dorp de redding vieren uit den hoogsten beminnen kan, die echter aan mijn vader zulke groote offers heeft gebracht. Vergeet mij 1 Het heeft niet mogen zijn. Ik za! denken, dat u in Jen slag gevallen bent. Ook u zult mij leeren vergeten. Ik was u niet waardin. O, wat dank ik u hartelijk, dat u steeds aan mij hebt gedacht, dat u mij zelfs hier hebt opgezocht. Maar ik had al reeds zoolang de gedachte opgevat dat u voor mij altijd "erloren was. Ik zal ook nu maardenken, alsof ik u nooit had teruggezien. Wees u niet boos op mij. U zoudt in mijn geval evenzoo han delen. Vaarwel A. R. Festenrath las den brief nog eens over als versuft. Zijn blikken staarden strak op het papier, maar begrepen had hij den in houd nog niet. Hij kon hem ook niet begrijpen Wat hij hier las, was onmogelijk kon niet waar zijn. Eindelijk keerde hij met een schok tot de werkelijkheid terug Moet je een antwoord mee nemen vroeg hij den knaap. De juffrouw heeft mij alleen gezegd, dat ik haar moest berich ten, of ik den brief stipt aan u ter hand had gesteld, antwoordde de jongen. Festenrath snelde naar de tafel en schreef haastig de volgende wcorden op een vel papier Ik wanhoop niet. Overmor- nood, thans 300 jaar geleden, en daarbij de groote belofte vernieuwen, die het in die uren deed, en zich zelf weer nieuwe verplichtingen op leggen ten aanzien van de beloften hunner voorvaderen. De belofte ontstond aldus Nu driehonderd jaren geleden is Oberammergau door een vreeselijke ramp getroffen. Die werd niet ver oorzaakt door de ruiters van den keizer of van de Zweden, gedurende den 30 jarigen oorlog. Ofschoon die ook rond dit jaar wel naar Ammer- gau zijn gekomen. De ramp werd veroorzaakt door de „Laydige" pest. Pestgevaar, dreigende dood overal! Heele dorpen stierven uit. Oberam mergau trof voorzorgsmaatregelen, wist zich nog te vrijwaren. Geen vreemdeling, die door het dal wilde trekken, mocht het dorp benaderen. Dag en nacht bleven de wachtposten paraat. Toen bracht een Oberammer- gauer zelf de pest in zijn dorp. In zijn eigen huis. Kaspar Schisler. Het zielboek van de parochie vermeldt dezen naam vele malen. Kaspar Schisler was in dienst in het nabije Echenlohe in het Loisachtal. Daar had hij pest-zieken verpleegd, en hen, die aan die pest gestorven waren, begraven. En eindelijk had de pest hem zelf aangegrepen. Hen, die door den dood geteekend zijn, drijft het heimwee terug naar huis, naar vrouw en kinderen. Langs een verborgen pas komt hij ongezien in het dal en onder de beschutting van den nacht passeert hij de dorpswach ten en bereikt zijn woning. En on gezien sluipt de pest mee binnen. Nu sterven ze weg van den herfst 1632 tot Juli 1633, vier en tachtig in getal, zooals het zielboek der parochie de dooden opteekent zonder verderen commentaar mannen, vrou wen, kinderen. Menschen met de namen der oude Oberammergauer geslachten van Ruez, Zwink, Bau- hofer, Faistenmantel, de pastoor van het dorp Piimus Christeiner, de nieuwe pastoor Marcellus Fatiga. De dood weet maar niet van op houden. Meer dan het halve dorp is aangegrepen door de pest, die het dreigt te verstikken in zijn greep. En met iederen nieuwen dag stijgt de nood. Ook de doodenlijst. Dan beraadslagen de „zes" en de „twaalf" de raad van Oberammergau, hoe zij het onheil kunnen weren uit het dorp. Maar de Hemel moet helpen. Hij alleen kan dat. Dan ver laten de „zes" en de „twaalf" de raadszitting. Ze begeven zich naar de kerk van het dorp en leggen daar voor het altaar de handen ineen tot een heiligen eed en een belofte, om „voortaan om de tien jaar het Lijdensdrama te spelen". En van dit uur af is in Oberammergau „geen mensch meer aan de pest gestorven." Reeds het volgende jaar, 1634, werd de Passie voor de eerste maal als vervulling der belofte, opgevoerd. Het spel zelf van Christus' Lijden en Sterven was echter in Oberam mergau reeds lang voor de belofte bekend. De tekst, die tot 1760 en verder in 1810 gebruikt werd, gaat reeds terug tot het midden der vijf tiende eeuw. Het zou ook ondenk baar geweest zijn, dat spelers, spel en theater in den korten tijd van Juli 1633 tot het voorjaar van 1634 voor de opvoering der passie gereed zouden zijn geweest, als het dorp niet tevoren reeds een Passie-dorp geweest was. Nu werd zonder onderbreking om de tien jaar gespeeld. Ook in de hardste tijden. Ook niettegenstaande de grootste tegenspoeJen. Ook tegen het geweld van oorlog of regeering in. Altijd weer hebben de Oberam mergauers doorgezet. In 1920 moest het spel worden uitgesteld. Duitsch- land was uitgehongerd en lag „in Schmach und Not". Maar in 1922 gen om dezen tijd bent u de mijne. Laat inlusschen alles zijn gewone gang gaan biedt geen weerstand. Vertrouw slechts op mij. Overmorgen op zijn laatst werp ik dit ongelukkige masker af, dat ik thans nog gedwongen ben te dragen. Tracht de verloving lot overmorgen te verschuiven. Steeds uw K. F. Hij verzegelde den brief en overhandigde hem aan den knaap, gaf hem een goede fooi en drukte hem op het hart, den brief aan niemand anders te laten zien en aan niemand anders af te geven dan aan juffrouw Riedenburg. Hij maakt hem er bovendien nog opmerkzaam op, dat ook Vliet getracht had hem uit te hooren en waarschuwde hem, zich door niemand, wie dan ook, te laten ondervragen. De knaap beloofde hel trouw hartig en Festenrath vergezelde hem zelf een eind weegs rot op de plaats, waar Vliet rog steeds stond. Je bent wal al Ie nieuws gierig, zeide Festenrath, toen de knaap vertrokken was. Ik dacht werkelijk, dat u was uitgegaan, antwoordde de waard. En bovendien deed die dpmme jongen ook zoo geheim zinnig. En u weet, iedereen heeft zoo zijn portie nieuwsgierigheid! En iedereen kan onder be paalde omstandighedon zijn portie lood daarvoor te slikken krijgen werd de belofte voor 1920 ingelost. Het was het zwaarste passie-jaar van al de driehonderd jaren. Inflatie, verarming en gebrek Vpor 1930 werd het passie-theater vernieuwd. Het is echter een open luchttheater gebleven. In den achter grond staan nog altijd de bergen met hun donkere wouden. Het aantal plaatsen werd tot 5300 verhoogd. Men rekende op vele bezoekers. En die kwamen. Kerkvorsten, staatslieden arbeiders, eenvoudige menschen van het land, bewoners van het Duitsche Rijk en van ver daarbuiten. Op zeven en zeventig speeldagen. Ze kwamen met driemaal honderdduizend En ze vonden, wat ze er kwamen te zoeken een edel spel, dat mee sleurt tot diepe ontroering. In 1934 wil de gemeente Oberam mergau zich weer feestelijk van haar belofte kwijten en die ten overstaan van de geheele wereld vernieuwen. Daarom heeft Leo Weismantel in opdracht van de gemeente een kort voorspel op het Lijdensdrama ge schreven, waarin dit verlangen van het dorp tot uitdrukking komt. Maar de hoofdgedachte van het jubileum jaar blijft het onveranderde, oude, eenvoudige, aangrijpende passiespel van Faisenberger met de passie' muziek van Rochus Dedler. Maar Oberammergau, het passie dorp der wereld in de Beiersche bergen, roept de geheele wereld, maar vooral het Duitsche volk, op voor dit jubileum speeljaar 1934. Het dorp, met zijn 2600 inwoners, van wie de meesten hun brood ver dienen met hout-bewerking, ligt op ongeveer 100 K.M. afstand van de Beiersche hoofdstad München. Het meest voor de hand liggende uit gangspunt, om het dorp te bereiken is dan ook München, waar een ge makkelijke spoorverbinding (ongeveer twee uur) naar Oberammergau voert. Ook van Augsburg uit is bet Passie- dorp te bereiken (via Geltendorf), terwijl voor het autoverkeer de laatste jaren prachtige wegen werden aangelegd. Karakteristiek als weinig andere dorpen in de Beiersche Alpen, door den sterken cultuur inslag, die zich uit in een bloeiende kunstnijverheid, is het ook door de natuur met over daad van schoonheden bedacht. De Kofel, een bergtop van 1342 meter, beheerscht als een granieten waker het dorp, verder in den achtergrond liggen de bergen, met hun donkere, hoogopgaande bosschen. Dit impo neerend brok natuur hebben de Oberammergauers weten te benutten als decor voor hun spel van Christus' Lijden. De voorloopige data, waarop in 1934 zal gespeeld worden, zijn 27 Mei; 3, 11. 17 en 25 Juni; 1. 4. 8. 11. 15. 18. 22. 25 en 29 Juli 1, 5. 8, 12, 15, 19. 22, 26 en 29 Augustus; 3. 5. 10. 12 en 16 September. Een berichtje uit de bladen Aanklacht ingediend tegen 17 hooge employ's Uit Chicago meldt Reuter: Te gen 17 tegenwoordigen en gewe zen directeuren en hooge ambte van de Standaard Oil Company of Indiana is eed aanklacht ingediend, in verband met financieele machi naties, waarbij de beschuldigenden zich zes a acht millioen dollar zou den hebben loegeeigend ten koste van de aandeelhouders. Tot de aangeklaagden behoort ook Meivin Taylor, president van de First Nationale Bank te Chica go. zeide de kapitein somber. Oho die brief schijnt u niet bepaald vriendelijk te stemmen, merkte Vliet spottend op. Festenrath antwoordde niet, hij keek den knaap na, totdat deze onder de stadspoort verdwenen was. Nu wist hij tenminste, dal hij door niemand wasopgehouden. Het zou me heel wat waard zijn, zeide hij toen zachljes tot den waard, als de bijeenkomst der bokruiters morgen plaats had anders zou ik tenslotte toch nog de stad moeten verlaten. Voorden duivel de menschen schijnen hier achterdochtiger en wanlrou- wender dan ik vermoedde Maar als ik eerst maar opgenomen ben dan zal ik wel middelen weten te vinden, om voor goed te blijven. Vliét gaf daar geen antwoord op, maar floot zachtjes voor zich heen en zag den kapitein van ter zijde aan met een blik alsof hij zeggen wilde Maar jou vertrouw ik ook niet verder als ik ziel Festenratn ging naar zijn kamer en liet zich op een stoel neerval len. Wat te doen Wat moest hij beginnen Ja, als zijn plan gelukte, dat hij nu werkelijk zekerheid kreeg, .dan kon hij de belofte houden, die hij Annette had gegeven. Maar als zulks niet het geval was Als hij zich toch vergistte? Och, dan was alles voorbij, zijn leven zou weer een teleurstelling We begiunen maar niet te vertel len. dat 't 'n schandaal is. wat die directeuren en hooge ambtenaren hebben uitgehaald. Als de beschul diging juist is. is dat woord nog veel te tam. Ze hebben dan de man zoo'n flin ke vier ton gegapt. Waarom Was hun salaris te laag7 Kom nou, zeg'n Directeur, 'n hooge ambtenaar van een wereld organisatie! En dan nog wel van de Standaard Oil! Die een laag salaris Toch hadden ze centen noodig. Dat blijkt... Anders hadden ze niet gestolen.,, of eh... pardon, in zulke kringen noemt men dat geen stelen. Dat heet daar: „afvloeien" of „ge lukkige manipulaties ondernemen," of „incasseeren" of zoo iets. Maar wij met ons boerenverstand noemen het in dit geval maar stelen. Da s makkelijker te begrijpen, dan dat van die manipulaties enz. Ze hebben dus als de beschuldi ging juist is... gestolen. Waarom Salaris was hoog genoeg. Wat blijft er dan over, dan dat ze hun behoeften te hoog hebben opgedreven Dat hun hooge salaris hen verleid heeft om de druiven der genoegens en gemakken te plukken die zelfs voor een directeurs-salaris te hoog hingen En dat hun rijke-Iui's-omgeving hen tenslotte tot hooge uitgaven dwong Op 't laatst hebben ze misschien ernstig gemeend, dat hun salaris te laag was voor menschen van hun stand. Met 't bekende „manipulatie"- resultaat. Arbeider, beste vriend, ik geloof best, dat je je dik aan die heeren ergert. Ik doe het ook Maar vergeet niet de les, die hier voor de zooveelste keer wordt ge geven Dat 'n hoog salaris alléén geen tevreden menschen maakt. Daar hoort nog iets anders bij, dit met geen geld te koopen is Godsdienst. Maar dan... consequent belééfd. Een zielige figuur, die van der Lubbe We hebben eigenlijk diep mede lijden met den jongen. Niet omdat we zijn ideeën zoo sympathiek vin den, nog minder zijn politieke wandaden bedonderen. Medelijden hebben we met hem om de gewel dige désillusie, welke hij zich zelf heeft bereid. In zijn onnoozelheid. Van der Lubbe is een van die vele duizenden, die juist genoeg ver- standelijken geest hebben om door drongen te geraken van de onvol maaktheden. welke de maatschappij aanhangen en van de nooden, welke er mee samen gaan. De geest schiet echter tekort om de oorzaken van dat alles vast te stellen, om te onder scheiden ook, of de onvolmaakt heden voortkomen uit het maatschap pelijke stelsel, dan wel uit de onvol- komendbeid van de individuen, die tesamen de maatschappij vormen. Het maatschappelijk stelsel krijgt van alles de schuld, omdat zulks 'oor hen de eenvoudigste oplossing van een moeilijkheid beteekent stel sels zijn nu eenmaal gemakkelijker te critiseeren dan een duizendkoppige massa van menschen, wier fouten sterk uiteenloopend zijn en die bovendien stuk voor stuk bereid zijn om zich desnoods te weren. Het weinig concrete begrip „stel sel" krijgt dus de schuld. Al die duizenden van der Lubbe's zijn eiken rijker zijn. Maar wat voor een teleurstelling? Zijn eenige levens hoop zou met dezen slag den bodem zijn ingeslagen. Maar als hij nu eens heden avond naar Annette's vader ging en dezen de volle waarheid open hartig mededeelde. Misschien was het mogelijk, dat dan de verloving tenminste werd uitgesteld, want er lag voor Fes tenrath ie'.s pijnlijks in, dat de geliefde van zijn hart met een anderen man de ringen zou wis selen, dat haar naam als toekom stige bruid genoemd zou worden, naast den naam van een ander. Had de verloving soms vandaag al plaats Zeer waarschijnlijk, het was immers vandaag de verjaardag van haar vader.... Het was den kalmen, ernstigen vastberaden man alsof hij door de koorts was aangetast. Hij kon hel op zijn kamer niet langer volhouden..., Het was donker geworden. Hij sloeg zijn wijde mantel om, stak zijn pistolen bij zich en verliet het vertrek. Vliet zag hij niet, wel echter diens knecht. Hoe laat sluiten jullie? Gewoonlijk tien uur meneer, maar u weet wel, als er gasten zijn of komen, wordt hel later. Vandaag zijn er eenige boeren uit Meersen en Beek aangekomen. Die blijven gewoonlijk lang. VVordi veivulgd.

Peel en Maas | 1933 | | pagina 5