Tweede Blad vam „PEEL El MAAS9®
Kerkelijke oudheden
te Venray.
FEUILLETON
De Armeniërs
Beter fruit.
Land- en Tuinbouw.
Schoonmaak
Leert zwemmen.
Zaterdag 19 Maart 1932
Drie en vijftigste Jaargang No. 12
Door A. F. VAN BEURDÉN.
V.
Indertijd heeft de kunstzinnige
pastoor, wijlen Pascal Schmeltz al
een vrij diepgaande beschrijving van
de kerk en de meubileering van
Venray's kerk geleverd. Hij zag in
haar het groote monument der
middeleeuwen van Rooy, tot stand
gekomen door het groote opofferings
vermogen en den geloofszin van het
geheele dorp. Ik wees hier ook op
en beschreef de kerk in mijne Be
schrijvingen van Venray in 1925
uitgegeven en wijdde daaraan de
blz. 7—12 en voegde er een platte
grond aan toe.
Om het massale, het overweldigen
de dezer dorpskerk, die dwars in
den alleroudsten heerweg is gaan
staan, moet men bedenken, dat het
middenschip het hoogste is van alle
Limburgsche kerken, dat ze nog 2
meter hooger is dan de St. Servaas
en slechts 4 meter lager dan de Sint
Jan van 's Hertogenbosch.
Ze komt veel overeen met de
groote kerk van Kevelaer. Kevelaer-
lengte is 220 Rijnl. voet, Venray-
lengte is 217i/2 Rijnl. voet is 63.5 M.
Kevelaer-hocgte is 72 Rijnl. voet,
Venray-hoogte 81 Rijnl. voet is 24.5
Meter. De kerk van Venray telt 51
vensters, door 21 hooge ramen valt
het licht in de kerk.
De toren is 72 meter hoog. hij is
onder 12 meter in het vierkant en in
vier. telkens slanker wordende ver
diepingen opgaande. Een traptoren
van 47 meter loopt aan den Noord
oostkant omhoog. Bovenop staan
vier hoektorentjes. Hij telt 183 trap
treden en is in 1401 gebouwd. Dit
jaartal was vroeger goed te zien op
een ouden zandsteen, acht meter
boven den grond aan de zuidzijde
van den toren.
Op den steen stond
„In 't jaer veertyen hondert en één
is geleet den eersten steen."
Deze gedenksteenen vindt men te
Grubbenvorst, te Lottum, te Blitters-
wijck en elders in dien vorm. Zou
het niet goed zijn, om ter herinnering
voor de na ons komenden, het
opschrift te restaureeren, de kosten
zijn gering.
Over het gezicht in de kerk schreef
ik in meergemelde beschrijving blz. 11.
„Wanneer men in de kerk bij den
toren gaat staan, zoodat men het
geheel doorzien kan, dan bemerkt
men eerst recht, hoe prachtig lengte,
breedte en hoogte samenwerken om
een majestueus geheel te vormen.
Het omhoog doen schieten der
kolommen en schalken tot ze voor
overbuigend een sierlijk gewelf vor
men, getuigt van stouten durf van
den onbekenden bouwmeester. Hij
was meester in zijn vak en leverde
ook meesterwerk. De bouw van het
geheel is door het oorlogrumoer,
door andere ongelukkige omstandig
heden vertraagd en ruïoeus geworden,
zooals men in 1462 boekte.
Wij zullen nu de merkwaardig
heden der kerk nader beschouwen.
Allereerst moeten wij er op wijzen,
dat door onkunde, onverschilligheid
der beheerders soms prachtige zaken
weggeraakt zijn tegen luttel gelds.
Het altaar van O.L. Vrouw in de
15e eeuw gesticht door de familie
Versleijen met 22 groepen en 126
figuren, werd in 1844 voor 2500
francs verkocht. Nu staat het pracht
stuk in de hoofdkerk van Tongeren.
Id twee werelddeelen
34
De PJacers.
Zoo heeten de goudvelden in dit
heerlijke land.
De eersten lagen langs de San
Sacramento, den eigenlijken stroom
van Californië.
Het is een prachtige bergstroom,
die goudstroom.
Want hij is rijker dan de Pac-
tolus der oude Grieken, die goud
korreltjes rolde in zijn golven
Goudlagen zijn er verborgen in
zijn oevers.
De stroom met gulden oevers,
werd hij genoemd in den goudtijd.
Hij is de stroom in dat Paradijs,
maar geluk en zegen heeft hij
niet gebracht.
Zoolang hij de stroom der wil
dernissen was en de roodhuiden
in hun slanke kano's zijn heldere
wateren bevoeren zoolang als
de Missionarissen het kruis plan-
lend, den vrede en de beschaving
brachten in deze heerlijke streken,
kon hel een Paradijs genoemd
worden, maar toen de gods
diensthaat den priester en den
monnik verdreef, en de goud
dorst de menschen hierheen
zweepte hield het Paradijs op
In 1835 was al een dergelijk altaar
verkochthet was gewijd aan St.
Peter en wat kleiner dan dat van
O. L. Vrouw, dit is naar het Rijks
museum te Brussel verhuisd. Iu 1894
en 1895 werden de laatste vijf, zegge
vijf renaissance altaren voor afbraak
verkocht. Ook is het groote Sacra
mentshuisje in 't koor gesloopt (12,5
Meter hoog) in 1516 door Meester
Willem, den beeldsnijder van Wezel,
gemaakt, in 1802 afgebroken en
publiek verkocht. Van het Sacra
mentshuisje is in den koormuur nog
een sacrariumnis te zien.
Zoo hebben onkunde hier gehuisd,
maar er is gelukkig nog veel over
gebleven.
Onder den toren zien wij den 3.46
bij 1.83 gcooten hardsteenen grafzerk
van Pastoor de Tovanime of Van
der Gaet, in 1493 overleden, met
koperen gegraveerde midden en boek
platen van de embleven der evange
listen, engel, gevleugelde stier, arend
en leeuw. De gravure is bijna weg
gesleten en onleesbaar. De steen lag
voor 1844 in de kerk, werd toen
onder den toren gelegd.
De beschildering der Kerk was
eerst onder de kalk verdwenen toen
hier en daar door vocht of afblatten
te veel reparatie kwam, witte men
den ouden tijd de beschilderingen
onder. Maar in 1874 drong het be
wustzijn door, dat men de oude
polichromie dei gewelven, wijd-
rankend loof en bloemenwerk met
tal van heilige en historische figuren
in het koor toch moest ontdoen van
de kalklaag en herstellen.
Een schilder uit Venray, Louis
Custers, die te Oirlo het leven liet
in de kerk, door een val van den
steiger en de begaafde koster Karei
Hubert Vermeulen en Prof. Pothast
hebben dit werk ondernomen en tot
een goed einde gebracht.
Wordt vervolgd.
een volk van martelaren
3 Millioen Armeniërs in 1914'.
thans 100 a 150.000.
Pater Cyrillus van Erzeroem schrijft
in de Kath. Missiën o.a.
Het Armenische volk in Klein
Azië is eeuwen lang door de Turken
gruwelijk vervolgd.
De Apostelen Judas, Thaddeus
en Bartholomeus hebben reeds 't
Geloof aan de Armeniërs verkondigd.
Armenië is 't eerste land in de
geschiedenis waar de Christelijke
godsdienst als staatsgodsdienst werd
erkend.
De Armeniërs waren de beste en
rijkste handelslui van 't Turksche
Rijk. Het grondig kennen der Turk
sche taal was monopolie der Ar
meniërs. Voor den wereldoorlog
was de boek- en tijdschriftenmarkt
grootendeels in hun handen. Ouder
hen bevonden zich de bekendste ad-
vokaten en geneesheeren en zij be
zetten zelfs de hoogste regeerings-
plaatsen.
Twee der laatste ministers van
het oude Turkije waren Armeniërs.
Dat alles ontstak den nijd en ijver
zucht der Mahomedanen.
De oorlog bracht de Turken een
geschikte gelegenheid, om wraak te
nemen op hun doodsvijand, den Ar
meniër. Die in staat waren de wa
penen te dragen, werden naar 't
front gezonden. De ouderen van
dagen en de knapen, alsook de
vrouwen, moesten voor den Staat
werk verrichten, zooals steenen sjou
wen en straten aanleggen. Toen
kwam 't verbanningsdecreet. Binnen
24 uur moesten allen hun woonplaats
verlaten zonder iets mee te nemen.
Door een besluit van de Turksche
een paradijs te zijn en werd het
een ware hel, waar alle harts
tochten op de vreeselijkste wijze
heerschten met looden of bloed -
druipenden scepter, waar de
zonde van eiken aard gebood als
koningin in het rijk van nacht en
ellende.
En toch dat alles bracht het
goud ter weeg, dat alles voerde
het mee in zijn vergiftigden stroom.
Van dat alles wist echter Mr.
Dorrens niets. Alleen was hem
bekend, dat er een stem gegaan
was door het land der prairiën en
door het geheele land van den
ondergang der zon.
Goud en veel goud is er te vinden
op de boorden van den stroom van
Californië, goud voor het scheppen.
Niet dan ongaarne zagen de
roodhuiden de blanken toestroo-
men naar hun land, bet land van
hun jacht en visscherijgronden.
Hier hadden zij geheerscht, al
leen en onafhankelijk, hier waren
zij de koningen op rossen snel
als de wind, zoo vlogen zij door
deze gezegende oorden. Hier, ja
zelfs met de Missionarissen kon
den zij hel vinden, - het waren
mannen, die vaders die nooit iels
wilden, tot hun nadeel, die altijd
in eendracht met hen wilden le
ven en hun rechten eerbiedigden.
Enkelen zelfs der wilde stam
men, in den beginne en langzaam
meer en meer, namen de leer des
kruises aan en vestigden zich bij
hun priester en vormden de eer-
regeering werden 12 bloeiende dio
cesen met één slag vernietigd.
Duizenden Christenen werden le
vend begraven of op andere manier
gemarteld. Meer dan 300 priesters
stierven onder smarten en kwellin
gen, die niet, tenzij in de annalen
der Catacomben-kerk te lezen zijn.
Ik zelf heb een broeder, die pries
ter was. Levend werd hem de huid
afgetrokken en slechts daarom, wijl
een Turk hem beloerd had, terwijl
hij zijn volk biecht hoorde, wat on
der doodstraf verboden was. Zelfs
mijn 70 jarige vader werd niet ont
zien door de woede der Turken.
Hij vond met 30 mijner familie
leden na harde mishandeling den
dood.
Voor de overlevenden begon de
lange, zwere kruisweg, die nu nog,
na 15 jaar, voortduurt.
Verbannen uit zijn land, moet dit
energieke volk in de wereld rond
dwalen, moet het onder vreemden
zijn leven slij'en, moet het tevreden
zijn met de karige kost, die 't met
moeite verdient. Velen sterven voor
hun tijd en met angstwekkende
snelheid grijpt de sleepende ziekte,
de tuberculose, het heele volk aan.
Door hun overheerschers, de Tur
ken, haast uitgemoord, deed 't Ar-
meensche volk een beroep op den
Volkenbond. De jalousie van de
„groote" mogendheden belette een
ingrijpen en de Turk had vrij spel
met een weerloos Christen volk.
In 1914 waren er in Klein-Azië
ruim 3 millioen Armeniërs; heden zijn
er nog maar 100 a 150000.
Anderhalf millioen zijn gedood, de
overigen zijn naar alle kanten ver
strooid.
God geve, dat dit zoo verdrukte
volk eindelijk de vrijheid herkrijge
Bissch. Missiecomité.
De Heer J. H. Delhoofen uit Heel
schrijft in de Nieuwe Koerier
Het vorig jaar heeft de Tuinbouw-
consulent van Zeeland een studiereis
gemaakt naar Amerika, om zich daar
van de fruitteelt op de hoogte te
stellen.
De reden hiertoe was het feit, dat
in ons land hoe langer hoe meer
buitenlandsch fruit, speciaal Ameri-
kaansch, door het publiek wordt ge
kocht.
Wie eens een blik slaat in de
fruitwinkels, wordt getroffen door
de buitengewoon gave vrachten met
prachtige roode kleur, die in doel
matige verpakking u tegenlachen en
tot koopen uitnoodigen. Dat is
Amerikaansch fruit.
Al wordt in ons land heel wat
fruit geteeld, al gaat zelfs een groot
deel naar Duitschland, toch geeft
het koopend publiek de voorkeur
aan het Amerikaansche. Het is zelfs
voorgekomen, dat op een veiling te
Rotterdam voor meer dan een mil
lioen gulden Amerikaansch fruit werd
verhandeld.
Over den smaak valt niet te twis
ten. zegt het spreekwoord. En toch
is het waar, dat de smaak van het
Nederlaodscb fruic best kan concur-
reeren tegen het van elders inge
voerde.
Wat is dan toch de reden, dat
men vaak de voorkeur geeft aan het
buitenlandsche?
Doodeenvoudig, omdat de Ameri
kaan veel meer zorg besteedt aan
zijn fruit. Er wordt een intense
voorlichting gegeven, die steunt op
wetenschappelijk onderzoek, er wordt
niets nagelaten, om door voortduren
de bespuiting tot wering van ziekten
en vreterij eerste klas fruit te ver
krijgen. De oogst en verwerking is
ste christendorpen.
Maar toen, toen de roem en
de roep van Californië in het
goud bestond, trokken ze weg van
de oevers van den heiligen 3troom
naar de bergen.
Zij alleen kende de wegen door
de wildernissen, zij duldden nie
mand in hun jacht- of visch gron
den. Maar'om wild of visch was
het de nieuw aangekomene niet
te doen.
Om goud en goud alleen en
goud altijd.
Aan de San Sacramento die
uren ver stroomopwaarts voor
groote vaartuigen bevaarbaar is,
werd het levendiger met den dag.
Alle gelukzoekers stormden er
naar toe.
Het gouddelven begon bij de
monding in de baai van San
Francisco.
En zoo daalde Meester Dorrens
van de hoogte af naar de oevers
van den stroom.
Maar hij wist niet wat aan te
vangen met zijn paard.
Het trouwe dier, hij had het
zoo lief gekregen in de korte da
gen dat zij samen waren geweest
zijn uitstekende eigenschappen
had hij op prijs gesteld.
Hij hoopte eer dat hij de rivier
bereikte, op zijn weg de een of
andere hoeve, haciënda bij de
Mexicanen Farm heetten ze de
Amerikanen, te ontmoeten en
zich onder voerdeelige voorwaar
den er van te ontdoen tot later
voor een groot deel in handen van
coöperatieve pakstations, die sor-
teeren en verpakken onder algemeen
geldende standaards, waardoor het
Amerikaansche fruit als een algemeen
standaardproduct aan de markt ver
schijnt. Die sorteering wordt zoo
zorgvuldig uitgevoerd, dat er voor
het buitenland zelfs vruchten worden
uitgeschoond, die hier nog als een
eerste klas product konden gelden.
Hoe staat het in Limburg met de
verzorging van het fruit
Dat laat in 't algemeen nog veel
te wenschen over.
Als men hoort, dat op de Lim
burgsche veilingen het geval zich
voordoet, dat fruit in zakken wordt
aangevoerd, waar de knecht nog
liefst met zijn met spijkers beslagen
schoenen overheen loopt, dan be
grijpt men, dat daar nog iets aan
hapert.
Als men verneemt, dat aangevoerde
vruchten onder in de mand slechter
zijn dan de bovenste laag, dan is
het duidelijk, dat dit een uitstekend
middel is, om het vertrouwen van
den kooper zoodanig te schokken,
dat hij zijn prijs baseert op slechte
waar.
Als het feit zich voordoet, dat
van een aangevoerde partij aan de
veiling nauwelijks een vijfde gedeelte
tot eerste klas product kan worden
gepromoveerd, dan is dat een bewijs
dat er aan de behandeling van de
boomen nog heel wat mankeert.
De veilingsbesturen hebben in hun
strijd tegen slechte verpakking reeds
in zooverre succes, dat de zakken
hoe langer hoe meer van het tooneel
gaan verdwijnen, om plaats te maken
voor kratten en kisten.
Aan de veiling worden op bepaalde
dagen blokveilingen gehouden, waar
een groote massa van eenzelfde soort
fruit wordt aangevoerd en dan ook
de groote koopers trekt, die alleen
groote partijen koopen en daarvoor
een flinken prijs willen besteden.
De veiling stelt de telers in de
gelegenheid om het fruit ongesorteerd
aan te voeren, waar het door gerouti
neerde personen wordt gesorteerd en
verpakt.
Onze volijverige Tuinbouwconsu-
lent wordt niet moede, de telers door
woord en geschrift den goeden weg
te wijzen.
Er wordt dus door de voorman
nen in de fruitteelt met raad en daad
in de goede richting gestuurd. Laten
nu de fruittelers ook hun noodzake
lijke medewerking verleenen, om
goede gave vruchten van een gewild
soort aan te voeren.
Wat heeft de fruitteler in dit op
zicht te deen
In de eerste plaats heeft men te
zorgen voor een goede kwaliteit, die
door een doelmatige bemesting ook
een flinke opbrengst geven kan.
Elk jaar moeten de boomen ge
snoeid worden. Waar dit geregeld
gebeurt, daar hoeft er niet veel hout
uit en behoudt men gemakkelijk den
gewenschten vorm. Zonder snoei
groeit alles dooreen en kan de zonne
warmte niet tot de vruchten door
dringen.
In den winter worden de boomen
bespoten met vruchtboomcarbolineum
ter sterkte van 7i/2 tot 10 pCt., ter
bestrijding van bladluis, bloedluis,
schildluis, kanker, wintervlinder en
mossen. Daar is het nu nog de tijd
voor.
Als de knoppen beginnen te wer
ken, maar vóór dat ze open zijn,
wordt b2spoten met Californische
pap van 7 pet. of met Bordeauxsche
pap van 2 pet., ter bestrijding van
de schurft. Als de jonge vruchten
reeds gezet zijn, bespuite men met
2i'2 pet. Californische pap.
Tegen rupsen vreterij in den zomer
worden de boomen bespoten met
Parijsch groen, een zeer sterk maag
zoo mogelijk
En dat lukte hem.
Gedeeltelijk onder het lommer
verscholen dopr vruchtboomen
van alle zijden omringd, lag daar
op de helling van den berg een
bezitting die iedereen moest doen
stil staan, zoo goed onderhouden
was ze, zoo vruchtbaar en zoo
welig stond alles in tuinen en
boomgaarden.
Zelfs was een zijde van de wo
ning met wijnstokken beplant
die hun ranken met purperen
trossen rijk beladen, tot op het
dak hadden geworpen.
Maar het scheen wel het eigen
dom van Robison Crusoë te zijn,
zoo vast, zoo sterk, en zoo ineen-
gesloten waren heggen en schut
tingen.
Meester Dorrens moest een
heelen omweg maken om den
ingang te vinden en niet dan na
lang kloppen en roepen werd hij
eerst gewaar, dat er leven in huis
was.
Groote wolfshonden blaften en
gingen als bezetenen te werk, aan
hun kettingen. Het leek een
vesting.
Boven, hetgeen hij voor den
ingang hield, was een gebouwtje
opgericht, dat hij voor een duiven
til of zooiels aanzag, en dat met
kurieuse openingen was voorzien.
Zou dat voor het mooie uitzicht
zijn, dacht hij, toen opeens een
houten slagvenstertje open ging.
en een stem vroeg wat hij wilde,
gif, ook gevaarlijk voor den mensch,
als men niet de noodige voorzichtig
heid in acht neemt. Men neemt hier
voor 1 ons op 100 liter water, dus
0.1 pet. en voegt er wat kalkwater
bij, om te zien, waar gespoten is.
Na deze bespuiting dient het vee
een paar weken uit den boomgaard
te blijven, of wel eerder na een flinke
regenbui.
Om gaaf fruit te verkrijgen is be
spuiting noodzakelijk.
Er zijn spuiten met handbeweging
en die men tevoren op druk kan
oppompen. Ze kosten F 50 met een
inhoud van ruim 20 liter. Het komt
me voor, dat men hiermee voor
hoogstammen niet voldoende resul
taten bereikt. Het verdient daarom
overweging door coöperatieve samen
werking een grootere machine aan
te schaffen. Een tonspuit met hand
kracht, inhoud 170 liter, kost f 40.
Motorsproeimachines zijn nogal duur
en kosten 700 tot 1000 gulden.
Zwavelzure ammoniak
Nu deze meststof dit jaar aan
merkelijk goedkooper is dan de
andere stikstofmeststoffen, zal er
zeker een meerder gebruik van ge
maakt worden.
Willen we echter hiermede een
goed resultaat bereiken, dan zullen
we op enkele zaken moeten letten.
Voor aardappelen is ammoniak de
beste stikstof-meststof. Zonder stal
mest geven we hier tot 4 Kg. per
are. Met stalmest kan deze gift
aanmerkelijk verminderd worden, al
naar de meer of mindere hoeveel
heid, die wij hiervan aanwenden.
't Geruigd zijn van aardappelen
wordt er nog wel eens door in de
hand gewerkt.
Ook op grasland werkt zwavel
zure ammoniak uitstekend. Natuur
lijk moet deze aangevuld worden
met een slak- en kalibemesting en
ook nog met kalk.
Slakkenmeel is nogal goedkoop,
maar kali is op prijs gebleven.
Daardoor zullen sommigen zich kun
nen laten verleiden geen of weinig
kali te geven. Dit is met een ruimere
gift van slak of ammoniak niet goed
te maken. Ja, we loopen op die
manier groote kans, dat een deel
van deze meststoffen niet tot waarde
komt.
Zorgen we daarom; dat onze ge'
wassen voldoende voedingstoffen in
den grond vinden, niet alleen de
stikstof en fosfor, maar ook vol
doende kali-ammoniak voor onze
granen, tarwe, haver, gerst, rogge
kan goed zijn, maar hier en daar
ook slechte resultaten geven.
We kennen perceelen, waar de
granen geregeld geelachtig worden
en zelfs pleksgewijze afsterven. Dit
kan een gevolg zijn van de zure
ziekte, een bodemziekte, die ook op
onze hooge zandgronden nog vaak
voorkomt. Met ammoniak maken
we hier de kwaal nog erger.
Hebben we nu zulk een gewas
en willen we dan toch ammoniak
gebruiken, dan moeten we eerst
stoffijne kalk uitstrooien over het
gewas, als dit goed droog is. Dan
inwerken met schoffelwerktuig of eg
en na een paar dagen ammoniak
uitstrooien.
Ook nu weer er aan denken, dat
dit gebeurt over een droog gewas.
Ammoniak mag op den grond niet
met kalk in aanraking komen. We
wachten dus totdat deze dóór de
grondbewerking en 't weer is weg
gezakt.
Ook met kalkhoudende meststof
fen, zooals slakkemeel en mergel
mag deze meststof niet vermengd
worden.
Hij had niet eens gezien, dat
van terzijde zijn komen was be
spied en dat men hem en zijn
paard van boven tot onder had
opgenomen.
Goede vriend gaf hij ten
antwoord.
Wat wilt ge? hernam de
stem.
Mijn paard verkoopen, of
ruilen of leenen.
Verkoopen, ruilen of leenen
gaf de slem weer.
Ja maar maak open, ik
kan toch met geen onzichtbaren
geest onderhandelen.
Maar op een zichtbaren geest
kan men schieten.
En ik kan toch niet ie paard
tegen uw duiventil oprennen.
Dat zou ik wel eens willen
zien. Een aardig opritje zou dat
zijn, gij zoudt het achterste
voren op den grond terecht komen
ha ha 1
Neen, neen lachte het tegen,
het onderste boven, meent ge, hal
ha
Maak toch open, dat ik
tenminste een gezicht ziever
makelijke geschiedenis hihi
Wij zullen nog aan het zin
gen komen, als dat nog lang
duurt! hi hi
Hu! hu! waar komt u van
daan
Uit de bosschen, hoe 1 hoe
Nu, daar zijn hoe! hoes!
genoegvalt makkelijk te raden
ik zou eens willen zien, hoe
Bij onze granen moeten we er
verder aan denken, dat tarwe meer
stikstof vraagt dan haver, gerst of
rogge, 't Onvoldoende korrel zetten
kan een gevolg zijn van te weinig
stikstof. Voor tarwe geven we tot
2i/2—35 Kg. per are zonder stalmest
of gier.
Bij bieten en stekruben zullen we
een groot deel van de stikstof weer
kunnen geven als zwavelzure am
moniak. Wel zullen we hier dan de
kalkbemesting, die we hierbij in den
regel toch geven, dan een paar
honderd kilo hooger moeten opvoe
ren. Om in 't begin den groei van
deze gewassen wat te forceeren, zal
een weinig chili of kalksalpeter bij
't zaaien toch goed zijn.
Bij een stalmestgift, die we in de
eerste plaats voor deze gewassen
zullen bestemmen, kunnen we geven
tot 5 K.g. per are.
Verder is de zwavelzure ammo
niak, aangevuld mei. slak, kalizout
en kalk voor onze boomgaarden een
puike bemesting. Deze vraagt veel
stikstof. Als de boomen hun volle
ontwikkeling hebben, dat is op een
leeftijd van twintig jaar, soms wat
later, kunnen we hier geven tot 6
Kg. per are.
Laten we echter bij 't gebruik
van deze meststof er voldoende aan
denken, dat een hooger opvoeren
van deze bemesting geen voldoende
resultaat geeft, als hiermede niet
gepaard gaat een verhooging van
de fosfor- en kalibemesting. J. W.
lagesaalsn tfilsiitllngea.
Help bijtijds!
Wacht niet, tot gij te bed moet
blijven door scherpe of voortdurende
pijnen in den rug, waterzuchtige
zwellingen der ledematen of onder
de oogen, rheumatische pijnen, on
natuurlijk uitzicht der urine, pijnlijke
loozing of voortdurende aandrang
tot loozing.
Begin onmiddellijk bij de eerste
kenteekenen met het gebruik van
Foster's Rugpijn Pillen. Want zoo
lang de in de lendenen gelegen
organen door verzwakking niet de
vergiftige onzuiverheden uit het
bloed filtreeren en verder uit het
lichaam verwijderen, kunt gij niet
gezond worden.
Foster's Rugpijn Pillen werken
rechtstreeks op deze verzwakte
organen, heelen en versterken deze,
en verschaffen zoodoende behoorlijk
gezuiverd, rijk en gezond bloed aan
alle deelen van het lichaam. En dan
bestaat geen verder gevaar voor
rheumatiek, waterzucht, ischias, rug
pijn, spit en gruis.
Bij alle drogisten enz. a f 1.75
per flacon. 29
geeft menige huisvrouw en dienst
bode ruwe en roode werkhanden.
Deze worden wederom spoedig
gaaf, zacht en blank door Puroi
Het Centraal Bestuur van de Ned.
Centr. Reddingsbrigade heeft een
adres verzonden aan den Minister
van Onderwijs, K. en W. waarin er
op gewezen wordt, dat in tien jaren
tijd, v»n 1920—1930 in Nederland
bijna 7000 personen den dood von
den door een onvrijwilligen val in
het water en dat jaarlijks gemiddeld
685 menschenlevens door verdrin
king verloren gaan.
Daar een groot aantal van deze
slachtoffers niet ouder zijn dan 19
jaar, verzoekt adressant een grondig
gij anders dan door bosschen
komen zoudt aan de deur hier
Deur! deur waar is die deur
hier Ik geloof dat er volstrekt
geen deur is!
Dit heele gesprek werd in een
mengelmoes van woorden gevoerd,
een waar gehakt van verschillen
de talen.
Er zat iets koddigs in het ver
borgen verblijven van den eer.en
spreker, die dan eens van voren,
dan rechts, dan links door de
openingen scheen te spreken.
Iets Jan Kiaasjesachtigs.
Gij leeft op palen, schijnt
het, zooals de inboorlingen der
kust.
Maar het wemelt van kwaad
volk hier en dan zijn de palen
goed en gewenscht daar onder
komt wat te samen en het is om
bang te worden.
Tot in het duivenhok.
Ja tot in het duivenhok,
daar men wel valken in zou kun
nen zetten.
Maak open ik bid u,
ik wilde voor den avond nog naar
den slroom.
Het heeft geen haast, geen
haast, en toen bromde de stem
iets van den hals afsnijden,
ophangen den nek omdraaien
en dergelijke aardige operatien
meer. En terwijl Meester Dorrens
aandachtig luisterde aan het
duivenhok, zooals hij dat noemde,
opende zich in de schuliing
een raampje, dat hij tot nu toe
nog niet bemerkt had, en een
allerkoddigste figuur werd zicht-
baar. Wordt vervolgd.