Tweed© Blad vara, „PBBIj 11 MAAS
Grootvader
en kleinzoon.
Uit VenrayJ8
Archieveii
ff
FEÜILLËTON
voor wol onmisbaar
Even nadenken.
Openbare vergadering
Raad van Wanssum
ZATERDAG 21 DECEMBER 1929
Vijftigste Jaargaag No. 51
door A. F. VAN BEURDEN.
Studiebeurs.
In Venray beslaat, als in vele
andere plaatsen, een studiebeurs
van Ooch, waarover wij een en
ander zullen laten volgen.
Den lOden Februari 1625
maakte Joannes van Ooch, pas
toor van Afferden zijn testament
Hij begeerde begraven te wor
den in de kerk van liet Klooster
der Ursulinen te Venray; hei
kreeg 300 guldens ioegtlegd en
bedacht zijne zuster Dericksken.
De executeurs zullen op zijn
graf doen leggen een steen,
met naam en datum.
De zu;ters kregen een 2i ver n
drinkbeker; het klooster te Oos-
trum 100 gld.; de kerk te Ven
ray 50 gldde k rk te Afferden
wordt al de schuld, die zij aan
mij heeft, geschonken; de kapel
van Heukelom krijgt f 50 en
een klein missaal; het altaar van
St. Fabianus en Sebastianus 25
gld.; de zuster Belkens te Maas
tricht 25 gld.; aan mijn zuster
Neeskens kinderen in Holland
100gld; aanjenneken Anthonis'
van Ooch's dochter 50 gld,;
nog aan de verdere familieleden
verschillende legaten.
Nu sticht hij nog ter eere
Gods en de H. Katholieke Kerk
een beurs, en geeft daarvoor
een weide, genaamd „de Pol-
acker" te Heijen, gekocht van
Oerard Rutten en Marie.
Uit de inkomsten zullen stu-
deerer
le. de naaste bloedverwanten
van vaders- en moederszijde;
2e. bij gebrek aan deze iemand
uit Venray, Afferden of Heijen
tot zijn 25e jaar.
Ook zal het Convent te Ven
ray eiken Vrijdag zingen den
lofzang tenebrae factae en krijgt
daarvoor 100 gld. in eens.
Hij stelt als executeurs Joan
nes Verheijen, pastoor in Well
en Oossen van Ooch, zijn neef.
De stichting is later door
Notaris Reijnders te Venray, op
19 Juli 1851, door de eerzame
Joanna Deckers, bloedverwante,
vermeerderd waartoe zij nog
een perceel weiland schonk, de
Raatskampen te Heijen bij den
Polakker gelegen, groot 1.05.20
H.A., voor de bovengestichfe
beurs voor de studie van pries
ters.
hiervan werden executeurs de
Burgemeeester en de Pastoor
van Venray, onder toezicht van
den Bisschop en Deken.
Daarop kunnen studeerem
le. bloedverwanten;
2e. inboorlingen var. Venray.
Afferden en Heijen. Zij moeten
reeds 16 jaar zijn en nog geen
25 en geen genoegzame mid
delen hebben om priester te
worden.
Deze stichting werd goedge-
(Treffend historisch-romantisch
verhaal uit de tijden van de
Katholieken-vervolging in Enge
land onder koningin Elizabeth).
Vrij naar het Duitsch door B.B.
19
De bisschop Irachtte nu op een
andere manier den wil van den
knaap te buigen, want dat de
knaap tot afval moest gebracht
worden, stond nu vaster dan ooit.
Hij vertoefde toen ter tijd met
een schitterend gevolg op een
katholiek edelgoed, niet ver van
Chorley. ten noorden van Wilgan,
dat aan de schatkist of liever
gezegd aan de commissarissen
was vervallen, omdat de katho
lieke bezitters van vroeger de
enorm groote geldboeten niet meer
konden betalen.
Bisschop Chatterton bracht nu
den knaap daarheen en behandelde
hem als zijn eigen schildknaap.
John droeg nu fluweel en zijde,
at mee aan de rijke tafel der
anglicaansche prelaten en werd
van dien tijd af met alle mogelij
ke eer overladen. Meermalen
Normaalondergoed, kousen, handschoenen
enz. enz., wascht men in lauwwarm Persilsop.
Luchtig heen en weer slaan en naspoelen
in lauwwarm water. Zoo wordt deze wasch
op de beste manier gereinigd. Gekleurde
wol wascht men koud! Wol niet wringen,
maar uitdrukken! Ter opfrissching van
de kleuren doet men in het spoelwater
een scheut blanke azijn. Men legt het wollen
goed op een schoone witte doek te drogen.
I Lenig Importeur E. Ostermann Co's Handel Mij.. Amsterdai
Persil
keurd bij Kon. besluit van 27
Dec. 1851.
V/ie daarop recht meent te
hebben, dient zich te juisterfijd
als de beurs openkomf, lof de
de heeren begevers le wenden,
om in aanmerking te kunnen
komen.
In vroeger tijden werden veel
van die vrome stichtingen ge
maakt, waardoor den weg o.ok
voor minder vermogenden ge-
eftend werd.
1.
Ja... zoo gaat het!
Ge weet, dat de Fransche Kerk-
vervolger Combes burgemeester ge
weest is te Pons.
Niet lang geleden werd er onder
veel misbaar 'n standbeeld voor hem
onthuld.
Zoo eert de wereld de... Kerk-
vervolgers.
Maar dié Menheer Combes was
'n vreemde menheer.
Hij stelde puMiek zich aan als
geweldig anti-clericaal, maar had toch
met z'n vrouw afgesproken, dat ze
als de nood aan den man kwam
voor mekaar 'n priester zouden ont
bieden, (Uit Peuple de France Dec.
1928).
Dat was de afspraak
Maar WIE kwam er tegen op-
toen Mevr. Combes ernstig ziek was?
Ge zoudt het niet geraden hebben...
maar... dat was... de dochter!
Ze viel tegen Papa uit en 't zou
NIET gebeuren. Ge hebt me opge
voed in haat jegens priesters en jegens
het geloof... en nu zoudt ge voor
Mama zoo'n priester laten halen?
't Zal niet gebeuren.
En... 't gebeurde niet.
Ja.zoo gaat het Wat ge zaait...
oogst ge!
2.
Manier om een kind slecht
op te voeden.
1. Begin met aan het kind te
geven al wat het vraagt.
2. Spreek in zijne tegenwoordig
heid van zijne weergalooze hoedanig
heden.
3. Zeg in zijn gezelschap, dat het
u onmogelijk is het te bestraffen.
4. Weest het niet eens, vader en
moeder, in zijne aanwezigheid, wat
het kind betreft.
5. Laat het gelooven dat zijn
vader slechts een dwingeland is, die
niet anders weet te doen dan het te
bestraffen.
6. Dat de vader de moeder be-
kijve, terwijl het kind aanwezig is.
7. Ga niet na, wanneer het kind
verzocht men hem voordegasten
te zingen, dan prezen alle aan
wezigen zijn glasheldere stem
om het hardst en iedereen be
treurde het, dat hij zijn stem niet
wilde laten hooren in de angli
caansche kerk en dat hij maar
steeds gehecht bleef aan dit oude
schijnheilige papistisch bijgeloof.
Maar Chatterton verontschuldigde
hem dan altijd met de woorden
dat komt van zijne opvoeding,
welke hij van zijn Oom, dien
Mispaap, en van zijne moeder, de
zuster van dien fanatieken Allen,
ontvangen heeft. Langzamerhand
zal die raadselachtige duisternis
in hem wel gaan wijken voor het
ware licht van hel Evangelie.
Inderdaad was de verleiding
op dit rijke, deftige landgoed
onder de verlokkende uitwendig
zedelijke strenge omgeving voor
John veel verlokkender dan de
gevangenis van Preston of de
ruwe behandeling te Manchester.
Maar de Engel des Heeren waak
te over de onschuld van den
onschuldigen knaap en zorgde
ervoor, dat de giftige adem van
de slang die reine lelie niet be
vlekte. Gelukkig werd hij tot zijn
grooten troost meermalen in die
zware strijd versterkt door een
briefje van zijn lieve moeder, het
welk een dienaar van den bisschop
hem heimelijk ter hand stelde.
Die briefjes las en herlas hij,
en bewaarde ze als een amulette
op zijn borst dan vergat hij
weer alle bekoring en verleiding'
gcoot geworden is, met welke vrien
den het verkeert.
8. Laat het kind zeggen al wat
het wil.
9. Laat het buiten elk toezicht
terwijl het zich vermaakt.
10. Win geld voor het kind,
zonder het goede beginselen in te
boezemen, en geef het geld in de
handen.
11Bestraf het voor een nietige
zaak en lach met zijne ondeugden,
12. Indien zijne meesters in de
school het willen doen zwichten,
treed dan op tegen hen en voor het
kind.
Waarom hp do betrekking kreeg.
Een handelshuis zocht een bekwame
klerk, waarvcor zich o a. een jongen
van 16 jaar aanmeldde. Een beambte
die hem in de spreekkamer ziet,
schudt meewarig het hoofd en zegt:
„Je hebt weinig kans. Twee-en-vijftig
liefhebbers zijn al ingeschreven. Enfin,
je kunt 't probeeren."
De jongeman wordt binnengelaten
en de patroon onderhoudt zich met
hem op heel vriendschappelijke wijze,
ondervraagt hem over alles en nog
wat en haalt ten slotte een pakje
sigaretten voor den dug, waarvan
hij er zelf eerst een neemt en aan
steekt, om ze dan aan den jongen te
presenteeren.
Kom, steek eens op, zegt hij.
Dank u, ik rook niet.
Rook je niet Wel, wees toch
wijzer! Een flinke jongen moet roo-
ken.
Ik dank u zeer. Ik heb nooit
gerookt en ben van plan daarbij te
blijven.
De patroon reikt hem de hand en
zegt
Ik neem je aan, hoor. Je bent
de 53e sollicitant, maar de eerste die
voor een sigaret bedankt. Je komt
in mijn dienst. Ik rook zelf ook niet,
laat hij er op volgen, terwijl hij zijn
halve sigaret wegwerpt.
De nieuwe klerk hoorde later dat
zijn voorganger ontslagen was om
zijn buitensporige rookmanie, die ook
geleid had tot verschillende ont
vreemdingen.
4.
Do ondergang der Titanic.
Wie heeft er niet gehoord van de
Titanic, 't geweldige schip, dat des
tijds voor een wonder van techniek,
luxe en veiligheid werd gehouden
't Schip, dat onmogelijk kon ver
gaan, eindigde niet eens zijn eerste
overtocht naar Amerika. Op den
Oceaan botste een ijsberg er tegen
en nu ligt die enorme doodskist met
een, ik geloof, 15 a 16 honderd
lijken in de eindelooze diepte be
graven.
Toen de Titanic te Belfast nog op
stapel stond, stelde een menigte ar
beiders zich in die mate godslasterlijk
aan, dat de zoo tragische ondergang
van het schip niemand kan verwon
deren.
Onder de honderden scheepstim
merlui waren er velen, die aan niets
geloofden.
Dezen schreven op den wand van
het monster de laagste godslasterin
gen, terwijl de duivel tronies hunner
makkers stonden te grijnzen van pret.
Een hunner daagde den Hemel uit
met het opschrift „Zelfs Christus
kan dit schip niet doen vergaan."
Velen gebruikten daarvoor lood
wit, zoodat bij het verven van den
romp hun gruwel weliswaar bedekt
werd, maar na eenigen tijd weer op
zou komen.
Een van de manschappen der
Titanic, een katholiek, die met eigen
oogen dit alles gezien had, schreef
aan zijn vader en moeder het vol
het geloofdie allerlei niet-KathoIieke
lectuur ter lezing hebben liggen enz.
Op zulke kasteleins is bovenstaande
ten volle van toepassing. In zulke
herbergen is het, vooral voor jonge
mannen, hoogst gevaarlijk. Daar
leeren zij de verruwing, de onver
schilligheid (of erger nog) in het ge
loof; boven zulke herbergen zou als
uithangbord moeten staan, wat het
heilig Paterke van Hasselt zei„IN
DEN DUIVEL 1"
Ik ben er van overtuigd, dat deze
stoomer Amerika niet zal bereiken
en wel om de schrikkelijke gods
lasteringen, die zijn romp bedekken."
God laat niet met zich spotten.
De kerels dachten wel, dat hun
godslasteringen voortaan den oceaan
zouden doorkruisen ter bespotting
vati God. Zijn hand echter zond een
ijsberg en op het oogenblik, dat men
bericht verwachtte van de aankomst
der Titanic, seinde de telegraaf het
verpletterend nieuws van haar onder
gang.
Voor kasteleins.
Als een leidekker een steen laat
vallen, en een ander wordt er ernstig
door gewond, dan wordt hij gestraft.
Als een autobestuurder niet bemerkt,
dat zijn licht achter den wagen niet
brandt, wordt hij door den eersten
den besten politieman aangehouden.
Als een boer, om aan het lijden van
een koe, die een poot gebroken heeft,
een einde te maken, haar zonder
ambtelijk bewijs slacht, wordt hij
gestraft. Maar den kastelein, die uit
winzcuht menschen vergiftigt, jonge
en oude, dien laat men rustig zijn
gang gaan.
Men moet dit natuurlijk goed ver
staan. Drank verkoopen in een her
berg is op zich geen verkeerd beroep.
Net zoo min als ieder ander. Maar
het gaat hier over kasteleins, die van
hun herberg min of meer maken,
wat men gewoonlijk noemteen
kroeg. Die niet er naar kijken hoe
ze geld verdienen, als ze het maar
verdienen. Die aldoor maar drank
blijven geven, ook al zijn de klanten
reeds min of meer, beschonken; die
het er juist op aanleggen dergelijke
drinkers in hun café te lokken en
daar te houden die de vuilbekkerij
en andere gemeene praat min of
meer aanwakkeren; waar men mag
schelden op de priesters, de Kerk,
en hij gevoelde zich weer moedig
en krachtig. Hij wist dat zijn
moeder over hem waakte en dat
hij nog een tijdje geduld moest
oefenen, tot het oogenblik gunstig
was, dan zou hij met zijn moeder
over de zee naar het vasteland
kunnen vluchten. Zij zou hem
reeds lang uit de handen van
zijn verleiders hebben laten weg
halen, indien ook zij niet verplicht
was geweest zich wekenlang
verborgen te houden. Zij wist n.l.
dat er na die bewuste gerechts
zitting te P eston ook naar haar
gezocht werd. Nu durfde de
edel vrouw langzamerhand heel
voorzichtig weer iets te wagen.
Zij had zich met eenige katho
lieke families in de buurt in
verbinding gesteld en de vlucht
was na lang en rijp Leraad vast
gesteld geworden op den liden
Juni (St. Barnabas) 1584.
Ongeveer een twee weken voor
den vastgestelden datum echter
gebeurde er iets, dat de plannen
van Lady Worlhington leelijk in
de war stuurde.
John zat op zekeren Vrijdag
evenals gewoonlijk aan de bis
schoppelijke tafel, waarop ontel
bare gerechten van vleesch en
visch degeurigste en smakelijkste
dampen verspreiden.
De knaap liet zich een stuk
zalm bedienen en at natuurlijk
geen vleesch. Chatterton, die an
ders over het algemeen aan tafel
aan niets anders zijn aandacht
schonk dan aan de schotels en
den inhoud der schalen, wilde er
dezen keer eens een opmerking
over maken dat hij geen vleesch
at.
Kom knaap, zoo zeide hij,
neem ook een stukje vleesch.
John echter bedankte beleefd
en zei, dat hij vandaag geen
vleesch verkoos te eten.
Waarom versmaadt gij goede
en gezonde kost? Meent gij dan
werkelijk, dat het vandaag onge
oorloofd is, vleesch te eten Ziet
ge niet, dat ik, uw bisschop, het
ook doe vroeg Chatterton.
O, ja, antwoordde John op
zijn naïve, eenvoudige oprechte
toon. Uw Lordschap eet maar van
alles, wat U voor de oogen komt.
Heel het tafelgezelschap barstte
los in een luid gelach over dit
leuke, goed bedoelde antwoord.
De bisschop echter, voelde zich
getroffen op zijn zwakste plek, hij
werd verschrikkelijk toornig en
joeg John van tafel weg. In zijn
kwaadheid en om zijn schaamte
te bedekken, begon hij zooveel
van het heerlijk gebraad te eten,
dat hij er later ernstig ongesteld
van werd en het bed moest hou
den.
Toen Chatterton ziek te bed
lag, liet hij zich in tegenwoordig
heid van zijn vrouw en van den
knaap eenige tirades voorlezen uit
Foxens boek, »de glorierijke
protestantsche martelaren."
Zijn vrouw Catharina smaalde
op de gruwzaamheid van de
«bloedige" Koningin Maria (Stuart
van den
Op Donderdag 12 December 1929.
De Voorzitter opent de vergade
ring met gebed en verzoekt den
Secretaris voorlezing te doen der
notulen der vorige vergadering, welke
onveranderd worden goedgekeurd,
waarna de Voorzitter mededeelde
1. dat het besluit tot aanleg van
een loswal c.a. door Heeren Ged.
Staten is goedgekeurd. Op voorstel
van Weth. Geurts wordt besloten,
het verharde deel van den weg naar
den loswal alsnog 1 Meter te ver-
breeden, wat het rijverkeer zeer ten
goede zal komen.
2. dat door Ged. Staten het
van den Gemeente-Ontvanger is be
paald op f 400, met 4 2-jaarlijksche
verhoogingen ad f 15, zoodat het
salaris van den huidigen functionaris
thans het maximum bedraagt ad f 460.
3. Een verzoek om adhaesie-
betuiging i.z. wijziging der classificatie
der Gemeenten werd voor kennis
geving aangenomen.
4. dat was ingekomen een schrij
ven i.z. Radio-distributie, waarom het
in Wanssum op het oogenblik nog
wel niet spant, maar met het oog op
de toekomst is het gewenscht de
eventueel e exploitatie eener Radio-
distrubutie in goede handen te weten,
waarom B. en W. den Raad voor
stellen tegen nader te bepalen voor
waarden deze op te dragen aan de
R. K. Radiovereeniging.
De Voorzitter deelt verder mede,
dat Ged. Staten de onderhandsche
verpachting van een perceel bosch-
grond niet hebben goedgekeurd, zoo
dat dit perceel publiek verpacht zal
worden en wel verdeeld in 8 per-
ceelen, in perceelen of massa en zoo
noodig met verplichting elkander
uitweg te verleenen.
In zake standplaats woonwagens,
doen B. en W. het voorstel deze
om de 2 jaar te verleggen, dan wor
den de lasten aan de nabijheid van
zulk kamp verdeeld, de regeling is
van 1930—1932 te Geysteren, grens
Venray, van 19321934 op den
berg bij Tax te Wanssum en van
19341936 bij v. d. Sterren te
Wanssum en zoo vervolgens, waar
mede de Raad zich z.h.s. vereenigde
de katholieke koningin door Eli
zabeth onthoofd) terwijl John de
kalholieke vorstin in bescherming
nam, en onomwonden en ronduit
zeide, dal wanneer er bijgeval
weereen katholieke vorst op den
troon kwam, dat deze dan even
zeer verplicht was te handelen
zooals Maria Stuarl gehandeld
had.
Maar dan zou ook mijn Heer
en Echtgenoot tot den vuurdood
veroordeeld worden, riep de vrouw
van Chatterton. (De geestelijken
in de Anglicaansche kerk mogen
huwen.)
Natuurlijk, antwoordde John
heel lakonisch.
Wees maar niet bansr, vrouw
tje, troostte de bisschop zijn
waardige wederhelft, want ik zou
gehoorzamen aan mijn vorst en
niet zoo weerspannig zijn als die
verstokte papisten.... Als goed
onderdaan zou het mijn plicht
zijn, ook aan den nieuwen vorst
van welk geloof hij cok is, te
gehoorzamen.
Deze gehoorzaamheid en die
schijnbare bekeering zouden U
dan wel van den brandstapel
kunnen redden, antwoordde de
knaap met een medelijdenden
blik op den zieke, maar dit zal
U niets helpen tegen de eeuwige
vlammen der hel....!
Deze harde waarheid uit den
mond der onsfchuld bracht een
geweldigen schok teweeg in de
ziel van dien ouden zondaar. Als
door een slang gebeten richtte
Het Groene Kruis mocht voor de
eerste maal het genoegen smaken op
zijn request een gunstig antwoord te
ontvangen in den vorm eener subsi
die van f 15.
Ter wille der Melkveehouders
moest de verordening in overeen
stemming gebracht worden met de
Warenkeuringswet. In den Raad werd
het vermoeden geuit, dat hier alleen
de melkverkoopers bedoeld zullen
zijn. Tevens werden de overige
verordeningen als Bouw-, Politie
verordening etc. opnieuw vastgesteld,
alleen een demobilisatie verordening
werd als overbodig vervallen ver
klaard.
Eenige straatlantaarns moesten
verplaatst worden, waarvoor een 3tal
palen noodig zijn. De onkosten voor
palen en werkloon bedragen f 100,
terwijl ook een lamp zal worden
aangebracht bij de Pastorie, welke
f 18 kosten zal.
Z.h.s. vereenigde zich de Raad met
het voorstel van B. en W. deze
werkzaamheden aan S.V.M. op te
dragen.
In verband met het bezoek der
Ambtenaren belast met de uitvoering
der Pensioenwet, deelt de Voorzitter
mede, dat deze Ambtenaren gevon
den hebben, dat aan den Secretaris
van het Burg. Armbestuur en de
Vroedvrouw een benoeming moet
worden uitgereikt, evengoed als het
ontslag, al zijn deze functionarissen
niet meer in dienst. Ook de kinder
toeslag voor den Veldwachter komt
voor de pensioensbijdrage in aan
merking het personeel in het kiezel-
bebrijf moet ook een vaste aanstel
ling hebben wanneer zij meer dan
f 400 verdienen. Op eene opmerking,
dat deze laatsten, losse arbeiders zijn,
antwoordt de Secretaris, dat ieder
die langer dan 2 jaar in gemeente
dienst is, automatisch vaste arbeiders
worden. Met deze pensioensbijdrage
is voor de gemeente circa f 100
gemoeid. Een lid hoopt, dat dit nog
goedkooper is, dan zegeltjesplakken.
Overigens legt de Raad zich zonder
verdere discussie bij de redeneering
der Pensioen-ambtenaren neer.
De goot langs de school te
Geysteren zal gemaakt worden door
den heer Hendriks voor f 27.
De bebossching van een stuk grond
zal in overleg met het Staatsbosch-
beheer geregeld worden.
Ter afzondering van besmettelijke
ziekten is met het Ziekenhuis te Well
een overeenkomst aangegaan, waarvan
de kosten zeer meegevallen zijn.
Bij de rondvraag zegt de heer Vis
sers het te betreuren, dat het werk
aan de School te Geysteren weer
door andere dan gemeentenaren zal
aangenomen worden; hij had gaarne
gezien, dat enkel ingezetenen ge
vraagd waren.
De Voorzitter zegt, dat het werk
niet uit de Gemeente behoeft t?
gaan, terwijl bij een publieke in
schrijving vreemdelingen niet mogen
achteruitgezet worden. Bovendien zijn
de vaklui dezer Gemeente gewoonlijk
geassocieerd met elders wonende
collega's, zoodat het werk in zulk
geval nog maar voor de helft be
houden is. Ook zou een dergelijke
hij zich plotseling op, keek vol
woede naar den openhartigen
knaap en wond zich zoo op, dat,
zooals zijn arts later verklaarde
zijn ziekte daardoor zeer verer
gerde. Het eerste oogenblik wist
hij niet wat hij zeggen moest....
toen zijn toorn een weinig bedaard
was, besloot hij den on verbeter
lijken stijfkop naar zijn vaste
burcht te Chester Castle te laten
brengen en zeide tegelijk tegen
den knaap, wat hem te wachten
stond. Hij gaf hem drie dagen
bedenktijd, als hij dan nog niet
besloten had de oude godsdienst
le laten varen en tot de nieuwe
leer over te gaan, dan zou hij
binnen die koude dn vochtige
gewelven wel gelegenheid vinden
om tot betere gedachten te komen.
Zoo hij bleef volharden in zijn
papistisch bijgeloof en van geen
wijken wilde weten, dan kon men
hem na eenige jaren, zoodra hij
den leeftijd van zestien jaar had
bereikt, ter dood veroordeelen.
John voelde nu wel een oogen
blik spijt van zijn al te groote
voortvarendheid. Dit besluit van
den bisschop kwam nu erg onge
legen uit voor de vluchtplannen
welke zijn moeder ontworpen had...
Wordt vervolgd.