Umm
=5)
mm
Uitvoering
Nieuwjaar
Harmonie „Sub Matris Tutela" Oostrum
JAtfQMft
Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
I J. VERMEULEN-ROELOFS Venray! Gr. Markt 8
MANUFACTUREN}
BLIJKEN
TOCH HET JJ
(YOüDDCai™
Dit nummer bestaat
uit TWEE bladen.
Het geelgieters-m8esterstuk
van Venray
op Zondag 30 en Maandag 31 December a.s.
li
0IISM1DF
Tocneelspel in 4 bedr.
van J. Grosfeld
Uit de Landbouwwereld.
Ontwikkelingsavond
in het Patronaat.
PUR0L er op
Provinciaal Nieuws
ZATERDAG 29 DECEMBER 1928
Negen en veertigste Jaargang
No. 52
PEEL EN MAAS
BLIJKEN
TOCH HET
PRIJS DER ADVERTENTIEN1—8 regels 60 cent, elke regel meer 7ct.
bij abonnement lagere tarieven.
Uitgave van FIRMA VAN DEN MUNCKHOF
Telefoon 51
VENRAY ABONNEMENTSPRIJS p. kwartaal voor Venray 65 ctper post 75 cent
voor het buitenland f 1.05 bij vooruitbetaling, afzonderl. nummers 5 cent
Alleenverkoop v. Nederland CHAMPAGNE Vve. Puisard Cie. Huis opgericht 1843
Rijn- en Moesel-
WIJNEN
Nieuwjaarsdag.
Hij is als een lentedag geworpen
midden v'.tusschen^de ruwe winter :van
het harde leven. Een zonnedag midden
tu8schen donkere, grijze, nevelachtige,
melancholische dagen. Al is er geen
zon aan den hemel, toch is er zon in
hart. 't Is alsof er een zware last
onze schouders is gevallen. Met
korten ruk hebben we het van
afgegooid, die zware, voor velen
last van hel jaar, dat voor
ons
van
een
ons
loodzware
bij is.
Uitwendig was er wel veel vreugde
en geluk, maar inwendig... o, zoo bitter
weinig. Elke druppel geluk werd dik
wijls gevolgd door een beker vol gal.
Uit veler borsten welt de diepe zucht
naar omhoog Goddank, dit jaar is al
weer voorbij. Voorbij met al zijn ellende
en lasten. Voorbij met zijn nijpende
zorgen en kwellende tegenspoeden.
Gestreden wederom een stuk van die
moede strijd, het Leven.
Geluk hadden we gezocht, hardnek
kig, met taaie wilskracht, wrevelig
misschien omdat het niet wilde komen,
gelukkig wilden en zouden we zijn,
wie weet ten .koste van welken prijs.
Maar toch zoo weinig geluk hebben
we gevonden.
»In het zweet uws aanschijns-zult
gij uw brood verdienen distelen en
doornen zal zij (de aarde) voortbrengen."
Die woorden eenige duizende jaren
geleden gesproken, we hebben gevoeld,
dat zij ook dit afgeloopen jaar nog van
kracht gebleven zijn. Die straf, die
vloek, die verwensching, hoe zullen
we het noemen, eenmaal uitgesproken
in het Paradijs over het gevallen
menschdom, hoe zwaar heeft zij mis
schien gedrukt op ons hart, hoe vast
hield zij onzen geest omkneld, hoe
hevig heeft zij ons lichaam gegeeseld
en gemarteld. Honderde groote geesten
zijn opgestaan in den loop der eeuwen,
zij hebben het de wereld ingebazuind,
dat ze het geluk kwamen brengen,
stroomen bloeds zijn er aan opgeofferd
en toch... zij kwamen en gingen hun
bazuingeschal stierf weg in weëe na
klank...
»Hemel en aarde zullen voorbijgaan,
maar mijne woorden zullen niet voor
bijgaan." Die straf, die vloek, die ver
wensching, zij was gesproken door
God zelf en daarom zal geen geest,
hoe groot ook, in staat zijn dia woorden
te niet te doen. Daarom zal zij op ons
blijven drukken tol aan het einde der
tijden...
En toch... Nieuwjaarsdag. Hij is als
een stukje poësie midden tusschen
barre proza... Hoe blij blinkt het oog
van het kind, wanneer het vader en
moeder zijn beste wenschën aanbiedt
hoe fonkelen en glinsteren de oogen
van den jongeling en het meisje, die
meenen, dat zij nu eindelijk de kinder
schoenen ontwassen zijn, glimlachend
zelfbewust, vol zelfvertrouwen staan zij
klaar om het leven in te gaan hoe
warm drukken echtgenooten elkaar de
hand, elkander aanmoedigend in weder-
zijdsche liefde, troostend met de toe
komst van het nieuwe jaar... en de
grijsaard, hij is wel niet jong meer,
maar'hij is nog sterk en kan nog vele
jaren leven...
En zoowel de arbeider, die in doffe
eentonigheid moet voorlwerken, dag in
dag uit, totdat hij uitgeleefd en uitge
werkt neervalt en sterft en als de
middenstander die een zware strijd
moet voeren om het bestaan en de
kapitalist die in slapelooze nachten
hoofd en hersens pijnigt en zint op
nieuwe middelen om naam en stand
op te houden... op dien dag sprankelt
het vonkje der hoop op in hun ziel...
het nieuwe jaar zal misschien veran
dering, redding, uitkomst geven.
En de duizende en honderdduizende
arme en ellendige wrakstukken der
maatschappij, geteeld, geboren en groot
gebracht tusschen verdachte straten en
stegen van groote wereldsteden, opge
groeid onder de verpestende walm van
alcohol en ruwe zedeloosheid, een
oogenblik leven zij op, voelen het
verlaDgen om van wrakstuk weer
mensch te worden... het nieuwe jaar
zal misschien het schijnbaar onmoge
lijke mogelijk maken
En de zieken en gebrekkigen, die
dagen, maanden, jaren liggen uitge
strekt op een bed van smarten en
hevig en eindeloos verlangen naar
kracht en gezondheid, men gaat naar
hen toe, men drukt hen de hand, men
kust hen eerbiedig het voorhoofd en
een ha'telijk »ZaIig Nieuwjaar" klinkt
uit den mond van degenen, die hen
liefhebben. Moge het Nieuwe jaar u de
gezondheid weergeven en stille hoop
en zoete troost daall nser in de harten
van die lijdende vrienden van God.
En de armen, lammen, kreupelen en
i dooven, stommen en blinden en de
krank en zwakzinnigen en de melaat
schen en de zwarte en blanke slaven
slavinnen en al de gestraften, tot
het derde en vierde geslacht... heel
die eindelooze menschenzee gedompeld
die machtige oceaan van de diepste
smart en ellende... het is alsof zij een
oogenblik haar bruischende golven blij
ten hems! slaat, opwaarts naar die
ster, die fonkelt boven die sombere,
donkere, zwarte massa... de sier van
het nieuwe jaar... de blije ster van de
hoopvolle toekomst, die misschien een
einde zal maken aan hun lijden...
verandering brengen in hun lot...
Ziet, om dit alles, is de Nieuwjaars
dag een dag van zon, een lente-dag,
een stuk poësie geworpen tusschen het
eentonig, prozaïsch gedreun van hst
nuchtere leven...
Onze harten worden wederom een
oogenblik gevuld met wenschen, ver
langens, verwezenlijking van idealen,
illusies.
Danker wij daarom den Gever van
Alle Goed voor de opwekkende blijheid
van die hoopvolle Ster midden tusschen
donkere wolken... het nieuwe jaar... de
toekomst
Mogen alle wenschen, verlangens,
idealen, die de harten van jong en oud
heden doen popelen van blijheid of
geestdrift in het jaar 1929 in vervulling
gaan en verwezenlijkt worden.
Dit is de oprecht gemeende wensch
van dengene, die U allen heden een
welgemeend »Zalig Nieuwjaar" toeroept.
B B.
door A. F. VAN BEURDEN.
Venray's monumentale kerk be
heerscht volkomen door haar toren en
haar hoog schip de omgeving.
Reeds op verren afstand meldt ze
zich glorieus aan den horizon, verkon
digend den opofferenden geloofsmoed
der inwoners van het groote dorp op
de Rode aan de Vennen, die vóór vijf
eeuwen een dergelijk machtig bouw
werk aandorsten met weinig hulpraid
delen.
Eigen leemkuilen werden gegraven,
eigan veldovens gebakken en toen
de ovens bekoeld waren, zag men een
zeldzaam schouwspel.
Al wat iu huis gemist kon worden,
trok noordwaarts naar de ovens en
schaarde zich, op bevel der wijkmees
ters, in een nooit geziene, een uur
lange rij en gaven elkasr dagen lang
de duizende en duizende steenen aan,
noodig voor den bouw.
En toen er genoegzaam aangebracht
waren, begon in 1401 de meester met
si ij n helpers den bouw, die ons nog
steeds door zijn harmonisch evenredige
lijnen en door zijn logisch eenvoudige
constructie treft.
De tijden werden boos; in de Gel
dersche oorlog werd het omhoogrijzen
de gebouw beschadigd, maar men hield
vol.
Degenen, die bijdroegen tot den
bouw, kregen een bijzonderen aflak
en ongevewr 60 tot 70 jaar na den
aanvankelijken aanleg was alles vo'
tooid.
De kerk wedijvert in hoogte van het
middenschip met den St. Jan van den
Bosch en overtreft den Maaatrichtschen
Sint Servaas met twee meter.
Zegden wij hoven niet met volle
recht, dat de Venraysche kerk een
machlig bouwwerk is
Nog vele merkwaardigheden zijn in
de kerk te zien. Maar veel is er ver
dwenen. Nog vóór 33 jaren werden 5
renaissance-altaren voor afbraak ver
kocht. Ook is het Sacramentshuisje in
1516 door ^meester Mertens" in steen
gemaakt, in 1802 verdwenen en leest
men de aanteekeningen van den over
Venray en Limburg zoo goed bestu
deerden en ingelichten Meerloschen
Pastoor M. J. Janssen, zelf een Rooy
sche, dan komt men tot het besluit,
dat menig kunststuk verdwenen is.
Maar wat geeft het treuren over
iets, wat niet te veranderen is?
Er is nog genoeg over, dat 't groote
Godshuis siert. Wij denken hierbij aan
het altaarstuk van het H. Kruis,
waarop de stichter Peregrijn van Daal
afgebeeld staat, aan de wonderschoone
monstrans, een groote pryxis, verschil
lende kelken uit de eerste helft der
XVIIe eeuw, relikwiehouders, een
mooi altaarkrans uit palmhout.
Dan nog de antieke apostelbeelden
van over de Peel gekomen in lijden
van nood en die hier al eeuwen hun
rechte plaats gevonden hebben.
Maar een der wondere sieraden der
kerk, iedereen bekend, vrij staande in
het, koor is de groote koperen lezenaar
waarover wij een en ander zullen
zeggen
De lezenaars zijn bij verschillende
liturgische handelingen door hel kerke
lijk jaar heen beimodigd.
In den regel werden zij door een
adelaar met uitgespreide vleugels ge
dragen (legitur etiam de more evan-
gelium super apuilam juxta illud Ps. 17)
De adelaar was het teeken van den H.
Evangelist Johannes. Men vindt er
heele oude in den dom van Halberstadt,
in het Munster van Aken, in de kerk
van Erkelens, in de Franciskanerkerk
Du888ldorp, in de Reinoldikerk te
Dortmund, in de Mariakerk aldaar, in
de kerk van Marienfeld te Freezen bij
Tongeren en de O, L. Vr. kerk te
Tongeren en ook te Venray.
De onderbouw is gewoonlijk uit
archilektonische vormen met pijlers en
spitsbogen gevormd..
Die van Aken, van Freezen, Tongeren
i Venray zijn aldus opgebouwd. Zij
hebben hetzelfde karakter in de groote
lijnen.
Ook ic de schikking der onderdeelen
er veel verwantschap. Men mag
veronderstellen, dat zij van dezelfde
gieters afkomstig zijn waar het geel
koper van dezelfde samenstelling lijkt.
Op den ingesneden driepas door drie
zittende leeuwen gedragen, gaat een
driehoek van maaswerk omhoog, ver
gezeld van armluchters, die uit boom
stammen in metaal gegoten zijn, wat
men bij den koorlezenaar te Audenne
e helft der XVè eeuw) nog aantreft.
Tegen de Gotisch ingesneden zijvlak
ten staan drie prachtige beeldjea St.
Peter en twee andere heiligen, niet
goed te determineeren onder baldakijnen
De groote adelaar heeft den bek geopend
sterke uitgespreide klauwen. Hij is
hoog 2 meter 10 cM., dus een der
hoogste, die men hier kent. Op de
tentoonstelling voor geelgieterij of
dinanderie te Dinant trok dit kunst
werk zeer de aandacht.
De adelaar werd om zijn prachtige
vorm in België vastgehouden, maar
was zoo aan Rooy gehecht, dat hij er
van door ging en nu al meer dan een
kwarteeuw weer op zijn eigen oor
spronkelijke plaats zijn kerkenambt
vervult.
in de zaal van L. L1NDER5. Aanvang beide avonden om 6 uur.
Als hoofdnummer:
Maandag alleen voor Honoraire Leden. Entrée le R. f 1.—, 2e R. 75 ct.
bat6 van de fruitteelt uitgebreid.
De Commissie beveelt voorts warm
aan: het gebruik van hakhout of laag-
blijvende struiken, vooral in winderige
streken, ter beschutting van den weg
en ter verfraaiing.
Strooken, beplant met hakhout of
laagblijvende struiken kunnen een
belangrijke rol spelen bij de stofbe-
strijding.
Wenken en mededeelingen.
Om den grond in den juisten kalk
toestand te brengen, wordt in den regel
een mergelbemesting toegepast. Het
effect hiervan hangt af van de ver
deeling der kalkverbindingen door den
grond. Hoe inniger die verdeeling is,
en hoe fijner de mergel is, des te
gropter is de kans op het bereiken van
het doel. De fijnste verdeeling heeft
men natuurlijk in de oplossing, en
men zou een ideale menging hebban,
indien men kalkmelk in den grond
kon doen dringen, maar in de practijk
is lit bezwaarlijk uit te voeren.
Wie gebluschte kalk strooit, kan
niet rekenen op het in oplossing gaan
door het regenwater, want vóór dit
gebeurt, zijn alle deeltjes al in koolzure
kalk omgezet, die bijna onoplosbaar
Verder heeft gebluschte kalk de
onaangename eigenschap samen te
ballen en grootere stukken te vormen,
welke dan door een huidje van kool
zure kalk worden omhuld, of in humus
rijke zandgronden met een huidje van
humusrzure kalk worden overtrokken.
De grovere korrels worden jaar in jaar
uit met de bewerking gekeerd en ver
plaatst zonder uiléén te rollen. Niet
zelden treft men gronden aan, die zuur
zijn en toch koolzure kalk bevatten
Grove stukken of stukjes kalk of
kalkmergel vriezen een enkele maa
kapot, maar meestal blijven ze onaan
getast of gaan slechts langzaam in
verwering.
Wegbeplanting.
»Het is, mede ia verband met de
vervanging van den idp, gewenscht de
huidige wijze van wegbeplanting te
herzien."
De iepenziekte heeft heel wat mooie
iepen en iepenlanen doen vallen, waar
door hier en daar aan het landschaps
schoon groote schade is aangericht. De
vraag rees: zijn er geen boomsoorten,
die den iep als laanboom kunnen ver
vangen
Voorjaar '27 benoemde de Minister
van Binnenl. Zaken en Landbouw een
Commissie, die dat zou onderzoeken.
Deze Commissie heeft onlangs rapport
uitgebracht, dat 33 ct. bij de Lands
drukkerij te Dén Haag is te verkrijgen.
We nemen 't volgende er uit over.
Ook vroeger kwam ziekte en sterfte
onder de iepen voor, de iepenziekle
moet dus waarschijnlijk als een zich
telkens herhalend verschijnsel worden
beschouwd. Esn spoedig einde is niet
te verwachten, van een rechtstreeksche
bestrijding verwacht de commissie wei
nig heil.
Zij beveelt aan: te door een oordeel
kundige aanplanting en doeltreffende
verzorging van den iep te trachten zijn
weerstandsvermogen te vergrooten; 2e
geen iepsn te planten, waar de ziekte
sterk optreedt; dit wel te doen in stre
ken, waar de iepenziekte nietofslechts
sporadisch voorkwam; 3e ter vervanging
van den iep op buitenwegen een keus
te doen uit: gewone eik, wintereik,
beuk en Hollandsche linde; de laatste
soort vooral verdient aanbeveling voor
de bebouwde gedeelten der buitenwegen.
Wij willen hierbij opmerken, dat
aanplant van de linde zeer in't belang
zou zijn van den imker, daar deze
boomsoorten in 2 k 3 weken een sehat
van nectar (honigsap) door de bijen
kan doen verzamelen, zooals in den
afgeloopen zomer nog is gebleken.
Waar veel linden zijn, komer meer
imkers en wordt dus de bijenteelt ten
natuurlijk niet den tusschenkomst van
God aannemen, doch slechts van den
duivel. Spreker gelooft echter niet, dat
dit dikwijls voorkomt Dat het bijwonen
van spiritistische séances door de kerk
verboden wordt, is duidelijk.
Al het geheimzinnige is bijgevolg op
heel natuurlijke wijze te verklaren.
Natuurlijk kan men de Almacht van
God niet ontkennen, God kan op boven
natuurlijke wijze ingrijpen in het
wereldgebeuren en ook de duivelen
kunnen met zijn toelating zich mengen
in de aardsche dingen, maar dit zijn
uitzonderingen.
De spreker gaf zijn toehoorders ook
nog enkele praclische puntjes mee zoo
b.v., aangaande het bijgeloof en het
lezen van neutrale bladen; er is heel
wat ontwikkeling noodig om een
neutraal blad te kunnen lezen zonder
onder invloed te komen van de daar
verkondigde ideeën. Spreker zei het
wel niet uitdrukkelijk, maar het was
toch gemakkelijk uit te halen, dat
slechts weinige inwoners van Venray
zooveel ontwikkeling hebben, dat ze
zonder schade een neutraal blad kun
nen lezen.
Het was een zeer interessante en
vooral ook leerzame avond.
De eerste onlwikkelingsavond door
het bestuur van Goud-pluvier uitge
schreven, is schitterend geslaagd. De
groote zaal van het patronaat was
geheel bezet. Even over 7 werd de
spreker van dien avond, de Heer
Mighorst uit Heerlen, door P. Directeur
ingeleid tot het houden van zijn lezing
over het Occultisme of de geheime
wetenschappen. Ruim vier uren aan één
stuk wist de spreker zijn gehoor te
boeien, wel een bewijs, dat hij, zooals
Pater Directeur in zijn dankwoord
opmerkte, op een buitengewoon bevat
telijke en aangename wijze gesproken
had.
De lezing zelf bestond uil vier ge
deellen telepathie of gedachlenlezen
suggestie, hypnose en spiritisme. Eerst
werden enkele proeven gedaan, daarna
werd een verklaring ervan gegeven
Ofschoon deze proeven zeer interessant
waren, was dit toch niet het hoofddoel
van den spreker. Zijn doel was de
menschen een duidelijke en natuurlijke
verklaring te geven van deze op het
eerste gezicht zoo geheimzinnige dingen
In het kort komt het hierop neer
telepathie is iets, dat iedereen met een
beetje oefening kan leeren, het is geen
gedachlenlezen, maar spierlezen, men
voelt aan de spierbewegingen van den
leidenden persoon wat men te doen
heeft. Suggestie en hypnose is ook
niets buitengewoons, het bestaat in een
ander allerlei dingen te doen gelooven,
die men hem zegt; de eenigst noodza
kelijke voorwaarde is, dat die ander
werkelijk gelooft, dat men hem kan
suggereeren of hypnotiseeren. Ofschoon
dus feitelijk iedereen kan hypnotiseeren
is het toch door de Kerk zeer terecht
verboden om de gevaarlijke gevolgen,
die er uit voort kunnen komen en is
het slechts toegestaan voor genees
kundige of wetenschappelijke doel
einden. Ook het spiritisme bevat niets
bijzonders, het is terug te brengen tot
bedrog, telepathie en suggestie. Komt
men een feit tegen, dat niet op deze
wijze te verklaren is, dan kan men
Als Uw Handen ruw zijn of ge
sprongen en Uw Lippen schraal
en pijnlijk; maar vooral ook bij
brand en snijwonden, ontvellin
gen en allerlei huidverwondingen
Het verzacht en geneest
VENRAY, 29 December 1928.
Venraysche Tentoonstelling.
Naar verluidt, is door enkele voor
aanstaande deskundige personen in
princiep besloten om over eenige
maanden hier een echt Venraysche
Tentoonstelling te houden. Er zullen
worden tentoongesteld voortbrengselen
an Kunst, Kunstnijverheid en Huis-
lijt. Deze moeten afkomstig zijn van
inwoners van Venray; met dien ver
stande dat werken van reeds overleden
Venrayera óók gaarne worden geëxpo
seerd.
Dit belooft, met voldoende mede
werking, iets geheel aparts, fijns en
leerzaams te worden. Ongetwijfeld
zullen ook vele vreemdelingen komen.
Een goede Ontwikkelingsayond.
>Goud pluvier" heeft er eer van. Het
is inderdaad esn goede gedachte geweest:
den heer P. W. Mighorst te verzoeken
om hier in Venray eene spreekbeurt
te komen vervullen, afgewisseld door
proefnemingen.
De groote Patronaats-zaal was mst
belangstellenden gevuld. Van zeven tot
elf uur is de belangstelling gespannen
gebleven. Het was leerzaam, het was
prachtig.
En vooralhoe eenvoudig was die
behandeling van telepathie, suggestie,
hypnose en spiritisme. Bij velen, zeer
velen zijn als 't ware de schellen van
de oogen gevallen. Elders in ons blad
zal men eene meer uitvoerige bespreking
aantreffen van het op dien avond ver
handelde.
Naar wij vernemen, zal 16 Januari
a.s. de neer P. C. Radjmaker het
onderwerp R. K Reclasse8ring behan
delen, en door film van het gevangenis
wezen enz. zijn woorden illustreeren.
Moge er door »Goud-pluvier" nog
vele van zulke ontwikkelings avonden
georganiseerd worden.
Wij ontvingen van de N V.
Stroomverkoop in Limburg een kalen
der voor het jaar 1929.
Deze maandkalender, verrijkt met
een twaalftal prachtgravures, is een
juweeltje, dat in kantoor en huiskamer
aller aandacht en bewondering zal
trekken- De ontwerpers en uitvoerders
hebben eer van hun werk