Umm =5) mm Uitvoering Nieuwjaar Harmonie „Sub Matris Tutela" Oostrum JAtfQMft Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken. I J. VERMEULEN-ROELOFS Venray! Gr. Markt 8 MANUFACTUREN} BLIJKEN TOCH HET JJ (YOüDDCai™ Dit nummer bestaat uit TWEE bladen. Het geelgieters-m8esterstuk van Venray op Zondag 30 en Maandag 31 December a.s. li 0IISM1DF Tocneelspel in 4 bedr. van J. Grosfeld Uit de Landbouwwereld. Ontwikkelingsavond in het Patronaat. PUR0L er op Provinciaal Nieuws ZATERDAG 29 DECEMBER 1928 Negen en veertigste Jaargang No. 52 PEEL EN MAAS BLIJKEN TOCH HET PRIJS DER ADVERTENTIEN1—8 regels 60 cent, elke regel meer 7ct. bij abonnement lagere tarieven. Uitgave van FIRMA VAN DEN MUNCKHOF Telefoon 51 VENRAY ABONNEMENTSPRIJS p. kwartaal voor Venray 65 ctper post 75 cent voor het buitenland f 1.05 bij vooruitbetaling, afzonderl. nummers 5 cent Alleenverkoop v. Nederland CHAMPAGNE Vve. Puisard Cie. Huis opgericht 1843 Rijn- en Moesel- WIJNEN Nieuwjaarsdag. Hij is als een lentedag geworpen midden v'.tusschen^de ruwe winter :van het harde leven. Een zonnedag midden tu8schen donkere, grijze, nevelachtige, melancholische dagen. Al is er geen zon aan den hemel, toch is er zon in hart. 't Is alsof er een zware last onze schouders is gevallen. Met korten ruk hebben we het van afgegooid, die zware, voor velen last van hel jaar, dat voor ons van een ons loodzware bij is. Uitwendig was er wel veel vreugde en geluk, maar inwendig... o, zoo bitter weinig. Elke druppel geluk werd dik wijls gevolgd door een beker vol gal. Uit veler borsten welt de diepe zucht naar omhoog Goddank, dit jaar is al weer voorbij. Voorbij met al zijn ellende en lasten. Voorbij met zijn nijpende zorgen en kwellende tegenspoeden. Gestreden wederom een stuk van die moede strijd, het Leven. Geluk hadden we gezocht, hardnek kig, met taaie wilskracht, wrevelig misschien omdat het niet wilde komen, gelukkig wilden en zouden we zijn, wie weet ten .koste van welken prijs. Maar toch zoo weinig geluk hebben we gevonden. »In het zweet uws aanschijns-zult gij uw brood verdienen distelen en doornen zal zij (de aarde) voortbrengen." Die woorden eenige duizende jaren geleden gesproken, we hebben gevoeld, dat zij ook dit afgeloopen jaar nog van kracht gebleven zijn. Die straf, die vloek, die verwensching, hoe zullen we het noemen, eenmaal uitgesproken in het Paradijs over het gevallen menschdom, hoe zwaar heeft zij mis schien gedrukt op ons hart, hoe vast hield zij onzen geest omkneld, hoe hevig heeft zij ons lichaam gegeeseld en gemarteld. Honderde groote geesten zijn opgestaan in den loop der eeuwen, zij hebben het de wereld ingebazuind, dat ze het geluk kwamen brengen, stroomen bloeds zijn er aan opgeofferd en toch... zij kwamen en gingen hun bazuingeschal stierf weg in weëe na klank... »Hemel en aarde zullen voorbijgaan, maar mijne woorden zullen niet voor bijgaan." Die straf, die vloek, die ver wensching, zij was gesproken door God zelf en daarom zal geen geest, hoe groot ook, in staat zijn dia woorden te niet te doen. Daarom zal zij op ons blijven drukken tol aan het einde der tijden... En toch... Nieuwjaarsdag. Hij is als een stukje poësie midden tusschen barre proza... Hoe blij blinkt het oog van het kind, wanneer het vader en moeder zijn beste wenschën aanbiedt hoe fonkelen en glinsteren de oogen van den jongeling en het meisje, die meenen, dat zij nu eindelijk de kinder schoenen ontwassen zijn, glimlachend zelfbewust, vol zelfvertrouwen staan zij klaar om het leven in te gaan hoe warm drukken echtgenooten elkaar de hand, elkander aanmoedigend in weder- zijdsche liefde, troostend met de toe komst van het nieuwe jaar... en de grijsaard, hij is wel niet jong meer, maar'hij is nog sterk en kan nog vele jaren leven... En zoowel de arbeider, die in doffe eentonigheid moet voorlwerken, dag in dag uit, totdat hij uitgeleefd en uitge werkt neervalt en sterft en als de middenstander die een zware strijd moet voeren om het bestaan en de kapitalist die in slapelooze nachten hoofd en hersens pijnigt en zint op nieuwe middelen om naam en stand op te houden... op dien dag sprankelt het vonkje der hoop op in hun ziel... het nieuwe jaar zal misschien veran dering, redding, uitkomst geven. En de duizende en honderdduizende arme en ellendige wrakstukken der maatschappij, geteeld, geboren en groot gebracht tusschen verdachte straten en stegen van groote wereldsteden, opge groeid onder de verpestende walm van alcohol en ruwe zedeloosheid, een oogenblik leven zij op, voelen het verlaDgen om van wrakstuk weer mensch te worden... het nieuwe jaar zal misschien het schijnbaar onmoge lijke mogelijk maken En de zieken en gebrekkigen, die dagen, maanden, jaren liggen uitge strekt op een bed van smarten en hevig en eindeloos verlangen naar kracht en gezondheid, men gaat naar hen toe, men drukt hen de hand, men kust hen eerbiedig het voorhoofd en een ha'telijk »ZaIig Nieuwjaar" klinkt uit den mond van degenen, die hen liefhebben. Moge het Nieuwe jaar u de gezondheid weergeven en stille hoop en zoete troost daall nser in de harten van die lijdende vrienden van God. En de armen, lammen, kreupelen en i dooven, stommen en blinden en de krank en zwakzinnigen en de melaat schen en de zwarte en blanke slaven slavinnen en al de gestraften, tot het derde en vierde geslacht... heel die eindelooze menschenzee gedompeld die machtige oceaan van de diepste smart en ellende... het is alsof zij een oogenblik haar bruischende golven blij ten hems! slaat, opwaarts naar die ster, die fonkelt boven die sombere, donkere, zwarte massa... de sier van het nieuwe jaar... de blije ster van de hoopvolle toekomst, die misschien een einde zal maken aan hun lijden... verandering brengen in hun lot... Ziet, om dit alles, is de Nieuwjaars dag een dag van zon, een lente-dag, een stuk poësie geworpen tusschen het eentonig, prozaïsch gedreun van hst nuchtere leven... Onze harten worden wederom een oogenblik gevuld met wenschen, ver langens, verwezenlijking van idealen, illusies. Danker wij daarom den Gever van Alle Goed voor de opwekkende blijheid van die hoopvolle Ster midden tusschen donkere wolken... het nieuwe jaar... de toekomst Mogen alle wenschen, verlangens, idealen, die de harten van jong en oud heden doen popelen van blijheid of geestdrift in het jaar 1929 in vervulling gaan en verwezenlijkt worden. Dit is de oprecht gemeende wensch van dengene, die U allen heden een welgemeend »Zalig Nieuwjaar" toeroept. B B. door A. F. VAN BEURDEN. Venray's monumentale kerk be heerscht volkomen door haar toren en haar hoog schip de omgeving. Reeds op verren afstand meldt ze zich glorieus aan den horizon, verkon digend den opofferenden geloofsmoed der inwoners van het groote dorp op de Rode aan de Vennen, die vóór vijf eeuwen een dergelijk machtig bouw werk aandorsten met weinig hulpraid delen. Eigen leemkuilen werden gegraven, eigan veldovens gebakken en toen de ovens bekoeld waren, zag men een zeldzaam schouwspel. Al wat iu huis gemist kon worden, trok noordwaarts naar de ovens en schaarde zich, op bevel der wijkmees ters, in een nooit geziene, een uur lange rij en gaven elkasr dagen lang de duizende en duizende steenen aan, noodig voor den bouw. En toen er genoegzaam aangebracht waren, begon in 1401 de meester met si ij n helpers den bouw, die ons nog steeds door zijn harmonisch evenredige lijnen en door zijn logisch eenvoudige constructie treft. De tijden werden boos; in de Gel dersche oorlog werd het omhoogrijzen de gebouw beschadigd, maar men hield vol. Degenen, die bijdroegen tot den bouw, kregen een bijzonderen aflak en ongevewr 60 tot 70 jaar na den aanvankelijken aanleg was alles vo' tooid. De kerk wedijvert in hoogte van het middenschip met den St. Jan van den Bosch en overtreft den Maaatrichtschen Sint Servaas met twee meter. Zegden wij hoven niet met volle recht, dat de Venraysche kerk een machlig bouwwerk is Nog vele merkwaardigheden zijn in de kerk te zien. Maar veel is er ver dwenen. Nog vóór 33 jaren werden 5 renaissance-altaren voor afbraak ver kocht. Ook is het Sacramentshuisje in 1516 door ^meester Mertens" in steen gemaakt, in 1802 verdwenen en leest men de aanteekeningen van den over Venray en Limburg zoo goed bestu deerden en ingelichten Meerloschen Pastoor M. J. Janssen, zelf een Rooy sche, dan komt men tot het besluit, dat menig kunststuk verdwenen is. Maar wat geeft het treuren over iets, wat niet te veranderen is? Er is nog genoeg over, dat 't groote Godshuis siert. Wij denken hierbij aan het altaarstuk van het H. Kruis, waarop de stichter Peregrijn van Daal afgebeeld staat, aan de wonderschoone monstrans, een groote pryxis, verschil lende kelken uit de eerste helft der XVIIe eeuw, relikwiehouders, een mooi altaarkrans uit palmhout. Dan nog de antieke apostelbeelden van over de Peel gekomen in lijden van nood en die hier al eeuwen hun rechte plaats gevonden hebben. Maar een der wondere sieraden der kerk, iedereen bekend, vrij staande in het, koor is de groote koperen lezenaar waarover wij een en ander zullen zeggen De lezenaars zijn bij verschillende liturgische handelingen door hel kerke lijk jaar heen beimodigd. In den regel werden zij door een adelaar met uitgespreide vleugels ge dragen (legitur etiam de more evan- gelium super apuilam juxta illud Ps. 17) De adelaar was het teeken van den H. Evangelist Johannes. Men vindt er heele oude in den dom van Halberstadt, in het Munster van Aken, in de kerk van Erkelens, in de Franciskanerkerk Du888ldorp, in de Reinoldikerk te Dortmund, in de Mariakerk aldaar, in de kerk van Marienfeld te Freezen bij Tongeren en de O, L. Vr. kerk te Tongeren en ook te Venray. De onderbouw is gewoonlijk uit archilektonische vormen met pijlers en spitsbogen gevormd.. Die van Aken, van Freezen, Tongeren i Venray zijn aldus opgebouwd. Zij hebben hetzelfde karakter in de groote lijnen. Ook ic de schikking der onderdeelen er veel verwantschap. Men mag veronderstellen, dat zij van dezelfde gieters afkomstig zijn waar het geel koper van dezelfde samenstelling lijkt. Op den ingesneden driepas door drie zittende leeuwen gedragen, gaat een driehoek van maaswerk omhoog, ver gezeld van armluchters, die uit boom stammen in metaal gegoten zijn, wat men bij den koorlezenaar te Audenne e helft der XVè eeuw) nog aantreft. Tegen de Gotisch ingesneden zijvlak ten staan drie prachtige beeldjea St. Peter en twee andere heiligen, niet goed te determineeren onder baldakijnen De groote adelaar heeft den bek geopend sterke uitgespreide klauwen. Hij is hoog 2 meter 10 cM., dus een der hoogste, die men hier kent. Op de tentoonstelling voor geelgieterij of dinanderie te Dinant trok dit kunst werk zeer de aandacht. De adelaar werd om zijn prachtige vorm in België vastgehouden, maar was zoo aan Rooy gehecht, dat hij er van door ging en nu al meer dan een kwarteeuw weer op zijn eigen oor spronkelijke plaats zijn kerkenambt vervult. in de zaal van L. L1NDER5. Aanvang beide avonden om 6 uur. Als hoofdnummer: Maandag alleen voor Honoraire Leden. Entrée le R. f 1.—, 2e R. 75 ct. bat6 van de fruitteelt uitgebreid. De Commissie beveelt voorts warm aan: het gebruik van hakhout of laag- blijvende struiken, vooral in winderige streken, ter beschutting van den weg en ter verfraaiing. Strooken, beplant met hakhout of laagblijvende struiken kunnen een belangrijke rol spelen bij de stofbe- strijding. Wenken en mededeelingen. Om den grond in den juisten kalk toestand te brengen, wordt in den regel een mergelbemesting toegepast. Het effect hiervan hangt af van de ver deeling der kalkverbindingen door den grond. Hoe inniger die verdeeling is, en hoe fijner de mergel is, des te gropter is de kans op het bereiken van het doel. De fijnste verdeeling heeft men natuurlijk in de oplossing, en men zou een ideale menging hebban, indien men kalkmelk in den grond kon doen dringen, maar in de practijk is lit bezwaarlijk uit te voeren. Wie gebluschte kalk strooit, kan niet rekenen op het in oplossing gaan door het regenwater, want vóór dit gebeurt, zijn alle deeltjes al in koolzure kalk omgezet, die bijna onoplosbaar Verder heeft gebluschte kalk de onaangename eigenschap samen te ballen en grootere stukken te vormen, welke dan door een huidje van kool zure kalk worden omhuld, of in humus rijke zandgronden met een huidje van humusrzure kalk worden overtrokken. De grovere korrels worden jaar in jaar uit met de bewerking gekeerd en ver plaatst zonder uiléén te rollen. Niet zelden treft men gronden aan, die zuur zijn en toch koolzure kalk bevatten Grove stukken of stukjes kalk of kalkmergel vriezen een enkele maa kapot, maar meestal blijven ze onaan getast of gaan slechts langzaam in verwering. Wegbeplanting. »Het is, mede ia verband met de vervanging van den idp, gewenscht de huidige wijze van wegbeplanting te herzien." De iepenziekte heeft heel wat mooie iepen en iepenlanen doen vallen, waar door hier en daar aan het landschaps schoon groote schade is aangericht. De vraag rees: zijn er geen boomsoorten, die den iep als laanboom kunnen ver vangen Voorjaar '27 benoemde de Minister van Binnenl. Zaken en Landbouw een Commissie, die dat zou onderzoeken. Deze Commissie heeft onlangs rapport uitgebracht, dat 33 ct. bij de Lands drukkerij te Dén Haag is te verkrijgen. We nemen 't volgende er uit over. Ook vroeger kwam ziekte en sterfte onder de iepen voor, de iepenziekle moet dus waarschijnlijk als een zich telkens herhalend verschijnsel worden beschouwd. Esn spoedig einde is niet te verwachten, van een rechtstreeksche bestrijding verwacht de commissie wei nig heil. Zij beveelt aan: te door een oordeel kundige aanplanting en doeltreffende verzorging van den iep te trachten zijn weerstandsvermogen te vergrooten; 2e geen iepsn te planten, waar de ziekte sterk optreedt; dit wel te doen in stre ken, waar de iepenziekte nietofslechts sporadisch voorkwam; 3e ter vervanging van den iep op buitenwegen een keus te doen uit: gewone eik, wintereik, beuk en Hollandsche linde; de laatste soort vooral verdient aanbeveling voor de bebouwde gedeelten der buitenwegen. Wij willen hierbij opmerken, dat aanplant van de linde zeer in't belang zou zijn van den imker, daar deze boomsoorten in 2 k 3 weken een sehat van nectar (honigsap) door de bijen kan doen verzamelen, zooals in den afgeloopen zomer nog is gebleken. Waar veel linden zijn, komer meer imkers en wordt dus de bijenteelt ten natuurlijk niet den tusschenkomst van God aannemen, doch slechts van den duivel. Spreker gelooft echter niet, dat dit dikwijls voorkomt Dat het bijwonen van spiritistische séances door de kerk verboden wordt, is duidelijk. Al het geheimzinnige is bijgevolg op heel natuurlijke wijze te verklaren. Natuurlijk kan men de Almacht van God niet ontkennen, God kan op boven natuurlijke wijze ingrijpen in het wereldgebeuren en ook de duivelen kunnen met zijn toelating zich mengen in de aardsche dingen, maar dit zijn uitzonderingen. De spreker gaf zijn toehoorders ook nog enkele praclische puntjes mee zoo b.v., aangaande het bijgeloof en het lezen van neutrale bladen; er is heel wat ontwikkeling noodig om een neutraal blad te kunnen lezen zonder onder invloed te komen van de daar verkondigde ideeën. Spreker zei het wel niet uitdrukkelijk, maar het was toch gemakkelijk uit te halen, dat slechts weinige inwoners van Venray zooveel ontwikkeling hebben, dat ze zonder schade een neutraal blad kun nen lezen. Het was een zeer interessante en vooral ook leerzame avond. De eerste onlwikkelingsavond door het bestuur van Goud-pluvier uitge schreven, is schitterend geslaagd. De groote zaal van het patronaat was geheel bezet. Even over 7 werd de spreker van dien avond, de Heer Mighorst uit Heerlen, door P. Directeur ingeleid tot het houden van zijn lezing over het Occultisme of de geheime wetenschappen. Ruim vier uren aan één stuk wist de spreker zijn gehoor te boeien, wel een bewijs, dat hij, zooals Pater Directeur in zijn dankwoord opmerkte, op een buitengewoon bevat telijke en aangename wijze gesproken had. De lezing zelf bestond uil vier ge deellen telepathie of gedachlenlezen suggestie, hypnose en spiritisme. Eerst werden enkele proeven gedaan, daarna werd een verklaring ervan gegeven Ofschoon deze proeven zeer interessant waren, was dit toch niet het hoofddoel van den spreker. Zijn doel was de menschen een duidelijke en natuurlijke verklaring te geven van deze op het eerste gezicht zoo geheimzinnige dingen In het kort komt het hierop neer telepathie is iets, dat iedereen met een beetje oefening kan leeren, het is geen gedachlenlezen, maar spierlezen, men voelt aan de spierbewegingen van den leidenden persoon wat men te doen heeft. Suggestie en hypnose is ook niets buitengewoons, het bestaat in een ander allerlei dingen te doen gelooven, die men hem zegt; de eenigst noodza kelijke voorwaarde is, dat die ander werkelijk gelooft, dat men hem kan suggereeren of hypnotiseeren. Ofschoon dus feitelijk iedereen kan hypnotiseeren is het toch door de Kerk zeer terecht verboden om de gevaarlijke gevolgen, die er uit voort kunnen komen en is het slechts toegestaan voor genees kundige of wetenschappelijke doel einden. Ook het spiritisme bevat niets bijzonders, het is terug te brengen tot bedrog, telepathie en suggestie. Komt men een feit tegen, dat niet op deze wijze te verklaren is, dan kan men Als Uw Handen ruw zijn of ge sprongen en Uw Lippen schraal en pijnlijk; maar vooral ook bij brand en snijwonden, ontvellin gen en allerlei huidverwondingen Het verzacht en geneest VENRAY, 29 December 1928. Venraysche Tentoonstelling. Naar verluidt, is door enkele voor aanstaande deskundige personen in princiep besloten om over eenige maanden hier een echt Venraysche Tentoonstelling te houden. Er zullen worden tentoongesteld voortbrengselen an Kunst, Kunstnijverheid en Huis- lijt. Deze moeten afkomstig zijn van inwoners van Venray; met dien ver stande dat werken van reeds overleden Venrayera óók gaarne worden geëxpo seerd. Dit belooft, met voldoende mede werking, iets geheel aparts, fijns en leerzaams te worden. Ongetwijfeld zullen ook vele vreemdelingen komen. Een goede Ontwikkelingsayond. >Goud pluvier" heeft er eer van. Het is inderdaad esn goede gedachte geweest: den heer P. W. Mighorst te verzoeken om hier in Venray eene spreekbeurt te komen vervullen, afgewisseld door proefnemingen. De groote Patronaats-zaal was mst belangstellenden gevuld. Van zeven tot elf uur is de belangstelling gespannen gebleven. Het was leerzaam, het was prachtig. En vooralhoe eenvoudig was die behandeling van telepathie, suggestie, hypnose en spiritisme. Bij velen, zeer velen zijn als 't ware de schellen van de oogen gevallen. Elders in ons blad zal men eene meer uitvoerige bespreking aantreffen van het op dien avond ver handelde. Naar wij vernemen, zal 16 Januari a.s. de neer P. C. Radjmaker het onderwerp R. K Reclasse8ring behan delen, en door film van het gevangenis wezen enz. zijn woorden illustreeren. Moge er door »Goud-pluvier" nog vele van zulke ontwikkelings avonden georganiseerd worden. Wij ontvingen van de N V. Stroomverkoop in Limburg een kalen der voor het jaar 1929. Deze maandkalender, verrijkt met een twaalftal prachtgravures, is een juweeltje, dat in kantoor en huiskamer aller aandacht en bewondering zal trekken- De ontwerpers en uitvoerders hebben eer van hun werk

Peel en Maas | 1928 | | pagina 1