Tweede Blad van „PEEL 11 MAAS" SanaRË Dwars door Canada FEUILLETON De Jodenknaap van Praag. Uit vroeger dagen. Verstuikingen Kloosterbalsem bij Verkoudheden en Rheumatiek ZATERDAG 3 NOVEMBER 1928 Negen en veertigste Jaargang No.44 Aan de poort der Prairie. WINNIPEG, 30 Sept.1928 Winnipeg, de poort der, of ook wel de sleutel tot de prairie genoemd, is een groeiende stad van nu reeds over de driehonderd duizend inwo ners, met breede welgeschapen ave nues, met groote bank- en handels paleizen en eenigen der grootste winkelmagazijnen des lands.. Ir. deze „store's kan men letterlijk van alles koopen en dat zoo in details, dat elke der honderden af- deelingen in hun soort, ook werkelijk gespecialiseerd gesorteerd zijn. Het zijn ware wolkenkrabbers en de post- afdeeling, d.w.z. de verdiepingen alleen bestemd tot het verwerken der per post uit alle deelen van het platteland binnengekomen orders, is dikwijls nog wel het voornaamste deel van het gebouw. Het meeren- deel der klanten heeft immers geen gelegenheid om uren of dagen ver naar de hoofdstad te stoomen. Een Hollandsche merkwaardigheid van Winnipeg is, dat sinds ongeveer een kwarteeuw de Hollandsche ko lonisten erzich gespecialiseerd hebben in wat men noemt de „Market Gar dening", de engros leverantie van groenten en fruit aan de wederver koopers en groote instellingen der stad. Zulk een omvang heeft dien handel aangenomen, dat men wel veilig getuigen kan hoe heel dit bedrijf van Winnipeg in Hollandsche handen zit. 's Zomers komt het van hun eigen farms in den omtrek en gedu rende den winter betrekken de Hol landsche firma's hier ter stede hun dagelijksch steeds vaste aanvoer van de Vereenigde Staten, voornamelijk van Californië. Winnipeg is ook in koloniseeren- den zin een centrum van Hollandsche activiteit. Er is een zeer actief con sulaat, eigen kantoren van verschil lende Hollandsche instellingen enz Het toeval wilde, dat ik in Winnipeg ook de eerste schakel vond tot een nieuwe kolonie Hollandsche settlers. Het begint n.l. meer en meer een systeem te worden in groepen uit te gaan. De Hollander, die Holland verlaat, ziet er dikwijls tegen op om zich geheel en al in het onbekende te verliezen; en vooral is het voor breede kringen der plattelandsbevol king het grootste bezwaar weg te moeten trekken van een kerk, waar aan men gehecht is en niet te weten, of er in de Nieuwe Wereld, in die plaats waar men zich denkt te ves tigen, wel eenige gelegenheid is, tot het vervullen van godsdienstplichten Zoowel de Katholieken als de Protestanteu voelen zulk een offer zeer zwaar en vandaar dan ook, dat meer de kolonisatie van verschillende families in groepen gesteld wordt onder een vaderlandschen geestelij ken voorganger. Te Edam, Tofield en Neerlandia heb ik in Westelijk Canada de Pro- testantschenederzetters bezocht, doch bij Winnipeg, in Plumas, bevindt zich een der jongste Katholieke ge meenten, aan velen der lezers bekend Historisch-Romantisch verhaal. Vrij naar het Duitsch door B B. Hoe harder Pater Gardiaan zijn lot in de toekomst ook voorstelde, indien hij wegvluchtte van zijn vader, toch schenen die woorden geen bijzonderen indruk te maken op den vastbesloten knaap. Mijn vader heeft wel veel kostbare wol en zijde op zijn zolders liggen zeide hij en heel veel geld in zijn kisten, maar als de Maagd het van mij vraagt, zal ik gaarne alles weg geven en gaan bedelen. Dat ik van mijn lieve moeder weg moet, is wel erg hard, maar Maria zal mij wel weten te troosten.,.. Ik zag een traantje in zijn oogen glinsteren. Ja, lief kind, zeide ik eveneens tot tranen toe bewogen, zij zal een goede lieve Moeder voor je zijn. Ja, dit hoop ik ook en zeksr zal zij mijn goede moeder ook wel troosten en bijstaan. Mijn moeder ia niet zoo afkeeng van de Christelijke godsdienst als u misschien wel denkt. Zie maar eens, wat zij om mijr. hals gehangen heeft, toen ik nog een klein kind was. Terwijl hij dit zeide, trok hij tot door de propaganda door Father Cox in de Nederlandsche pers ge voerd, In een volgend artikel zal ik mijn interessant bezoek aan het nieuwe Plumas uiteen zetten, doch alvorens daartoe over te gaan, is het nuttig in het licht te stellen, welke rol de Spoorwegmaatschappijen in deze en dergelijke kolonisatie-pogingen ver vullen. De kolonisatie te Plumas b.v. staat onder de vleugelen der Canadeesche Staatsspoorwegen, d.w.z. het is de Canadian National Railways geweest, welke de kolonisatie dit voorjaar naar Canada uitgebracht heeft, in Winni- eenige dagen onderdak verschafte, hen in contact bracht met de Maat schappij, welke de gronden aldaar in eigendom heeft en een wakend oog, niet alleen op alle transacties, doch op heel het wel en wee van alle kolonisten hield. Indien eenmaal de Spoorwegmaat schappij, dat wil dan zeggen haar te Rotterdam gevestigd Bureau, den emigrant aangenomen heeft, dan ligt daarin op ïichzelf reeds een garantie voor den landverhuizer, welke men niet onderschatten moet. De Spoorwegmaatschappij heeft directe noodzakelijke interesse in dien man gekregen. De man kan alleen een zakelijk voordeel voor de Maat schappij worden, indien hij succesvol is in Canada. Is hij ongeschikt, dan komt hij de Maatschappij alleen maar op groote kosten, zonder eenig voor deel, te staan. Doch is hij geschikt, maakt hij een succes van zijn werk. dan wordt hij voor het spoorweg bedrijf een zeer waardevolle klant. Men houde goed in het oog, dat heel deze reusachtige millioenenbe- drijven der Canadeesche Staatsspoor wegen voornamelijk drijven op de resultaten van het succes der duizen den farmers, langs hare lijnen ge vestigd. Alles wat de farmer in zijn steeds groeiend bedrijf noodig heeft, wordt aangevoerd door de spoorwegmaat schappij. Het is deze „dubbele vracht", de leverantie eenerzijds, de oogst andersijds welke voor de Spoorwegmaatschappij de voornaam ste verdiensten vormen, de kurk, waarop hun bedrijf drijft. „Wij verdienen als Spoorwegmaat schappij aan iederen succesvollen farmer honderden dollars per jaar1 zeide mij een der leidende ambtena ren „en dus doen wij uit welbegre pen eigenbelang ons best om van nieuwkomer een succesvollen farmer te maken". Voor wien gewend is aan de knusse Hollandsche toestanden, moet het misschien wel eenigszins moei lijk te vatten zijn, waarom de Maat schappijen zoo gebrand zijn op den enkeling. Doch de openlegging van dit reusachtige land is zulk een kost bare onderneming, dat elke nieuwe lijn en voortdurend bouwt men staag door aan steeds nieuwe ver takkingen en communicaties zich pas bedruipen kan indien er zich belangrijke plaatsen aan of in de nabijheid dier lijn kunnen ontwik kelen, zoodat naast een zeker per sonenvervoer er voornamelijk- een intensief vrachtvervoer ontstaat Canada heeft op een na 't grootste spoorwegnet ter wereld en 't groot ste spoorwegnet berekend per hoofd der bevolking. De totale baanlengte bedraagt niet minder dan tegen de 65 duizend kilometers, waarin een kapitaal van acht en een half dui zend millioen gulden gekapitaliseerd ligt. De Canadeesche Spoorwegen is van de beide Maatschappijen de grootste. Terwijl in 1920 de Maat schappij nog kamp! met een exploi tatie deficit van 36 millioen gulden, sloeg dit cijfer na de ingrijpende reorganisatie van den legenwoordi- gen President, Sir Henri Tornton, een der grootste figuren in het Ca nadeesche léven om, in een exploitatie surplus over 1927 van meer dan 100 millioen gulden. Op dit moment dekken de eerste acht maanden van 1928 reeds geheel het vorige jaar en 1928 belooft voor de Canadian National Railways een recordjaar van vooruitgang en winst te worden. Immers de_ oogst was dit jaar buitengewoon goed en het is de oogst waarvan de spoorwegen het moeten hebben; niet beter wordt dit gedemonstreerd dan door het ver- houdingsverschil in rollend materiaal. Tegenover nog geen vierduizend personenwagens staan meer dan honderd twee en twintig duizend vrachtwagens. Heel den langen nacht door, hoort men dan ook in deze weken de zwaargeladep. lange graantreinen hun verre weg door de doodstille prairies rollen. Het directe voordeel - en er is waarlijk geen meer tot wederhulp opwekkende drijfveer is dus de belangengemeenschap, welke de een voudigste landverhuizer den mede werker en bondgenoot maakt van de machtige Spoorwegmaatschappij. Dat daarbij van de zijde der spoor wegen op een buitengewoon loyale manier te werk gegaan wordt, werd mij wel vooral duidelijk door wat de Aartsbisschop van Winnipeg, Dr. Sinnot, mij zeide en te sterker wordt de waarde zijner verzekering, omdat het hier geldt een hooge kerkelijke autoriteit, algemeen in den lande door alle partijen en gezindten geëerd, een man, die volkomen belangeloos staat tegenover welke organisatie dan ook en bovendien een autoriieit, die zich hier, na jaren van practische ervaring uit, over de spoorwegleiders die het belang van den emigrant bevorderen. De leiders der spoorwegmaatschap pijen, zoowel die der kolonisatie en landdepartementen, die ik in Winni peg van zeer nabij nu al zoo lang heb kunnen volgen, zijn zeer loyale breed denkende en verziende men- schen. Zij houden een hooge standaard van zakelijke moraliteit op, er is geen sprake van exploitatie der nieuwko mers, integendeel, zij helpen de im migranten zooveel als in hun vermo gen ligt en beschermen hun, dikwijls ook tegen henzelf. Ik heb het grootste respect voor deze leiders en ik kan geen beteren raad aan de landverhuizers geven dan zich met alle openhartigheid aan hen toe te vertrouwen. Ik geloof, dat deze markante uitspraak van zulk een groote waarde is, dat ik niet mocht nalaten deze even geruststellende, als vertrouwen inboezemende verzekering hier over te brengen. Deze appreciatie eert Canada als land en eert vooral de groote spoor wegmaatschappij, die aan de groote ontwikkeling van land en volk zulk een leeuwenaandeel bijdraagt. lajguo&dea HiMeellagia. Stop die rheumatiek Verwaarloos nimmer de geringste aanval van rheumaliek. Die kan u maandenlang pijn en ongemak kosten Ofschoon weinig menschen bij vochtig of koud weer geheel van rheumatiek bevrijd blijven, behoeft deze kwaal niet die kwelling te zijn als het geval is. De oorzaak is gewoonlijk urinezuur, en zooals bekend, is het de taak der nieren om dit urinezuur en andere schadelijke bestanddeelen uit het bloed te filtreeren. Men kan derhalve in het algemeen zeggen, dat men bevrijd kan blijven van rheumatiek, als de nieren gezond en geregeld werken. Bij slecht weer en na e6n gevatte koude, of als ongewone inspanning de nieren verzwakt heeft, is derhalve de eenige veilige weg om de werking dezer allerbelangrijkste organen te versterken. Daarvoor wordt geen middel sterker aanbevolen dan Foster's Rugpijn Nieren Pillen, want tenzij de nieren gezond zijn en goed werken, hebt gij kans niet van rheumatiek verscnoond te blijven. Verzuim geen kostbare tijd. Neem Foster's Pillen zoodra gij de minste rheumatische pijn voelt; wek de trage nieren op en versterk ze, en bevrijd zoodoende van nierverschijnselen als rugpijn, spit, ischias, rheumatiek en die ellendige urinesloorniasen. Verkrijgbaar (in glasverpakking met geel etiket let hier vooral op) bij apotheken en drogisten f 1 75 per flacon. 37 Onze voorouders van een paar eeuwen geleden hielden van lekker eten en groote diners. Ook wat de hoeveelheden spijs betreft, die bij de maaltijden wer den verorberd, kon men toen heel wat meer stouwen dan tegenwoordig. De huismoeders moesten met heel andere porties rekening houden dan de tegen woordige vrouwen. Men sloeg de be- noodigdheden niet in met kleine hoe veelheden van ponden en onsjes, maar men had ontzaglijke voorraden in de provisiekamers opgeslagen. Balen meel en suiker lagen er opgestapeld. In de kelders hingen groote stukken vleesch en tientallen hammen. De huisvrouw had maar te nemen van de groote "oorraden, die van tijd tot tijd werden aangevuld. Men hield van groote porties, niet alleen in de kringen der rijken, maar ook bij den burgerman. onze groote verwondering en verbazing eer scapulier van onder zijn kleedje te voorschijn. Waarlijk, mijn kind, zei Pater Gar diaan, toen hij de scapulier zag, O L. Vrouw heeft u van uwe wieg af reeds als haar kind aangenomen. Nu twijfel ik er ook niet meer aan, dat gij uw roeping zonder uitstel moet volgen. De Maagd, die u zoo wonderbaar ge roepen heeft, zal u ook kracht en sterkte geven, zelfs al moest gij uw geloof met uw bloed bezegelen. Laten we daarom nu een oogenblik voor haar beeld nederknielen, haar danken voor het werk dat zij begonnen is en hare machtige hulp en voorspraak inroepen. Alle drie knielden wij neder en met gevouwen handen en diep bewogen stem bad Pater Honorius het »Onder Uwe Bescherming", waar ik van gan scher harte mede instemde. De kleine Abele vouwde eveneens zijn handjes en daar hij het gebedje niet kende, bleef hij stilzwijgend, heel vertrouwelijk met zijn mooie zwarte oogen naar het beeld van de Moeder van Smarte kijken. Toen het gebedje was geëindigd, sprak hij op eens tot slot een krachtig Amen het zij zoo. Het toeval wilde wilde, dat de klokken van Praag juist het Angelus begonnen te luiden. Een weemoedige stemming maakte zich van ons meester. Pater Gardiaan en ik baden de Angelus en onwillekeurig smeekten wij beiden onder het bidden de lieve Moeder Gods, dat zij toch medelijden zou hebben met dien armen knaap en hem onder hare bijzondere bescherming zou nemen. Een bloedvink kwam aangevlogen, ging vlak boven ons in een boom zitten en floot zijn lentelied. Dit was de eerste en laatste bloedvink, welke ik dien dag gehoord heb. Broeder Cunibertus meende later, dat dit een voorteeken was geweest Nu ging de Gardiaan bij mij te rade, wat wij met dit kind moesten beginnen en hierover waren wij het geenszins samen eens. Ik wilde hem namelijk heimelijk in het klooster houden, hem hier langzamerhand onderrichten in ons heilig geloof en misschión zou er zelfs nog eens een waardige zoon van Franciscus uit groeien. Pater Honorius wilde daar echter niets van weten, want hij was bang voor de storm, welke de rijke Jood legen ons arm Gapucijner kloostertje zou laten losbarsten, indien hij vernam, dat wij zijn kind hier hielden opgeslo ten. Zijn idéé was meer om het kind naar het ProseÜ8ten-huis te sturen. Dit huis was expres gesticht voor onder houd en opvoeding van nieuw bekeerde joodsche kinderen en tevens stond onder Staatsbe8cherming. Daarom vond hij het veel veiliger om het kind daar naar toe te brengen. Daar zou het niets van de aanvallen van zijn vader te vreezen hebben, zoo zeide hij. Tot mijn groote spijt kon ik onze goede Pater Honorius maar niet voor mijne meening winnen. Hij wilde er niets van weten, noch om hem hierin ons kloostertje te houden noch om hem naar een ander klooster van onze Provincie van Bohemen te sturen. Ik moest mij dus wel naar zijn wil schikken, ofschoon ik eerlijk moet moeten dadelijk ver zorgd worden. Wrij f de verstuikte deelen opwaarts met A k k e rs Kloosterbalsem en zwachtel ze. Doe dit 's morgens en 's avonds opnieuw. Akker's Kloosterbalsem maakt Uw spieren weder lenig en is een heerlijk wrijfmiddel bij spit. stramheid in de ledematen, stijven nek, spier pijn, ischias, rheumatiek, jicht, lendepijn. AKKER's ook onovertroffen bij brand- en snijwonden zweren, aambeien, winterhanden en voeten Overal verkrijgbaar in porceieinen potten van 20 Gr. f 0.60. van 50 Gr. flvan 100 Gr. f 1.75 bekennen, dat ik allesbehalve van harte gehoorzaamde. Zelfs maakte ik aan stonds het voornemen om de heele geschiedenis aan mijn medebroeder in Regensburg te schrijven, vol vertrouwen, dat hij dit onschuldig pleegkind van de Moeder Gods op zou nemen. In het kort: zoolang er vandaar geen antwoord kwam, moest ik natuurlijk wel toegeven en als goed religieus had ik ook te gehoorzamen, toen Pater Gardiaan mij de opdracht gaf met den knaap naar Sint Clemens te gaan. Ik moest er met den Rector van hel groote Jezuiten College, die tevens het proselietenhuis bestuurde, maar eens over spreken en met hem eens overleg' gen, wat er met dien knaap moest gebeuren en hoe wij die zaak het voorzichtigst zouden behandelen. Daar was natuurlijk de noodige tijd mee gemoeid, want de Jezuiten branden zich in zulke gelegenheden ook niet gaarne de vingers. iJiToen we daar waren aangekomen en ik met een paar woorden het doel van onze komst had uitgelegd, beval Pater Rector aanstonds zijn consultoren en raadheeran bijeen te roepen. Zij begon nen den knaap, wel is waar op wel willende toon, kris en kras door elkaai aan zulk een scherp verhoor te onder werpen, en naar al de omsiandigheden van dit wonderbaar voorval te vragen dat elk ander kind daardoor geheel van streek zou zijn gebracht. De knaap 9prak zich echter nooit tegen en ver telde alles letterlijk, zooals hij het mij in zijn ongekunstelde eenvoud verhaald had. I Ten slotte schenen zij tevreden en Let vooral op tien i wettig beschermd zijn Sanaplrln daar deze tabletfea tegen namaak en vjrvaUching Prijs 25. 40 en 75 ft. 771—11 Vooral als familieleden of vrienden te eten werden gevraagd, dischte men flink op, en scheen het soms een wed- itrijd, wie de uitgebreidste tafelgeneuch- ten kon aanbieden. Dat de meer met aardsche goederen gezegenden de kroon spanden, spreekt van zelf. Als staaltje van een uitgebreid diner willen we eens memoreeren, hoe soms aan het Saksische hof werd geschranst. Koning August de Sterke ontving in 1728 bezoek van koning Frederik I van Pruisen met zijn zoon, den lateren Frederik den Groote. August de Sterke was zeer pracht lievend en zette bij die gelegenheid groote feesten op touw. Tournooien en ndere hoofsche spelen waren aan de orde van den dag. Maar de clou van alles was een groote boèrenbruiloft, waar bij alle gasten een rol te vervullen hadden. Op die boerenbruiloft werden ver orberd: 15 reeën, 8 wilde zwijnen, 12 jonge wilde zwijnen, 300 fazanten, 400 patrijzen, 300 kraanvogels, 2 ossen, 50 088etongen, 20 schapen, 40 kalveren, 8 lammeren, 1 tamvarken, 300 kalfs zwezerikken, 400 varkenspooten en tongen, 18 hammen, 30 zijden spek, 24 ijden rauw spek, 300 kapoenen, 150 jonge kippen, 100 duiven, 50 tamme eenden, 12 oude kippen, 30 »Indiaan- sche stukken", 20 ganzen, 200 kan versche boter, 20 vaten gezouten boter, 3 schepel meel, 80 schok eieren, 1000 citroenen, 200 sinaasappelen, 50 suiker- brooden, 1000 versche mosselen, 2000 versche oesters, 12 schok kreeften, 8 karpers en 8 palingen. De noodigedranken ontbraken natuur lijk evenmin. Er werden gebruikt 2266 flesschen Tokayer, 400 flesschen Olden- burger, 800 flesschen Bourgogne, 250 champagne, 4000 maatjes Rijnwijn, en nog een aantal vaten landwijn, waarvan men het onnoodig geoordeeld heeft, precies te noteeren hoeveel. Dit voorbeeld van een grooten maal tijd is er één uit vele, zooals ze in oude kronieken zijn opgeleekend. Een zeldzame wedstryd. Czaar Peter de Groote van Rusland en koning August de Sterke van Polen waren beiden begaafd met een onge wone lichaamskracht. Zij waren elkanders bondgenooten in den strijd tegen den ondernemenden Karei XII van Zweden, tegen wien zij het aanvankelijk moesten afleggen, en kwamen daarom meer dan eens tezamen. Bij een dier samenkomsten hielden zij aan tafel een soort wedstrijd in de vsrtooning hunner spierkracht. Koning Augustus namelijk, wien het zilveren tafelbord, dat men had voor gezet, niet al te rein toescheen, rolde het ais papier te zamen en wierp het tegen den grond. Peter wilde bij hem niet achterblijven en deed met een ander bord hetzelfde. Nu greep de Pool- sche souverein een grooten zilveren beker, dien hij met de vlakke hand MIJNHARDT's Hoofdpijn-Tabletten 60 ct Laxeer-Tabletten,60ct Zenuw-Tabletten75 ct Staal-Tabletten 90 ct Maag-Tabletten.. 75 ct BijApoth. en Drogisten Pater Rector zei Ja en Amen. Hij wilde zelfs persoonlijk met mij mee gaan en den knasp naar het nabijgelegen pro selietenhuis brengen. Zooals te ver wachten was werd den jongen met open 8rmen ontvangen, toen ze zagen, dat Pater Rector zelf hem kwam bren« gen en aanbevelen. Toen tot ons aller tevredenheid alles geregeld was, namen wij voor deze nacht afscheid van onzen lieven knaap. Hij groette ons met een diepe buiging en in zeer net Latijn hij scheen die taal beter machtig dan ik bedankte hij Pater Rector. Mij echter kuste hij de hand en verzocht mij dringend hem dikwijl8 te komen opzoeken. Buiten gekomen namen wij, orde broeders, onder vriendelijke woorden afscheid, wenschten elkander goede nacht en bevalen ons wederzijds in elkanders gebed en Misoffer aan. Toen wandelde ik in de richting van dei steenen brug, welke door den mar teldood van den H. Nepomucenus zoo beroemd geworden is. De avond was mtusschen reeds gevallen en de lichten branden helder voor het grooten steenen kruisbeeld, dat door een jood was 'op gericht uit straf vooreen Godslastering. v i v°orbijgaan bad ik nog een onze Vader voor de bekeering van het verblinde Joodsche volk en in het bij zonder voor den kleinen Abele. Bijna treurig gestemd ging ik toen verder den weg op naar huis. Ik weet niet i°e J j kwam maar het was mij juist alsof de naaste toekomst mij nog veel leed en bittere smart zou brengen. Wordt vervolgd.

Peel en Maas | 1928 | | pagina 5