J. VERMEULEN-ROELOFS Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken. Ucfowfti Uilslutend znitere NATUURWIJNEN g MANUFACTUREN MANUFACTUREN,! fWRDEEUGSTj Dit nummer bestaat uit TWEE bladen. BEDEVAART oudste St. Jozefskapel te SMAKT Vijf eeuwen van stillen krijg in de Peel. Buitenlandsch Overzicht Provinciaal Nieuws ZATERDAG 17 MAART, 1928 Negen en veertigste Jaargang No. 11 fc(< BLIJKEN TOCH HET EEL EN MAAS BLIJKEN TOCH HET PRIJS DHR ADVERTENT1EN1 8 regels 60 cent, elke regel meer 7'/i cl. bij abonnement lagere tarieven. UitgHYO Tan FIRMA VAX DEN MDNCKHOF - VENRAY ABONNEMENTSPRIJS p. kwarlaal voor Venray 65 ctper post 75 cent Telefoon 61 voor het buitenland f 1.05 bij vooruitbetaling, afzonder], nummers 5 cent Wijnhandel Venray, Gr. Markt 5 naar de en de eenige bedevaartplaats in Nederland, (lijn VENI.O- NIJMEGEN) Op alle Woensdagen in Maart om 3 uur Lof. Op alle Zon- en Feestdngen in Maart, nl. op 4, 11, 18, 19 en 25 Maart om 3 uur Lof en predikatie. Zondag 1 April nam 3 uur plechtig Lof met preek er sluiting van da maand Maart Op 19 Maart tevensom half 10 Hoog mis. (Zie Programma's). F. CREMERS, Rector. door A. F. VAN BEURDEN. De moerassige gesteldheid van de Peel maakte deze voor een groot ge deelte moeielijk loegankri'jk Ze altijd geweest een land vol moerassen, vennen en vliezon, waarin men door het eenvormig uitzicht van den bodem en door de groole afmetingen der vlakte geen weg kon vinden Een bewijs der onmoge'ijkhtid om van de zanddorp^n der O >»!erzijde arel naar de dorp?n ter Waterzijde te komen, en omgekeerd bewijst nog aljijd h-n spreekwoord «ven Meijel tot Seven", als men spreekt van iemand, die een grooten omweg moest maken, in dit geval zeven uur. Daarom wist men ook zoo wrinig, waar de grens lag van de gronden, die Jan van Cuyk in 1308 aan de bewoners van het land van Cuyck geschonken had en die liepen tot »in den Pedell toe" en evenmin wisten dit de Bra banders, die van hun Hertog ook Peel gekregen hadden en dus grensden aan de eerslgenoemden. Waar wat te halen is, komen de liefhebbers opdagen Steenkolen of hout hadden de boeren ter weerzijden niet en dus trokken zij naar de Peel en haalden er turf De Peel is groot en men znu nu denken dat er ruimte van beweging genoeg was voor een ieder, maar de dorpen hadden ieder graag een goed stuk en waar de middengrens heele- maal niet vaststond, kreeg men al spoedig twist en ontstond voor 5 eeuwen al tweedracht Waar de middeleeuwsche politie die afgelegen streken machteloos stond tegenover de vele gebruikers, die elkaar van diefstal beschuldigden, was er reden om te denken, dat dergelijke twisten heel lang konden duren, vooral bij de langzame rechtsbedoeling in hel in tal van kleine heerlijkheden ver snipperde land. Zoo is het gebleven zelfs voor een gedeelte tot in onzen tijd. De Vredepeel, de naam die de weder zijdsche arbiters twee eeuwen geleden aan een groot stuk gaven, is een ver keerden naam gebleken, het had eigen lijk den naam de Tweedrachlpeel moeten dragen, 't Is onverklaarbaar, dat men over bij verdrag reeds opgeloste zaken, eenige eeuwen noodig heeft gehad, om tot een dading te kunnen komen. Er moeten voortdurend moedwilligespelle- brekera geweest zijn, die 'oen er nog turf te halen was in het 479 hectaren 30 aren groote stuk, eenvoudig haalden wat er te halen was en zich aan Irac- taten noch overeenkomsten stoorder. Een overzicht hoe men in de raiddel- eeuwen twistte, in deze streken, kan ook een blik doen werpen op de toen malige toestanden. Men kan er uit zien, dat de uiensch in zijn doen en laten op het punt van hebzucht zeer langzaam betert. Eigenlijk had men al van de eerste jaren na de schenkingen geschil gehad, dat lag, zooals reeds gezegd is, aan het terrein, dat in zijn ongemetenheid en ruwheid geen juiste afpaling toeliet. Men vertelde wel, dat er op de hooge Peel reuzen woonden en allerlei kwaad doende geesten huisden, maar als de turfstekers met heele rijen karren naar de Peel trokken, waagden ze het er op en drongen door tot waar hel beste hoogveen of goed steekbaar laagveen tal. Zij namen zoo noodig ook wapens mede, waarover bij sommige .gelegen heden bit'er geklaagd werd In de XVIe eeuw is er al sprake van, dat mpti eens.voorgoed einde wil maken as» de burentwisten, welke al een eeuw en meer geduurd hadden. Dal slaat uit stukken vast In het jaar 1546 zwaaide keizer Kat el de Ve den scepter over Opper-Gelder en 't Land van Kessel. De Graaf van Buren was heer van 'l Land van Cuyk, dal later aan de Oranje zou komen, 't Land van Kessel en Cuyk grensden aan elkander^ Da onderdanen van 't Land van Kessel en Ven rode hadden lang ge klaagd, dat z'j in »den Pedell" veron gelijkt werden door die van «Vierlinx- beeke en hunnen adherenten" dus door de Vierlinxbpekschen met die van Sambeecke, Holtheeze ende Overloen, dat dit de hooge heeren verdroot en ze daar een slot aan wilden maken De keizer benoemde lot vertegenwoordiger een man, die de streek kende en wel Johan van Wi'lenhorsl, drossart van Kessel en wonende op het kasteel Horst, ooi de belangen van Venray te onderzoeken en te behartigen en anr'eren rechlcn of beweringen te toetsen «aen die rechte wairheijt." Terwijl de Graaf van Buren heer Jacob van Amstell van Mijnden, amplman van Grave on 's Lams van Cuyck, een zeer wijs en bedachtzaam man, tot zijn vertegenwoordiger aan stelde. Zij waren in 1545 al mei da zaak be-ig en kwamen overeen, dat zij in het volger de op 7 Mei 1546 naar de Peel zouden trekk-n en zelf de be twiste plaatsen zouden bezien Dat was een goed besluit, want eigen oogen zien het best Zij zijn er blijkens de bestaande stukken heen geweest met de Venrayscheo, de Vierlingsbeekschen de Loonschen en zijn begonnen met eene omschrijving te maken van de reuzen van Maashees en Grij-steron uitgaande va» Gèijsleren en de oude Wilbertskapel, oen kapelletje dal nog bestaat, naar hel Westen toe tot de Peel Johan van Wytlenhnr8t,die getrouwd was m«-l Margaretha van Brederode tot Ciutingen, stond zeer in aanzien en was ai herhaalde malen scheidsrechter geweest, o.a. tusschen de wettige en onwettige erfgenamen van 't kasteel Blyenbeek en dat niet zonder groote moeite en arbeid; ook in een geschil over kloostergoed en zoo meer. Hij was dus een gevonden man voor de oplossing van den Peeltwist. Jan van Wyttenhorst was ook een krachtig man, een man van de daad, hij zette met forache hand eene flinke handtee- kening onder de verschillende stuk ken, terwijl zijn collega Jacob van Aemstell van Mijnde, ambtman tot Graeff ende rs lands van Cuyck, meer den dikwijls schrijvenden ambtenaar in zijn onderteekening liet zien. Op eene nadere bijeenkomst dezer hooge heeren op 22 Mei 1546 zouden nu in het geheel moeten verschijnen 15 personen op een «gelegen plaetse" met de gerichter, en acht personen aan weerszijden, daar er onder de verschij nende personen van zelf al deel uitmaakten van de gerichten. De Venrayschen en Cuycklanders moesten hun bescheiden meebrengen Daarna zou te Maasheeze een eind zitting gehouden worden. Maar de knappe arbiters hadden buiten den waard en de twistenden gerekend, want 4 Möi 1549 was men weder te samen en besloot men om in het eerst van Augustus nog eens de betwiste plaatsen te bezoeken. Wederzijds zou men de kosten dragen. Maar in den eerstvolgenden tusschentijd moesten de lieden uit den Peel blijven en alles stil laten zooals het was Er werd in dien tusschentijd een soort bestand gesloten en de vijande lijkheden en de concurrentie werden geschorst. Het had veel in eer men klaar was, maar de arbiters hadden goed werk gedaan en Keizer Karei sielde, nadat de Hooge Raad van Mechelen 27 October 1551 ook al gesproken had, de bevestiging van het verdrag tusschen Venray en de Cuxck landers op 5 Mei 1553 vast. Dat appointement begint met het opnoemen van alle landen, waarover de keizer den scepter zwaait, zoowel van de landen in Europa als de eijlanden van Indie ende de vastelanden in den Oceaan, onder vermelding, dat hij is dominateur in Asie en Africque, wenschende aldegenen, die den brief zullen lezen, saluijt: daarna begint met te Geijsteren bij de zeer oude Willibrordskapel met het doopputje en gaat aldus de grens na en stelt ze vast tot den Langen Paei, verder tot een plaats, die men m6t vuur kenbaar maakte, omdat men daar niet kon komen, welke later de Zwartwaterpaal genoemd is en dan rechttoe op den Bekelsehen toren wees. Tevens vermeldde men erbij, dat tegen die laatste richting oppositie gevoerd werd. Dit laatste moet men onthouden, want hierin ligt de kern van den twist. Wordt vervolgd Het Centrum en de a.s. Ryksdng- verkiezingen. Naar een nederlaag der Duitsch-Nationalen Duitsehland slaat weer voor een be langrijke gebeurtenis n.l voor de Rjjksdagverkiezingen. De kopstukken der partijen trekken zoo langzamerhand op stap tot het houden van politieke redevoeringen. De Rijksminister van Financiën, Dr. Kohier lid van de Cantrumsparlij, heeft te Hildesheim een rede gehouden over den polilieken toestand en in verband hiermede ook over do taak Yan het Centrum. Vooropgesteld werd dat de coalitie met Duilsch nationalen en Duitsche Volkspartij als ontbonden moet worden beschouwd, voor het Centrum is de schoolkwestie beslissend en waar op dil punt geen overeenstem ming te bereiken viel is voor een continuatie der laatste coalitie geen grond meer aan Ie voeren. Toch heeft ze geen kwade gsvolgen gehad, immers de Duilseh-nalionaien, tevoren de sterkste bestrijders der buitenlandsche politiek, zooals die met name in de Locarno overeenkomst werd belichaamd, zijn niet alleen zoover gekomen deze buiten landsche politiek stilzwijgend goed te keuren, maar hebben zeifs aclieven steun ver leend. Over Je eigenlijke sociale politiek der Centrumsparlij, derhalve juist het terrein waarop zich in de gelederen der partijen de grootste tegenstellingen hebben geopenbaard, schijnt Dr. Kohier niet'bijster te zijn uitgeweid. Wel drong hij aan op tegemoetkoming aan den landbouw, die zware lijden doormaakt. De boeren vormen ook in Duitsehland een flink deel van het katholieke kiezerscorps, dal dr. Kohier aanleiding vond de agrarische politiek aan te roeren, is derhalve wel begrijpe lijk, a! zal een ander*» groote kiezers groep die der industrie arbeiders, zich nu mogelijk weer door te weinig attentie ontstemd toonen. Köhler behoort echter tot de meest vooruitstrevenden zijner partij en als zoodanig is zijn naam een waarborg voor medewerking aan sociale politiek. Al zal hij anderzijds, vooral nu hij als minister ven financiën van den staat der geldmiddelen van nabij kennis kon nemen, reksning willen houden met de eischen van een zuinig beheer. Hij zeide dil trouwens ook duidelijk' i lasten van den verloren oorlog drukken zwaar, spaarzaamheid in do openbare huishouding is dus noodig. We spraken daareven van een guns tige koersverandering van de Duilsch nationalen in de buitenlandschepolitiek Bedriegen de voorteekenen niet, dan zullen het juist de Duitsche monar chisten zijn, die bij de a.s verkiezingen geen zijde zullen spinnen. Een aanwijzing in die richting vor men de gemeenteraadsverkiezingen te Potsdum Potsdam was de keizerlijke Residen- lie* tol nu tos een bolwerk van de Duitsche monarchisten. Bij nalionalis tische feesten wapperde daar overal de oude keizersvlag en in het stedelijk bestuur hielden de monarchisten zelfs in de dagen kort'na de revolutie de meerderheid. Maar daaraan is nu een einde ge komen Bij de verkiezingen van 1.1. Zondag verloren de Duitsche nationalen drie zetels en de Völkischen, de zg. Ludendoi ff partij, er vier. Van de 43 zetels hebben de monarchisten er nog maar in Al deze zetels kwamen aan de soci* aal democraten ten goede, die nu in den raad van Potsdam de sterkste partij worden. Ook de communisten verloren een zetel, terwijl het katho lieke Centrum gelijk bleef. Als hier in dit monarchistischs bol werk de nationalen reeds zulk een ernstige nederlaag lijden, dan ia bij de a s. Rijksdagverkiezingen niet veel goeds voor de monarchisten te verwachten. Maar ook blijkt wel uit deze ver kiezingen te Potsdam hoe de republiek meer en meer wortelt in het Duitschs volk en voor een herstel der monarchie gelukkig weinig kans bestaat. Hel gaat er mee als in Frankrijk, waar ook de tweede president Mac Mahon evenals Von Hindenburg door de anti-republikeinen tot president van de republiek werd gekozen, waardoor men meende, dat de eerste en belang rijke stap was gezet lot herstel van het Fransche koningsrijk. Maar juist onder Mac Mahon werd de republikeineche gedachte verstevigd toen deze president, die 19 Sept. 1873 werd gekozen, op 20 Febr. 1879 heenging, was de Fransche republiek voor goed gevestigd We gelooven, dat het in Duitsehland precies eender zal gaan -0- Na de zitting van den Yolkenbonds- r«ad. Nu de Volkenbondsraad weer achter den rug is, blijft het napraten in de internationale pers nog wat voortduren vooral wat betreft de oplossing inzake de optantenkwestie» De Roemeensche minister Titulesco heeft een onderhoud toegestaan aan een vertegenwoordiger van een persbureau en daarin getracht de meening te sug gereeren, dat Roemenië niet een neder laag heeft g«leden Intusschen blijkt wel uit de Roe meensche persstemmen, dat men daar te lande het verloop van zaken wel anders voelt en er wordt reeds dreigQnd over een regeeringscrisis gesproken omdat de Regeering Bralia nu de groote mogendheden tegen zich in het harnas heef1 gejaagd De tweede nederlaag voor de kleine Entente is de oplossing van het St. Gotthardt< incident, dat met zooveel lawaai was aangekon digd en dal nu met een sisser afloopt. Van bet militaire onderzoekin Hi ngarije door den Volkenbond komt niets, zelfs riet van het douaneonderzoek. De commissie onder leiding van onzen minister Jhr. Beelaerts heeft heel han dig een uitweg gevonden. Even voor het sluiten van de vergadering j 1 Zaterdag stelde deze commissie voor de z«ak aan te houden toi (ie vergadering in Juni, want de commissie moest nog enkele zaken onderzoeken. Welnu, iedereen voelt, dat dan niets meer gebeurt, een militair onderzoek is dan uitgesloten, de zaak is dan heele- maal afgedsan. Heel dit anti-Hougaarsche relletje van de Kleine Entente waaraan ook in ons land de liberale en socialistische pers zoo krachtig mee deed is op een mislukking uitgeloopen. Er gebeurt niets, er wordt geen enkele msatregel getroffen tegen Hongarije, do zaak wordt op een dood spoor geleid. Enfin, nu maar weer iets nieuws verzonnen om een relletje tegen Hongarije op te zetten 1 Van verschillend terrein. De strjjd in Frankrijk tegen het communisme. In den Franschen senaat gaf Sarraul een uiteenzelling over den toestand ir. Rusland. Hij zeide dal bij de sovjets, de vrijheid verdrukt wordt en dat de kinderen der arbeiders, gedurende vijf jaar militairen dienst moeten vervullen Het gezond verstand van het Fransche volk en de genomen maatregelen heb ben al tol den achteruitgang van het communisme geleid De senaat ram een motie aan waarin hij zijn vertrouwen uitspreekt, dat de regeering den.strijd tegen de commu nistische actie zal voortzetten, met name ten aanzien van de stichting van een communistische jeugdbeweging onder de ambtenaren en in het leger. Het debat is hierop gesloten. o Eon arbitrage-verdrag voor den Balkan? De bladen melden, dat de Britsche minister van buitenlandsche zaken, sir Austen Chamberlain, te Genève met den Joego Slavischen minister van buitenlandsche zaken, Marinkovitsj, een onderhoud heeft gehad over het sluiten van een arbitrage verdrag lus 8chen Joego-Slavië, Bulgarije en Gi ieken land. o Duitsehland en Spanje. De Duitsche gezant te Madrid heeft aldaar voor een vergadering van ver tegenwoordigers van het wetenschappe lijke laven een lezing gehouden over de intellectueels samenwerking tusschen Duitsehland en Spanje. Hij wees daarbij op de nauwe intelieetueele betrekkingen welke er tusschen Duitsehland en Spanje beslaat en betoogde de wenschelijkheid om geleerden van het eene land in het andere voorlezingen enz. te laten houden. legioen heeft president Coolidge een verzoek overhandigd inzake vertegen woordiging van de Vereenigde Staten op toekomstige vredes ontwapenings- en dergelijke conferenties. Het legioen vrsagt, wanneer de Ver eenigde Stalen in dergelijke conferenties, waarbij het vraagstuk van de nationale veiligheid is betrokken, zijn vertegen woordigd, in deze vertegenwoordiging het Amerikaansche legioen te doen deelen. De Vereenigde Staten en de ontwapening Een delegatie van hét Amerikaansche VENRAY, 17 Maart 1928. Snoeien Yan hagen en struikgewas. Burgemeester en Wethouders van Venray brengen in herinnering de na volgende bepalingen van het Provinciaal Wegenreglement van Limburg: «Al de binnen den afaland van 1 Meter van de grens der wegen en voelpaden in 't algemeen staande hagen moeten telken jare, aan de wegzijde, ter hoogte van minstens 1 50 M. boven den grond waarop ze geplant zijn, opgeschoren worden, in dier voege, dat op 1 Juli aan die zijde slechts hoogstens 030 M. hout buiten den slam mag aanwezig zijn. Vóór datzelfde tijdstip moeten jaar lijks insge ijks weggeruimd worden do over db,: v. egen, voetpaden, «looien en greppels hangende boomen, strui ken, hagen of lakken." Wij vertrouwen, dat in het belang van de wegen en voetpaden, zoowel ala in het belang van de belendende gronden dit jasr het opscheren ala bovenbedoeld tijdig en naar behooren zal plaats hebben, opdat geen enkel procesverbaal wegens niet-nakoming dezer voorschriften zal behoeven te worden opgemaakt. Venr8y. 14 Maart 1928. Burgemeester en Wethouders v. Venray, O. VAN DE LOO. De Secretaris, VAN HAAREN. Heden Zaterdag 17 Maart, herdenkt de Weleerw. Paler Ignatius Smeels O.FM, Rector van het Klooster en Pensionaat «Jerusalem" den dag, waar op hij, voor veertig jaren, in 1888, de H Priesterwijding ontving. Voordat Z.Eerw., in 1898, in de orde der Minderbroeders trad, was hij, als wereldlijk priester, leerear en directeur van het Pro Gymnasium te Venlo. Krankzinnigenverpleging. Onder verwijzing naar artikel 3 der door de Ged. Stalen met het bestuur van hel St. Servatiusgesticht en van het St. Annage8ticht, beide te Venray, gesloten overeenkomsten voor de ver pleging van armlastige krankzinnigen uitdeze provincie, deelen Ged. Stalen mede le. dat de verpleegprijs voor hei jaar 1928 per patiënt(e) is vastgesteld per jaar op f 580; per kalenderkwar taal op f 145; per 2 kalendermaanden op f 96 66; per kalendermaand op f 48,33per dag op f 1 61, waarbij het jaar gesteld wordt op 360 dagen, het kalenderkwartaal op 90 dagen en de kalendermaand op 30 dagen. Voor de berekening van de kosten der verpleging wordt rekening gehouden met het aantal werkelijke verpleeg- dagen, inbegrepen de dag van opneming, van het zenden met proefverlof, van terugopneming uit proefverlof, van ontslag, van overplaatsing en van over lijden. 2e. dat voor hel jaar 1928 bij over lijden van een(e) paiiëol(e) voor begra feniakoaten in rekening kan worden gebracht eene som van ten hoogste f25. Vrijdagavond omstreeks 11 uur werd onze brandweer gewaarschuwd, dat er brand was in de omgeving van het Veulen. Men trok er direct met de motorspuit op af om tot de ontdekking te komen, dat er in de buurt van Griendtsveen braud woedde. Voor onze kranige brandweer was dit, in den kouden winternacht, een minder aangenaam uitstapje. Het paard van den Heer C. schrok Maandag van de A T.O.-bussen en ging op hol, het karretje, waarin het gespannen was, achter zich aan slepende. Op den hoek der Schoolstraat

Peel en Maas | 1928 | | pagina 1