Tweed© Blad van „PEEL EM MAAS'
Sport on SüqI
WRIGL
Hoofdpijn, Kiespijn
Het Onze Vader,
MUliHARDT'
ff
Over den levensduur
van den mensch.
FEUILLETON
Uit de Landbouwwereld
Voor eenige jaren verscheen een
hoogst interessant werk van professor
Mets?hnikoff, tweede directeur der
Pasteur inrichting te Parijs, getiteld
Bijdrage tot een optimistische wereld
beschouwing". Aan het slot van zijn
werk wijst de schrijver erop, dal het
door de vorderingen op hygiënisch ge
bied zal gelukken den menschelijken
levensduur te verlengen en ook oude
menschen, zoowel lichamelijk als geeste
lijk, frisch te houden.
Het geheele geheim van een lang
leven en van ouderdom zonder bijzon
dere kwalen en gebreken berust op een
matige en solide levenswijze, waarbij
men zich zooveel mogelijk moet ont
houden van alle uitspattingen.
Het werk is belangwekkend, daar
het de jongste wetenschappelijke ont
dekkingen tot grondslag heeft. Over de
ouderdom8grenzen welk door het men-
schelijk geslacht kunnen worden be
reikt, uit de schrijver zich ongeveer
als volgt.;
Vroeger schreef men aan bepaalde
bevoorrechte personen een ouderdom
van verscheidene eeuwen toe. Zonder
tte spreken van Meihusalem, wiens
leeftijd van .969 jaar als in den bijbel
vermeld, op een abuis in de tijdreke
ning schijnt te berusten, wil ik wijzen
op Nestor, die, volgens Homerus, drie
menschenleeftijden moet hebben geleefd,
d.i. 300 jaar; of op Illyrier Daudo en
op een koning der Lekmeniërs, die een
ouderdom van vijf, zelfs zes eeuwen
moeten hebben bereikt.
Het is aan geen twijfel onderhevig,
dat deze opgaven uit de oudheid ge
woonlijk onjuist zijn. Berichten uit
minder ver van ons verwijderde tijd
perken kan men meer vertrouwen
schenken deze 'berichten zeggen, dat
de hoogste door een mensch bereikte
leeftijd 185 jaar bedroeg en men haalt
daar voor aan den stichter van de
Abdij van Glasgow, »St. Mungo", die
in den ouderdom van 185 jaar slierf.
Een tweede geval van zulk een
buitengewoon langen levensduur moet
in Hongarije hebben plaats gehad,
waar een boer, Peter Zortav genaamd,
in 1539 geboren, eerst in 1724 slierf.
Uit andere berichten der Hongaarsche
kronieken der 18e eeuw ontleent men
dat gevallen voorkwamen, waar de
dood pas intrad op een leeftijd van 147
tot 172 jaar.
Nog meer geloofwaardig is het geval
Drakenberg, die in 1626 in een plaatsje
in Noorwegen geboren was en in het
jaar 1772 stierf, dus 146 jaar oud werd
Men kende hem onder den naam van
»de oude man van het Noorden", hij
werd door Afrikaansche zeeroovers ge
vangen genomen en leefde 15 jaar in
gevangenschap 91 jaar achtereen dien
de hij als matroos. Zijn romantische
levensgeschiedenis wekte de opmerk
zaamheid var. zijn tijdgenooten en in
de toenmalige couranten leest men be
richten aangaande hem. (Gazette de
France 1764; TJtrechtsche Courant 1767
e.a.) Ook het reeds meermalen aange
voerde voorbeeld van Thomas Parr
behoort tot de geloofwaardige berichten
Deze man was een arme boer uit
Shropshire, die tot aan zijn honderd-
dertigsle levensjaar moeilijken arbeid
moest verrichten en op een leeftijd van
152 jaar en 9 maanden slierf De door
den beroemden Harvey uitgevoerde
lijkschouwing bevond aan geen der
organen van zijn lichaam eenig kwets
uur of gebrek, zelfs het kraakbeen der
ribben was geen been geworden, maar
bleek daarentegen zoo elastisch als van
een jong persoon. Alleen de hersenen
waren hard en boden weerstand bij
aanraking, want de vaten, die ze be
vochtigden, bleken door den tijd ver
hard en verstopt. Parr werd in de
Westminster Abdey bijgezet.
Mynhardt's Hoofdpy ntabletten 60, 30 ct
Mynhardt's Kiespy ntabletten, 60, 30 ct
Bij Apoth. en Drogisten.
Men heeft dus alle recht om aan te
nemen, dat de mensch 150 jaar en
daarboven bereiken kan. Maar de voor
beelden ervan zijn uiterst zeldzaam,
want recapituleeren wij, dan vinden
we slechts
Kentigern
Zoraty
Parr
Drakenberg
185 jaar
184 jaar
152 jaar
146 jaar
In de laatste twee eeuwen vinden wij
geen nieuwe gevallen van zulk een
buitengewoon langen levensduur.
De weinige berichten die bevestigen,
dat in het begin der negentiende eeuw
twee grijsaards een leeftijd van resp.
142 en 155 jaar zouden bereikt hebben,
moeten zeer voorzichtig beschouwd
worden. Toch zijn voorbeelden van 10o
en zelfs 105, 110 en 120 jaar niet zeld
zaam. Deze aanmerkelijk lange levens
duur moet niet worden aangemerkt als
een voorrecht van het blanke ras, al
zou dit voor de bovengenoemde geval
len kunnen gelden; ook de lagere ras
sen bereiken dikwijls een ongemeen
hoogen leeftijd.
Volgens Pritchard moeten er onder
de negers 115 tot 160 en zelts 180 jaar
oude individuen voorkomen. In den
loop der negentiende eeuw werden in
Senegal 8 negers genoemd, die 100 tot
120 jaar oud waren. Chemin heeft in
1898 te Toundrougine persoonlijk een
grijsaard gezien, waarvan de inboor
lingen beweerden, dat hij 108 jaar oud
was; hij bleek niettemin volkomen ge
zond. Dezelfde auteur haalt uit een
bericht van 13 Juni 1855 het voorbeeld
aan van een Indiscne der Noord-
Carolinen, die meer dat 140 jaar oud
was en van een 125-jarigen Indiër.
Vrouwen bereiken gemakkelijker een
ouderdom van 100 jaar, en daarboven
dan mannen, ofschoon alle genoemde
voorbeelden, op één na, juist mannen
zijn. Het verschil is evenwel niet altijd
aanzienlijk In Griekenland b.v. waren
in 1885 bij een bevolking van bijna 2
millioen (1 974.760) 278 personen, die
van 95 tot 100 jaar oud waren hiervan
resp. 145 vrouwen en 133 mannen.
Dez8, en een groot aantal dergelijke
feiten, versterken de algemeene stelling,
dat de sterfelijkheid van het mannelijk
geslacht sieeds grooter is dan die van
het vrouwelijke. In de meeste gevallen
munten de honderjarigen uit door ge
zondheid en door een krachtige lichaams
constitutie.
Toch ontbreken de voorbeelden niet,
dat abnormale en zwakke personen
zeer oud werden. Ik wil een vrouw
noemen Nicoline Marc, die in 1760 te
Boulonais op den respectabelen leeftijd
van 110 jaar stierf. Sedert haar tweede
jaar was haar linkerarm kromgegroeid
haar hand haakvormig tegen den arm
gebogen. Zij was gebocheld en zoodanig
gekromd, dat zij nauwelijks grooter
scheen dan vier voet Een Schotsche
Elisabeth Walson, stierf in den ouder
dom van 115 jaar. Zij was 2 voet en 3
duim hoog, alzoo een werkelijke
dwergin. Men zag ook reuzinnen 10)
jaar oud worden, ofschoon bet leven
der reuzinnen in 't algemeen het korist
18.
Eveline was door de korte woo ede i-
wi8seling uit hare droomerijen opge
schrikt. Met groote, verwonderde oogen
zag zij naar de oudere zuster, wier
levenslot als een legende klonk en
wier heengaan in de ouderlijke woning
een groote leemte had achtergelaten,
Zij keek naar haar verloofde en zag
de misnoegde uitdrukking op zijn ge
laat.. en plotseling was het haar a'
opende zich een afgrond onder haar
voeten.... een afgrond waarvan zij het
beslaan nooit gekend of vermoed had.
Haar zuster kwam terug... arm en
gehavend...
Eveline wachtte slechts op een enkel
aanmoedigend woord van den vader
om op te staan en haar om den hals
te vliegen., doch dit eene woord bleef
ongesproken
De moeder, die haar leven lang ge
wend was zich te bukken met deemoe
dige onderwerping en den wil van
haar man in alles te volgen, had in
deze volgzaamheid geheel en al ver
leerd zelfstandig op 'e treden en te
handelen... ook haar lippen bleven ge
sloten.geen enkel verzoenend woord
weerklonk... maar haar blikken spra
ken des te duidelijker en waren zoo
smeekend op haar man gericht, dat
werken zonder
kramp of pijn.
Doos ÖOcent.
667—13
deze zich onwillekeurig zachter ge
slemd gevoelde.
Hij scheen met zichzelf te rade te
gaan en te overleggen. Bedacht hij,
dat hij voor korten tijd aan het sterfbed
van zijn zoontje Abel zelf de woorden
«Onze Vader die in den hemel zij',"
met hoop en vrees in het hart hai
uitgeroepen, en in zijn hoogs ten nooi
tot God om vergeving had gesmeekt...?
En de Goddelijke Rechter was hem
genadig geweest, had zijne bede ver
hoord, zijn kind het leven weergegeven
en hem.in genade opgenomen.
Maar hij, Everard Dimier, een arm
zondig mensch, die beloofd had den
naam van God voortaan te heiligen e^
Zijn H Wil te volbrengen, hij wilde
ten tweeden male zijn kind de deur
wijzen, haar ten tweeden male aan de
demonen van honger en ellende, van
strijd en bekoring prijs geven...
Was hij dan or.verbiddellijk
Gaston Lacaze hoestte eventjes, zette
zich in postuur en zeide op een iro
nischen toon
Mijnheer Dimier, gij hebt mij
nooit over een andere dochter gespro
ken, ik had geen vermoeden...
Deze woorden werkten beslissend op
het overwegend gemoed des vaders en
doofden als een koude wind het zwakke
lichtje van medelijden.
De zelfzucht hernam hare rechten.
Miotte zag naar Lacaze en verwon
derde zich zeer over het verkeer van
dezen man met hare reine, onschuldige
zuster Evi I
Hij was opgestaan, een hooghartige
trek speelde om zijne lippen, en als
Uniformiseeriog van Landbouw
werktuigen.
Duitschland heeft de normalisatie
van landbouwwerktuigen in studie en
reeds ter hand genomen. Dit geschiedt
door de D. L G. (Deutsche Landwirt-
schafts-Gesellschsft) en het Verbond
der Duitsche Landbouwwerktuigen
industrie. Men beoogt het fabriceeren
en invoeren van normen, van »een-
heidsmachines".
Er is nu een stelsellooze veelvormig
heid, die de machines duur maakt en
vaak in de practijk groote moeilijk
heden veroorzaakt, omdat, als een
onderdeel stukgaat, een vervangstuk
moeilijk is te krijgen, of, als het er is,
niet past.
Iedere landbouwer weet welke schade
dit kan geven, als het in den drukken
werk- of oogsttijd is. Daar zijn er, die
de normalisatie afkeuren, omdat zij
vreezen voor smakelooze eenvormig
heid, maar de voorstanders zeggen, dat
het schoonheidsideaal gezocht moet
worden in de richting der doeltreffend
heid men heeft niets aan voorwerpen,
die wel mooi, schoon, doch verre van
doelmatig zijn.
In Duitschland is men begonnen met
de verbetering der vervoermiddelen,
men wilde eenige orde brengen in den
enormen wirwar van boerenwagens
Zonder wagen kan geen enkel land
bouwbedrijf. Valt in den zomer een
wagenrad, door al te groote droogte,
uit elkaar, en kan men geen vervang
wiel krijgen, is daarbij de wagenmaker
te druk, dan staat de boer raar te
kijken. Door normalisatie van boeren
wagens zouden zulke en andere moei
lijkheden worden opgeheven. Uniformi
seering is wel zeer noodig. Weet men
wel, dat een groote fabriek in Assen
niet minder dan 10 000 verschillende
naafvormen in voorraad moet houden.
Groote resultaten werden al verkre
gen met maaimachinesvoor de maai-
machineme8sen beslaan 400 verschil
lende mesvormen I Verschillende firma's
fabriceeren jaarlijks 10 000 machines,
en dienovereenkomstig is natuurlijk
ook de vraag naar onderdeelen. Men
heeft nu bereikt, dat het maaimachine-
mes slechts twee lemmetten geeft,
waarmee men in de toekomst hoopt
uit te komen.
Ook de constructeurs van dorscb-
machines zijn ijverig met de nermali
satie bezigde normalisatie van egge
tanden is gereed, straks zal men overal
losse eggetanden kunnen krijgende
drie grootste fabrikanten van zaaima-
chines hebben een ontwerp van
eenheidsvoorste' gepubliceerd, dat
zonder bezwaar ook voor hakmachine
en kunstmeststrooier kan worden
gebruikt. Men ziet, dat reeds belangrijke
vorderingen zijn gemaakt. Verschillende
landen houden vol verwachting hel
oog op Duitschland gericht
Ziektebestrijding bij Ooftteelt
en Wetgeving.
Er wordt al heel wat gedaan aan
ziektebestrijding en toch nog veel te
weinig. Vele telers zijn lakscb, óf omdat
zij het nut niet inzien, öf omdat zij
meenen of doen alsof dat alle
bestrijding faalt zoolang niet alle
kweekers ze loepassen. Dit laatste is
slechts ten deele juist, 't Is waar, dat
de bestrijding eerst dan volkomen doel
treft en met de minste kosten kan
gebeuren, als ieder er aan deelneemt,
maar niettemin kannen tal van telers
uit ervaring getuigen, dat zij de ziekte
bestrijding met succes en voordeel
toepassen, ook al doen hun buurlui
dat niet
Toch blijft het hoogslgewenscht, én
met het oog op de resultaten én met
het nog op de moeilijkheden, welke de
export geeft, als eenige ziekte heerschl,
dat zooveel mogelijk alle kweekers de
bestrijding ter hand nemen.
lijn WRIGLEY's P.K.-Kauwbonbons de
aangenaamste en gezondste versnapering.
Bij voetbal en tennis, motorsport en athle-
tiek, fiets- en wandeltochten zullen zij U
heerlijk verfrisschen en elk gevoel van
vermoeidheid verdrijven.
P.K.-Kauwbonbons stalen de zenuwen, stillen den dorst,
houden den mond gezond en bevorderen de spijsvertering.
Ook onder Uw dagelijksch werk komen WRIGLEY's P.K.-Kauw
bonbons van pas. - zij houden Uw gestel en humeur in orde. En
het is een goedkoope versnapering4 bonbons voor 5 cent.
Nu hebben we een Meeldauwwet
sedert 1912, in 1915 gewijzigd, en een
Plantenziektewet. De eerste verbiedt
het te koop sanbieden, verkoopen, be
reiden, vervoeren en doen vervoeren
van struiken of vruchten, die aangetast
zijn door den Amerikaanschen kruis-
bessenmeeldauw.
En de Plantenziektewet zegt, dat bij
algemeenen maatregel van bestuur,
't zij voor een bepaalde streek of voor
het geheele land, voorschriften tot be
strijding kunnen worden gegeven,
indien ernstig gevaar voor de cultuur
dreigt. Maar wat zien we in de practijk
van de toepassing dier artikelen Er
bestaan ook hier en daar gemeentelijke
verordeningen, als te Eist, Valburg en
Herveld, te Zwaag en Blokker; in
Limburg en Brabantsche gemeenten
zijn verordeningen, die voorschrijven,
dat op bepaalden datum rupsennesten
uit hagen, struiken en boomen moeten
worden verwijderd; ze worden over 't
algemeen echter slecht nageleefd.
't Blijft te betreuren, dat ernstige
kweekers, die alles doen om een goed
product te kweeken, door de nalatig
heid ven anderen op hoogere kosten
worden gejaagd dan noodig is, en vaak
niet die uilkomsten zien, welke men
zou mogen verwachten, als ieder mee
deed.
Propaganda is daarom noodigle.
om de telers voor te lichten 2e. om
ze allen in de organisaties te brengen.
Van een organisatie kan de meeste
kracht uitgaan. De Boomkweekers-
vereeniging te Oudenbosch (N.Br)
schrijft aan haar leden de verplichting
voor om de bestrijding naar gegeven
deskundige voorlichting uit te voeren.
Zoo moet het. Door gezamenlijk de
handen ineen te slaan kan zeer veel
worden bereikt. En als dan hier ook
een wet kwam, gelijk in verschillende
Amerik. Stalen, die den telers den plicht
oplegde zich aan te sluiten, dan
kwamen we aardig in de goede rich
ting Inlusschen laten alle deskundige
goedgezinde kweekers het voorbeeld
een man van de wereld nam hij af
scheid
U veroorlooft mij zeker wel, dat
ik mij voor vanavond verwijder...
Ik zou u niet graag storen, u hebt
immers familieaangelegenheden te be
spreken.
Hij ging naar de deur. Eveline keek
hem aan, als zag zij hem voor den
eersten keer.
Hij had op een snijdenden toon ge
sproken, die duidelijk genoeg zijn mis
noegdheid over de onaangename ont
dekking te kennen gaf.
Ik betreur het ten zeerste, maar u
begrijpt, zulke familie...
Everard Dimier begreep maar al te
wel en nauwelijks had Gaston Lacaze,
die een schoonzoon naar zijn zin ge
weest was, de deur achter zich geslo
ten, of Dimier richtte al zijn woede en
ontgoocheling op de indringster, die
hem dezen smaad berokkende.
Hij stond op en greep Miotte bij den
pols: Waarlijk, gij hebt uw tijd goed
gekozen 1 Ziet gij dan niet, dat gij de
toekomst uwer zuster verwoest, ziet gij
niet in, dat zoolang gij in deze kamer
ademt, geen eerlijke man den drempel
dezer woning betreden zal, dat men
geen vrouw uit zulk een familie be
geert 1 1
Miotte antwoordde niet. Zij zweeg en
liet zich door den ijzeren druk zijner
vuist terugdringen. Zij steunde licht,
bukte de schouders als vreesde zij de
komende slagen.
En de hoop, die onder den adem der
barmhartigheid van Saville was opge
groeid, slierf weg. Zij berustte in haar
geven. De resultaten zullen anderen
doen volgen.
Wenken en mededeelingen.
Voor organisators van tentoonstellin
gen was er op de Tentoonstelling le
Leeuwarden nog wel iets le leeren. De
aanleg was royaal en ruim, men had
gerekend op naitigheid de hoofdwegen
waren betegeld. Alleen de bekroonde
dieren en de keurcollectie kwahaen op
de tentoonstelling.
Men Kreeg er te zien een bewaar
plaats van pootaardappelen, voor vele
vereenigingen van belang voorts hooi-
afladers en een hooiblazer in werking;
een modelstal, waar melkproeven wer
den gehouden; de wijze waarop de t.b.c.
wordt bestreden. Mooie dingen om na
le volgen.
Eén opmerking was te maken de
tentoonstelling had overzichtelijker
kunnen zijn, de ruimte was er.
Men moet niet, als op vele tentoon
stellingen, naar een of andere afdeeling
behoeven te zoeken. Als men binnen
komt, moet men zich spoedig kunnen
oriënteeren, en geen gevaar loopen iets
over te slaan. Het is ook veel prettiger
en gezelliger als men het geheel kan
overzien.
Weet gij
Weet gij, dat men de meststoffen
tegenwoordig onderscheidt in »zure"
en »alcalische"; dal »zure" meststoffen
die meststoffen zijn, waarvan de plant
het alcalische deel opneemt en het zure
achterlaat
Weet gij, dat men zijn grond kan
laten onderzoeken aan hei Proefstation,
waar men u dan vertelt, hoe (zuur of
alcalisch) ge moet bemesten; dat dooi
dit grondonderzoek reeds veel is bereiki
en de praktijk er wel bij vaart
Weet gij ook, dat een Vereeniging is
opgericht, die de exploitatie ter hand
zal nemen van een Bedrijfslaboralorium
voor Grondonderzoek, dat het werk van
het Proefstation wil overnemen, ten
einde den grooten vloed van monsters
lot en staakte haar pogen, het hart van
den vader mild te stemmen.
Waarom had zij gehoor gegeven aan
den wensch van Saville om hierheen
te komen Zonder hem zou zij het
nooit gewaagd hebben en zij vroeg
zich af, of het niet b6ter geweest ware.
Saville had zich vergist, hij kende de
koppigheid van haar vader niet, en
zijn trots.nu was alles verloren, on
herroepelijk verloren.
De moeder waagde het tusschenbeide
te komen en smeekte: Everard, jaag
haar niet weer weg, Everard, ik bid
je..
Eveline weende en bad met de moe
der mee:
Vader, vader, laat haar hier,
stuur haar niet weg, mijn eenige
zuster 1
Hij hoorde het niet, of wellicht werd
hij door de voorspraak van beiden nog
meer verbitterd. Hij stootte de onge
lukkige van zich af en duwde haar
naar de deur. Het scheen hem toe dat
alles weer goed zou komen, wanneer
zij maar weer weg was.
De deur uit met je 1 Hier is voor
jou geen piaats meer 1 Begin een
nieuw, een beter leven, zoo ge kunt...
hier is geld...
Hij reikte haar zijn beurs.
Maar kruis nooit meer den weg
uwer zus'er, voordat die geheel ver
zorgd is, begrepen 1 Later, dan zullen
wij zien 1
Het geld rolde op den gmnd.
Miotte deed niet de geringste moeite
meer, den vader zachter te stemmen
een laalslen blik van vertwijfeling
trof den partijdigen rechter en ge-
ruischloos, zooals zij gekomen was,
ging zij heen, zonder een enkel woord
van verwijt, noch zelfverdediging... en
verdween, gelijk een schaduw in den
donkeren nacht.
De zware huisdeur was dichtgeslagen.
Verschrikt en angstig zwijgen heersch
te in de kamer. Niemand bewoog zich,
terwijl aller oogen op de deur ge
vestigd bleven.
De wind huilde en de regen kletter
de tegen de ruiten en daarbuiten in
weer in wind stond een arme verla
tene, een verstootene en wijt niet
waarheen...
Het scheen, alsof alle booze geesten
zich ontketend hadden en met schrille
stem lachten om het werk der barm
hartigheid en de meedoogenloosheid
en de zelfzucht der menschen, die het
verzoeningswerk door hun eigen ik
zucht bedierven... de menschen, die
zich zeiven schuldloos dachten en
steenen wierpen naar hun broeders,
die aan den voet der steile muren dood
bloedden.
Dan werd alles wederom stil en niets
vernam men dan het steunen van den
wind, dat klonk als het weeklagen
eener dieptreurige menschelijke stem..,
V
„Zooals ook wy vergeven onzen
schuldenaren"...
Mona Liza stond op en sloot de
piano, zij wilde niet meer spelen, elke
toon deed haar pijn ach, de muziek,
die steeds haar trouwe vriendin ge
weest was, wie zij in hare gelukkige