3 maal per dag een lepe! Tweede blad. ABDusïroOP ÜYQORDEELIGSTi Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken. JAtfOMÖj (Y00M)EEUG5T/S Het Paterskloostw. Boerentrots. ^MANUFACTUREN j MANUFACTUREN (t KhlüILLETON Gebrek aan vrouwelijk hulppersoneel 47e jaargang BLIJKEN TOCH HET MAAS l BLIJKEN I "POCH HET j PRIJS DER ADVERTENTIEN 1—8 regels 60 cf., per regel 7«/t ct. bij abonn^meot lager tarief. Uitgave Van FIRMA YAN DEN MUNCKHOF - YENRAY ABONNEMENTSPRIJS p. kwartaal: voor Venray 65 ct., p.post 75 cl. Telefoon 51 voor het buitenland bij vooruitbetaling f 1.30, afz. nummers 5 cf. VII. Voor kerk en klooster was evenals de Katholieke kerk de noodlottige tijd aangebroken, die in de geschie denis bekend staat als „de franse tijd". In 17S9 was te Parijs de revolutie uitgebroken en woedde jarenlang met ongekende hevigheid. De ter dood veroordeling van de brave doch zwakke koning, Lodewijk XVI (tl januarie 1793) deed geheel Europa sidderen en was voor de Mogend heden de gelegenheid om in te grijpen. Geheel Europa Spanje, Portugal, Engeland, de meeste Duitse en Italiaanse Staten en ook Neder land verklaarde Frankrijk de oor log. In het begin werd met afwisse lend geluk gestreden, doch na de slag bij Fleurus (20 Junie 1794) zegevierden de franse wapenen voor goed. Pichegru trok Nederland zege vierend binnen en aldus viel het Gelders Overkwartier en Venray in franse handen. De franse revolutionairen dienden zich aan als brengers van gelijkheid, vrijheid en broederschap en werden door het volk dikwerf met enthou siasme ontvangen. Doch spoedig bleek dat de vrijheidshelden nog iets anders brachten, n.m. een kerkver volging. Op de overwonnen landen werden dezelfde wetten toegepast, die in Frankrijk zelf waren uitge vaardigd. En zodoende verschenen ook hier de dekreten waarbij alle kerkelike goederen werden gekonfis- keerd, de kloosters opgeheven, het dragen van het kloosterkleed verbo den. De 20 Julie 1798 kreeg „Borger Gieskens agent van Venray" het bevel op de eerstvolgende vergadering 'n opgave te doen van alle roerende en onroerende goederen, die dienden tot onderhoud der geestelike of toe behoorde aan de „geestelijke gemeen- tens" (kloosters) te Venray. Vanaf die dag konden de kloosterlingen van Venray de opheffing verwachten. Eindelik 2 Junie 1802 verscheen het gevreesde dekreet. Evenwel de paters wensten zich niet zonder protest aan die onrechtvaardigheid te onderwer pen slechts voor geweld zouden ze bukken. Ze bleven dus in het klooster. Doch 25 September verscheen Kom- missaris Wasseind in het klooster, gelastte alle religieuzen het habijt af te leggen en onverwijld het konvent te verlaten. Dan verzegelde hij kerk en kloosterde lekebroeder Fevens werd tot bewaker aangesteld. Naar uit een onderzoek door Jakobus Steegs, pastoor van Fiorst, 28 Junie 1803 ingesteld, bleek, waren er op de dag der uitdrijving nog slechts tien paters in het klooster. De overi gen hadden het waarschijnlik reeds vroeger veriaten, zoals hun trouwens vrijstond. De paters stonden dus op straat en moesten maar zien bij familie of kennissen onder dak te komen. On dertussen evenwel was de pastoor van Venray hun redder. Hij betoogde aan de bisschop van Aken, Mgr. Marcus Antonius Berdelsf, dat Venray de paterskerk niet kon missen, dat het zielenheil de heropening eiste. Deze tussenkomst had liet gewenste sukses. De bisschop deed zijn invloed op de regeringskommissaris gelden, en reeds 4 Oktober verscheen notaris Herman Hoogen, opvolger van Was seind, om de zegels weer te lichten. De paterskerk werd tot hulpkerk der parochie bestemd, zoals de kapellen van Oosirum, Leunen enz.; de paters mochten ais dienstdoende priesters in iekenkleding het klooster blijven bewonenP. Mathias Houben, voor de opheffing guardiaan, werd tot rektor aangesteld. Het leven ais kloosterlingen mocht evenwel niet worden ingevoerd. Om nu aan alle gewetensbezwaren een eind te maken vaardigde 4 Juni 1803 de kardinaal-legaat Caprara'n dekreet uit, waarbij alle kloosterlingen aan de gehoorzaamheid hunner Oversten 'werden onttrokken en gesteld onder de macht van de Bisschopin de beloften van armoede en gehoor zaamheid werd voor zover het nodig was gedispenseerdook werd verlof gegeven het habijt af te leggen en „in een passende kleding" te gaan. Feitelik werden de paters dus seku liere geesteliken. Spoedig zien we dan ook de Bis schop van zijn recht gebruik maken en verschillende paters als rektor en pastoor aanstellen. Zo werd P. Petrus Mengels al gauw kapelaan iff de parochie; P. Antonius Roelofs kape laan te Weil en 1 December 1810 pastoor te Bergen a. d. Maas; P. joannes Ramakers rektor in Oostrum enz. De paters bleven evenwel nog altijd hopen op een herstel der kloosters. Tot 1820 vinden we de Oversten van het klooster vermeld. Zo dikwels één der kloosterlingen stierf kochten de anderen zijn meu beltjes, boeken en klederen op. Ook de kerkelike gewaden en H. Vaten wisten ze ongeschonden te bewaren zoals uit een inventaris, 8 Junie 1820 door de pastoor opgemaakt, blijkt. Doch die hoop was ijdel. De laatste minderbroeder werd ter ruste gelegd op het kerkhof voor de sakristrie en het klooster was niet hersteld. Na de opheffing van het klooster zetten de paters toch het onderwijs aan het Gymnasium voort. Zelfs toen 15 April 1805 door het drijven van de toenmalige burgemeester, Leonard Urlings, officieel het Kollege werd opgeheven, bleven ze tocli de lessen geven. Want uit een oude lijst, die in die dagen werd aangelegd en die me eerst na het schrijven mijner (Naar het Duitsch.) 10 Het eentonig lied klonk wonderlijk treurig door den donkeren regenavond, soms onderbroken door een vroolijk straatdeuntje, dat zij onderweg in de fabriekssteden hadden geleerd. Nu zag men reeds de lantaarns van den wogen, als roodgloeiende punten dichter en dichterbij door de duisternis. Nu waren zij er. De wagen stond stil Ademloos drong Stina naar voren. Zij sprongen uit den wagen, de een na den ander. De vrouwen en kinde ren drongen om hen heen, 't was een lachen en schreien, een luide verwar ring. Stina had ze allemaal reeds afge kekenDaan kwam nog steeds niet. En nu was dat de laatste al. Waar bleef Daan dan Had ze hem voorbij gezien Dan kon toch niet zijn, hi, was immers grooter dan al de anderen Daan, Daan 1 riep Stina luid, waar ben je Waar is mijn man Niemand antwoordde. De menschen gingen uit elkander en maakten plaats voor haar. Stina keek van den een naar den ander, dan ging zij naar een der Hol- landgangers, een ouderen man, dien zij kende. Luhmann, zei ze gejaagd,waar brochure „Beknopte Geschiedenis van het Gymnasium van Venray" in handen viel, blijkt, dat de paters onderwijs gaven zeker tot 1812. Immers, tot op dit jaar zijn de prijzen-lijsten van 6 klassen bijge houden. Heett het kollege daarna nog lang bestaan Ik weet het nietzeker is, dat het 1819 geheel was verdwenen. Wel licht is de anti-katholieke regeering van Willem I aan het verdwijnen niet geheel en al vreemd. P. LUCIDIUS VERSCHUEREN o.f.m. Wat iedereen behoort te weten. Nierkwalen worden vaak verkeerd begrepen, en bijgevolg worden onnoodig veel last en pijn geleden. Het is de taak der nieren om het bloed te fil- treeren, en als zij hierin falen, kunnen urinezuur en andere vergiftige onzuiver heden in het lichaam achterblijven en uw gestel van streek brengen. Daar om is hel zoo gevaarlijk om de eerste verschijnselen le verwaarloozen, zooals urinekwalen, blaaszwakte (vooral bij kinderen), voortdurende of nu en dan voorkomende rug- en lendepijn, rheu- matische aandoeningen, hoofdpijp, duizeligheid en zenuwachtigheid. Deze verschijnselen komen gewoonlijk niet alle tesamep voor, doch als gij twijfelt, gebruik dan Foster's Rugpijn Nieren Pillen. Riskeer niet de ontwik keling van rheumatiek, ischias, spit, waterzucht, nierzand of -steen, en andere ernstige nierkwalen. De beslanddeelen, waaruit Foster's Pillen zijn samenge steld, verschaffen aan de nieren juist die hulp, welke zij noodig hebben om haar gezondheid te herstellen en om ze gezond le houden. Let op de verpakking in glazen flacons met geel etiket (alom verkrijgbaar), waardoor gij zeker zijt geen verlegen buitenlandsch goed te ontvangen. Prijs f 1,75 per flacon. 33 is Daan Is hij niet meegekomen Komt hij nog achterop? De man veegde zich over het gezicht en mompelde iets, wat Stina niet ver- sto nd. Zij wendde zich tot de anderen die rondom stonden. Weten jullie dan niet, waar Daan Pöhler is Hij zou toch meekomen De mannen keken elkander en dan haar met een vreemden blik aan. Dan trad Luhmann naar voren. Vrouw Pöhler, Daan komt niet meer terug, zeide hij gejaagd, je moet het niet zoo zwaar opnemen. D' is niks aan te veranderen, zoo iets ge beurt als God het wil. Stina ging dicht voor den man staan en pakte hem bij z'n arm. Is hij is Daan dood? De man knikte slechts. 't Is nu drie weken Ze hebben mij gezegd, dat ik het z'n vrouw moest laten weten, en ik wou ook eerst schrijven. Maar toen dacht ik bij mezelf, ik kom toch binnenkort thuis, en zoo iets laat zich beter vertellen dan schrij ven. Hij hield een oogenblik stil. Toen Stina niets zeide, sprak hij verder. We hadden geen ander werk kun nen krijgen, den laatsten lijd, dan alleen bij een grooten bouw, als opper lui. We waren altijd samen, Daan en ik, maar juist dien dag niet. Ze ver telden me, dat hij op den steiger z'n voet op een losse plank Ivad gezet. Toen ze mij riepen en ik bij hem kwam, was 't al te laat. Stina had zijn arm losgelaten, zij keerde zich om en ging langzaam weg. I'agezimdsB MtdStiesliagga, Akket's Abdijsiroop zal U van Uw hoest afhelpen, de slijm op- lossen en daarmede Uw beklemd- beid op de borst en Uw kort ademigheid doen verdwijnen. Iedereen die Akker'* Abdijsiroop ge bruikt, raadt bet anderen aan. Aarzel dus niet het eveneens te probeeren met Overal verkrijgbaar k f2.75 en f4.50 per Wat elTce maand te doen geeft ('2e helft Maart) In deze maand wordt, bij gunstig weer een aanvang gemaakt met het zaaien van zomerrogge van Maartsche gerst e'n haver Is voor den winter ge ploegd, dan kan men thans den grond uchtig bewerken met den paardenhak Men kan voortgaan zijn grasland te bemesten en zie na of aan de afslui ting der weiden nog iets gedaan dient te worden. Wij lazen enkele gevallen van milt vuur. Waarom wij even willen herin neren aan den goeden raad van den heer Ten Haeff, inspecteur van den VeearlsenijkundigeT» Dienst om plotse ling gestorven dieren niet op den stal of op het erf den hals af te snijden. Hierdoor wordt de smetstof verspreid en kan de ziekte ieder jaar terugkeeren Men late dergelijke cadavers rustig liggen op de plaats waar ze zijn ge storven en bedekke ze met zakken, gedrenkt in een creoline-oplossing van 5 procent sterkte. De bijstaande koe hale men weg en zette ze apart; daar na hale men direct den veearts. Hel aantal kippen is zeer uitgebreid Wie in de gelegenheid is, plaatse kip penhokken in de wei. Men profiteert hiervan dan dubbel. Zonder schade voor het andere vee kan men 30 tot 40 kippen op een bunder houden. Wat zijn de voordeelen De hoenders hebben een onbeperkten uitloop, zij vinden veel dierlijk voedsel (eiwit, dat den leg bevordert en zijn hierdoor voordeeliger in het voer; zij krabben den grond los, maken dien toegankelijk voor lucht en gaan alzoo mosvorming tegen; de wei wordt van allerlei gespuis (ongedierte) gezuiverd: de kippen vragen minder werk dan wanneer zij in of aan huis zijn. o Het gebruik van Salpelermest neemt van nu af toe. Naast Chilisalpeter is de laatste jaren voor land-en tuinbouw beschikbaar gekomenkalksalpeter (Duitsch product) of Norgesalpeter (herkomst Noorwegen) Men vergelijke prijzen, 't zijn be'de uitnemende gelijk waardige meststoffen. Bij het uitstrooien van kalksalpeter neme men 'l volgende in acht 1. Strooi kalksalpeter met boven den elleboog ontblooten arm. Zoo blijft de huid droog en schuurt niet stuk. Heeft men veel uit te strooien, dan is het noodig handen en armen bovendien met vaseline in te smeren. 2. Bij warm weer binde men een lap boven het schoeisel, opdat geen salpeter daarin dringe. 3. Trek een oud pak aan en doe een schort voor van zakkengoed. 4. Wasch handen, armen en voeten als het strooien is afgeloopen. In den tuin komt nu volop werk mesten en spitten zaaien en planten zijn de hoofdbezigheden. Bij de laatste twee, in welken tijd ze ook gebeuren, lette men er steeds op, of de grond ook »bekwaam" is. Zoo niet, dan is vaak gieten bet middel om ze bekwaam te maken. Voorts weze men niet zuinig met bemesten en drage er zorg voor, dat de grond flink diep los zij; er mag geen »zool" in den grond zijn. Diep spitten (tweevoren) moet nu en dan worden toegepast, waarbij echter de ondergrond slechts gekeerd mag worden en niet naar boven msg worden ge bracht. Is de tuin niet laag gelegen en beschut, dus niet nat en koud meer dan kan men de volgende groenten en vruchten zaaien vroege aardappels, midden Maart 2e maal Tuin- of groote boonen, m. Maart 2e maalCapucijners, m Maart le maal sjalotten m. Maart 2e maalgroene erwten en doperwten, Maart 2e maal einde Maart 3e maal knollen, knolrapen en koolsoorten De man ging een paar stappen naast haar. Zij hebben mij het doodsbriefje meegegeven. Morgen kom ik het bren gen, alsook z'n andere zaken. Stina knikte slechts en ging verder Anna Vos had den arm van haar aan staande losgelaten en liep haar nog na. Stina loop nou niet weg laat mij meegaan. De vrouw schoof haar hand terug. Laat me maar begaan. Ik ben liefst alleen. Zij lieten haar gaan, maar er was als een schaduw op heel de vreugde gevallen. Zwijgend gingen ze uit elkaar ieder naar huis toe. Stina ging ook naar huis. Reeds van verre scheen haar door de open deur de kleine lamp tegemoet, heel het voorhuis hing vol van het warme licht. Stina nam de lamp van den haak af en ging langzaam de kamer in. Daar opende zij de kast, deed haar bonten halsdoek af, dien zij voor het weerzien met Daan had omgeslagen, en deed den zwarten doek om, dien ze kort te voren bij den rouw van haar broeder gedragen had. Daan is nu immers dood 1 zeide zij daarbij luidop. Dan ging ze naast het jongske zitten dat rustig sliep en keek roerloos voor zich uit. Zoo zat zij nog, toen de kleine lamp reeds lang haar olie had opgedronken en de pit glimmend was uitgegaan. Zij sliep niet, maar haar gezicht was star en zonder uitdrukking. Buiten regende het den ganschen einde Maart le maalkropsla en look m. Maart le en einde Maart 2e maal melde (boerenspinazie weelderig groei end) m. Maart 2e en einde Maart 3e maal spinazie, radijs, peuten en peterselie idemwortels en snijsla einde Maart 2e maalselderij einde Mrt. le maalschorseneeren, m. Maart te maal. Alles zaaie men liefst op rijen. De rijenteelt heeft vele voordeelen Maak bij voorkeur korte rijen, dwars over de beddenhet wieden en schoffelen gaat dan gemakkelijker dan tusschen lange rijen in de lengte gezaaid. Zijn de zaden groot b v. erwten en boonen, augurken en komkfommers, rammenas, e.a. dan kan men behalve op rijen de korrels ook leggen in groepjes van 5 of 6 naar de grootte worden ze 3 tot 9 c.M. diep onder gebracht. De aarde moet worden aangedrukt. Zaad van gele wortelen, peterselie en andere groenten welke langzaam ontkiemen, legt men wel 12 tot 24 uur in water te weeken; hierdoor wordt het ontkiemen bevor derd en het is tevens een proef om de kiemkracht te onderzoeken. Is het zaad slecht, dan zal het zich in opgezwollen toestand gemakkelijk laten platdrukken en het water weer afgeven met goed zaad kan dit niet gebeuren. Zaden, die maar weinig kiemkracht meer bezitten komen een poos boven drijven de goede zinken spoedig. Heeft men het zaad niet voorgeweekt, en is de grond droog, dan kan men het zaad begieten als het is uitgezaaid voor hel onderharken bij rijen teelt is dit gemakkelijk; wil men met volle hand zaaien dan kan men te voren de bovenste laag weg nemen, om die aarde na het zaaien en gieten weer over te jstrooien. Het gieten geschiedt met water of zeer verdunden mest Overgoten zaad ontkiemt beter en regelmatiger. Men behoeft dan ook in den eersten lijd niet le gieten. nacht tegen de ramen, de vele druppels sloegen tegen het omkranste schild boven de deur en wischten langzaam de gouden letters van het »WeIkom" uit. Het was bijna middag, toen zware stappen door het voorhuis op de kamer deur toekwamen. Stina zat bij het venster, helspinne wiel met het rokken vol vlas voor zich. Maar zij hield de handen op haar schoot en keek voor zich uit met den zelfden ledigen blik als in dien nacht. Er werd hard op de deur geklopt, de daglooner Luhmann kwam binnen hij had z'n zwart Zondagsch pak aan z'n beenig bruin gezicht had een ernstige uitdrukking. Toen hij op z'n »Goejen dag" geen antwoord kreeg, ze'te hij z'n elzen stok in den hoek van de kamer en ging op een stoel zitten bij de tafel. Beroerd weer vandaagzeide hij langzaam. Stina had ternauwernood van den grond opgekeken, toen hij binnenkwam Zij antwoordde niet. De deur van de aangrenzende kamer werd opengemaakt, de kleine jongen kwam binnen toen hij den vreemden man zag, bleef hij staan en keek hem met z'n ronde, blauwe oogen aan Luhmann knikte eens tegen hem. Kijk eens, de kleine. Dat wordt al een flinke snaak Stina keek met onverschilligen blik over het kind heen, zonder iets te antwoorden. 't Was eerst een oogenblik stil in de kleine kamer,f dan schraapte de man z'n keel. In het Kalh. Soc. Weekbl. schrijft v. L. Bijna overal doel zich dit gebrek gevoelen, zoodal de arbeidsbeurzen slechts in geringe mate kunnen vol doen aan het aantal aanvragen. Ook de vereenigingen van vrouwen enz., die zich met de plaatsing van dienstboden enz. inlaten, beschikken over een veel le gering aanbod in verband met de vraag. In Nederland zijn er verschillende omstandigheden aan te wijzen, die op hel aanood van invloed zijn. In de eerste plaats worden jonge meisjes tegenwoordig sterk aangetrokken naar verschillende industrieën. In Noord- Vrouw Pöhler, zei hij luid, dat is niet goed, zoo te blijven zitten en niets le doen. Stina hief het hoofd op en keek hem aan. Wat moet ik dan doen? vroeg zij bitter, Daan is toch dood. Luhmann fronste het voorhoofd. Nee, vrouw Pöhler, daar doe je niet goed aan. Je moet je kerkboek nemen, of zoo'n soort boek, om daarin le lezen. Dat dged mijn moeder ook, toen vader was gestorven. De vrouw schudde slechts het hoofd, een bittere uitdrukking lag op haar gezicht. Luhmann stond op, hij begreep' dat hier niet viel te helpen. Hij haalde bedachtzaam een paar papieren en een klein pakje uit z'n jaspanden. Hier is ook het doodsbriefje en de andere papieren. De kleerenkist komt ook nog. En dan hier. Hij trachtte met z'n groote, onbe holpen handen de touwtjes van het pakje los te m'aken, ter. laatste nam hij z'n zakmes en sneed het door. Er viel een bonte zijden doek en een ruw beschilderd houten paardje uit hét grauw papier. Dit wou ik je liefst zelf brengen, zeide hij, terwijl hij de twee geschenk jes naar de vrouw toeschoof hij heeft het zelf nog gekocht, den laat sten Zondag vóór hij voordat het ongeluk gebeurd is. Hij zeide tegen mij, dat hij toch voor z'n vrouw en z'n jongske ook wat mee wou breagen. Wordt vervolgd.

Peel en Maas | 1926 | | pagina 5