BET VADERLAND VAARWEL. os Uit de Land bouwwereld Purol geneest en verfraait de Huid l)r. Nolens No. 1 van lij at 23. [aisu Anqa „De verloren Zoon" te Overloon. Het nummer van de Katholieke Lijêt is Het liberalisme is de grootste ramp, die sedert de Hervorming der 16e eeuw over de wereld gekomen is. Als een der eerste vruchten bracht het liberalisme de Fransche revolutie en daarmede het doorbreken der liberale beginselen over Europa, dat, buiten de Katholieke Kerk, in een halve eeuw met het liberalisme als doordeesemd werd. Het beinvloedde de Maatschappij en hare individuen. Weinig menschen ontkwamen er geheel aan. Het individualisme, de idee „ieder voor zich" vierde hoogtij. Eigenbelang en onbeperkte vrijheid waren de machtwoorden van het liberalisme, die ver hebben doorge werkt. De liberale ideeën, als het ware vastgeroest in de geesten, en de ge volgen daarvan in de wetgeving, het sociale leven en het economisch be staan, moeten beetje voor beetje wor den teruggedrongen. Veel, zeer veel moet nog veranderen, ook in de mentaliteit der menschen, voordat de kracht van het liberalisme gebroken is. Vandaar de allerzwaarste taak van christelijke regeeringen, ook nadat de liberale politici uit de parlementen haast zijn weggevaagd. Het liberalisme was steeds de oor zaak van nieuwe rampen. Het werd ook de moeder van het socialisme. Het liberale vrijheidsprinciep leidde tot de heerschappij van de enkelingen, die zich naar boven werkten en anderen dwongen, met hun kapitaal of intellect. Het socialisme eischt, consequent het liberale beginsel vol gend, die ongebreidelde vrijheid en gelijkheid op voor de massa. Beide groote, den mensch als zijn eigen wetgever beschouwende anti christelijke richtingen van onzen tijd, groeiden dus op uit één stam. En uit hun takken ontspruiten ook die kleine twijgjes, de kleine linksche partijtjes, 't zij ze nader staan bij het liberalis me of bij het socialisme. Tegenover die richtingen, één door haar anti-katholiek streven, staan de christelijke partijen, die God erken nen als den Schepper en wetgever van het menschdom. Tot die partijen behoort onze Katholieke Staatspartij. Door haar sterk te maken versterken wij de macht, die Gods woord doet leven in geheel onze samenleving tot heil van Kerk en Staat, van gezin en maatschappij. Daardoor verzekeren wij de ware vrijheid van eiken mensch, vrijheid, die geen bandeloos heid kan zijn of worden, doch die voert tot het geluk. De Maatschappij zal met behulp der katholieke poli tiek van het christendom doortrok ken worden. Wat zegt gij daarvan, katholieken, die uw {ontevredenheid nu eens op de Katholieke Partij wilt koelen. Gij wilt blanco stemmen en zijt daardoor een steun van de linksche partijen. Of gij wilt uw stem verknoeien aan een Volkspartij of aan Actualisten ol hoe die kleine partijtjes zich ook noemen. Zoudt gij het dan voor uw geweten /durven verantwoorden, dat in Neder land de partijen, die de christelijke beginselen voor zich uitdragen en een bolwerk zijn tegen het anti christelijk streven der linksche partijen in de Tweede Kamer, in de minder heid zouden geraken Er zijn tienduizenden katholieken gelukkig, die liever hun hand zagen verstijven dan hun^stem te geven aan een anti-katholieke partij. Katholieken, die weifelt, denkt na, wat op het spel staat 1 Overweegt, welke de groote beteekenis is der verkiezing. Dan zult gij stemmen op ROELAND. door H. A. VAN DE LEST. (Oorspronkelijk uit het Dagboek van een matroos). INLEIDING. Wanneer de schooljaren voltooid zijn de uitgebloeide jeugd verdorren gaat... dan gevoelt men zich gelijk een wan delaar, die plots voor een wegwijzer staat, welke talrijke zijwegen aanwijst. Op dat punt zal de jongeling want dat is hij nu moeten beraadslagen, welken weg in te slaanen die voortwaartschen slap, die dan volgt, is dikwijls één der hoeksleenen, waarop vervolgens het fundament der toekomst zal geplaatst worden. Tot zoover die beeldspraak. In het levenslustig gemoed van den jongeling, die, wellicht onbewust, zijn toekomstig leven in een zee van wereld- 8che genotzucht tegemoet ziet; in dat gemoed ligt onderwijl misschien wel meerdere maar zeker toch ééne belangrijke wensch opgesloten, Het is de wensch, om zich in bepaald beroep op te leiden waarin hij zich denkt te bekwamen om met behulp van die zelfde hoedanigheid middelen te ver' garen, waarmede hij zich op zijne latere laatste levensdagen zal getroosten. En die overgang tot een dergelijke l HOEST bonbons De nieuwe Coöperatie wet. Zeer onverwacht, op 15, Juni j.l is de nieuwe Coöperatiewet in werking getreden. Zoo heeft de tijd ontbroken om zich aan die Wet aan te passen. Landbouw-aankoopvereenigingen, boe renleenbanken en andere coöperatieve lichamen op landbouwgebied zullen nu onverwijld hun statuten moeten wijzi gen om deze in overeenstemming te brengen met de nieuwe Wet De be sturen behoeven echter niet met de handen in het haar te zitten, althans niet voor zoover hun vereenigingen zijn aangesloten bij het Centraal Bureau te Rotterdam of bij de Raiffeisenbank te Utrecht. Die Centrale lichamen heb ben zich bereid verklaard concept- statuien te ontwerpen, welke met het oog op de nieuwe coöperatiewet bruik baar zullen zijn; men weet dus het adres, waartoe zich te wenden. En is een vereeniging elders aangesloten, bij Boerenbond of Eindhovensche Boerenleenbank, dan zal men ook daar zeer zeker niet te vergeefs om hulp aankloppen. In verband met boven staande is hier te wijzen op een mooi voorbeeld van het voordeel van samen werking. Wijziging der statuten moet geschieden bij nolariëele akte kosten hiervan zijn f90 f 100, of meer hier bij komen de drukkosten der Staats courant, compleet f 56 Elke vereeniging zou die kosten hebben te maken voor de banken, aangesloten bij de Raiffeisen bank te Utrecht, zouden die, matig ge schat, beloopen pl m. f60.000. Nu heeft men er iels op gevonden. In overleg met de Regeering is besloten, dat de gewijzigde statuten van alle 6 700 banken worden opgenomen in één nolariëele akte, die als één geheel in de Staatscourant wordt afgedrukt. Alles met elkaar komt nu niet hooger dan f151 De nieuwe Wet brengt eenige be langrijke wijzigingen. Wij laten hier enkele hoofdpunten volgen 1. In den naam der Vereeniging welke naam volledig moet worden ge voerd, behalve in telegrammen moet worden vermeld het doel, de naam »cooperatief", de regeling der aan sprakelijkheid en denaam der gemeente De aansprakelijkheid kan worden aan geduid door de Iptlers W. A (Wette lijke aansprakelijkheid), of U. A. (Uil gesloten aansprakelijkheid). 2. Het Ledenregister kan behouden blijven. 3. De duur der Vereeniging is niet meer hoogstens 30 jaren, maar onbe perkt. 4. Is een Vereeniging grooter dan 200 leden, dan kan een Ledenraad worden benoemd, welke dan als sou- verein optreedt, b.v. bestuur en com missarissen kiest, enz. 5. Krachtens de nieuwe Wet zal in 't vervolg ook bestuursverkiezing bij referendum mogelijk zijn. 6 Commissarissen kun nen, voor hoogstens een derde, ook door pen ander lichaam worden gekozen 7. Op het niet nakomen van verschil lende verplichtingen zijn vrij zware keuze is zijn stap in het tweede tijd perk zijns levens, dat na de schooljaren intreedt Aldus betreft hel hier zijn vak, zijn beroep. De een wil bankwerker worden, de ander verlangt naar een schilders patroon, een derde wenscht voor onder wijzer te sludeeren. Edoch 1... Te zijner tijd spreekt een jongeling van ander karakter zijn wenscht uit, welke steed3 wederkeerend, eentonig luidt: de wereld in 1 Hij heeft gehoord, dat de aarde zoo groot, de zee zoo uitgestrekt en men schenras zoo verschillend is. Dergelijke waarheden treffen zijn boezem de wereld leeren kennen, van het veranderlijke natuurschoon ge nieten 1 In zijn mijmeringen hoort hij de zeeën bruischende zeeën, die de daarentegen nietige landjes met schui mend nat bespoelen. Rondzwerven op den Oceaan de huizenhooge golven trotseeren I En wien wordt dat genot geschonken Ja, en dan herinnert de jongeling zich weder de gezellige uurtjes onder de schoollessen, wanneer de meester ver telde, vertelde van onze Hollandsche matrozen, onze Janmaten, die echte waterratten In zichzelven mijmert hij dan het hem nog bijgebleven vers »Geen maakt z'n reizen zoo goedkoop, En ziel zooveel van d'aard. En dat is, dunkt me, nog al wal, En wel een schipbreuk waard 1" Of suist hem het lied van Speenhoff in de ooren boeten gesteld. 8. Het Ledenregister behoeft niet meer gekantteekend en gewaarmerkt te worden dojr den kan tonrechter; Wel moet een ledenlijst gedeponeerd worden bij het Handels register, en jaailijks aan het kantoor er van de wijzigingen in die lijst worden meegedeeld. De bemesting in nieuwe banen. Wij wezen al een- en andermaal op de mooie uitkomsten, den laatsten tijd verkregen bij bestrijding van de Hoog- halensche of zure ziekte, de Veen koloniale haverziekle en de Ontgin ningsziekte De onderzoekingen van de heeren Hudig(Groningen) emCleveringa (Zulphen) en van het Rijksproefstation te Wsgeningen schijnen ons een heel eind verder te zullen brengen. Het kalkgehalte van den bodem blijkt van het grootste gewicht. Daarom wordt ten zeerste aangeraden monsters van zijn grond tot onderzoek van den kalk- loestand op te zenden naar Wageningen (elk monster kost f2 50). Tal van proef velden op de Veluwe en in de Graaf schap geven nu het verschil te zien tu8schen de perceelen met te veel, te weinig en voldoende kalk. Wie het ziet, staat perplex, en begint te gelooven, dat inderdaad de bemesting der zand gronden in nieuwe banen zal komen De hulp van hel laboratorium is hierbij onontbeerlijk, 't Wordt een >gedokter", zei een landbouwer niet onaardig Dat is juist, en ten deele jammer: deland- bouwer werkt liefst geheel vrij en zelfstandig. Maar hij mag zich toch gelukkig achten, dat hem voor zijn zieke akkers en gewassen door het laboratorium de remedies, bij wijze van recept, kunnen worden voorgeschreven. Merkwaardig zijn enkele uitlatingen van den heer Cleveringa, die dagelijks met zijn auto zijn geheele ambtsgebied doorkruist, zieke, gewassen nagaat, grondboringen verricht, op tal van proefvelden de werking van verschil lende bemestingen demonstreert, en excursies naar die velden organiseert. Hij verklaart, dat de beste eschgronden in de praktijk een kalktoestand hebben van 5 lot 10, en dat hieraan slechts 2, zegge twee procent dier gronden vol doen 98 pGt. is beslist te kalkarm voor beste bieten. Van alle Geldersche gronden zijn er slechts 5 procent vol doende kalkrijk om er met succes bieten op te verbouwen. Er wordt wel eens gezegd ver klaarde hij dat de eschgronden te hoog liggen voor bieten dat is een praatje, de oorzaak der mislukking is gebrek aan kalk. »Ik zie wel kans op den Wijnhuistoren te Zulphen bieten te kweeken" I De proefvelden voor haver en bieten hebben geleerd: dat op kalkarmen grond geen zure bemesting wordt ver dragen dat op kalkrijkeren grond een zure bemesting zeer goeie resultaten geeft; dat op kalkarmen grond chili (een alcalische meststof) veel redden kan, maar niet alles; chili en slak (beide alcalische meststoffen) geven samen méér effect, maar een veel beter gewas wordt verkregen op kalkrijken grond. Evenwel 50 procent van alle Geldersche gronden en 75 pCt. van alle aschgronden zijn kalkarmer dan 15, en leveren daardoor zelfs met chili 20 pCt. en meer te weinig op, terwijl zij met zwavelzuren ammoniak (een zure bemesting) misoogsten moeten geven. De bieten ontwikkelen zich beter naarmate de grond kalkrijker is. Scrumbehandeling tegen mond- en klauwzeer. Ook de bestrijding van het mond en klauwzeer komt in nieuwe banen- In 1920 had een groote sterfte plaats, hier en ook in andere landen, onder kalveren en biggen. Mat toepassing van bloed en serum van herstelde >AI wat jong is, wil gaan varen, Al wat jong is wil naar zee, Om een avontuur te wagen, En naar elke wereldreê, enz. De jongeling verlangt naar zee. Het vasteland is voor hem voortaan een gevangenis-in-d'open-lucht 1 Hij wil zich steken in een echt Jajimaat's costuum 1 Maar hoe zou hij met zulk een ver langen tot zijne ouders durven spreken O 1 hun toestemming zal hij nimmer krijgen. Wanneer in een gezellig avonduurtje zijne moeder zoo smakelijk met hem koutte, en hij onwillekeurig zijn heim- wee-naar zee liet blijken... ja, dan wer den Moeders oogen vochtig en gebroken. Haar Jongen wilde ver, heel ver van haar weg, ver van huis en haard. En met haar pure moederliefde wist ze telkens haar zoon van zijn verlangen te doen zwijgen. Hij moest timmerman worden, zooals vader 1 Daarom en daarmede moest hij zich te slotte dan ook maar getroosten hij berustte in den onverzetlelijken wil zijner ouders en zocht een patroon. Ofschoon het verlangen naar zee hem nog steeds bijbleef, maakte hij als timmermansknecht toch goede'vorde- ringen en na verloop van enkele jaren verstond hij zijn vak ter dege. Helaas, niettemin wakkerde zijn vroegeren wensch steeds meer en meer aan. Hij wilde en moest naar zee Eindelijk... ja I op zekeren dag stem den zijn vader en moeder toe, onder diep schokkende woorden. En des jongelings lot was beslist... naar zee 1 dieren werden goede resultaten ver kregen. Dit was aanleiding dat men ook in die lichting het mond en klauw zeer is gaan bestrijden. In verschillen de landen zijn echter verschillende methoden in gebruik. Welke de vnor keur verdient zal de ervaring leeren, maar men mag nu reeds constateeren, dat de schade zeer belangrijk kan worden beperkt. Met een hoog werk zaam serum werden ook bij oud vee bevredigende uitkomsten verkregen. Wordt de z g. simultaan behandeling- toegepast, waarbij de dieren besmet worden na serum inspuiting, dan is het resultaat: een zeer goedaardig ver loop der ziekte, een vermindering van den achteruitgang in de melk, en een beperking der naziekten tot een mini mum. Eerste voorwaarde is echter: dat de veehouder zoo snel mogelijk aan gifte doet I In Friesland zijn de proef nemingen begonnen, waarbij een gelukkige, vlotte samenwerking is te constateeren tusschen het Rijk (is Veearlsenijkundig Staatstoezicht en Seruminrichting) en de landbouw organisaties (Gezondheidsdienst voor vee, Bond van Zuivelfabrieken). Die proefnemingen zijn vrij kostbaar, want het serum wordt in Friesland niet gratis geleverd. Maar in een veerijk gewest als Friesland zijn er groote belangen mee gemoeid, welke een offer van eenige duizenden guldens wel waard zijn. Ook Iders pakt men de zaak aan. Op de Rotlerdamsche markt is men begonnen den aanvoerders van vee in de gelegen heid te stellen, om hun dieren te laten inspuiten met serum uil de F^ijks seruminrichting; de kosten van in spuiting zijn f6 per beest, doch de kooper wordt verzocht f2.50 bij te dragen. Men hoopt de inspuiting gratis te krijgen. De Duitsche Regeering heeft het eiland Riems afgestaan voor een Instituut, waar Prof. Waldmann door inspuiting van ossen een serum heeft verkregen, dat ongeveer 8 maal ster ker is dan gewoonlijk het serum kan zijn van runderen, die van tongblaar herstellende zijn. De heer Hoefnagel, directeur van het Utrechtsche abattoir, die op Riems een kijkje nam, sprak zijn grooten wensch uit, dat ook Hol land zulk een Instituut rijk zal worden. Het moet bij voorkeur gelegen zijn in een streek, waar zoo goed als geen rundvee voorhanden is, zoodat de smet stof zich van daar uit niet kan ver spreiden. B.r. Zondag 14 Junil 't Zou de lagtste opvoering zijn! t Weer was eenigszins guur en winderig, dus niet erg voor spoedig om in de openlucht uren te zitten luisteren. Gehalte en aantal van toehoorders zou vandaag vooral 't al of niet aan wezig zijn van waardeering moeten uiten, en 't was voor mij een ver rassing, zes tot zevenhonderd toeschou wers, véél éérste rang en vooral ver scheidene van meer hoog publiek en daarbij tooneelkenners. Een verassing. Ja 1 Maar 't zou voor mij niet de laatste zijn. Natuurlijk "verwachtte ik geen spel als van beroeps-acteurs. Ik zou niet gaan vergelijken met Valkenburg b v Ik ging dilettanten zien en .dilettan ten in een doodgewoon Brabantsch peeldorp. Mij dunkt, dat was niet m,eer dan puur rechtvaardigheidsgevoel. Maar daar juist wachtte mij de grootste verrassing, naast door mij vrij uit erkennende diletlantenfouten aan diletlantenspel eigen; fouten echter, schaduwen, die te meer 't verder goede en verrassende deden uitkomen. Maar daarover aanstonds, want vooraf wil ik zeggen, dat ik niet zal spreken over »De verjoren Zoon" als tooneeistuk. Ik vind 't trouwens tamelijk anachro- nisch een stuk komen becritiseeren, dat reeds 15 jaren geleden verscheen; en dan nog vooral tamelijk gewaagd voor jongeren als ik, terug te komen op datgene, wat andere ervaren tooneel kenners in zooveel tijdschriften en bladen prezen. Alleen dit merk ik aan Wij zagen een Bijbelsch spel in echt Oostersche kleedij Dus, dat spel moest ook do waardigheid van 't Evangeliewoord als kenmerk dragen en dan vooral in echt Oostersche tint blijven statig, bedaard en voor onze Westerlingen ietwat lang dradig in beschrijvingen en vertelling. Dus, wel diep en wrijvend karakter- spel, maar geen loopende, sterk emo tioneerende actie, aan onze modern© drama's eigeu. En nu Overloonsch succes, want ja, een succes was 't. Dat bewees reeds het aanwezige publiek, gelijk men nooit elders hier in den omtrek zag. Trouwens, de opzet alleen, 't aan durven van zoo'n stuk, voor eenvou dige dorpelingen, 't dwingt waardeering af. En 't gepresteerde Ik zei reeds voor mij een verrassing! zoogoed als voor vele anderen, ik gs loof wel voor allen. Rechtuit gezegd, dat had ik niet van Overloon verwacht en daarbij nooit gezien in de omlig gende dorpen, zonder uitzondering Dat zal mij niemand kunnen betwisten. 't Was niet perfect, maar voor plaats sn omstandigheden méér dan bevredi gend Ja, vele passages gaven wetke- lijk te genietenZoo J't wegtrekken van de slaven, met hun telkens bij verder wegtrekken herhaalde »vaerl- wel I" Dat miste werkelijk niet 't aan doenlijke van een verhaast en pijnlijk heengaan. Dan, 't spel van Aser en Sared, wel ke laatste niet onverdiend 't meermaal uilen van waardeering van 't publiek tuocht ondervinden. Hamul's spel was echt los, zijn weifelende afdamig van den berg bij de terugkomut waseenig. Helon was eclu de oude, bezorgd blij vende vader, altijd zoekend en vragend ook in houding en gelaatstrekken, naar den verloren lieveling. Zijn hou ding kon misschien nog ouder, nog meer gebroken, vooral bij den terug keer. Enan en Musi waren in de voornaamste passages goed. Nahasson de hofmeester, maar als slaaf steeds op zijn plaats in toon en houding, misschien wel te terughoudend in zijn stem. 't Samenspel der slaven viel mee temeer, daar men dat in de bijrollen van dileltantenspel gewoonlijk missen moet. - Reeds hoorde men geruchten van nog meerdere opvoeringen. Dat plan juich ik toe en wensch Overloon nog grooter succes, daar het, dunkt mij, voor dileltantenspel wel verdiend is. Aan inwoners en omgeving een op roep, want ook dileltantenspel, en dan zoo'n hartverheffend vermaak, moet ieder rechtschapen mensch waardeeren. VIDENS. Vol levenslust heeft hij toen hel ruime sop gekozen en is heden een onzer tegenwoordige echte Hollandsche Janmaten en reist van Zuid tot Noord. Wat nu is Janmaats' lief en leed Als antwoord op deze vraag tracht schrijver dezes, met behulp van het door denzelfden matroos samengesteld dagboek, het huidige leven onzer Jan tjes den lezer in beeld te breneen. DE SCHRIJVER. Den dorren, muffen grond, Waar eens zijn wieg op stond 't Vaderland vindt hij te min. Welnu, hij gaat de wereld in. Hij wil Hollands driekJeurvlag Voortaan volgen, nacht en dag 'Is zijn trots, in 't golfgeklots Onder Hollands vlag te varen Welkom dan 1 gij blauwe baren 1 HAVE DEEL. I. De trossen los Eindelijk dan schreef men 1 Mei van het 24e jaar der 20e eeuw, den zoolang verbeiden dag Daar lag Hare Majesteit >Tromp" in de Haven te Der. Helder, geheel reis vaardig. Te half twaalf hield de Admiraal zijne inspectie over de equipages. Ik was' zelf valreepsgasl, d.w z.ik stond aan de valreep in de houding om den Inspecteur binnen boord te groeten. Ongeveer twaalf uur klonk het bevel >Trossen los 1" Plots was dan alles druk in de weer om het schip zoo spoedig mogelijk van wal te doen steken. Dat alles gebeurde dezen middag in een ommezien. Sn daar drijven we majestieus de haven uit, gesleept door de >Drente". Zulks aangezien onze logge boot, Hr. Ms. >Tromp" zich binnen de haven zeei rustig moet houden en het werken der schroef achterwege blijft. Het havenhoofd passerende, bereikt onze ooren een >Wien Neêrlands Bloed" door de stafmuziek. Daarna nog een driewerf »hoera I" van de Jonkers van het Instituut en zoo lieten we de haven achter ons liggen. Eerst nu verwijderde de Drente zich, zoodat onze Tromp zich zelf maar moet helpen. Uit alle macht begon deze te stoomen en te stampen, onder wijl uit de hooge pijp dikke zware rookwolken opstijgen. We varen ditmaal geheel langs de Noord-Hollandsche kust. Deswege kon den we de wuivende menigte op het strand nog geruimen tijd binnen het bereik onzer oogen houden. Onder die menigte bevonden zich wellicht vrouwen en kinderen, vrienden en kennissen der zee-opstoomenda manschappen. Ze riepen ons een voor spoedige reis toe en zagen in anstig- stille spanning het schip met de hun nen verdwijnen. Wordt vervolgd. 1) De lezer denke zich in, dat de schrijver zelf als matroos aan boord van Hr. Ms. Trotnp fungeert en de*- wege in de meeste zinnen de echte huidige scheepstermen bezigt.

Peel en Maas | 1925 | | pagina 2