Loop der Bevolking over 1924
Gevonden.
5S,i': Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
in de gemeente VENRAY-
Kerkelijk Leven.
Kindersterfte.
De Première van
„Het Zevende Gebod."
Zaterdag 17 Januari 1925
46e Jaargang No. 0.
PEEL EN MAAS
PER KWARTAAL: w PRIJS DER
ADVERTENT1EN
SSS'S Uitgave van FIRMA VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY - Telefoon 81. A^S&bM!ïïr
Bevolking op 31 December 1923
Vermeerdering door geboorte
Vermeerdering door vestiging
M 5260
M. 157
M. 439
V.
V.
V.
5451 totaal
162
462
10711
319
901
Totale vermeerdering
M. 596
V.
624
1220
Vermindering door sterfte
Vermindering door reitrek
M 79
M. 344
V.
V.
102
402
181
746
Totale vermindering
M. 423
V.
504
927
Bevolking op 31 December 1924
M. 5433
V.
5571
11004
Van de overledenen behoorden er 93 tot de gestichtsbevolking;
11 kinderen werden als levenloos aangegeven.
Het aantal voltrokken huwelijken bedroeg: 54 tegen 58 in
1923.
De bevolking van Venray bedroeg 31 December 1884: 5647 zielen en Ven-
ray was toen in zielental de 6e gemeente van Limburg, thans de 10e.
In 1884 stonden boven Venray de gemeenten Maastricht met 29925; Roer
mond met 11147, Venlo met 9826, Weert met 7787 en Kerkrade met 6344
inwoners; sindsdien zijn nog boven Venray gekomen Heerlen, Brunssum,
Sittard en Maasbree.
Het zielenaantal van Venray is dus de laatste 40 jaren ongeveer verdub
beld, evenals 'l zielenaantal der provincie Limburg, dat van ruim 249000 op 31
December 1884 is gestegen tot circa 485000 op 31 December 1924.
Het geboortencijfer is te Venray gedurende die 40 jaren percentsgewijze
vrij constant gebleven met eene lichte geleidelijke stijging de laatste jaren;
het sterftecijfer is de laatste 20 jaren sterk gedaald, zooals blijkt uit onder
staande vergelijkende opgave betreffende de jaren 1884,1894,19041914, en 1924.
De bevolking van alle gestichten te zamen (kloosters, gymnasia, pensionaat,
St. Josephsgesticht en krankzinnjgen-gestichten) in 1884 ruim 500, in 1894
ongeveer 550, in 1904 600, in 1^14 ruim 2000 en in 1924 ongeveer 2200 be
dragende, is daarbij buiten beschouwing gelaten, omdat die bevolking het
geboortencijfer per 1000 inwoners onevenredig verlaagt (er heeft slechts nu
en dan een geboorte plaats in het St. Annagesticht, gemiddeld 2 k 3
per jaar) en het sterftecijfer per 1000 inwoners door de vele overlijdens
onevenredig verhoogt. Voorts zijn in onderstaande tabel ronde cijfers ge-
Jaar
Zielen
aantal
Aantal levend
geborenen
Aantal
overlijdens
Aant. geboor
ten (levend)
p. 1000 inw.
Aant. overlijdens
per 1000 in
woners
1884
5100
170
102
33
20
1894
5400
169
104
31
19
1904
5800
196
122
34
21
1914
6900
223
115
33
17
1924
8800
318
88
36
10
Het geboortencijfer is ver boven het gemiddelde van Nederland, ook boven
het gemiddelde van het Katholieke Zuiden, waar dit cijfer gelukkig nog
steeds het hoogste is. In Noordbrabant b.v. (van Limburg hebben we geen
officieele gegevens in deze) was het geboortencijfer in 1923, toen het in
Venray ook reeds 36 bedroeg, slechts schraal 32 per 1000 inwoners, hetgeen
inlusschen tegen het gemiddelde van het geheele land 26 per 1000nog
zeer hoog is te noemen.
Ook het sterftecijfer is gunstig geworden. In 1923 was het in Noordbrabant
(ook hier missen we officieele gegevens voor Limburg) 1 op 83,2 inwoners,
dus rond 12 per 1000, terwijl het in Venray slechts 11 per 1000 inwoners
bedroeg. Over het geheele land gerekend, was het sterftecijfer de laatste 3
jaren ongeveer 9,5 per 1000 Wij staan dus nog iets boven het gemiddelde
in het land. Men mag evenwel wat het Zuiden, dus ook Venray betreft, hier
bij niet uit het oog verliezen, het veel grooter aantal geboorten, dus het
veel grooter aantal kinderen beneden het jaar, waaronder de sterfte relatief
aanmerkelijk grooter is dan onder ouderen.
De laatste 3 jaren was in Nederland de sterfte onder levendgeboren vóór
het bereiken van den éénjarigen leeftijd gemiddeld 62 per 1000. En nog is
dat cijfer uiterst gunstig in vergelijking met vroeger. Vóór 1880 was die
sterfte vrijwel constant, circa 200 per 1000, dus 20 pCt. Sinsdien is, dank zij
vooral de betere en meerdere verlos-, genees en verpleegkundige hulp ook
op het platteland, dat cijfer geleidelijk gedaald tot ongeveer 6 pCt.
Over het aantal huwelijken is niet zoo veel reden tot tevredenheid; dit
aantal vertoont de laatste jaren neiging tot geleidelijke daling en is percents
gewijze gemiddeld Jager dan in de meeste andere plaatsen.
Venray staat op 6 huwelijken per 1000 inwoners (de gestichten ook hier,
evenals bij alle hierboven gegeven cijfers buiten beschouwing gelaten) ter
wijl het gemiddelde in Nederland is 8 per 1000.
Er dient dus wat meer getrouwd te worden in Venray, willen we den naam
van flink vooruitgaande gemeente blijvend handhaven.
V. H.
mannen en jongelieden, ja zelfs bij
kinderen, want moeders gij moet het
weten, hoe leer de reinheid is bij onze
kleinen, hoe zorgvuldig gij er over
moet waken.
Kan het anders, dat de zedeloosheid
steds verder en verder voortwoekert,
wanneer schaamte en eerbaarheid bij
het jonge meisje, bij de gehuwde vrouw
en moeder verloren is gegaan Kan
het wel anders, dat het zedelijkheids
peil onzer mannen steeds lager daalt,
dat het aantal jonge meisjes en vrouwen,
dat ten prooi valt van lage individuen
en ten val gebracht wordt, steeds grooter
wordt, dat de heiligheid van het Chris
telijk huwelijksleven, door zooveel écht-
genooten geschonden wordt...
Heeft wel ooit de 'ergenis, die de
vrouwen door hare kleeding verwekken
zulke afmetingen aangenomen als
thans 't Is gebeurd bij gelegenheid
eener retraite voor hoogeschoolstuden-
ten dat een der retraitanten opstond en
verklaarde uit naam van allen, te
walgen van de tegenwoordige vrouwen
mode, en bij hunne moeders, zusters
en verloofden op zedigheid aan te
dringen
Verder was het fragment niet te
lezen, doch goede lezeres of lezer, vindt
gij het stukje ook niet te mooi en te
praclisch om het,even te laten drukken.
De verliezer duidt het mij niet ten
kwade 1
DE VINDER.
Op een mijner wandelingen vond ik
het volgende beschreien blaadje, waar
schijnlijk verloren door iemand die het
voor een lezing of een stukje in de
courant wilde gebruiken. In bijna on
leesbaar schrift heb ik het weten te
ontcijferen en ik vond het te mooi en
te practisch om het u niet even mede
te deelen. Als ik me niet vergis is het
een stukje uit een lezing door Hermans
of een ander gehouden te Maastricht.
»Ja de zedeloosheid in allerlei vorm
onze tegenwoordige tijd is er als het
ware door overstroomd, en ze toont
zich op zulke brutale en in het oog
loopende wijze, als er in vroeger tijden
geen voorbeeld van was. We weten
wel uit de geschiedenis dat zedeloosheid
te allen tijde is voorgekomen.
Die ondeugd bleef echter meer be
perkt tot zekere kringen, en meer in't
verborgene. Maar nu r De jonge meisjes
en zelfs vele gehuwde vrouwen loopen
in het publiek rond in zulk een klee
ding, dat men ze niet meer onder
scheiden kan van zekere vrouwen van
verdacht allooi. Dat ze een schandelijk
voorwerp van ergenis zijn, daar den
ken ze niet eens meer aan, ézoo ver is
reeds de zedigheid en de schaamte
verdwenen, het mooiste wat het jonge
meisje zoo aantrekkelijk maakt. Wij
(ouderen) wij zien dezen zedelijken
achteruitgang met een zekeren wee
moed en bezorgdheid voor de toekomst.
Maar wat ik nooit zal kunnen begrij
pen, en wat ik met verontwaardiging
toch zoo vaak moet aanzien, dat is, dat
katholiek gehuwde vrouwen, dat katho
lieke moeders zulke kleederdrachten
niet alleen toestaan aan hare dochters,
maar zelve er haar het voorbeeld van
geven.
Bij het zien "an zulke vrouwen,
vraagt men zich af, of ze dèn alle be
sef van vrouwelijke waarde verloren
hebben, neen meer nog, hoe zij kunnen
verantwoorden, dezelfbewuste ergernis,
<?ie zij willens en wetens geven aan
geheel hare omgeving, hoe zij de laag
ste hartstochten opwekken bij gehuwde
18 Januari. Tweede Zondag na
Driekoningen. GROEN. Tweede ge
bed uit de H. Mis van St. Petrus-Stoel
te Rome. Derde gebed ter eere van
den H. Paulus; Vierde gebed ter eere
der H. Prisca. GloriaCredoPrefatie
der H. Drievuldigheid.
Op Driekoningen vierde de Kerk,
behalve de aanbidding der Wijzen, ook
nog de verschijning van de Allerheilig
ste Drievuldigheid bij het Doopsel van
Jezus en het Wonder van de bruiloft
te Cana. Dit laatste wordt in de H.
Mis van dezen dag nogmaals afzonder
lijk herdacht.
Vanaf de eerste tijden der Kerk dag-
teekent het gebruik de wijding af aan
stelling der bisschoppen te vieren. Het
kon dus niet anders, of men moest ook
de aanstelling vieren van den H. PetruSj
die door Christus zelf tot Bisschop en
tot eersten opperherder der geheele
Kerk werd aangesteld. Hiertoe diende
het feest van St. Petrus Stoel (Cathedra
Stoel) dat te Rome reeds in de 4de
eeuw gevierd werd. Door het woord
»Stoel" verstaat men niet een bepaal
den bisschopszetel, maar in het alge
meen het leergezag van den H. Petrus
over de geheele Kerk, met andere
woordenhet oppergezag. Op al de
feesten van den H. Petrus geschiedt
de gedachtenis van den H. Paulus. En
op alle feefeten van Paulus die van St.
Petrus. De H. Apostelen Petrus en
Paulus stierven beiden den marteldood
te Rome en wel op den 29en Juni. Zij
zijn de twee voornaamste grondvesters
der Kerk, behooren dus bij elkander
te zijn.
De H. Prisca, maagd en martelares,
verwierf den palm van het martelaar
schap te Rome in de eerste eeuw
19 Januari Maandag H. Gerlacus
Beleider WIT. Tweede gebed ter eere
van den H. Marius, Martha, Audifax
en Abachum. Derde gebed ter eere van
den H. Canutus Vierde gebed voor den
Paus. Gloria; geen credo; gewone pre
fatie.
De H. Gerlacus, in de omstreken van
Maastricht geboren, werd door slechte
vrienden op den verkeerden weg ge
bracht. Na den dood zijner echtgenoote
veranderde hij zijne levenswijze en
werd een boetvaardige. Hij ondernam
eerst eene bedevaart naar Romé en 't
H. Land, waar hij 7 jaren de armen
in het hospitaal van Jerusalem diende
Hij keerde naar Limburg terug en
leefde als kluizenaar in het Geuldal
bij Valkenburg, bekleed met het witte
habijt der Norbertijnen. Hij stierf in
het jaar 1170.
De heilige echtgenooten Marius en
Martha en hunne twee zonen Audifax
en Abachum, stamden uit een voornaam
Perjisch geslacht.
Naar Rome gereisd om de graven
d«,r Apostelen te vereeren, werden zij
aldaar in 270 voor 't geloof gemarteld.
De H. Canutus, koning van Dene
marken, werd om zijn ijver voor de
belangen der Kerk verraderlijk om 't
leven gebracht in het jaar 1086.
20 Januari, Dinsdag. H. Fabianus
en Sebastianus Martelaren. ROOD. 2de
gebed voor den Paus. Gloria; geen
credo; gewone Prefatie.
De H. Fabianus, Paus en de H. Se
bastianus, soldaat, ondergingen den
marteldood, alhoewel niet in hetzelfde
jaar, dan toch op denzelfden dag. Daar
om vereert de H. Kerk hen samen. De
H. Fabianus muntte utt dooreen groo-
te liefde voor de armen en regelde
verschillende zaken der Kerkelijke wet
geving.
De H. Sebastianus was soldaat ge
worden, niet uit liefde voor den krijgs
dienst, maar om beter in staat te zijn
de martelaars onder de soldaten in
hunne folteringen te kunnen onder
steunen. Keizer Diocletianus, niet we
tende dat hij Christen was, maakte hem
wegens zijne nauwgezette plichtsver
vulling, tot hoofdman eener afdeeling
zijner lijfwacht. Toen de keizer echter
vernam, dat Sebastiaan Christen was,
liet hij hem aan een boom binden en
door een wacht soldaten met pijlen
doorschieten; hij werd voor dood ach
tergelaten. Hij overleefde echter zijne
wonden en in plaats van zich nu te
verbergen, verweet hij vrijmoedig aan
de keizer diens wreedheid tegen de
christenen, die toch zijne beste onder
danen waren. De keizer, in woede ont
stoken, liet hem opnieuw gevangen
nemen, door de renbaan rondsleuren
en tenslotte met geeselroeden afmaken
en zijn lijk in de gracht werpen. Een
christenvrouw bezorgde hem echter
een graf, waarop later eene Kerk ter
zijner eere werd gebouwd. In het jaar
680 werd de stad Rome door zijne voor
bede van een zware pestziekte bevrijd
daarom wordt hij nog altijd bijzónder
tegen besmettelijke ziekte aangeroepen.
Hij stierf in het jaar 288.
21 Januari. Woensdag. H. Agnes,
Maagd en martelares. ROOD. Tweede
ebed voor den Pa as. Gloria; Geen
IredoGewone Prefatie.
De Romeinsche Maagd bezegelde
haar maagdelijkheid met het martel
bloed, op den jeugdigen leeftijd van
13 jaar. Ze werd onthoofd in het jaar
304.
22 Januari. Donderdag. H. Yin-
centius en Anastasius, Martelaren.
ROOD. (Zwart). Tweede gebed ter eere
van O. L. VrouwDerde gebed voor
den Paus Gloria Geen Credo Gewone
Prefatie.
De H. Vincentius, diaken, werd voor
het geloof gemarteld in Spanje (304)
en Anastasius, Perzisch monnik, stierf
voor het H. Geloof in het jaar 628.
23 Januari. Vrijdag. H. Rayinun-
dus de .Pennafort, Belijder. WIT.
(Zwart). Tweede gebed ter eere van de
H. Emerentiana, Maagd en Martelares.
Derde gebed ter eere van de H. Maagd
Vierde gebed voor den Paus Gloria
Geen Credo Gewone Prefatie.
De H. Raymundus, geboren te Bar-
calona in Spanje, van de orde der
Dominicanen, verheerlijkte de _Kerk
door zijn ijver voor de zielen en zijn
groote kennis van het Kerkelijk Recht,
ónder zijn wonderen is vooral bekend,
dat hij eens van het eiland Majona
naar Barcelona terugkeerend, zijn
mantel over het water uitspreidde en
doogvoets op de golven der zee wan
delde. f 1275.
doende zijn.
Maar dat al verhindert niet, dat on
danks armoede het Zuiden het aller
hoogste geboortecijfer heeft.
En dat is een factor, die in aan
merking moet genomen worden bij de
statistiek over de kindersterfte.
Doch daarop wijsc Kleerekooper niet.
Er is meer, waar hij niet op wijst.
Waar socialisme en communisme de
geesten en harten vergiftigd hebben,
daar is de kindersterfte niet groot meer....
bij gebrek aan kinderen.
Frankrijk en België kunnen dat
leeren.
24 Januari. Zaterdag, H. Timotheus.
Bisschop en Martelaar. ROOD. Tweede
gebed voor den Paus. Gloria; Geen
CredoGewone Prefatie.
Leerling vau den H. Apostel Paulus
en bisschop van Ephese, beoefende de
H. Timotheus de gestrengste boetple-
gingen, zoodat de H. Paulus hem zelfs
moest gebieden zich te matigen. Bij
gelegenheid van een heidensch feest,
waartegen Timotheus zich te vergeefs
verzet had, werd hij door de afgoden
dienaars gedood. De H. Paulus schreef
twee brieven (epistels) aan den H,
Timotheus, welke tot de gewijde Boeken
of de H Schrift of den Bijbel behooren,
In »Het Volk" beeft Kleerekooper
met statistieken aangetoond, dat in
katholieke plaatsjes de kindersterfte
het grootst is, in rood-getinte het kleinst.
Zijn conclusie is natuurlijk: bevor
der het socialisme en de zaak komt in
orde
We moeten toegeven, dat hier in de
Zuidelijke streken de zuigelingensterfte
het grootst is.
Maar daarbij dient opgemerkt, dat
deze streken honderden jaren schrome
lijk zijn verwaarloosd in de meeste op
zichten, dat zij. eeuwen zijn uitgezogen,
vertrapt en achteruit gestooten.
Dat het volk nog niet voldoende ont
wikkeld is.
Dat de hulpmiddelen er nog onvol
Een mooie uitvoering van een mooi
stuk
't Was haast niet anders te verwach
ten. Als het Patronaat een uitvoering
jeeft, is het altijd de moeite waard er
leen te gaan. Dus ook nu weer waren
de verwachtingen hoog gespannen en
was er beide avonden een talrijk pu
bliek opgekomen. De bekwame auteur
de heer Biesmans zou de première
geven van zijn nieuw geschreven stuk
»Het Zevende Gebod," en het zelf
régisseeren.
Wat een prachtig aangrijpend volks
stukHoe drank voert tot ellende in
huis, armoe, verwaarloozing van vrouw
en kinderen, tot diefstal en gevangenis.
Doch er is voor den meest diep geval
len zondaar nog redding en de tranen
vol berouw in de gevangenis gestort,
wasschen vaak de zwartste vlekken
van de ziel. Dit thema is in krachtige
forsche trekken uitgewerkt. Och ja, zoo
gaat het! zal menigeen verzucht heb
ben. Je wipt zoo gemakkelijk de gezel
lige herberg in, waar de kachel lekker
brandt en het hupsche glaasje lokten
voor je vrienden wil je laten zien, dat
je een heele piet bent, als je durft
drinken en het geld laat rollen. Ieder
een durft als Joep de Drooge niet zeg
gen 't Is nu genoeg. Zelfs de man
van stand, als de fabrikantszoon André,
kerel zonder pit, zie je "verzinken in
de alcoholpoel. En het einde van hel
liedje Verhitting, drift en moord 1
En dan de ellende thuis, in het
tweede Bedrijf. Arme kleinen I Henkie,
jong, laat jij ze maar even lachen, als
je den dronkaard in het boek met je
vuisten op den kop slaat, 't Is lach, die
de pijn nog dieper doet gevoelen, in
het kale koude vertrek, waar moeder
ginds ziek ligt en sterft, terwijl vader,
moreel afgezakte dronkaard, uitgaat
om bij zijn patroon te rooven.
Hoe spannend, hoe knap geteekend
dat derde Bedrijf in de salon bij van
Gusenhoven. Die goeje oude man, die
goeje oude huisknecht! Hoe waar uit
gebeeld die 'karaktertegenstelling tus-
schen jongste en oudste zoon. 't Wordt
stil van spanning bij die inbraak en
de arrestatie. En ja, daar, in het vierde
Bedrijf in de stilte van de gevangenis
daar laat het leed los, en, och man,
wat heb je je aangedaan door dien
vervloekten drank, terwijl je het toch
zoo gelukkig kon hebben in den vrede
van de huiselijke eenvoud.
Ja, het stuk van den heer Biesmans
is een volksstuk in de beste beteekenis
van het woord, een stuk, dat, waar
nog drankellende bestaat, gerust overal
moet vertoond worden. Het doet naden
ken, het maakt betere menschen.
Bravo, auteur! en niet minder,
bravo, spelers! Wat zijn jullie prachtig
gevorderd in de nobele tooneelspelkunst.
We behoeven geen aparte rollen op
den voorgrond te schuiven. Allen stem
den tot hooge tevredenheid. Niet minder
te roemen was het décor, wat was
alles tot in de puntjes afgewerkt.
Gezellig was de afwisseling tusschen
de bedrijven door het musiceeren der
Jongensfanfare onder leiding van den
heer Laurenssebewonderenswaardig
de prestatie van den heer Janssen met
zijn turners.
Een afzonderlijk twoord van lof aan
den heer Seuren voor zijn artistiek
grimeeren.
Pater Nielen weet Venray op zijn
Patronaat een weldoenden avond te
bieden. En iedere Venrayer zal met
me instemmen Weer zoo'n avond aan
geboden en we komen weer allemaal
terugJ.
VENRAY, 11 Januari 1925.
Promotie van Dr. Pompen O.F.M.
De WelEerw. Paler Dr. Fr. A. Pom
pen, O.F.M., die aan de Universiteit
van Amsterdam promoveerde tot dokter
in de letteren en wijsbegeerte, verkreeg
