Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
Het gouden Bidsnoer.
Dit nummer
03 bezuiniging op het Lager
Onderwijs.
BBUTL.LETON.
Een geplaagde Notaris.
Gemengd Nieuwe.
Zaterdag 31 Mei 1924
4Be Jaargang No 22
ABONNEMENTSPRIJS
PER KWARTAAL
voor VENRAY 65 c.
franco per post 75 c.
voor het buitenland
(bij vooruitbetaling) f 1»30
afzonderl. nummers 5 c.
PEEL EN MAAS
Uitgave van FIRMA VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY Telefoon 51.
PRIJS DER
ADVERTENTIEN
1—8 regels 60 ct
elke regel meer 7ct
Advertentiën bij abonne
ment groote reductie-
bestaat uit twee bladen
De toelatingsleeftyd.
Aan de memorie van antwoord aan
de Tweede Kamer betreffende de wijzi
ging der Leerplichtwet en Lager Onder
wijswet 1920 is het volgende ontleend
Bezuiniging van voldoende beteekenis
is slechts te verkrijgen, wanneer naast
verlaging van de wedde der in dienst
blevenden, het getal onderwijzers
dat thans nog ruim 33.000 bedraagt
tot ongeveer 26 èi 27 duizend wordt
teruggebracht. Dat de minister om
hiertoe te geraken niet aanstonds greep
naar het voor de hand liggend middel
om het getal leerlingen per onderwijzer
nog veel sterker te verhoogen, is na
het onthaal welke zijn eerste bezuini
gingsmaatregelen op het lager en mid
delbaar onderwijs vonden, duidelijk.
Hij heeft toén gemeend inkrimping te
kunnen bereiken door het leerlingental
te beperken (verhooging van den leef
tijd van toelating) en geleidelijke ver
vanging in de lagere klasse van de
volledig bevoegde onderwijskrachten
door lager te salarieeren zoogenaamde
»hulponderwijzeressen". Dat hij tot dit
voorstel kwam, moesten daarvoor vooraf
met «onderwijskundigen" te rade gaan,
is minder juist. Maar het verschijnsel
doet zich voor dat deskundigen op dit
gebied het onderling niet altijd eens
zijn. Het eerste Voorloopig Verslag der
Kamer heeft hem daarop duidelijk ge
maakt, dat deze middelen weinig in
stemming vonden en dat men het dan
nog beter oordeelde tot den bij de
«technische herziening" zoo fel bestre
den maatregel van vergrooting der
klassen terug te keeren.
Wil men hem nu een verwijt ervan
maken, dat hij aan dezen aandrang
van.de Kamer gehoor gaf, dan zal hij
dit verwijt dragen, mits het van den
aanvang af gestelde doel t.w. een af
doende inkrimping van het getal onder
wijskrachten verkregen wordt.
De minister zal de intrekking van
het K. B. betreffende den toelatings-
leeflijd bevorderen, mits de thans aan
hangige bezuinigingsmaatregel onver
anderd wordt aangenomen. Ditzelfde
geldt natuurlijk ook ten aanzien van
het denkbeeld van lager bezoldiging
hulponderwijzeressen aan te stellen,
alsmede omtrent stopzetting van de
uitbreiding van het getal lagere scholen,
welke dan tevens komen te vervallen.
De bezuinigingen daarentegen, te ver
krijgen op het schooltoezicht, op de
examens, op de opleiding, enz. staan
hier buiten.
Bleven de salarissen onverandert
dan zou de nieuwe schaal van art. 28
leiden tot een totale uitgave voor
26.449 leerkrachten van f75.952.620.17.
Bij dit totaal bedrag is de verlaging
der jaarwedden nog buiten beschouwing
gelaten. Die verlaging zal evenals
voor de ambtenaren in staatsdienst
12.
Vervolg van Tweede Blad.
Hel was in het oogloopend voor den
jonker, dat zijne dochter zoo uithuizig
werd, en of het regende of de zon
scheen, dagelijks hare wandelingen
voortzette. Eerst zag hjj daar alleen
eene nauwkeurige opvolging van de
voorschriften des geneesheers in maar
zijne oogen gingen hem geheel open,
toen hij op zekeren morgen een kort
maar beleefd briefje ontving, waarin
de heer Van Doeblenburg door den
fabrikant om een onderhoud werd ver
zocht, en dal op iet of wat bedekte
wijze de redenen van dat bezoek aan
den dag legde.
Bij de jongelieden had er van
weerszijden reeds eene verklaring plaats
gevonden, en Reinold begaf zich, met
de zekere overtuiging dat jonkvrouw
Constance hem als echtgenoot niet zou
weigeren, en zeer gaarne zijne gade
wilde worden, tot den jonker, om diens
goedkeuring op dit besluit.
Reinold Flenking werd met al de
behoorlijke vormen, zoo het schijnt bij
zulke plechtige gelegenheden nood
zakelijk, ontvangen; en was de jonker
tegenover hem wat stijf en minder
spraakzaam dan voor eene maand ge
leden, hij schreef dit toe aan het tref
gemiddeld 16.5 pCt. beloopen, met
f 12.532.182.33. Er rest dan een eind
cijfer van f 63.420.437.64 hetwelk ver
tegenwoordigt het totaal bedrag der
jaarwedden volgens de komende salaris-
regeling van het aantal leerkrachten,
gebaseerd op de schaal van de voor
gestelde wijziging van art. 28
De thans aanhangige herziening zal,
afgezien van de verlaging der jaar
wedde, ongeveer 8i/i millioen besparen,
zoodat nog pl.m. 4 millioen uit andere
hoofde moeien worden gevonden. Het
ligt in de bedoeling of de kosten wegens
opleiding en examens alsmede op die
voor het toezicht op het lager onder
wijs li/* millioen te besparen en de
overige 2i/t millioen te vinden door
bezuinigingen op andere afdeelingen.
Door deze thans voorgestelde maat
regel wordt het getal onderwijzers in
veel sterkere mate ingekrompen dan
bij de Wijzigingswet van 1923.
Bij de uitwerking van de plannen
voor zooveel de salarissen betreft, zal
een zelfde grondmiddel moeten gelden
als bij de uitwerking der plannen tot
salarisvermindering van de overige
categorieën van ambtenaren wier wed
den in het Bezoldigingsbesluit zijn ge
regeld. De minister heeft er evenwel
geen bezwaar tegen om bij het aan
hangig maken der desbetreffende voor
stellen bij de centrale-kommissie voor
georganiseerd overleg ook op deze
zaak de aandacht te vestigen.
Dat vergrooting der klassen tot die
daling van het peil van het volksonder
wijs zal leiden wordt als axioma ge
geven, maar de juistheid van die stel
ling wordt door velen aan gegronden
twijfel onderhevig geacht, en de
minister meent zich bij hen te mogen
scharen.
Evenmin ziet de minister in de toe
lating van assistenten een gevaar voor
goed anderwijs. Integendeel meent ook
hij dat er tal van jeugdige personen
zijn, die zich tot de eenvoudige taak
van het assistentenschap aangetrokken
zullen gevoelen, en haar naar behooren
zullen weten te vervullen.
Krachtens de Wet op het Testament-
register moeten de notarissen elke
maand lijsten in duplo inzenden bij
het Centrale Testamentenregister te
's Gravenhage, waarop zij alle testamen
ten, die zij geparafeerd hebben, moeien
vermelden. Die lijsten zijn zoo ingericht
dat de notarissen of hun plaatsvervan
gers bij de minste onnauwkeurigheid
bij het invullen er van, juist in 23
gevallen een boete kunnen beloopen
van ten hoogste f 10. Zoodat men er
al heel spoedig kan inzitten.
Zoo was bij mij, schrijft een notaris
aan de Tijd, zulk een onnauwkeurig
heid begaan niettegenstaande een be
hoorlijke werkzaamheid toch. En zie
hier nu een geval van overtreding,
met een boete van ten hoogste f10.
Nu zou men zeggen, dat is heel een
voudig. U betaalt de maximum-boete
en het geval is uit. Ja, zoo gebeurde
het ook vroeger. Maar nu hebben wij
sedert 1921 een Wet tot vereenvoudi-
fende, dat er voor een vader in gelegen
is, om afstand van zijn eenige dochter
te doen, en haar eindelijk aan de moge
lijke moeitevolle zorgen van een huwe
lijk bloot te stellen.
De fabrikant, zeker van de genegen
heid der jonkvrouw, wier hand hij
kwam vragen, fier bij de gedachte aan
de positie, welke hij als door eigen
kracht in de maatschappij had inge
nomen, overtuigd dat er op zijn gods
dienstig en zedelijk gedrag niet het
minste viel aan te merken, en te
degelijk om een oogenblik te kunnen
denken, dat alleen zijne mindere ge
boorte eene weigering ten gevolge kon
hebben, was meer op zijn gemak dan
de meeste jongelieden bij zulke gelegen
heden zijn. In ronde woorden en met
zijne gewone welsprekendheid gaf hij
den jonker de reden van zijn bezoek
te kennen, en maakte het hem duidelijk
dat de dochter hem niet zou afwijzen,
zoo de vader zijn toestemming gaf.
Dit alles werd door den edelman
met een gefronst voorhoofd en een
peinzend gelaat aangehoord. Tusschen-
beide was hij beleefd genoeg een van
zijne aangenaamste glimlachjes ten
beste te geven, maar bleef voortdurend
koel en afgemetentoch den goeden
toon nooit verliezende, die den waren
edelman kenmerkt. Hij schudde hem
zelfs hartelijk de hand, deed duidelijk
in het oog springen, dat hij den fabri
kant een man geloofde te zijn, die door
zijn edel hart eene vrouw gelukkig
kon maken, en dat zijn gunstig bestaan
buiten questie was. Evenwel vond hij
het besluit tot een huwelijk eene zaak
ging van de rechtspleging in lichte
strafzaken. Nu gaat de zaak zoo Nadat
de genoemde overtreding door mij was
erkend bij den ontvanger der registratie
welke heeren altijd in zulke gevallen
op de notarissen worden losgelaten,
werd ik op zekeren dag ontboden bij
den rechter van instructie, die zeteltin
de cellulaire gevangenis.
BrrrNu mag je zoo'n groote Piet
zijn als je wilt, wanneer je bij een
rechter van instructie wordt ontboden
in een strafzaak die tegen jezelf is ge
richt, dan voel je je toch niet erg
prettig. Ik vermande mij echter en
toog naar de gevangenis. Toen ik had
gebeld aan een zware bel, werd mij
geopend en stond ik voor een gevan
genbewaarder. Ik zag nog andere be
waarders, die met sleutels liepen. Je
krijgt zoo'n gevoel van: was ik er
maar weer uit. De man vroeg mijn
naam.
Notaris... Ik meende aan zijn gezicht
te zien, dat hij dachtNotaris... zeker
wat aan den knikker. En, generali-
seerend, het is me toch een stelletje,
die potarissen tegenwoordig. Ik wachtte
geruimen tijd. U weet het recht is
eeuwig en kent geen tijd.
Toen ik voor den rechter van in
structie zat, bleek hij een beleefd, zelfs
aangenaam man te zijn. Wij maakten
(ik zeg wij, want wij waren spoedig
gemoedelijk geworden) een proces-ver
baal op, waarbij de overtreding werd
beschreven, bevestigd en onderteekend.
Eenigen tijd later werd ik weder bij
den rechter van instructie geroepen,
omdat het proces-verbaal niet volledig
was. Dat kostte mij weder een paar
kostbare morgenuren.
Weer eenigen tijd later (de rechts
handelingen geschieden altijd met
groote tusschenpoozen, u kunt dan wat
op uw verhaal komen) kreeg ik bezoek
van een rijksveldwachter, die mij kwam
dagvaarden om ter terechtzitting van
de arrondissementsrechtbank den zoo-
veelsten December, des voormiddags te
zooveel uur te verschijnen, ten einde
alsdan te worden terechtgesteld terzake
van het feit enz. enz. Ik besloot er niet
heen te gaan en mij te laten veroor-
deelen ten eerste omdat ik mijn tijd
beter kon gebruiken en ten tweede
omdat de boete toch niet hooger dan
f 10 kon zijn.
Enkele dagen later sprak mij een
advocaat die zeideNotaris, u is door
de rechtbank veroordeeld, ik geloof
wegens iets van het Testamentregister.
Ik heb ten minste zoo iets op de open
bare zitting gehoord. Of er veel men-
schen waren Zoo wat een 20, 30
advocaten, procureurs, reporters. Dat
is wat moois. Nu, ik zou mij er maar
niet te veel van aantrekken, troostte
hij.
Nu kreeg ik voor enkele dagen be
zoek van twee heeren.
Mijnheer, sprak de eene, wij zijn
rechercheurs van de politie.
Zoo.
Hier ziet u onze penning.
Accoord.
Wij komen u spreken over die
overtreding van het Testamentenregister
U weet wel.
Ah, zoo.
Wij moeten u volgens deze lijst
eenige vragen doen.
Ga je gang.
In de eerste plaats uw naam,
voornamen, beroep, woonplaats, ouder
dom.
Genoteerd.
Uw godsdienstige gezindheid
Genoteerd.
Nu verder. Bent u een wettig of
onwettig, erkend of niet erkend kind
Watblief?
Kunt u lezen en schrijven
Hebt u de lagere school bezocht.
Of middelbaar onderwijs genoten
Maakt u zich geregeld schuldig
aan het misbruik van sterken drank?
- Was u dronken, toen het feit ge
pleegd werd?
Neen maar zeg: wat scheelt jullie
eigenlijk?
Ja, mijnheer, wij moeten u die
vragen stellen. Daar is'niets aan te
doen.
- Heb jullie een duplicaat van die
lijst bij je, die ik houden mag?
Neen mijnheer.
Mag ik er dan eenige vragen uit
overnemen
Zeker mijnheer
Zoo, nu ik dank jullie wel.
Zij gingen heen. Deden of ze het
geval grappig vonden, maar ik vond,
dat ze er mee verlegen waren.
Nu moet mij nog het vonnis van
December beteekend worden, waaruit
ik zal vernemen, tot welke boete, tot
ten hoogste f 10 ik veroordeeld ben.
Wat mij nu nog verder boven 't
hoofd hangt weet ik niet.
van te veel aanbelang, om die zoo in
eens haar beslag te geven.
't Was waar, meer dan ieder ander,
kon Reinold dingen naar de hand van
zijne dochter, daar het meisje hem
dankbaarheid verschuldigd was, en zij
sinds dien tijd, dat hij haar het leven
had gered, hem zeker niet ongenegen
moest zijn. De jongeling zou het hem,
hoopte hij, echter niet ten kwade dui
den, als hij de vrijheid nam zijn aan
zoek veertien dagen in bedenking te
nemenhij moest toch eerst nog eens
met zijne dochter spreken, maar na
dien tijd kon de fabrikant er zeker
van wezen zijn antwoord te vernemen.
Deze vertrok tevreden en wel en
hield zich verzekerd, dat zijn aanzoek
reeds zoo goed als aangenomen was.
De koele beleefdheid van den jonker
verontrustte hem geenzins en in ieder
geval, de genegenheid die het meisje
hem toedroeg, gaf hem de vaste hoop
dat hij zou slagen.
Dat zijn aanzoek veertien dagen in
bedenking werd genomen, was een
gewone formaliteit waar zulke lieden
als de jonker volstrekt niet van moch
ten afwijken en opgeruimd en over
zich zeiven voldaan, begaf hij zich
weer aan zijne dagelijksche bezighe
den.
De volgende acht dagen ontmoette
hij iederen dag, zooals gewoonlijk, de
jonkvrouw op hare wandeling, doch
toen verliep er een dag, dat hij haar
niet zag; den volgenden trof hij haar
weer op dezelfde plaats, terwijl zij
zeide gisteren opgehouden te zijn, zoo
dat zij niet had kunnen komen. Dit
Limburgsche kolen.
De staking in het Roergebied begint
ook thans in de Limburgsche mijn
streek merkbaar te worden, door den
grooten afzet van kolen naar Duitsch-
land en de grootere vraag voor het
binnenland.
Het aantal wagens naar Duitschland
is de laatste week naar ruwe schatting
met 3800 ton vermeerderd.
Voor de Limburgsche mijnen komt
deze staking goed uit, daar thans juist
het slappe seizoen in het mijnbedrijf
is ingetreden.
Verschillende mijnen hadden de
laatste weken groote hoeveelheden
kolen opgetast in verband met de
geringe vraag.
Deze onverkochte voorraad vermin
dert thans zeer snel. De prijzen zijn
thans stijgende.
Overreden en gedood.
Op de Oranje-Nassaumijn 4 te Heer
len is Zaterdagmorgen de 16-jarige J.
de W., die op een kipkarretje stond,
daarvan afgegleden en er onder geko
men. De ongelukkige werd dood opge
nomen.
Vechtende „dames".
Zondagavond hadden enkele ver
tegenwoordigers van 't zwakke geslacht
een hoogloopende ruzie in een café te
Kohlscheid (D.) Zonder dat er iemand
aan dacht kreeg een zekere juffer S.
uit Swelbach van juffer J. afkomstig
uit hetzelfde dorp een steek met een
groot dolkmes. Het slachtoffer zakte
verdroot Reinold eenigszins. Nog ver
moedde hij geen kwaad; maar toen er
zeven dagen verliepen dat het meisje
geheel wegbleef, begon hij ongerust te
worden, te meer daar hij op slinksche
manier te weten was gekomen, dat
Constance te huis was gebleven en
zich volmaakt wel bevond.
Zijne ongerustheid ging spoedig in
verontwaardiging over, toen de jonker
hem eindelijk eenige letteren schreef,
die zijn aanzoek geheel van de hand
wezen, met de verklaring, dat zijne
dochter nog te jong was en ook aan
een ander was toegezegd, die in stand
voor haar niet behoefde onder te doen
Het scheen den jongeling toe, dat
die veertien dagen overwegens den
jonker iets beleedigens in zijn aanzoek
hadden doen vinden, want de toon van
den brief, was ofschoon beleefd, niet
alleen koud en afgemeten, maar lever
de het bewijs van gekrenkte trots, die
waarschijnlijk door andere lieden uit
de nabuurschap, toen deze om raad
werden gevraagd, was opgewekt.
Doch mocht de jonker zich gekrenkt
gevoelen door het aanzoek van den
fabrikant, zijne weigering was voor
Reinold zulk een beleediging, dat zijne
verontwaardiging geen woorden vond
om zich uit te drukken.
Bleef echter het meisje trouw aan
haar woord, dan zou de vader toch
zijne toestemming moeten geven en
de hoon hem aangedaan, ontving zijne
gerechte straf. Drie dagen daarna, op
een ander uur dan gewoonlijk, ont
moette hij freule Constance, op eene
waar zij vroeger nimmer wan-
terstoüd neer. Geneeskundige hulp
werd ingeroepen. Op gezag van den
eneesheer werd de getroffende de H.
iacramenten der stervende toegediend.
De daderes verwijderde zich kalm alsof
er niets gebeurd was. Zij is intusschen
door de politie te Kohlscheid (D.) inge
rekend. De beide meisjes zijn circa 20
jaar oud en fabrieksarbeidsters.
In Duitschland werken.
In de Duitsche veenderijen worden
thans eenige honderden arbeiders ge
vraagd voor het graven van turf of
voor het maken van machinale persturf.
Van uit Zuid-Oost Drente gaan dage
lijks tientallen van arbeiders de Duit
sche grens over, om in de Duitsche
veenderijen te arbeiden. Verwacht wordt
dat binnen eenige dagen ook een
honderdtal arbeiders, die geen turf-
fraven kennen, in de Duitsche veen-
erijen geplaatst zullen worden. Het
gemiddeld loon is f3 f3.50 per dag.
Onder der trein vermorzeld.
Vrijdagavond heeft de 44^-jarige land
bouwer G. Koopmans te Reuver-Offen-
beek zich tusschen de wagons van een
uit de richting Venlo komenden trein
geworpen en werd zijn onherkenbaar
verminkt lijk daar onder door een
zijner knechts vandaan gehaald. De
man leed den laatsten tijd aan zwaar
moedigheid als gevolg van een door
de doktoren ongeneeslijke verklaarde
kwaal zijner echtgenoote.
Sinaasappelen.
Sinaasappelen danken hun wijd ver
spreid gebruik aan hun smakelijke
verfrisschende hoedanigheden. Ook kan
het tot den bouw van het menschelijk
lichaam belangrijk bijdragen.
Het bevat niet veel voedselwaarde
in den vorm van eiwit, vet en koolhy
draten, maar deze stoffen zijn reeds in
een staat van oplossing, zoodat zij ge
reed zijn bij de spijsvertering direct te
worden opgenomen.
Er is dus geen verwerking noodig
i daarom is het sap van een zoeten
sinaasappel zoo nuttig en verfrisschend
voor personen, die ziek zijn en wier
spijsverteringsorganen voor een goed
deel verzwakt zijn.
Daarom is de sinaasappel sinds ge-
ruimen tijd overal voorgeschreven bij
koorts. Zelfs de meest zwakke maag
kan het sap van sinaasappelen verdra
gen, wanneer niets anders er wil in-
blijven.
Sinaasappelen, die een overvloed van
citroenzuur bevatten, dat een opwek-
kenden invloed heeft op de maag, be
vorderen, wanneer zij voor den maal
tijd worden genomen, den eetlust en
de spijsvertering. De groote waarde van
den sinaasappel is echter toe te schrij
ven aan de wonderlijke stoffen, die het
wetenschappelijk onderzoek van den
laatsten tijd aan het licht heeft gebracht
en met den naam vitaminen bestempeld
heeft.
Als gij last krijgt van hoofdpijn,
gedruktheid en een onaangenamen
smaak in den mond, is uw lever van
streek. Enkele doses Foster's Maagpil-
len hebben een verrassende uitwerking.
Zij beteren leverstoornissen en genezen
galzucht, verstopping en slechte spijs
vertering. Prijs per flacon van vijftig
versuikerde pillen f 0.65; 'in apotheken
en drogistzaken. 10
delde. Toen de jonkvrouw hem zag
aankomen, bloosde zij en scheen hem
te willen ontwijken, maar Reinold was
er de man niet naar, om zich dit te
laten welgevallen en ging recht op
zijn doel af. Hij vroeg haar zonder
omwegen, wat, na de weigering van
haar vader, haar antwoord bleef en zij
weifelde dit te geven.
Toen zag de fabrikant dadelijk, dat
zijn zaak bedorven was. Men had
freule Constance overpraat en tegen
hem ingenomen en hij begreep zeer
goed uit welk een hoek de wind
waaide. Dat hij zich in dit opzicht niet
vergist had, bleek toen hij, na her
haald aanhouden, eindelijk een ant
woord aan 's meisjes lippen ontlokte.
Het kind is verplicht, zeide zij,
een vader, die voor haar welzijn waken
moet, te gehoorzamen. In eene verbin
tenis tusschen ons werd door hem geen
geluk gezien, omdat onze stand ver
schilt.
En dus, vulde Reinold aan, uw
adeltrots doet al wat er goed is in en
om mij uit het oog verliezen en door
het koele verstand de liefde in uw
hart overheerschen.
Juffrouw Constance sloeg hare oogen
neer en fluisterde:
Ik moetVader wil het
Is dat dan dat zelfde godsdienstige
meisje van vroeger, dacht Reinold, hoe
in 's hemels naam is hoogmoed met
godsdienst te rijmen Die verfoeilijke
adeltrots l
Wordt vervolgd.