Tweede blad.
Uit vroeger dagen
Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken. £i£«a£:
f1
Voederariikalen
Alle Kunstmeststoffen
P. i. van den Munckhoi
FEUILLETON.
Het Kruis waarbij
't spookte
Het bewaren van fruit.
en Belgische Ktuitkalk
Zaterdag 8 April 1924
48e Jaargang No 14
ABONNEMENTSPRIJS
PER KWARTAAL
voor VENRAY 65 c.
franco per post 75 c.
voor het buitenland
(bij vooruitbetaling) 11.30
afzonderl. nummers 5 c.
PEEL EN MAAS
PRIJS DER
ADVERTENTIES
Uitgave van FIRMA VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY. Tel. No. 51
ment groote red»;
VII
Welhaast door geheel Nederland is
de naam Bakel bekend. Niet, dat deze
naam zoo iets bijzonders is, doch
iedereen voelt bij het uitspreken er van
dat daar nog een macht oude herin
neringen achter schuilen, herinnerin
gen de plaats zelf of wel hare bewo
ners betreffende.
Menigeen heeft wel eens één of meer
dezer vroegere feiten hooren vertellen,
welke meestal de minder goede hoe
danigheden of ook wel de lompheid
der vroegere bewoners kenmerkten.
Want de snuggerheid liet soms nog al
veel te wenschen over, hoe goed de
eenvoudige menschen het dan ook
meenden.
We zullen nog eens enkele histori
sche feiten in 't geheugen terugroepen
en hopen dat de verre nakomelingen
er geen steen des aanstoots in zullen
zien.
Toen dan de trotsche, majestueuze
toren met kerk zoo ongeveer waren
afgebouwd, dit werk moet de vroe
gere bewoners ontzettend veel zweet
en opofferingen gekost hebben, was
er voor in den toren nog een koepel
vormige opening, want men moest
toch binnen kunnen.
Doch de wind gierde hierdoor zoo
erg binnen dat men besloot er iets
voor te maken.
Doch hoe zou men zoo'n ding heeten
Al lang was hierover beraadslaagd en
nagedacht, totdat een der dorpsbewo
ners den gelukkigen inval kreeg eens
in Gemert te gaan vragen.
Zoo'n ding noemen we hier »deur",
zeiden de beschaafde lui uit Gemert.
Overgelukkig een grooten dienst aan
geheel Bakel te kunnen bewijzen,
stormt onze man op Bakel aan, onder
het loopen maar aanhoudend »deur,
deur" herhalend. Hij was zoo blij en
wilde zoo gauw thuis zijn, dat hij zich
den tijd niet gunde den grooten zand
weg te houden, doch maar recht door
de velden op den grooten toren aan
liep. In de Neerstraat kwam hij echter
plotseling voor de loop, een riviertje
dat er nu nog loopt.
Met een flinken aanloop, de lippen
vast op elkander, gelukte het onze
man, behouden de overzijde te bereiken,
maar o^harm, deze inspanning had
hem het zoo gewichtig woord doen
vergeten, 't Moet stellig ergens op den
boden gevallen zijn, want aan den
overkant had ik het nog, redeneerde
hij. Doch geen nood, de broek opge
stroopt en maar tot de knieën, in 't
water, aan 't zoeken- Al een heel poos
had hij het riviertje afgezocht, maar
kon niets vinden. Er waren echter in
de nabijheid enkele boeren bezig de
loop te vegen en deze zeiden wat zoekt
ge toch. Onze man vertelde zijn weder
varen, waarop alle boeren ijverig met
door O. F. M.
19.
Neen, hij durft niet meer omzien,
dat doet tijd verliezen Wee, daar is
een sloot, o een breede sloot! Wat?
O, daar is hij, Giessers Verschrikke
lijk, welk een sprong! Zonder beden
ken, in de kracht van de wanhoop is
Kragers er als overheengevlogen. Ter
stond Giessers hem achterna Maar...
op dien |prong van. Kragers heeft hij
niet gerekend; zijn sprong mislukt;
met een harden plof valt hij in 't
water. Krijschende kfeten van woede
en spijt huilt hij uit. Kragers heeft
zich omgewend. Giessers, Giessers,
roept hij smeekend, laten we, luister.
Neen, schurk I blerkt Giessers,
ik moet je hebben I 't Mes in je
schurkenhart 1 Met heftige bewegingen
werkt hij zich vooruit in 't water.
Schreiend van angst holt Kragers weer
voort. O, hij moet dood, dood't Mes
in zijn hart! Een kille huivering vaart
hem door de borst, als voelt hij 't
koude mes al in zijn lijf dringen.
Dood, doodO. daar is Giessers weer,
o, hij hoort al 't stampen van zijn
voeten. Voort, elk oogenblik van ver
traging kan de dood zijn, de dood
voortDood... en naar de verdoerae-
.19 1 Voor eeuwig verdoemd Voort dan
hun hakken, rieken enz. mede aan
het zoeken gingen. Voet voor voet werd
de geheele bedding afgezocht, de bodem
zelfs omgewerkt.
Totdat een der boeren, welke zich
ijverig met een riek weerde, onze man
een flinken steek in zijn voet gaf.
Verdulleme dés »er dêur, zei de bood
schapper, met een gezicht grijnzend
van de pijn. Doch oogenblikkelijk
sprong hij daarna uit het water, en
jubelde, ik heb 't weer, 't is ter deur,
deur, deurEn daarop in galop zijn
blijde boodschap overbrengend, werd
hij lang aangzien als de held van
Bakel.
Misschien weet ook niet iedereen,
dat de Bakelsche kerk niet altijd op
de plaats gestaan heeft waar ze nu
staat. Vroeger stond ze een »treei" of
tien dichter bij den publieken weg.
Men meende evenwel, dat dit voor
verschillende dingen bezwaarlijk was,
en besloot daarom ze wat te verzetten.
Al het volk werd zoo wat bij elkaar
geroepen, men zou aan één kant met
alle macht duwen »kreijen". Er was
echter een snuggere snuiter bij, die
zei, »we moesten ze eens te ver »kreijen"
dat zou jammer zijn."
Daarom trok de geheele ploeg de
jassen uit, en deze werden in een
rechte lijn gelegd, zoover als de kerk
moest komen.
Daarop ging men weer met alle
macht aan 't »kreijen".
Onderwijl kwam echter een Boekel-
sche totkremerc aan de andere zijde
langs de kerk, en meende een goeden
slag te kunnen slaan. Hij nam dan
ook alle kleedingstukken mede, zich
ijlings uit de voeten makende.
Toen men een kwartier lang gewerkt
en geduwd had, zou men eens gaan
kijken hoeveel men al gevorderd was,
en o weein koor riep men uit, »daar
heddeget al, we zijn al veel te ver, alle
jassen zitten al onder de kerk".
Of men nog geprobeerd heeft de
kerk wederom terug te krijgen, is on
bekend.
Kreeg de Bakelsche Raad in de
zoogenaamde crisisjaren een zekere
vermaardheid om de vele en lange
vergaderingen, waarin het er soms zeer
heftig naar toe ging, in vroeger tijd
werden de belangen der gemeente
evenzeer met ijver besproken en ge
waardeerd.
Daar het Raadhuis toen nog niet
bestond, werd er tijdens den zomer
vergaderd op den drietip ten oosten
van het armenhuisje, onder den grooten
eik welke er nu nog staat.
Men ging in een ronde kring op het
gras zitten, zoo dicht mogelijk bij
elkaar, zoodat de beenen van Raadslid
A. over die van lid B. kwamen te
liggen, en Wethouder G. of D. de zijne
er nog eens extra doorheen slingerde.
Toen nu de agenda van zulk een
vergadering wederom ten einde was,
maakte een lid de curieuse opmerking,
op den wirwar van beenen wijzende,
als me nou ieder ons eigen beenen
maar mede naar huis nemen
Goede raad was duur, totdat Theu-
miske Werls met een kar beemdhooi
daar langs kwam en deze om raad
werd gevraagd.
Theumiske zette zijn oske stil, draai-
toch 't Bosch Neen, neen, niet 't
bosch in! Den weg op! Help, help
Voort! Hoor, hoe duidelijk wordt 't
geschreeuw van Giessers! O, hij haalt
hem in, vooruit dan tochHelp,
help
Maar tot zijn wanhopige spijt voelt
Kragers zijn krachten elk oogenblik
verminderen. Lang kan hij't niet meer
uithouden. De dood, de dood 1 De ver
doemenis te veel gezondigdO, als
God...
Moordenaar klinkt 't, o, op maar
enkele passen afstands. O God...
Onze Lieve Heer, ik zal... Voort, voort
't Is de alleruiterste inspanning van
zijn laatste krachten.
Wat daar? Dat witte tusschen dat
groen en geel van de boomen Een
ijselijke kreet van ontzetting reutelt
hem borrelend op uit den met schuim
bedekten mond. 't Witte Kuis! Terug!
Neen, voort, voort! O, hij kan niet
meer Hu, Giessers hand, die grijp 1
Ha, moordenaar! En als knappen
hem al de krachten in zijn lichaam
kapot, stort Kragers neer, vlak voor 't
Witte Kuis. Met eeli sprong valt Gies
sers boven op hem neer. »Ha," sist
hij, op dezelfde plek! Hier, op de
zelfde plek komt de duivel je halen,
moordenaarAfschuwelijk is zijn ver
trokken gezicht. Wraakzucht fonkelt
hem uit de bliksemende oogen. Neen
daar is geen genade te hopenMet
een woesten greep valt Giessers vuist
op den nek van zijn, luid-gillenden,
tegenstander, omknelt hem den strot
als een ijzeren schroef...
Maar neen 1 dan tenrainiste zoo
de z'n tabakspruim eens op een andera
plaats en zei, daar kan ik zoo ook niet
uit wijs worden, doch ik zal de »gaavel"
van de kar vatten, en geef dan in
ieder been eens een flinke prik. De
gene die dan schreeuwt, daarvan is
het been en de eigenaar kan het terug
trekken.
Alzoo geschiedde, en het moeilijke
probleem was in den kortst mogelijken
lijd opgelost.
Ook wordt verhaald dat tijdens den
winter, toen de Edelachtbaren om een
groot turfvuur vergaderd waren, de
dichtbijzittenden het geweldig warm
begonnen te krijgen. Of het de voor
zitter of wel een der leden was, die
het hachelijke van den toestand wegens
de hitte inzag, is niet bekend, doch er
werd koude turf gecommandeerd. Deze
werd steeds rond het vuur gestapeld,
zoodat wel enkele oogenblikkcn de
hitte getemperd was, doch spoedig in
nog heviger mate het vuur oplaaide.
En al maar door werd koude turf bij
gebracht om de hitte te keerenTen
slotte is toch het vuur den Raad de
baas geworden, en werd de vergadering
geschorst.
Zoo werd vroeger en thans misschien
nog het Bakelsche volk er door ge
haald. En niet alleen met zulke geval
len, er werden geheele gedichten in
elkaar gezet en bij gelegenheid voor-
gedagen. Eén hiervan is wel bekend
onder den naam van »de Bakelsche
metten."
Hierover een volgende keer
Zuidw. JOS. SCHEEPERS.
Hoe is het fruit het best te bewaren
Dienaangaande zijn proeven genomen,
waarvan een uitvoerig verslag voor
komt in een Zweedsch Tijdschrift. Het
Orgaan der Ned. Pomologische Ver-
eeniging deelt er een en ander uit
mee, waaraan wij het volgende wiHen
ontleenen. De bewaarproeven begon
nen in 1918 te Blangsted. Daar werd
in 1917 een gewone fruitkelder ge
bouwd benevens een koelhuis voor
fruitbewaring. In het koelhuis werden
6 onderling geheel van elkaar geschei
den vertrekken gemaakt. Ieder dezer
vertrekken kon afzonderlijk worden
geventileerd met buitenlucht, terwijl in
één afdeeling een apparaat (toestel)
voor de voortbrenging van ozon werd
geplaatst. Wij kunnen de inrichting
der proeven niet volledig beschrijven.
Slechts zij gezegd, dat daarbij op
velerlei werd gelet. Er werden b.v.
vergelijkingen gemaakt tusschen het
bewaren van verschillende tempera
turen, maar ook bij meerder of mindere
ventilatienagegaan werd de duur
zaamheid van schurftige en van niet
schurftige vruchten van ingewikkelde
en niel-ingewikkeldevan groote en
kleinevan gewoon verpakte en van
vruchten in' turfstrooisel verpakt-
Wat waren nu de resultaten Wij
laten ze hier volgen
1. De duurzaamheid van het fruit,
onder gelijke omstandigheden bewaard,
is zeer afwisselend in verschillende
jaren.
duur mogelijk zijn leven verkoel»t.
Woest slaat Kragers de vuist van de
eene hand, die nog vrij is, tegen 't
neerschietende mes. 't Schramt hem
over de hand. Bloed
Een ijselijke kreet van teleurstelling
ontsnapt Giessers' keel. Je zal me
niet ontsnappen, schurk, vuile moorde
naar Met een snelle beweging heft
hij den voet op, trapt Kragers' arm
neer op den grond.
Maar op 't zelfde oogenblik heeft
Kragers zich, even tenminste, losge
rukt van den den knijpenden druk, die
hem den stort omknelde. Giessers,
daar! Kijk!
Een onbeschrijflijke vreemde klank
trilt in dat woord. Onwillekeurig wendt
Giessers 't hoofd terzijde. Maar ter
stond richt hij weer zijn verschrikke-
lijken, als vuurschielenden blik op 't
gezicht van Kragers. Je liegt, moor
denaar Er komt niemand aan En 't
kon me toch niet schelen. Hier, is 't
mes. Vooruit
Geen mensch, neen, maar God 1
Daar aan 't kruis, daar, daarGod
hangt aan 't kruisHij kijkt
't Mes schiet terug in Giessers toe
stekende vuist. Wat schrikt hij.
Maar: Je liegt gilt hij, razend.
O Giessers, o, een oogenblik,
Giessers I Ik heb je afgeluisterd. Kra
gers vergeven, niet omdat hij 't ver
dient, neen, maar Hij daarHij wil 't,
je mag me niet vermoorden. Jezus
Christus verdient vergiffenis. Genade,
Giessers, ach, genade om wille van
Jezus Christus!
Als door een slag voor zijn hoofd
2. al de variëteiten van appels en
peren welke voor de bewaring gebezigd
werden, bleken veel langer goed le
blijven in het koelhuis, dan in den
kelder. Wanneer het fruit slechts
enkele dagen in de koelruimte werd
geplaatst bij een temperatuur van 1.5
gr. en 0.5 gr. C bleek, dat het dik
wijls 23 maanden langer goed bleef,
dan bij een bewaring in den kelder.
3. Het fruit uit de koelruimten bleef'
in den winter zoolang f'risch, als
noodig was voor de verzending en ver
koop der vruchten en minstens go-
durende 14 dagen na hel verlaten dei-
koel ruimten. Eon uitzondering hierop
maakt de Nouveau Poiteau, welke in
1919-'20 reeds enkele dagen na ver
wijdering uit de koelruimte algemeen
binnenrot vertoonde.
4. Fruitbewaarplaalsen met geregel
de luchtverversching en die met goede
ventilatie bleken beter le voldoen, dan
de kelder. Voorzoover werd nagegaan,
bleek in die bewaarplaatsen de tem
peratuur lager dan in den kelder.
5. De smaak der appels schijnt niet
beinvloed te worden door de tempera
tuur, of den duur van bewaring.
Peren geplukt voor zij boomrijp zijn,
(voor de kleur is veranderd eri de
steel loslaat) krijgen niet het goede
aroma, wanneer zij bij lage tempera
tuur moeten narijpen. Ze blijven hard
en smakeloos.
Peren op het juiste moment geplukt
verliezen iets van hun smaak bij een
langdurige bewaring, welk verlies
echter eenigermate hersteld kan wor
den, wanneer de vruchten voor het
gebruik gedurende enkele uren in een
warm vertrek worden geplaatst. Louise
bonne d'Avranches, Doyenne du Cornice
en Generaal Tottleben, schijnen bij
een langdurige bewaring in smaak
achter uit te gaan.
6. Inbrenging van buitenlucht, of
het verwekken van ozon in de koel
ruimte schijnt het bewaarvermogen
van het fruit niet te verbeteren. Deze
proeven werden slechts een jaar bij
peren genomen.
7. Schurftig fruit bewaart veel
slechter, dan gezond fruit. De schurft-
vlekken schijnen het indringen van de
zwam Gloeosporiüvn album te verge
makkelijken.
8. Het inwikkelen der vruchten in
papier schijnt de duur der vruchten
niet te verhoogen. Ingewikkelde vruch
ten blijven echter frisscher en behou
den langer het mooie uiterlijk.
9. De proeven hebben aangetoond,
dat het gebruik van fijn, droog turf
strooisel bij de verpakking de houd
baarheid van het fruit met een maand
en langer vehoogt.
10. De grootte van de vrucht heeft
invloed op de hpudbaarheid. In den
regel is groot fruit minder duurzaam
dan klein fruit van denzelfden boom.
Extra groote vruchten van jonge boo
men laten zich moeilijk bewaien.
Uit bovenstaande conclussies blijkt
dus, dat het fruit het langst kan wor
den bewaard, wanneer het gekoeld
wordt, en dat de beste koudegraad voor
de bewaring ljgt tusschen 0.5 gr. en 2
gr. Celsius. Op zulk een wijze bewaard,
kan het fruitgedurende meerdere maan
den in frisschen toestand bewaard
blijven. Zonder koelinrichtingen
dit niet. Heeft men geen koelinrich'n
waarmee belangrijke kosten p
rnoeid zijn dan is een goed geven
tileerde bewaarplaats boven den grond
beter dan een kelder.
In ons land vindt men de meeste
fruitbewaarplaalsen in de Betuwe,
waar men het systeem toepast voort
durende toevoer van buitenlucht, zoo
lang er geen vorst heerscht.
.Vergelijken we dit met de resultaten
van de proeven te Blangsted, don
mogen we constateeren, dat in ons land
het fruit, voorzoover het bewaard wordt,
veelal goed bewaard wordt.
getroffen deinst Giessers achteruit.
Een oogenblik is er geen beweging
in de lichamen beider mannen, dan 't
zwoegend op en neergaan van hun
afgematte borsten.
Maar, verschrikkelijk, zoo worstelt
het in Giessers verschokte hart...
Plotseling, met een gil van woede,
heft hij 't mes omhoog. Ik doe 'I.
niet, buldert hij, ik spaar je niet,
moordenaar
O, o, in Godsnaam, kijk Hem je
aankijken, GiessersMet zijn bedroet-1
gezicht 1 Hij vraagt 't je, Hij, Ilij
Genade om wille van Jezus Christus
Kijk Hem aan
Heftig wendt Giessers 't verwoed
gezicht naar 't Kruis. En eensklaps
veranderen de trekken van zijn gelaat
tot een uitdrukking van onuitspreke
lijke smart.
O God I hijgt hij met zwaar, schor
gezucht. O, ellendige moorde...
Niet ik, maar Hijkermt Kragers.
Genade om wille van Jezus Chris
tus
Nog even, één seconde aarzelt Gies
sers. Dan, met een plotselinge bewe
ging, slaat hij op, slingert weg, in de
beek, 't verschrikkelijke mes...
Langzaam rijst Kragers op, lang
zaam, als vreest hij, dat een te schie
lijke beweging Giessers weer in drift
zal doen opschieten. O Giessers,
stamelt hij, dank. Ik zal 't goed
met...
Kragers
Ja, ja? klinkt 't bevend. Wat?
Ik...
Oogenblikkelijk, Kragers schreeuwt
Ingehouden Mededeeilngen
Er ztfn twee manieren
om uit te maken, of gij zwakke nieren
hebt. Ten eerste door rugpijn en an
dere uiterlijke kenteekenen, en ten
tweede door urine-onderzoek.
Als rugpijn, voortdurend terugkeeren-
de hoofdpijn, of zenuwachtigheid, ver
moeidheid en duizeligheid u doen ver
moeden, dat gij een nierkwaal hebt.
let dan op uw urine. Sla acht op ver
schijnselen als de volgende te veel
vuldige of te weinige aandrang tot
urineeren, te groote of te kleine hoe
veelheden, te donkere of te lichte kleur,
branderig en pijnlijk gevoel bij de
loozing, onaangename reuk, zanderig,
gruisachtig of bewolkt bezinksel.
Tijdelijke afwijkingen kunnen aan
andere oorzaken te wijten zijn, maar
als de verschijnselen blijven optreden,
zijn uw nieren verstoord en behoeven
zij hulp. Verwaarloozing kan noodlot
tig worden.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen ver
beteren en regelen de urine, helpen
en versterken zwakke nieren en ver
drijven zoodoende rugpijn, duizeligheid,
rheumatische pijnen, zenuwachtigheid
en andere gevolgen van nierkwalen.
Zij hebben duizende nierlijders voor
goed genezen.
Verkrijgbaar in apotheken en dro
gistzaken 5 f 1,75 per flacon (geel
etiket met zwarten opdruk). 34
M4IS, HAVER.
SOYAMEKL, BOEKWEIT,
BOKKWWITMEEL.
3ERSTEMBEL, COCOSKOEK,
COKOSMfi EL. VOEDERKALK.
VLEESG 'IUEEL,
ROGGEMEEL
GEBROKEN LIJNKOEKEN
aan coocurreorende prijzen
Beleefd aanbevelend, £6
Jan Giessers op smartelijken loon, h. F-
tig de hand naar 't dorp uitstekend
In Godsnaam, ga dadelijk weg'
Anders... o, als God 'me niet helpt...
Ja, ik ga alMaar... je brengt
me toch niet aan bij 't gerecht?
't Bloed stijgt Giessers naar devaal-
bleeke wangen. »Neen," zegt hij som
ber. Maar, ik bid je, ga heen, gauw
Ik moet je gezicht niet zien
Met haastige stappen verwijdert
Kragers zich. Dank, dank Met
God en jou maak ik 't goed
Giessers hoort de woorden niet meer.
Als verslonden in den aanblik van den
Christus, die daar hangt aan 'l Kruis,
staat hij daar onbewegelijk, een
langen tijd.
Eindelijk beginnen zich zijn lippen
le bewegen.
Nu en dan loost hij een zwaren, diep
opgehaalden zucht.
Groote tranen leken hem over de
bleeke, ingevallen wangen.
Schreiend werpt hij zich neder voor
't kruis, omvat hartstochtelijk de voeten
van den Christus.
Dank, o Jezus, dat Gij me ge
spaard hebt voor een misdaad Jezus
Christus, vergeef ons onze schulden,
gelijk ook wij vergeven onze schulde
naren.
0—
Aan 't eind van de holle, sombere
kamer, voor 't bed, hangt een duilige
plek van akelig, triestig licht.
Slot volgt.