Tweede blad.
«ei Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken. JS-i
Uit vroeger dagen.
FEUILLETON.
Het Kruis waarbij
't spookte
i
Een zondvloed van bloed.
Gemengd Nieuws.
Zaterdag 9 Februari 19241
48e Jaargang No 8
PEEL EN j\£A..AS
voor het buitenland men( gr00te re(juc,ie
(by vooruitbetaling) f 1,30 TJltfav# van FIRMA. VAN DEN MUNCKHOF, VHNRAT. Tel. No. 51
aizonderl. nummers 5 c.
De Heer Jos. Scheepers schrijft in
de Zuidwillemsvaart de volgende schets
uit den ouden tijd.
Iedereen heeft wel eens hooren ver
tellen van de minder goede hoedanig
heden van 't Bakelsche volk, als heel
wat lomp zijnde, achterlijk enz. in
vroeger tijd. Want wie tegenwoordig
hier in de omstreken eens een kijkje
neemt, zal moeten erkennen dat onze
boeren zich gerust kunnen meten met
die van andere streken. De oogsten
zijn over het algemeen zeer goed, dank
den in groote hoeveelheden gebruikten
kunstmest; bij vele boeren heeft men
stamboekvee op stal, terwijl cle stallen
zoo modern mogelijk worden ingericht.
De verschillende coöperatieve ver-
eenigingen op landbouwgebied getuigen,
dat men ook hier zijn lijd kent, en
men in de productie zoowel als wat
den afzet der producten betreft, het
hoogst mogelijke tracht te bereiken.
Niemand denkt er dan ook wellicht
nog aan, hoe voor een betrekkelijken
korten tijd, een goede GO 70 jaar
geleden, het boerenvolk er hier aan
toe was, hoe de menschen moesten
zwoegen voor hun dagelijksch onder
houd, welke geringe middelen hun
hiervoor ten dienste stonden en op
welke manier ze zich wisten te helpen.
Men moet nu niet meenen dat het
leven voor de boeren toen een slaver
nij was, want wijst men oude men
schen eens op den kolossalen vooruit
gang der laatste twintig jaar, dan
schudden ze nog wel eens medelijdend
het hoofd en zeggen »vroeger was het
volk veel gelukkiger, nijd of afgunst
bestond er om zoo te zeggen niet,
iedere buurt of zelfs het geheele dorp
hielp elkander als zulks noodig was.
Het leven was vreedzaam en te vree."
We zullen, trachten, die vroegere
toestanden nog eens voor den geest te
roepen, zooals ze door ouden van
dagen zijn meegemaakt en verteld.
Vooreerst bezat het volk een rotsvast
geloof, dat als het ware haast onbewust
werd gevolgd en hooggehouden. Per
sonen die een minder goeden naam
hadden of een andere richting volgden
werden geschuwd. Allen achtten het
een heilige plicht de Zondagsche
kerkelijke diensten bij te wonen, hoe
bezwaarlijk dit voor velen, wegens den
verren afstand en slechte wegen, ook
was.
Des avonds werd altijd gezamenlijk
het rozenhoedje gebeden, en drie keer
per dag voor het eten het Engel des
Ileeren.
De pastoor was de man, waar een
ieder groolen eerbied en ontzag voor
had, en die in een of ander moeilijk
geval om raad en bijstand werd ge
vraagd. Zijn woord gold voof allen
als een wet.
Het boerenbedrijf was de bron van
door O. F. M.
4.
Langzaam, als onwillig begonnen
die dingen zich wat op te werken uit
de vale somberheid.
't Leek of de personen, door wien
de kamer was ingericht, 't er expres
op had aangelegd dat zoo smakeloos
mogelijk te doen. Er was een vies-
kleurig behangsel van plompe, ver
frommelde blommen, waarvan' 't leek,
dat eenmaal een dronken teekenaar 't
Eatroon had ontworpen. Een zware,
el-groen geverfde balk liep schuins,
van den eenen hoek naar den anderen,
langs de hardgeel geklakte zoldering.
Aan den wand, op de eereplaats in 't
midden, hing een groot mansportret
met een verwaten, zelfgenoegzaam
lachend gezicht, waarop duidelijk de
gedachte te lezen stondik ben een
rijke boer en daarom laat ik zoo'n
groot portret van me maken. Hier en
daar, zonder orde, stonden de lenden-
zwakke fabriekstoelen met een valsch
verfje als de blos van een teringlijder,
hoog op de schriele pooten, alsof ze te
koud stonden op dien vloer van grauwe
plavuizen waar ze niet voor bedoeld
waren. Op de gepolitoerde tafel met
overal uitgebeten kringen van fiesschen
en glazen prijkte een ruime kooi met
bestaan. Paarden, trof men alleen bij
de allergrootste boeren, de meeslen
hadden een os voor trekdier, terwijl
sommigen een koe in de kar hadden.
Er werd veel rogge verbouwd. »Schiet"
thans de rogge gemiddeld 4 vat per
vim, toen was men al blij met 2ijï
3 vat. Deze werd, voor zoover niet
noodig voor zaadgoed en eigen gebruik,
geheel verkocht. Men ging met een
paar handen vol in een papieren win
kelzak gezamenlijk naar de Beurs,
waar de kooplieden kwamen. De
Gemertsche Beurs stond hier het
hoogst aangeschreven. Somtijds was
de rogge zeer duur, zelfs van f 2,50
tot f 3,50 per vat. Toch was de op
brengst per II. A. veel minder dan
thans. Als een hoer dacht, de rogge
zal nog een stuiver of 2, 3 per vat
duurder worden, hield hij ze vast. Er
kwamen dikwijls gevallen voor dat de
rogge, wegens te lang bewaren bedierf'.
Dat noemde men de wervel.
Aan 't vee werd in 't geheel geen
graan gevoederd. Het kwam wel eens
voor, dat een koe of oske niet opkon.
Dan moest de veearts komen, welke
gewoonlijk constateerde dat het dier
geheel ondervoed was, terwijl toch de
boer stutten in den herd had staan
onder den zolder, uit voorzorg voor
instorting wegens de groote voorraad
graan, welke zich daar bevond.
liet vee ging den ganschen zomer
naar de peel, voornamelijk naar het
Beesten veld, waar zich nu de uitge
strekte ontginningen der Ned. Heide
Mij. bevinden. De eigenlijke peel werd
in dien tijd te gevaarlijk geacht, daar
het moeras op sommige plaatsen meters
dik was eu zeer drassig.
Alle beesten van het dorp, ook
jonge ossen waren er bij, werden ge-
zamelijk naar de heide gedreven dooi
den hjerd. Deze ontving hiervoor 10
centen per beest en den kost. Dit werd
zoo geregeld, dat de boer die drie
stuks vee had, hem drie dagen in den
kost moest nemen. Zoo ging dit van
boer tot boer. Het vee was er tijdens
den zomer het best aan toe. Des win
ters kreeg het niet anders dan hooi en
stroo, zoodat het ten langen laatste
zeer slapjes op de beenen stond en
somstijds niet meer op kon. Dan hielp
echter de gehee'e buurt elkander om
de beestjes weder op de been te krij
gen: Men kan begrijpen dat mei ver
langen den zomer weer werd tegemoet
gezien.
De melk thuis gekarnd of gebcut-
terd. De boter werd naar de winkeliers
gebracht, die ze weer aan kooplieden
verhandelden.
Ze werd van hieruit wel eens per
kar naar den Bosch, en zelfs naar.
Keulen gereden. De prijs varieerde van
10 cent tot 15 cent per pond.
Het vee was zeer goedkoop, een
beste kalfkoe f 50, een goede vaars van
2 jaar f18 a f20, een vette os van 3
jaar f38 f40.
Een nuchter kalf bracht fl,40
f 1,50 op. Een zekere Hannes de Kroets
uit Helmond kwam er veel koopen.
Hij had gewoonlijk een zak op zijn
schouder en slachtte de kalfjes bij den
boer en nam het vleeseh met de huid
mede. Had hij er meerdere, dan werd
gebruik gemaakt van een hondenkar.
een klein steenen vogeltje erin, vlak
onder de hanglamp, die misschien niet
leelijk was maar grootendeels onzicht
baar werd gemaakt door wel voor een
kwartje gekleurd vloeipapier.
Er naderde een getrippel van haas
tige voeten. Driftig geklop op de
kamerdeur.
Hei!... IIo!... Wat? klonk een
verschrikte stem uit de bestede.
BaasKan ik binnenkomen,
baas
Wat, wat?... Ziek! Ik ben nog
ziek Wat heb je dan Ja
De deur werd opengegooid door een
slordig-gekleede boerenmeid, met een
hoogrood, ontdaan gezicht. Baas, er
is wat gebeurd 1 gilde de deerne.
Ge...beurd vroeg de baas met
een gesmoorde stem.
Ja, 'n moord gebeurd! Ze hebben
er één doodgestoken
Ah zoo... maar, maar Kijk
Wat dan
Jan GiessersZe hebben hem
vanochtend gevonden. Bij 't Witte
Kruis lag": hij. Vol bloed heelemaal
Met een mes gestoken.
Wel... welklonk 't zacht, aarze
lend achter de deurtjes van de bedstede.
En...ne... wie zou 't... gedaan hebben?
Dat weten ze niet, baas. Ik heb
er al 'n paar zoo gek hooren praten...
van dat spook, maar dat geloof je toch
niet, baas.
Hé
Je hebt er immers altijd mee ge
lachen, baas.
Niet waardriftigde de stem,
Zoo zien we, dat er niet veel geld
te maken was, en een gulden dus veel
waarde vertegenwoordigde.
Het volk was dus wel aangewezen
tot groote soberheid en zuinig zijn.
Geld verkwisten zooals heden ten
dage, bestond toen niet, het eten en de
kleeding mocht maar zeer weinig kos
ten. De menschen trachtten zoo veel
mogelijk van hetgeen ze zelf verbouw
den in hun onderhoud te voorzien.
Elke goede boer mestte en slachtte
hoogtens één varken per jaar, waar
mede een geheel jaar werd rondgeko
men, of het huisgezin groot of klein
was. Veel mindere luidjes konden zich
deze weelde zelfs niet veroorloven.
In een paar berichten is gemeld, dat
in Rusland nieuw gevaar voor pogroms
bestaat. De speciale correspondent van
de »Daily Mail" in Rusland heeft
daaromtrent uitvoerige mededeelingen
gekregen van een uitnemend kenner
van het land der Sovjets, een Engelsch-
man, die er jaren heeft gewoond en
ooggetuige is geweest van alle phases
vai^ de Roode Revolutie en haar ge
volgen. Hij heeft Europeesch-Rusland
tot in de verste hoeken bezocht en
stond steeds in het nauwste contract
met het oude en het nieuwe régime,
met de industrieleiders en met de
nederige boeren.
Rusland, zoo heeft die Engelschman
tot den correspondent gezegd, staat aan
den vooravond van een nieuwe ^stuip
trekking", die het land misschien in
splinters zal doen ui teen vliegen en het
terugwerpen in een staat van bar-
baarschheid nadat er een uitmoording
op groote schaal heeft plaats gehad
op onschuldige mannen en vrouwen,
die in Rusland natuurlijk de Joden
zijn-
Met Lenin's dood zijn de partijtwis
ten begonnen op te leven Joodsche
leiders spelen in de bolsjewistische
kringen een aanzienlijker rol dan
weleer en de stem van Rusland ver
heft zich, zij het nog ongearticuleerd,
tegen »de Joden". Alom in het land
prevelen de boeren voor zichzélf een
strijdkreet, waarvan ze meenen dat hij
van de lippen van den stervenden
Lenin tot hen is gekomen. Men heeft
verhalen gehoord van de laatste dagen
van Lenin, die verschrikkelijk zouden
geweest zijn, en waarop hij herhaalde
lijk zou hebben uitgeroepen»God
moge Rusland redden en de Joden
uitroeien."
De bijgeloovige boeren beschouwen
dit als een bovenaardsche boodschap
en vanzelf zonder dat de lieden van
het Kreml er iets tegen kunnen doen,
gaat uit alle windstreken van het
Russische rijk de kreet op: - Dood aan
de Joden
De Joden zijn er door opgeschrikt,
gelijk begrijpelijk is. De eerste »trek"
ging uit de Oekraïne, waar al kleinere
pogroms hadden plaats gevonden. Maar
al meer en meer begint het geheele
platteland zijn Joodsche bewoners te
verliezen, die naar de steden trekken,
waar ze zich veiliger voelen.
De meid trok een heel verbaasd ge
zicht. Niet, baas?... Nou...
Welneê, meid 'n Mensch mag
toch weieensgekheid maken... Nou
zie je 't zelf...'
Ik dacht...
Ik, dacht, ik dachtMet dat ge
zanik Zoo worden 'n mensch z'n
woorden maar verdraaid!... Zoo, zoo...
ah ja... is dat spook aan den gang
'geweest?... Ah!...
De meid wierp een schuinschen blik
op de bijna leege jeneverkaraf naast't
bed, keek even of de deurtjes nog goed
dicht waren, knikte toen slimlachend
van welbegrijpen.
Is de baas nog ziek
Wat?... Ja, niet zuinig. Nou, of
ik nog ziek ben Hoe lang is 't nou
al
Je ligt nu al drie dagen baas. Als
ze den dokter...
Nee, neeBen je dol, meid Als
de vrouw over een dokter begint, dan
zeg maar gerust: bij Kragers komt
geen kwakzalver aan bed, - versta
je? Dat hij z'n eigen nog liever ik
weet niet wat deed... Die dokters
weten er geen weerga van... Ik zal me
zelf best genezen.
Er klepte een paar klompen in den
steenen gang, waaruit meteen een
hooge nijdig-klinkende stem schelde
O zoo, is me er al eentje voor ge
weest
Een dikke vrouw, met een dom,
glimmend, kwaad-kijkend gezicht,
schommelde, de handen in de zijden,
de kamer binnen.
O zoo! herhaalde 't vrouwen-
Moskou is de laatste burcht voor de
Russische Joden. Maar ook daar achten
ze zich al ernstiger bedreigd. Reeds
zien ze uit naar wijkplaatsen over de
grenzen en ook die zijn niet talrijk.
De Randstaten willen van deze emi
granten liever niets weten; Pplen en
Duitschland voelen er weinig voor,
deze ongelukkigen »aangetast' door de
Roode Terreur, zooals ze beweren,
onderdak te verleenen. De Ver. Staten
en Canada laten slechts een beperkt
aantal immigranten toe.
En toch wordt de stroom menschen
die het allerergste vreezen, naar de
grens steeds sterker. Het ontzetten diste
is voor die stumperds, dat visa van
vreemde mogendheden vrijwel niet te
krijgen zijn, zelfs al hebben ze tegen
hoogen prijs een pas bemachtigd.
Kooplieden hebben hun zaken en
voorraden verkocht, de huiselijke haard
van millioenen is opgebroken, al wat
nuchter ziet en denkt besteedt zijn
energie, tijd en geld aan het redden
van het veege lijf voor den zondvloed
van bloed, die dreigende is...
Van het I idriemanschap Zinovjef-
Kamenef-Stalin zijn de voornaamste
figuren, de beide eerstgenoemde Joden.
Maar tegenover hen staan de verdere
Volkscommissarissen en politieke kop
stukken, van wie Tsjitsjerin, Rvkof en
Sapranof en zelfs de Jood Trotski
als anti-semieten worden -beschouwd.
Van Trotski, den renegaat, heet het,
dat hij zelfs niet afkeerig zou zijn van
een pogrom. Leger en boeren zijn fel
tegen de Joden...
Is het wonder, dat sarcastische gees
ten al de woordspeling hebben gemaakt
dat op de »Nep" de »Vep" (afkorting
vap de Russische woorden voor »alge-
meen Joden-pogrom") zal volgen
Inmiddels is reeds een opvolger van
Lenin benoemd en wel Rykof, de
tegenwoordige waarnemend voorzitter
van den Raad van Volscommissarissen.
Een sensationeele aanhouding.
Men zal zich herinneren, dat eenige
weken terug in een perceel aan de
Ceintuurbaan te Amsterdam eerf Duit-
scher werd beroofd van f 10.000, welk
bedrag hij kort te voren aan een bank
instelling had geëind. Er rees verden
king tegen den 19-jarigen J. Kollewijn,
die reeds eenige malen in gezelschap
der bij dit geval betrokken beroofster
was gezien en die ook om andere
redenen door de politie werd gezocht,
doch zich tot nu toe aan een arrestatie
had weten te onttrekken. Er bestond
n.l. eveneens verdenking tegen den
man betrokken te zijn bij een inbraak
en diefstal van manufacturen uit een
perceel aan de Paleisstraat, terwijl hij
bovendien voor een anderen diefstal
nog zes maanden gevangenisstraf te
goed had.
JNa de bovengemelde berooving volgde
de Amsterdamsche politie een spoor
van den man naar Antwerpen. Toen
men in de Scheldestad een onderzoek
instelde bleek de vogel echter weer
gevlogen te zijn en moest hij weer
naar Nederland zijn uitgeweken.
mensch. Is 't al door een anderen
verteld? Wat doe jij hier? Mocht ik
't niet komen vertellen Altijd en
eeuwig als de kippen er, als er maar
een plasdankje te verdien valt
Maar, vrouw...
StilDe deur uitblerkte de
vertoornde boerin heftig op de meid
toestappend, alsof ze die omver wou
duwen. Van schrik deed deze een stap
achteruit, waarop de vrouw de deur
pakte en die zoo gauw dichtsmeet, dat
de meid haast moest maken om er
geen slag van tegen 't lijf te krijgen.
Ja, scheld jij maarschamperde
de boerin, toen ze de meid luid mop
perend hoorde weggaan. Dat gezanik,
als je juist wal weet en 't dan wil
komen vertellen... Maar, hoe is 't
ermee? Kom je eruit, man? vroeg ze
met een belangstellenden toon in haar
stem en een onverschillig gezicht.
Meteen draaide ze den knop van de
beddeurtjes om.
Snel verlegde zich de zieke, lag daar
met 't gezicht naar den muur. Er
uit komen hakreunde hij, een hik
lach van droeven spot uit9toolend.
Zoo? Afijn, dan is 't niet anders;
'n anderen dag dan maar. zei de boerin
met rappe long, gehaast om over 't
nieuws te beginnen, hopend dat de
meid 'n restje voor haar zou hebben
overgelaten, 't Is me anders 'n ge
schiedenis met die Giessers, hé, man
Ja! gromde haar echtgenoot.
Die kletsmeid zal 't wel verteld
hebben, mèar anders, ze hebben hem
zoo maar met een mes...
Ja» ja, jal viel de zieke mandrif-
Dezer dagen werd de betrokkene te
Rotterdam gesignaleerd en de Amster
damsche inspecteur Joosten, vertrok
V\ oensdag derwaarts in gezelschap van
eenige rechercheurs.
Onze apache bleek echter lont te
hebben geroken en voor de opdringe
rige belangstelling der Amsterdamsche
politie, die trouw door de Rotterdam-
sche werd bijgestaan, nam hij over
haast de vlucht naar Den Haag.
De vlucht geschiedde per huurauto,
hetgeen hem noodlottig zou worden,
want op den terugkeer slaagde de
politie er in den chauffeur aan te hou
den, die mededeelde, dat hij zijn passa
gier gebracht had naar een café aan
het Achterom in de residentie. In
vereeniging ook met de Haagsche
politie werd het perceel, waarin hel
café gevestigd is, afgezet en na de
noodige voorzorgsmaatregelen genomen
te hebben drong de politie het café
binnen, waar zij den betrokkene inder
daad aantrof.
Deze vluchtte naar den zolder en
vervolgens op het dak, achtervolgd
door eenige rechercheurs. Een opwin
dende jacht over de daken volgde. Na
'n gewaagden sprong op 'n lager ge
legen plat dak slaagde de apache er
in op Je waranda van een woning op
een derde etage te komen en liet zich
nu langs de warandastijlen naar be
neden zakken. Twee rechercheurs gle
den hem als katten achterna, maar hij
had eenigen voorsprong. Van de eerste
etage sprong hij in den tuin van het
benedenhuis, waar echter inspecteur
Joosten hem opwachtte.
Een oogenblik worstelden beide
mannen om de overhand beiden rol
der. over den grond toen ook de re
chercheurs van de eerste verdieping
in den tuin sprongen en de apache
het tegen de overmacht moest afleggen.
Ingezonden Mededeelingen
Rugpijn waarschuwt.
Iedere hardnekkige pijn in het smalle
gedeelte van den rug waarschuwt u
om acht te slaan op uw nieren. Zware,
slepende rugpijn en scherpe steken bij
bukken of plotseling keeren, wijzen op
gezwollen, ontstoken nieren pijnlijke,
overwerkte en vermoeide niere«.
De taak der nieren is orn het urine
zuur uit het bloed te fil tree ren. Kou-
vatling, koorts, overwerking en buiten
sporigheden overspannen de nieren en
veroorzaken ontsteking. Zulk een in
den aanvang lichte ontsteking leidt bij
verwaarloozing mettertijd tot niergruis,
waterzucht, 'rheumatiek of een chroni
sche nierkwaal.
Let op uw nieren, zoodra de rug
pijn begint te doen. Zie toe of de urine
afwijkingen vertoont, te schaarsch of
te veevuldig geloosd wordt, brandend,
pijnlijk en vol bezinksel is, een abnor
male kleur heeft enz. Let ook .op
hoofdpijn, aanvallen van duizeligheid,
een voordurend vermoeid gevoel en
zenuwachtigheid.
Als uw nieren verzwakt zijn, gebruik
dan Foster's Rugpijn Nieren Pillen,
het geneesmiddel, dat ruim 50 jaren
lang zwakke nieren heeft genezen en
over de heele wereld wordt aanbevolen.
Verkrijgbaar in apotheken en dro
gistzaken f 1,75 per flacon geel
etiket met zwarten opdruk.) 34
tig in de rede. Ik weet 't al, mensch
De boerin schrok ervan, wist een
oogenblik niet, wat ze nu zeggen zou.
Dan zal ze je ook wel verteld
hebben, hernam ze aarzelend, waar 't
gebeurd is?
Ja klonk 't snauwend. En van
dal spook ook al... Of, ja, hoor eens...
Ja, wat? zei gretig de boerin.
Ach... ik wou maar zeggen... zoo'n
spook, zie je, wat moet je daarvan
denken
Je bedoelt, dat 't wel een spook
van vleeseh en bloed zal geweest zijn,
spotlachte de boerin, probeerend een
gewichtig wijs gezicht te trekken, wat
haar heel komiek stond. Met een klop
pend hart verwachtte ze van haar man
een vleiend woordje over de betoonde
schranderheid.
Maar de zieke gaf geen antwoord
dan een onverstaanbaar gebrom. Ze
zag zijn schouders zenuwachtig heen
en weer schokken.
Wat ben je rillerig, man Maar,
wat bedoelde je
Ach-ch ziek!... koorts!... Ik wou,
dat je me met rust liet.
De vrouw haalde de schouders op,
stak van ontevredenheid dikke onderlip
een eind naar voren. 't Gordijn op
trekken? vroeg ze wrevelig.
Ja, mij goed!... En eten hoef ik
niet te hebben. En een dokter, dat
weet je, niet noodig.
Met onverschillige rukken trok de
boerin 't raamgordijn op. »Nou dan
zei ze gemelijk, en schommelde naai
de deur. Vervolg zie Eerste Blad.