Tweede blad
Oostrum.
Fulco van Bern
De Maaswerken.
FEUILLETON.
Gemengd Nieuws
PEEL EN MAAS
PEK KWARTAAL:
«5mB>S U Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken. £Sïï5,.£!
voor het buitenland ment groote reductie-
ifSrfnummefs'sc Uitgave van FIRMA VAN DEN MUNCKHOF, VHNRAY. Tel. No. 61
In het Aardrijkskundig Woordenboek
van Van der Aa (1846) komt het vol
gende voor
»Oostrum is een dorp in Opper-
Gelder, prov. Limburg, met 32 huizen
en 190 inwoners, die meest in den
landbouw hun beslaan vinden. De in
woners, die alle Roomsch Katholiek
zijn, hebben er eene kapel, aan de H.
Maagd toegewijd, welke tol de statie
van Venray behoort en door een eigen
kapelaan bediend wordt. Ook is er een
dorpsschool."
Zoo was de toestand voor ruim een
driekwart eeuw.
Oostrum, een gehucht der Limburg-
sche gemeente Venray, onder welks
parochie het van oudsher behoorde,
vindt men in den loop der tijden ver
schillend geboekt, zooals
Oesterham en Oo'sterham 1258, 14-38
en 1451.
Oesteren en Ocslrem 1375 en 1400
Oosterum en Oestrum 1450, 1485,
1570 en 1594.
Hosterhcm 1588
Oostrum 1466 en 1665
Oestcnroy 1628
Oisterum en Oistrum 1405 en 1532
Oosterom 1694 en eindelijk
Oostrum 1694, welke laatste spelling
tot heden is blijven voortbestaan.
De afleiding diïïdt dus eene woning,
verblijf of bosch in Oostelijke richting
aan, zooals hel ook werkelijk ten Oos
ten der hoofdplaats Venray gelegen is,
Van de eene zijde vormt Venray
zijne grenzen, terwijl het oost-en zuid
waarts door Geisleren, Wanssum en
Oirïo omsloten wordt.'
De groote beek, in de Poelheide
ontspringend, doorsnijdt hel Oos-
trumsch grondgebied en stuwt lang
zaam hare wateren langzaam hare
wateren langs broekachtige lage wei
den naar Geisteren, waar zij, even
voorbij het kasteel, in de Maas valt.
Drie molens, twee te Oostrum en een
te Geisteren, werden vroeger door hare
waterkracht in werking gebracht.
De plaatselijke grondbenamingenzijn
veelal eene trouwe afspiegeling van de
uiterlijke en innerlijke gesteldheid van
den bodem en zoo geven: het Lintven,
de Witte Ven, het Oostrumsch Veen,
de Vellu, Broekvelgert, de Heesakker,
de Distelakker, de Eykerwijck, de
Hulst en andere ons een beknopt
overzicht -tan Oostrum's aardrijkskun
de.
Het Kasteel Spraelamlt en
villa Oesterham.
Midden in het dorpje Ooslrum leidt
een kronkelende weg van ongeveer
tien minuten gaans ons op de plaats
waar in oude tijden zich eens het kas
teel Spraeland bevond.
In die lage weilanden kon men
vroeger de grachten rondom den burcht
met het water uil de voorbijvliegende
Molenbeek voeden; en al is de ridder-
18
Maar Fulco had immer met verach
ting doch met zachtmoedigheid dit
aanbod verworpen en het schoone
zijner godsdienst met de heerlijkste
kleuren afgeschilderd. Op zekeren Lijd
toen zij weder over dit punt aan het
spreken waren, en Fulco geduldig den
bevelhebber had aangehoord en laten
uitspreken, zeide hij hem
Hasan al uwe pogingen, die gij
in het werk stelt zijn vruchteloos; het
geloof mijner vaderen zal ik nimmer
verzaken, en over dit punt moest gij
zelf niet eens spreken indien gij eeni-
ge genegenheid voor mij koestert. Stel
u in mijne plaats en verbeeld u dat ik
u hetzelfde voorstel deed, namelijk om
uwe godsdienst Le verzaken en de
mijne aan le nemen, gij zoudt immers
met. verachting mijne woorden aanhoo-
ren, en mij als een verleider uwe
vriendschap onttrekken. Mijne gods
dienst Hasan, is mij dierbaarder dan
het. leven deze voort te planten en uil
Le breiden is de wensch mijns harten
ik heb mijn grijzen vader, mijne goede
zuster, mijne vrienden, mijn vaderland,
de plek, waar ik mijne kindscliheid
heb doorgebracht, moéten verlaten, en
ik heb zulks met vreugde gedaan; al
die offers hebben mij zelf geen zucht
huizing ook sinds eeuwen verdwenen,
zoo was hare standplaats voor vijf en
twintig jaren heel duidelijk te onder
scheiden.
Een prachtige groep eiken, uit de
verte reeds zichtbaar, verhief fier hare
kruinen hemelwaarts, op de grond
vesten der vroegere gebouwen.
In den omtrek groote heidenvelden,
nu grooledneels met mastenbosschen
beplant, grenzende aan lage moerassen
waartusschen de gagel of Brabantsche
myrt welig tierde.
Eenige niet veel beduidende opgra
vingen, indertijd door wijlen Clemens
Baron de Weichs de Wennc op dit
rondeel ondernomen, brachten enkel
middeleeuwsch aardewerk, stukken
ijzeren of koperen potten aan het
licht.
In de onmiddellijke nabijheid be
vinden zich de twee boerderijen, de
eerst genaamd Groot Spraeland, thans
meestal onder den naam Spraeland
bekend, werd voor een vijftigtal jaren
nieuw opgetimmerd; de tweede: Klein
Spraeland, meer dorpwaarts gelegen,
werd volgens ankeropschrift in 1717
herbouwd en onderging in den loop
der jaren meerdere veranderingen.
Aan den eenen kant was dit terrein
door eikenboomen omgeven, waartus
schen de Rosmolen verscholen ligt,
en een groote karweg, welke vroeger
van cvengemelde hoeve in "rechte lijn
op Oostrum aanliep, maar thans opge
heven is.
Wordt vervolgd.
Met de brug, die bij Grave over de
Maas zal komen, is men reeds druk
bezig en op onzen tocht langs de we
gen konden we een en ander bezich
tigen, aldus de »Rsb." Een enkel
woord over dit groolschc werk laten
we nog volgen. In Limburg is men
reeds eer begonnen aan de kanalisatie
We hadden echter geen gelegenheid de
werken daar op te nemen.
Volgt men van Nijmegen den grooten
Rijksweg naar Den Bosch, dan ont
moet men 10 minuten voor Grave het
dorpje Nederasselt, welbefaamd uit de
vele winters, waarin de Maas daar de
Veerstraat overstroomt en Grave in
haar isolement, zet.
Bij automobilisten is de Rijksweg
daar ook berucht vanwege de vele
scherpe kronkelingen, die nu eindelijk
ook door waarschuwingsborden van
den A. N. W. B. gemerkt zijn. Een
paar van de ergste kronkelingen zijn
enkele jaren geleden door het Rijk
reeds weggewerkt en nu, bij gelegen
heid der bruglegging, zullen de drie
andere ook verdwijnen. Dat gaat ech
ter niet zonder dat een nieuwe dijk
dwars door het dorp gelegd wordt, wat
heel wat moeiten en kosten meebrengt.
Men verhaalt daar kostelijke staaltjes
van en fabelachtige prijzen schijnen
enkele boeren er voor hun huizen en
landerijen gekregen te hebben terwijl
anderen met een schijntje naar huis
gestuurd worden. Zoodat er in dit op
zicht allerminst pays en vree in het
gekost. En nu zoudt gij willen, dat ik
al dat leed vergat, dat ik voor de
heilige zaak waaraan ik mijn zwaard
gewijd en waarvoor geleden hebdat
ik de lessen mijner godsdienst, die ik
met de moedermelk heb ingezogen, en
die reeds toen ik nog op den schoot
mijner moeder dartelde geleerd heb,
met voeten trad, en mijn grijzen vader,
door mijn verraad ten grave deed
dalen. Neen, Hasan ik mag die ge
dachten niet van u koesteren uw ver
langen komt uit eene verkeerd begrepen
godsdienst voort. Gij die altijd door
uwe priesters mijne g'odsdienst hebt
hooren verachten en aan de laagste
minachting prijs geven, gij kunt over
deze niet zonder vooringenomenheid
uitspraak doen kondet gij het zoete
mijner leer begrijpen, dan zou zich
uwe verhevene ziel voor het licht der
waarheid openen, en gij zoudt er trotsch
op zijn tol de zonen mijner kerk te
behooren. Geloof echter dat ik dagelijks
mijne gebeden voor u ten hemel zendt
en gaarne mijn leven voor uwe be
keering wil opofferen. Gij kent nu
aangaande dit punt mijn gevoelen
laat ons daarom niet meer over eene
zaak spreken, die ons pijnlijk aan doet.
Laai ons de leiding er van, aan den
heston der Vaders overlaten, en moge
lijk neemt zij nog eenmaal zulk een
keer, dat de Saracenen uwe broeders
voor het kruis nedergeknield, in zijne
schaduw, die rust des harten zoeken
die hunne godsdienst hun niet geven
kan.
Zoo ver zal het nimmer komen,
zeide Hasan, maar wij zullen, op uw
dorpje is.
Een paar jaren is men reeds van
Rijkswege doende met de voorbereiden
de maatregelen, terwijl het werk nu in
vollen gang is. Een stuk dijk is reeds
aangelegd, hoewel nog niet op de volle
hoogte, die vanwege de brug, aanzien
lijk grooter wordt dan die van den
ouden dijk. Overal in het rond wemelt
het van planken keeten en van dito
woningen van ingenieurs en opzichters
Het is er een en al bedrijvigheid.
Langs de Maasoever hebben exava-
leurs of baggermachines een breede
gleuf gegraven, den zoogenaamden
>pul" voor de sluis, waar in de toe
komst de schepen geschut zullen wor
den. Zooals men weet is het de bedoe
ling de Maas te kanaliseeren eu van
Maastricht af bevaarbaar te maken
(zoover België den linker Maasover
bestrijkt door een lateraal kanaal.)
Hier bij Grave valt juist de laaste
.stuw. Vroeger hebben we wel eens
uiteengezet, hoezeer het betreurd moet
worden, dat de kanaliseering niet ver
der, lageruit, wordt doorgezet.
Immers, het benedengedeelte, van
den Bosch naar zee, is voor 25 jaren
reeds verbeterd. De middenmoot, juist
hot gedeelte waar de meeste kronkels
liggen en dat ook half het jaar zoo
goed als onbevaarbaar is, van Grave
langs Ravensteijn, Megen, Lith tot
Crèvecoeur, blijft nu liggen. Met het
afsnijden der ergste kronkelingen en
nog een paar stuwen was men klaar.
Of, misschien beier nog, door een
kanaal langs Oss kreeg men een op
lossing. die ën de heele Maas bevaar
baar maakte ën tevens DE oplossing-
zou kunnen zijn voor het Beersche
Maasvraagstuk, dat nu ook nog slechts
ten halve gekeerd is. Wat dit laatste
betreft, herinneren we ons wel, dan
stond indertijd ook ingenieur Bongaerts
deze oplossing voor.
Zal het er nog ooit van komen 2
Misschien wel, als men straks ervaart,
dat het Maas-Waal-kanaal van Ileumen
naar Weurt-Nijmegen niet voldoet voor
de scheepvaart naar het Westen, maar
vooral als men ziet, hoe de Beersche.
Maas een nieuwe bodding zal moeten
krijgen.
Inmiddels, zooais we zeiden krijgt
Grave den laatslen stuw. Duizenden
kubieke meters zand en grint zijn er
gebaggerd en gezift en wachten nu op
de cement, die ze zal verbinden voor
de werken aan sluis, stuw en stuw-
kanaal. Grave heeft indertijd haar
beste beentje voorgezet, om het begin
punt van het Maas-Waalkanaal te
krijgen. Dat mislukte. Als troostprijs"
knapt men haar nu op met de brug.
Vele steden benijden haari die, o.a.
Nijmegen zit al zoovele jaren er naar
te hunkeren. Of die brug echter voor
het vergeten stadje, dat zoo groote rol
in de historie speelde, een aequivalent
is, voor wat het wilde, is een andere
vraag. Grave wil verlossing uit haar
isolement. Te land noch te water wilde
dat lukken. En al zal de brug in de
toekomst zorgen, dat men *s winters
althans te voet de stad kan verlaten,
dat is niet voldoende voor den moder
nen tijd. Ook niet, al brengen de auto
bussen haar een surrogaat voor spoor
of tram, waarvoor daar zoovele plannen
verzoek, niet verder dit punt aanraken-
Intusschen bewonder ik uw groot ge
loof, en wenschto ik dat alle kruisvaar
ders u geleken.
Van dien tij-d af werd door beide
mannen, die snaar niet meer aange
roerd. Hasan hoopte dat Fulco nog
eenigen tijd on der zijn bende zou
doorbrengen, en dan wel tot andere
gedachten zou komen Fulco bad den
Heer, integendeel om Hasan zijne
dwaling te leer-en inzien, en hem tot
zijn waren schaapstal te geleiden.
Daar zoo als wij gezegd hebben,
Hasan er steeds zijn werk van maakte
den geloovigen zooveel nadeel mogelijk
Le berekkenen> en nieuwe lauweren bij
de vroeger ingeoogste te voegen, zoo
zag hij altijd gretig naar eene gelegen
heid uit orn nieuwe blijken van zijnen
moed aan den dag le leggen. Despion
nen, die 'hij steeds in het land verspreid
had, hielden een nauwlettend oog op
het christen leger, en slechts zeer
weinig ontging hunne aandacht. Aan
dit verraaol hadden dan ook de Sara
cenen veelal het welgelukken hunner
plannen te «danken.
Daar echter de legermacht van Hasan
niet zeer ta lrijk was zoo vermeed hij
zorgvuldig cem goed geregelden veld
slag; hij berekende dat hij met zijne
schermutselingen, door den vijand ge
durig in het' oog te houden en hunne
achterhoede te bestoken, den christenen
meer schade zou aanbrengen en afmat
ten deze -verdelgingsoorlog zette hij
met voovdee-1 voort, en somtijds moes
ten de kruisvaarders geducht den uit
slag zijneu' welberekende plannen
veest zijn. Men vreest er zelfs van
brug nog grooter verlatenheid, wijl
ze een :10-tal minuten van de stad ligt
en het verkeer niet door maar om de
stad zal leiden.
Inmiddels verschaffen deze werk
zaamheden (voorloopig echter nog meer
die van het Maas-Waal-kanaal te
HeumenMalden) veel arbeid aan de
omgeving. Zelfs electrisch licht is er
daar het gevolg van, want dat kan
men op die werken niet missen. Het
vertier in de dorpen gaat er op vooruit.
Zoo is het te begrijpen, dat zelfs hulp
postkantoren, zooals dat te Nederasselt,
die dezen bezuinigingstijd ten doode
schenen opgeschreven, weer ten leve
gewekt worden. Op plaatsen waar zulke
groote Rijkswerken onder handen zijn,
kan men een behoorlijk functioneeren-
de post niet missen. Die is ten platte-
lande toch al, ook met een hulpkan
toortje, nog van minimale proporties....
Dc stuw, brug, dijk, wegverlegging,
enz. vormen een werk dat jaren vor
dert. Zooveel te meer is het noodzake
lijk, dat er geen misbruiken ontstaan,
We maken daarom ter.» slotte melding
van het feit, dat er onder de arbeiders
klachten rezen over chicanes bij den
kerkgang op Roomsclio Zondagen (15
Aug.) Men werkte den kerkgang tegen
door aftrek van loon, schele oogen en
dergl. Gelukkig gingen die ergerlijke
daden niet uit van den leider-ingenieur
maar van ondergeschikte opzichters.
Zoodat, nu er de aandacht op gevestigd
is en de leider van het werk erkend
heeft, dat die dingen absoluut niet
mogen voorkomen het. euvel wel den
kop ingedrukt zal zijn.
Ingezonden Mededeelingon
Noodseinen.
Geen wonder, dat Moeder bij lijden
prikkelbaar wordtHaar tobberig
werk binnenshuis, wasschen, strijken,
verstellen, poetsen en de eindelooze
huishoudelijke zorgen zouden door
geen man verdragen worden.
Wees voorzichtig! Prikkelbaarheid,
pijn in de lendenen en zijden, hoofd
pijn, rugpijn urinekwalen, zenuwach
tigheid, en duizelingen zijn seinen van
nierverzwakking.
Om zich te hoeden voor ontwikke
ling van de lange nasleep van nog
ernstiger nierstoornissen, is het tijd
om aan zichzelf te denken en de wor
stelende nieren met Foster's Rugpijn
Nieren Pillen te helpen.
Dit speciale niergeneesmiddel is
geen alles genezend middelhet werkt
alleen op de nieren en blaas, en het
baat tegen pijnlijke verschijnselen van
nier- en blaaskwalen als nierzand,
rheumatiek, steenvorming, waterzucht,
ischias, spit, blaasontsteking en urine-
zuurvergiftiging. Passend voor jongen
oud, diende geen huis zonder Foster's
Pillen te zijn.
Verkrijgbaar in apotheken en dro
gistzaken f 1,75 per doos. 30
Duitsclie opkoopers.
Door de enorme duurte in eigen
ondervinden.
Op zekeren dag kwam inen hem
boodschappen dat eene kleine leger
macht des vijands voornemens was,
zich dwars door de vlakte, waar zij
zich bevonden, te begeven, vervolgens
het bosch door te trekken, dat ten
noorden gelegen was om zich daar bij
het hoofd van het christen-leger aan te
sluiten, en dat de geloovigen alleeu
nog deze afdeeling verwachtte, orn den
Emir een beslissenden slag te leve
ren.
Oogenblikkelijk na het ontvangen
dezer tijding had Hasan zijne maat
regelen genomen hij liet zijne ruiters
opzitten, beval hun het diepste stil
zwijgen in acht te nemen, en begaf
zich door omwegen, hem alleen hekend,
naar het aangewezen, bosch, waar hij
zijne soldaten hunne posten aanwees.
Ilij bracht hun nogmaals het belang
rijke hunner zending onder hel oog,
en om hunnen moed aan te vuren,
verklaarde hij dat het heil huns vader
lands en den bloei hunner godsdienst
zich thans in hunne handen bevonden,
en van het welgelukken van den
krijgslist afhing. Hij deed daarop de
ruiters afstijgen en de paarden diep in
het bosch voeren, daarop begaf hij
zich tol Fulco en Walter, gelastte hun
zich achter een naburigen heuvel te
verschuilen, waar zij buiten gevaar
waren en door den vijand niet opge
merkt konden worden, en voegde zich
toen weder in vollen draf bij zijn
krijgslieden.
In het bosch was het zoo stil, dat
men het ritselen der bladen door een
land komen weer dagelijks zeer vele
Duitschers in de Nederlandsche grens
plaats hun inkoopen doen. Woensdag-
waren er alleen in 's Heerenberg 3000
koopers. Donderdag waren er nog aan
merkelijk meer.
De winter dienstregeling dor
Spoorwegen.
De winterdienstregeling van de Ned.
Spoorwegen zal met ingang van 7 Oct.
in werking treden. Zooals gewoonlijk
is de dienstregeling van tal van treinen
eenigszins vervroegd of vertraagd, het
geen echter veelal een kwestie is van
enkele minuten. Over het algemeen
verschilt de zomerdienstregeling niet
in belangrijke mate van den a.s. win-
terdienst. En vooral ingrijpende wijzi
gingen komen nagenoeg niet voor.
Slechts weinige treinen vallen uit;
daarentegenover staat echter, dat er
eenige treinen ingelascht zijn, terwijl
verschillende aansluitingen min of
meer gewijzigd zijn.
Uit de herinneringen vaneen defectieve.
In het October-numiner van «Cosmo
politan'' een Amerikaansch weekblad
vertelt Sir Basil Thompson, de vroege
re chef van de crimineele afdeeling
van Scotland Yard een paar aardige
staaltjes uit zijn vroegere ervaringen.
Eene ervan moge hier volgen.
De Parijsche juwelier Max Meyer
zond in 1913 een paarlensoer van on
geveer 2 milliocn francs waarde op
zicht naar Londen. Bij aankomst
bleken de zegels ongeschonden maar
het pakket bevatte slechts kolengruis
Door vergelijking van de tijden van
afzending en aankomst, bleek er een
speling van ongeveer 10 minuten te
zijn waarin de diefstal en het herstel
len der zegels had kunnen plaats
vinden. Na verschillende proeven ge
lukte het Sir Thompson van gebrande
gips nieuwe zegels te maken die in 4
minuten tijd, hard en niet meer van
de oude le onderscheiden waren, zoo
dat de intakle aankomst der zegels
reeds was opgehelderd.
Door verschillende omstandigheden
viel de aandacht op vier internationale
juweelendie ven die in Halton-Garden
en Amsterdam (volgens hem is onze
hoofdstad een der belangrijkste bewaar
plaatsen van gestolen juweelen in
Europa) langen tijd door deteclieven
nagegaan werden. Zonder resultaat
evenwel. Toen kwam Scotland Yard
op den inval een als politieagent ver-
kleeden detectieve op hun spoor te
zenden, overtuigd dat de verdachten
zich nooit bespied zouden wanen door
een doodgewoon politieagent. Deze list
gelukte. De agent liep onopvallend
langs twee der verdachten, die samen
op straat stonden te praten en veel te
uitgeslapen waren om verdenking op
zich te laden, door plotseling weg te
loopen of het gesprek le staken bij de
nadering van een gewonen verkeers
agent en hij vernam een adres waar
naar Scotland Yard al lang zocht.
De rest was eenvoudig. De heeren
werden alle vier gearresteerd en het
bleek dal in Parijs een postbeambte
omgekocht was om het aangeteekende
stuk één half uur uit te leveren. Bij
huiszoeking werd het collier bij de
vrouw van een der dieven gevonden.
zachten wind. bewogen, nauwelijks
konde hooren. Fulco en Walter klopten
het hart hoorbaar in den boezem, zij
moesten hunne wapenbroeders mede-
doogenloos zien nedervellen en ver
moorden, en waren zelf niet in staat
een kreet te uiten om hen voor het
dreigende gevaar te waarschuwen. Die
toestand was verschrikkelijk! Walter
echter, die zich te vergeefs het hoofd
pijnigde, om een uitweg voor den
wreeden toestand te vinden, waarin hij
zich bevond, scheen plotseling door
eene opkomende gedachte getroffen,
die hij van zooveel gewicht achtte;
dat hij zijn meester bij den arm trok
en hem fluisterend zeide Daar is
mij een licht opgegaan, waarvan ik
mij den besten uitslag durf verzekeren.
Wij zijn onbewaakt, en zelf indien
men ons mist, zal men in het dicht
wouel ons moeijelijk kunnen opsporen.
Wij kunnen zoo misschien den zoom
van hel bosch bereiken, onze landge-
nooten voor hel dreigende gevaar
waarschuwen en het bloedbad voor
komen. Wat dunkt u van dit voor
stel 2
Walter, waar denkt gij aan 2
zeide Fulco terwijl een donkere wolk
zijn zachtmoediggelaat overtoog. Meent
gij dat ook die gedachte niet in mijn
ziel is opgekomen 2 Ook de zucht naar
vrijheid," het verlangen naar mijn
dierbaren vader, naar mijn goede zus
ter doet zich levendig in mij gevoelen,
maar wij mogen hel vertrouwen dat
Hasan in' ons gesteld heeft niet te leur
stellen, wij hebben onder eed beloofd
ons zonder zijne voorkennis niet te