Het kouter er in Op den toren Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken. Dit nummer bestaat uit twee bladen. FEUILLETON Zaterdag 19 November 1921 42a Jaargang. No 47 PEEL EN MAAS ABONNEMENTSPRIJS PER KWARTAAL voor VENRAY 65 c. franco per post 75 c. voor het buitenland b\j vooruitbetaling f 1.30 afzonder!, nummers 5 c. Uitgave van FIRMA VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY. Tel. No. 51 PRIJS DEK iADVERTENTTEN »*n 1—f. regel. MS cl elke regel meer 7J ct Een opwekkend woord om de Peel- streken uit haar isolement bevrijd te. zien door A. J. A. C. VAN DELFT, Directeur der Districts Arbeidsbeurs te Tiiburg Dan tiet men bij Horst, America, Helenaveen minutenlang stapels turf. Zij leveren bet bewijs, dat, zoo er transportmiddelen zijn, de nijvere de hand aan den ploeg slaat. Nu moet men bewondering koesteren voor den eenzame, die langs den eentonigen grintweg Venrayüeurne, zonder trein- of tramverbindingen het aan gaat een uur diep de oneindige Peel in, den turfkost weg te steken en zoo tevens den vrnchtbaren bodem bloot te leggen. Hier staat een stapel turf en vlak er naast ligt bouwland. De bodem is dankbaar. Men vraagt zijn dankbare waar deering niet genoeg. Men reikt niet genoeg do helpende band aan de zwarte aardwroeters, meelijwekkend by den zwaren bestaansstrijd, op den stedeling bij eersten aanblik dan indruk makend van een mindere menschensoort te zijn. Zij zijn door hun tevreden zwoegen gelukkigen van andor slag. Men waardeert hen t iet genoeg, waarvan smalend gezegd wordt Erm landj, erm luu; stro daker, leima buu, (arm land, arme liedeD; strooien daken, leemen gebouwen) En waar arbeid een essencieelen factor voor het leven der volken is, is het de taak der land- en ge- gewestbestuurdars om zoo spoedig mogelijk bet aantal gelukkigen te vermeerderen. De bodem zal do eerste en voor. naamsie helper zijn, om welf aart te breDgen en te verhoogeti in de lange reeks van poelplaatsen, die dan alras met eenige vermeel deren zal. Monumenten van volksveredeling tullen worden de ontgonnen malsche weiden, de bouwlanden en bosschen. Zij zullen Vondel's woord bewaar heiden, waar bij ziDgt d'Akker zal het sweet vergelden, Ploeg en arbey met gedult, Zie hoe d'aer de korenvelden In den zomertijd vergult." -0- We wilier, schetsmatig aangeven, hoe de belangstelling in deze sinds eeuwen sluimerende, ontoegankelijke en daardoor onherbergzame land. streek ontwaakt is; w;,t er tot heden bereikt werd en w at de strevende echtgenoole van Van de Griendt, Helena Pan's, Helenaveen genoemd werd. Dit is later door een tweede dorp Qrtendlsveen gevolgd. Als bloeiende veenkoloniën mogen zij thans met eere in de rij treden. Moge het ontworpen IJsselsleijn onder Venray spoedig volgen i Wel tij tar leering voor de toe komst opgemerkt, dat ook Van der Griendt reeds te kampen bent gehad De inval der Fransehen in 1792 43. Br werd gezongen. gedrouken, gespeeld, getierd, gewoeld soms wel eens «lag geleverd het was daar de herhaling, zoo niet erger, van de tooneelen in het ver laten huis aan den steenweg. Eene lange ijzeren kachel, veel langer dan de langate republikein, stond er te gloeienrond deze zaten of lagen de Sanaculotten op banken of op strop, of wel zy stonden overeind en zagen oaar een paar gedruiiob makende kaartspelers, die de trom voor tafel deden dienen, De witte munr van de wachtkamer was zwart bemorst met teekeniogen in houts kool. De oude Doche. met wien oitoyen Thierry ziob verzoend had, terwijl hij Pasqne aobter de trali6o had doen steken de oude Doche, nu weer in het oorps illustre opgenomen, was de teekenmeester geweest. Er stonden vryheidsboomen op den munr met gebladerte alsof het aobapanvachten waren, republikeinsohe soldaten, zoo styf ale waren zy uit eene plank gezaagd, paarden met vierkanten romp, en pluimbos voor staart en hanepooten voor loopers Wat vooral de aandaoht trok, waren de tooneelen utt de geiobiedonii der laatste dagto. r j met zijn werkvolk. Men moest ee- peelbegrenzsrs en -bewoners van de werkliederi hebben en*1st toe om9t hopen w'giflg reeds toen niet gemakkelijk. Tn bet Noorden bij Mill, vertelt f)(, Drentsche arbeidher3 dronkJea Beurden begon Nermg Bogel, staaktQn op ongelegen tijd man, die zijn tijd ver vooruit ,J dan „boll^a e» zo!Jten was. een prachtige ontginn.ng, maar |et%flen 8telten. Daarom ging met stalmest en toen d,e er met ge-1 Westfalen arbeiders huren noeg was met compost en straten- Wi| mea dus werUloosbeid be8trij. van een drek. Gebrek aan meststof stelde harde begroevingen en deed de po gingen voor een groot deel schip breuk lijden. In het Zuiden bood Johan van de Griendt, opzichter bij den Water staat om Orthen bij Den Bosch, met gezond verstand en zeldzame werk kracht aan alle moeilijkheden bet hoofd en wist hel zcover te brengen, dat iu de jaren 18541860 eene Naamlooze Vennootschap werd op gericht or.der den titel van »Maat schappij ter Ontginning en Vervee ning, genaamd Helenaveen", in Noordbrabant en Limburg. Belangwekkend is het om de des betreffende prospectus der op te richten maatschappij te lezen. Daarin wordt o m. hoog opgegeven over de goede hoedanigheden als brandstof van de turlsoort, die er gestoken kan wordaD, .zoowel voor g«woou bufseiijk gebruik en bij steenovens en verdere fabrieken, aisook voor gecomprimeerde turf, cokes en fa brikaten van parafioe. gas enz.'' Een bekwaam ijzerfabrikant, J. Nering Bëgel, had een vergelijkend onderzoek ingesteld .van kolenge- halte der peelturf, met dat van ver schillende houisoorten." Een eerste acte van overeenkomst is 12 Augustus 1854 opgemaakt bij der. r.otaris Hoffmann van Hove t.9 Zaltbommel. Voor vermeerdering van kapitaal zijn daarin later nieuwe belangstellenden opgenomen. Verder deze geschiedenis uit te spinnen zou vrijdloopig worden. Genoeg zij bet, dat, nadat de kanaal- bouw eenmaal begonnen was, een dorp ontstond, dat ter eere van de Moo tap er den grooteD. Pnbiioola wreedaardig vermoord mot geweren als pijpenstelen en kogels als twaalfponders; V.rrieros die den nieuwen vrijheidsboom op de OrootG.Markt plantte, en met vin gers als v(jftaodig« vorken, op de koperen adelaars wees, als zijnde die metalen zinnebeelden de sebnld dat de boom sleobta met moeite werd opgericht Er waren galgen, waaraan bisschoppen en monniken bengelden bisschoppen, die met den mijter op bat hoofd en don staf in de band aan de galg hingen ten bewjjs, det zij niet door Docbe waren ge- halsreohl, die hen seker wel van dito kostbaren ballast zou ontdaan hebben. Hat wemelde daar van republikeinsohe spreuken en opsohriflen tegen de gekroonde dwingelanden, tegen de gemijterde volks, verdrukkers en alle soorten van hemel- hmaren. zooale Doobe de priesters en monniken noemde. Qjj begrijpt lichtelijk, dat rosae Krelis in den omtrek dwaa.de en de muursabil. deringen van Doohe reeda schier van bniten kende. Nu bad Krslis voor de tiende maal door de jjteren traliën van bet venster liggen loeren, en eerst toen hij Msrten Davits bemerkte, die op een tiental stappen vao de wacht staan blsef. onzeker of hij de abdij «ou binnentreden, sprong de jongen hem tegemoet en, der dat bij meester Davits van dienst kon zijn, riep bij bcm tol Meester Davits, zoekt gij iemand Ja, Krelis weet gij niet waar ik citoyeo Thierry vinden kan f Citoyen Thierry t Is bet andere nlelï Dl aerato dsnr rechts. De adjudant is zoo dan en er werkvolk van elders heen brengen, goed. Maar dan opgelet De Peel kan werk verschaffen aan duizenden, doch het eerst komen daarvoor in aanmerking de menschen uit Brabant en Limburg, die In volksaard en opvoeding er*n vreed zame samenleving verzekeren. Het wachten is thans op een twee» den v. d. Griendt, dia nut rusten zal, voordat er kanalen zijn, spoor- en tramwegen naast goede bestrating 0— Wat er tot heden bereikt werd, is alweer niet in zijn vollen omvang aan te geven. Zoo zacht aan zijn de vele werken en werkj°s, die dien respectabelen arbeid samenvatten, gegroeid tot een omvaig van vele duizenden pagina's met statistieken, grafieken, schetskaarten» foto's enz. De beer K. Dilliug stelde a's uit gave der Ned. Heidemaatschappij een handboek samen getiteld .De Poolstreek'. een Nederlandsch ge bied voor landverhuizingen voedsel productie. Daarin wordt alweder de btteekenis van ontginning der Peel voor do gemeenschap en de volks- voeding uiteengezet. Hij b-spreekt er do invloeden op d6 vooitzetting der ontginning; de eigendomsver houdingen; het gebruik der ontgon nen grotder); de gemeentelijke ont ginning, exploitatie, verkoop en uitgifte in erfpacht; den boschbouw; de wegbeplanting; de landbouw; de tuinbouw; do hoogveenontginning; de verkeersmiddelen; do ontwatering het grondgebruik; de veestapel; het 7ereenigingsleven, het credittsezen; 'de bevolking en beroepsindeeling en de afwatering onzer provincie. Zijne 164 bladzyden met kaarten en prenten leveren zooveel stof, dat er wellicht aanleiding tot een tweede boek in te vinden zou zijn. Belang hebbenden moeten we dus kort heidshalve daarnaar verwijzen. Ook aan zijn werk ligt de wensch tot grondslag, dat aan de ontsluiting van die gebieden, waar de gelegen. heid en de middelen ontbreken om den bodem met voordeel duurzaam productief te maken, eerlang krack- tiger de hand wordt geslagen, op» 'dat kapitaal en ondernemingsgeest jeen vruchtbare beleggings-en ar» jbeidsgelegenh6id wordt verschaft, j Tot «en dier streken behoort de Peelstreek. Eenig idee krijgen we reeds als we ons bepalen tot een tweetal ge meenten. DEURNE. Uitgegeven zijn hier drie boerde rijen van 12 bunder ieder en een boerderij van 8 bunder, terwijl er negen aanvragen voor een renteloos voorschot in behandeling zijn. 144 H.A. is voor 50 jaren aan 9 boeren in erfpacht gegeven, zes dezer boerderijen zijn nog in aan bouw. De gronden kuDDan de begio- kosten niet zelf dragen, zoodat rijks steun noodzakelijk is. De gemeente zeM ontgon in nor malen tijd op bescheiden schaal met circa 20 werklieden, doch '.hars zijn er 185 te werk gesteld. Men is bezig met een weg van Deurne naar Oploo, met zijtak Ge- mert. Deze is aangenomen voor f455 000, (22 K M. lang). Smal spoor is aangelegd door de firma Willems d» KonÏDg en Verstappen vanaf Beek en Donk naar Deurne door de Peel heen voor den aanvoer van slakken enz. naar en van het schip 25 K.M. lang Onder Bakel worden 24 woningen met kerk en pastorie en school ge bouwd. De Rips or.der Bakel is een prachtontginnicg. Op den Twist ondei de gemeenten Sambeek Vierlirgsbeek zal een ni-tiwe pa rochie komen, waarvoor kostwinneo- de boeren zelf een bedrag van 16000 gulden bijeengebracht hebben. In de najaarszitting der Staten van Noordbrabant zal een voorstel aan de orde komen om den weg over den Twist te verlengen naar Sambeek. even op zjjn houterig zwart paard thn'.a gekomen. ay zegt de eeis'e deur rechts Wel je I Mis'oopen kunt ge toch zeker niet I zeide de knsep spot'eod. De oude man stapte door, en toen de schildwacht, een sfsehaweiijke ke-el. die in eene sonrt van sargie gedraaid, tegen den muur leunde hem barsch vroeg wat hij verlaogde. herhaalde hij deu naam vao den adjudant eu werd de aanduiding van Krelis bevestigd. Krelis wipt» z-ch op een langen inheide, muur, aetle s'ch schrijlings daarop neer en was wel hesloteo, mettsgenilaande de koude, deo ouden Davits sf te wachten. Bjj hoopt6 wel op eenige duiten, in ver» goedmg voor den bewezen diers'. Meesters Davits trad een gang binnen en klopte op de hem aungeduido d.u\ Wel hoorde by beweging in de kamer doch niemaDd antwoordde op zijn geklop Eindelijk waagde t de goede maD de deur te openen en binnen te treden. Voor hem. aan de tsfel. zat een persoon met den rug naar de dtor gekeerd bij bladerde in papieren, welke cp tafel ver. spreid lagen. Wat wilt gel vroeg do adjudant, zonder zich om te wenden. Huibert... begon bevend de onde Davits. I Bij dat woord sprong ds jonge man plotseling overeind, ais hsdde bij sloh onverwacht eon angel in den voet getrapt. Driftig wendde bij sich om, en toen hfi zijn ouden vader voor sich zag, werd hij hoogrood en bedwong eeret, oa een oogenblik, zijn ontroering, Bet denkbeeld van alle betrekking te De Jodenpeel onder Bakel, circa 280 H.A. groot, zal waarschijnlijk ontgonnen worden voor boerderijen van 8—12 H.A, t Zinkske onder Deurne, ongeveer 300 H.A. wacbt ook, doch de ge meente kan er zelf niet aan, omdat er f 300.000 mede gemoeid zal zijn. In 1920 beeft Deurne met werk- loozon ongeveer 80 H.A. ontgonnen, tevens wegen aangelegd en slooten gegraven. Nieuwe aarden banen zijn gemaakt, 18 K.M. verhard. Dit is .niet aanbesteed, docb in eigen be heer uitgevoerd. De stoomploeg heeft 120 H.A. voor de ontginning voorbereid, waarop een 60tal van bovengenoem de werkloozen werk hebben gevon den met den aanleg van slooten en wegen. VENRAY Wat deze gemeente betreft, volgt hieronder een door den Gemeente- Architect van Venray, den heerH. Timmermann, op 12 Mei 1921 aan heeren Burgemeester en Wethouders uitgebracht verslag omtrent de uit gevoerde werken in de Peel, vanaf begin 1917 tot einde 1920, met in» begrip van de uitgevoerde en in uit« voer zijnde werken in hetPeeldorp IJsselsleijn Na bet voorbereidend werk zijn in April 1917 de werkzaamheden in de Peel begonnen met het uitzetten en kielspitten der geprojecteerde wegen, volgens het peelplan, over een lengte van 26 K.M. en het verkavelen en opmeten van 218 H.A. woeste gron den in de Veulensche wateren. De verkoop dezer gronden, welke heelt plaats gehad op 26 April 1917 beeft opgebracht f 41.155, 2536 Meter afwateringsslooten werden gegraven en 2800 Meter bestaande slooten verbreed en uitge» diept Aan werkloon is in 1917 uit« gegeven de som van f 1958, terwijl voor aanschaffing van materiaal, agens met smalspoor, kruiwa» gens met planken, betonbuizen enz. ie uitgegeven f2534 totaal f4492. Het werk tot droogleggen der gronden voor verkoop Veulensche wateren heeft gedeeltelijk in 1917 en 1918 plaats gehad en heeft be halve in bet graven van nieuwe waterlossingen, bestaan in bet uit» diepen van 't vorlengde der gegraven sloot lot aan de Lollebeek (grens VenrayHorst) welk werk wegens bet voortdurende aanzanden begin looehüceD zooals bij met voorbedachten rade reeds laog balloten had te doen, kwam levend'g io ham op maar io tegenwoordigheid van een cudeu man, die alleen bevend en bleek grijs en verouderd voor hem stond, bad bij den moed daartoe niet. J» gy zijt myn Huibert wel... mom pelde de vader tranen welden in zyne ongeo up en by stak -le bibberende ban den naar den zoon Uit. Huibert keerde dob snel om en sprak op tro'sehen toon Gij hebt vergeten, wat gy eenige jaren geleden eeidet gij bad geen zoon meer. 't Is waar maar ik heb door uw afwezigheid alleen zwaar geboet ik bad n moeien vergeven, Diet vervloeken. Ik was onschuldig aan het mij ten laite gelegde feit. Ik wil het gelooven, Huibert ja, ik een ge'ukkig dit te gelooven. Vergeef aan uwen oudeo vader die dwaling, en laat bet vrede zijn tuiscben ons beiden, Huibert deed een afwjjtoed gebaar met de rechterband- De oude man bedekte bet aangeziobt met beide banden, en zakte langzaam voor den zoon op de knieën. Het hart van den zoon klopte ineller hy deed eicb geweld om eene opkomende ontroering meester te worden daarin slaagde by. j No, rioht u op. zeide by, ik wil niet dat dit tooneel bier door iemand ge» zien worde. Gy hebt hier tuisoheo de vier muren Huibert Daviti niet weergezien ik ben voor u, zoowel als voor aoderen oitoyen Thierry-Brutue, verdediger der éóae en onverdeelbare repnbhek, adjudant van den machtigen generaal Verr èces, en geroepen om bier in deze domme, byge- loovige verpaapte en ariatocratisobe stad de grondbeginselen van vrijheid eo gelijkheid te doen zegepralen. Sta op, zeg ik u uw zoon is dood, wat verlaDgt gij van citoyen Thierry De nieuwe adjudant stapte misnoegd door de kamer «n liet zich e: ndelijk weer, met den rug naar den ouden man gekeerd, in den leuningstoel vallen* die voor het vuur geschoven was. Mzester Martsn richtte zich langzaam op, verwonderd, met stomheid gsslageo over zooveel hardvochtigheid, hetwelk de republikeinen van dien tijd stoicijosche deugd noemden. Gij wilt uw vader niet meer erkennen Huibert! vroeg de oude man. Hij zelfheeft de banden verbroken... Maar als de vader u schuld bekende HuibertOcb, gy weet niet, kind, wat ik in die jaren uwer afwezigheid geleden heb boe dikwijls ik naar u verlangde, en toen ik de veraekeriDg van awen dood meende te hebben, hoeveel missen ik ter nws zielrust heb deen lezen. Een spotlach plooide de lippen van deu ontaarden zoon. God voert n levend voor mijne oogen terug, en ik tel nu al bet geled9oe niet meer, hervatte de vader na eene poos. Ik wil alles vergeten, indien gy my weer als uw vader wilt aanzien. Da oude man weendeHnibert «ag atrak voor ziob in de vlam men en zeide barsch maar toob geiohokt Wordt vervolgd.

Peel en Maas | 1921 | | pagina 1