Op den toren
Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
Katholieke mannelijke en vrou
welijke kiezers van Limburg.
Jaarverslag over 1920
Kamer van Koophandel en
Fabrieken te Venray.
FEUILLETON.
Zaterdag 24 September 1921
42e Jaargang. No 30
PEEL EN MAAS
ABONNEMENTSPRIJS
PER KWARTAAL
voor VENRAY 65 c.
franco per post 75 c.
voor het buitenland
bij vooruitbetaling ft.30
afzondert, nummers 5 c.
Uitgave van FIRM a VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY. Tel. No. 51
PRUS DER
ADVERTENT1BN t
van t—6 regels 45 ct
elke regel meer ff ct
Over enkele maanden zal in de afdeelin»
gen ran den R K. Kiezersbond voor L:m-
burg moeten worden overgegaan tot het
stellen vaD oandidateo voor de groslijst
tèn behoeve der a s. Tweede Kamerver»
kietiog.
Aan de caDdidaatstelling en de daarop
volgende stemmingen over da oaodidateD
en hunne volgorde op de ofiicieele lijst
sollen alleen zij kannen deelnemeD, die als
lid der afdeeliageo zgo aangenomen.
Het kan U niet onverschillig zijn, boa
deze lijst er uit zal zien. WiU gij derhalve
ook cwen invloed op de samenaftellmg
daarvao doen geldeu, dan is het noodzake»
lijk U onmiddellijk ais lid der afdeeling
te Uwer plaatse op te geven.
Ia de gemeeoten, waar de bestaande
afdeeiingen weinig blgk van activiteit
geven, sullen onz8 Katholieke kiezers goed
doen de ingedommelde besturen wakker
te schudden en nieuw leven ir de organi
satie te brengen.
Katholieke kiezers, mannen eo vrouwen,
meldt U aan als lid van onze plaatselijke
afdeeiingen
Liever heden nog dan morgen
Namecs bat Bestuur
van den R. K, Kiezersbood voor L'mburg
J. C AARTS. Voorzitter
K. CEELEN, S8cretaria.
ii.
De internationale verhoudingen
bleven weinig vriendschappelijk, het
geen een herstel der vroegere han
delsbetrekkingen in sterke mate be
lemmerde, ofschoon toch meer dan
ooit de verschillende volkeren op
elkaar zijn aangewezen, om in hunne
behoeften te kunnen voorzien. Voeg
daarbij de lage, steeds schommelende
buitenlandsche valuta, waardoor
aan den handel een vaste steun werd
ontnomen, en de conclusie ligt voor
de hand dat van een levendig en
regelmatig internationaal ruilverkeer
geen sprake kon zijn.
De gevolgen van een en ander
lieten zich dan ook overal en in alle
takken van handel en nijverheid
spoedig gevoelen, hier minder, daar
meer, waardoor een toestand ont
stond van algemeens malaise, een
toestand van tasten en zoeken naar
een veiligen weg.
Door het vrijkomen van groote
voorraden konden de prijzen der
meeste artikelen zich niet op hun
oorlogs niveau handhaven. En toch,
W9I verre ervan dat de kooplust van
het publiek nu zou stijgen naarmate
de prijzen daalden, werden de
koopers als het ware nog terug
houdender, in afwachting van nog
steeds lager prijzen.
De algemeen e slapte, welke zich
in den loop van het jaar tot een
crisis verscherpte, werd dan ook
voor een groot deel geweten asn
wat men noemde »da koopersstaking"
doch veelal werd over het hoofd ge.
zien, dat dit slechts een bijkomstige
factor was, en dat de eigenlijke
oorzaak van deze crisis veel dieper
moest gezocht worden, namelijit in
de economische wanverhoudingen,
welke in de oorlogsjaren wel gauw
ontstaan waren, doch minder gemak
kelijk uit den weg te ruimen bleken.
Waar echter onze gemeente in
hoofdzaak eene landbouwende bevol»
king heeft werkte de crisis hier door
doch winkelnering en industrie
zullen moeten getuigen, dat de ge
volgen ook door haar aan den lijve
werden gevoeld en van een gunstig
jaar zullen zij bezwaarlijk kunnen
spreken. Ook in het ambachtsbe-
drijf en in de bouwvakken heerschte
weinig leven. De lust tot particu
lieren woningbouw was nog steeds
uiterst gering en het meerendeel
der bouwvakarbeiders zocht dan ook
arbeid buiten onze plaats.
Wat den landbouw betreft, ook
voor d(«e waren de gunstige oorlogs
jaren voorbij met hunne exorbitante
pp ij aan pan
Zonder dat de tijd voor den land.
bouwer nu juist slecht werd, liet het
zich toch al zeer spoedig en duide»
lijk aanzien, dat hij zich met eene
kleinere winst zou moeten gaan te
vreden stellen, want de prijzen van
landbouwproducten bewogen zich al
gauw en sterk in dalende richting.
Dit werd echter eeDigerraate gecom
penseerd door het feit, dat hij zich
gemakkelijker de benoodigde mest
stoffen kon verschaffen en zulks tegen
billijker prijs dan in de voorafgaan
de jaren.
In 1920 kwam de kunstweg Oirlo-
Castenrsy gereed, met den aanleg
waarvan in 1919 een aanvang was
gemaakt.
De treinhalte Smakt-Ho'thees,
De inval der Framehen in 1792
35.
Dien avond, toen hfj alleen in lijne
kamer, het Gouden Kompa» reeds Ir-ng
gealoten en bet licht uitgedoofd was, bleef
Oordoonet gers men tijd voor het Temler
•taan droomen.
De meen Blond aan den wolkenlooztn
hemel en wierp een fentastiach licht over
de pontige trapgevels der hoiaen, en op
de vergulde bollen met vergulde stralen,
die de toppen der gevelc versierden.
Uit deo hoogen toren klonk langzesm
de klokkentocn en beneden, in de strest
soms de voetstap van dezen of genen Lok
ker, misschien wel die van Lokker zelf.
Daarna verviel alles weer in ruet.
Cordonnet bed zich sedert jaren aao
dergelijke mijmering en in stille des nachts
niet verlustigd, of boter gezegd, die stilte
trok nooit z(jn aandacht.
Wat hjj altjjd gezocht en schoon gevou
den had, wae het voik in gisting, io
woeling, io geestdrift, in losbandigheid
zeife.
Bjj beminde de wilde pcSiie der onBioi.
miga olnbs, het gebolder van bet kanon,
het kampleven, den val der Bastille, bet
overrompelen van 'e koning» paleis te
Parijs, het vernederen der koninklijke
mtehl, het instorten van troon en altaar,
ie vlucht der bange koningen voor den
waarvan de aanbouw in 1919 even
eens was ter band genomen, werd
in 1920 in gebruik genomen.
Publieke telefooncellen werden
ingericht te Oirlo, Deunen, Heide
en Merselo.
In 1920 werd namens de Woning-
vereeniging »St. Oda'' aanbesteed
het bouwen v*n 38 woningen. Daar
van kwamen er einde Januari 1921
24 gereed, terwijl de overige 14
welke in November waren aanbe
steed, voor Juni 1921 moesten
worden opgeleverd.
Onze Gemeente telde op ultimo
December 1920 9912 inwoners.
De bevolking bedroeg op 3! Dec.
1920 4928 mannen, 4984 vrouwen,
totaal 9912.
In het algemeen was de gezond
heidstoestand over 1920 gunstig te
noemen. Eenige gevallen van besmet
telijke ziekten deden zich in de ge
meente voor, ui. 2 gevallen van
typhus en febris tvphoidea, 2 van
Diphtberitis en 5 van Roodvonk.
Het vakonderwijs in het Patronaat
mocht zich steeds in eene welverdien
de belangstelling verheugen. De cur
sussen voor vakteekenen, landbouw,
tuinbouw en pluimveeteelt trokken
een flink getal deelnemers. Hetzelfde
dient gezegd van Je gymnastiek-
cursussen en van den Handelscursus
(instelling van de R.K. Venraysche
Middenstacdsvereeniging) waaraan
verbonden is een cursus voor boek
houden.
In den loop van het jaar werd in
de gemeente nog eene huishoud- en
landbouwschool georganiseerd voor
boerendochters.
tegenstaande de groote crisismoei
lijkheden, ook dit jaar in onze ge
meente niet voor.
Landbouw.
Ofschoon eenigszics minder gun
stig dan het voorafgaande jaar, was
1920 voor den landbouwer nogal
een goed jaar en had hij over het
algemeen geen reden om over de
uitkomsten van zijn bedrijf te klagen
De rogge, zooals steeds het hoofd
product dezer streek, was goed en
gaf een fliok beschot Ook de haver
was goed, alsmede de aardappelen
doch de prijzen van dit laatste pro
duet waren in verhouding tot de
arbeidsloonen zeker niet te hoog.
Voor- en i agras waren goed de
prijzen van hooi en stroo niet hoog
machtigen blik des vo'ke hjj vond de
pcöiie enkel in den strijd, in den gebraveer
den dood, in bet geweld voor een,groot
grondbeginsel.
En on
Nu bield bij een unr lang zijn oog op
dat stille nachtelijk tooceel gericht, door
enkel wezen verlevendigd doch zijn geaet
versierde en bewolkte het tafereel met
wetens uit hst verledeoe en bet tegenwoor
dige zachte, reine en vreedzame wezeoa,
tooals zjjoe moeder wee.
Cordonnet wonechte dat het weer dag.
neen, weer avond werd, en bij andermaal
in den kleinen kring der familie L:nk zou
nedersitten. liever dan lijn republikeinsohe
ziel te gean opbeuree en versterken door
redevoeriogen, die in de cinb der Droits
de l'Homme werden uitgesproken.
Gewis. Cordonnet's stalen hart werd
week bij was geen etreoge Sacsculotte
meer en indien zijne vrienden tot In zijnen
geest hadden kannen doordringen, zonden
ze gezegd hebben Cordonnet wordt een
aristocraat.
Weinige degen na den getegdea avond
kwam er andermaal gezelschap in het
Gonden Kompas, maar ditmaal was men
in de groote kamer vereeoigd.
In den baard brandde een beider vnur.
door de zorgeu der oode Martha onder,
honden op de tafel stond een silveren
komfoor en verder rookgeritf, glazen en
flessehen een bewjjs dat er iels voor
naams zou plaats hebben.
De vrienden waren achtereenvolgens
gekomen en selfe mijr,heer Dalk had aan
Link's tefel plaats genomen, deftig i|joe
langt p|jp rookende, en de voeten naar
het knappende hontvuortje uitgestrekt.
De teelt van knolrapen en wortelen
gaf goede resultaten deze gewassen
werden evenwel uitsluitend voor vee
voeder gereserveerd.
Kunstmeststoffen waren genoeg
zaam te bekomen, hetgeen voor onze
streek en in het bijzonder voor de
ontginningen een niet 'te onderschat
ten voordeel beteekent, doch de
prijzen ervan waren nog te hoog,
vooral wanneer men in aanmerking
neemt, dat de uitputting der gronden
gedujende de oorlogsjaren de aan
wending van groote hoeveelheden
kunstmest wenscheiijk en zelfs nood»
zakelijk maakte.
Wasalzoo over.het algemeen ge»
nomen 1920 voor den landbouw
niet ongunstig, de vooruitzichten
lieten zich op het einde des jaars niet
onverdeeld gunstig aanzien, vooral
doordien wegens de lage buitenland»
sche valuta export nog steeds zoo
goed als niet mogelijk was.
Ontginningen.
Met de ontginning en cultiveering
van woesten grond werd nog met
onverpoosden ijver doorgegaan. In
1920 werd opgericht de Vereeniging
•Eigen Boer", welke Vereeniging
ten doel heeft krachtig de ontginning
te bevorderen en het stichten van
eigen boerderijen van ten hoogste 12
H. A.
Eene uitgestrektheid van 180 H.A,
woeste grond weid aangekocht met
het plan, daarop mettertijd een 15»tal
boerderijen te stichten. Begin Dec.
werd de stoomploeg in den grond
gezet, zoodat in het voorjaar kon
worden aangevangen met het inzaaien
en voorts met den aanleg der eigen»
igse uueruei ijou.
De aanplant van bosschen bleef
nog steeds gering, hetgeen hieraan
moet worden toegeschreven, dat de
eeDingszins geschikte gronden bijna
uitsluitend in bouwland werden om»
gewerkt. Alleen de Qemeente ging in
ruime mate met boschaanplant voort,
met behulp van het renteloos voor»
3chot van het Rijk.
Tuinbouw.
Met den tuinbouw was het in 1920
treurig gesteld, beigeen meer dan
jammer is, vooral wijl deze hier nog
jeugdige lak van het landbouw»
bedrijf een paar jaar geleden voor
onze streek zooveel beloofde. Onmo»
gelijkheid van uitvoer naar Duitscb»
land was echter oorzaak, dat het
De aiel vergat in die dagen meer en
meer den afeteod. die er vroeger Inssohen
hem en de bnrgei|j beetood, en deed zelfs
»|jn best om zioh met bet volk te verbroe
deren. Men vreesde het volk, dat door de
republikeio8cbe woelingen zoo mrchtig
werd. Doch wat mijoheer Dalk betreft,
wij hebbeo bot reedi gezien, bij wee de
klove meer dan eens overgestapt en bet
stiet dien echten, Vlaemsoben edelman
niet tegen de borat, met den eerlijken
Davits, met Cordonoet en Liok. some
kruisjas of p'rjuot te spelen.
Ditmaal speelde men echter niet, men
verwachte schier met ougedu'd, iets feeste
lijk. Alleen Cordonnet wiat niet wat er
zon plaatB giijpen b|j wiet enkel dat het
Kerstrriaavond was, en die dag io de
Vlaamsobe bu'agezinnen altijd gevierd
werd.
't Had hem wellicht heimelijk deen
glimlacheD maar sedert eeoigen dageo
wss zijne zienswijze eenigazirs gewijzigd,
en z|jn gemoed voor andere indrukken
vatbaar.
Na liet zioh een luid gestommel voor
don winkel liooren 't was of eeo bataL
jon repnblikeioen opnienw bot Gouden
Kompas bad overrompeld
Ho, bo 1 riepen Link en Davits
schier tegelijk daar ie de bende reeds
en beiden gingen snel buiten de kamer,
waar zij door eeo troep kioderen ala bet
ware werden bestormd.
't Waren kinderen der familie en kin
deren uit de buurt, atieo feestelijk uitge.
dost, alle door Bloed-Marieke uitgenoodigd
'om de Keretavood te komen vieren.
Da kleinen jubbelden eu jniohteo, klamp
tuinbouwbedrijf niet met succes kon
worden uitgeoefend. Daarbij komt,
dat de vooruitzichten alsnog niet van
dusdamgen aard zijn. dat eene flinke
opleving spoedig kan worden ver
wacht.
Veeteelt.
De gezondheidstoestand van onzen
veestapel was over het algemeen goed,
het zoozeer gevreesde mond- en
klauwzeer kwam hier gelukkig
sporadisch voor. Het zomerweer was
gunstig voor het weivee en dit laatste
gaf dan ook een gunstig resultaat.
Kosten noch moeiten werden ge»
spaard voor verbetering van den
veestapel en puik fokmateriaal bleef
hoog in prijs.
Met genoegen kan worden gecon»
stateerd, dat de varkensteelt in
tegenstelling met het voorgaande jaar
thans aanmerkelijk vooruitging.
Daartoe heeft in niet geringe mate
bijgedragen de ruimere aanvoer van
buitenlandsche granen, en alhoewel
deze duur wareD, was toch, de
varkensteelt wel rendabel, daar voor
vette varkens eveneens hooge prijzen
bedongen werden.
Ook met de geitenfokkerij werden
goede resultaten bereikt. De Kleine
Landbouwbond »Capra'' bleef met
ijver de belangen van dezen tak van
bedrijf behartigen, ten voordeole van
vele kleine luiden.
Paardenfokkerij
Zooals steeds mocht de paarden»
fokkerij groote belangstelling trek»
ken. De handel in veulens was kalm
en de prijzen normaal. Slechts puike
fokveuleDS waren nog duur, waaruit
.ffftlll Itlrix* tron (nnn/lAn «£.vn.L-IJ 4
ae boeren hun best fokmateriaal met
dan tegen hooge prijzen van de hand
doen.
De gunstig bekende «Hengsten-
associatie Venray, Horst en omstre»
ken'' bergt in hare prachtstallen
verschillende puike stamboekheng»
sten, waaronder ook den kampioen»
hengst van Limburg.
Wat de Venraysche paardenraark»
ten betreft, was de aanvoer van
paarden nogal groot, terwijl deze
markten ook steeds veel bezoekers
trokken de handel was echter
eerder slap.
Zuivel- en Pluimveeteelt,
Door ruimere aanvoer van voeder
artikelen en ook doordien het moge»
lijk was het melkvee degelijker
ten zioh aan de kleeren
van oom Link tn^en klauterden
oom Davits vast. en poogden tegen bun
beenen op te klauteren.
Nooit, op andere dagen dea jaars, was
bet Gonden Kompae zoo levendig.
Zoo n kinderfeest is a vreemd kapi
tein zeide mijnbeer Dalk, die zich met
dezen in de kamer bevond»
Inderdaad, gaf deze ten antwoord,
zooder den titel van -mgnheer' te willen,
zonder dien van «citoyen" te darven ge»
bruiken.
De Kerstmisavond is in ooze land
streek een geëerbiedigd feest, zoowel voor
de kinderen als voor de grooten, voor de
armen gelijk voor de rijken. Men viert in
buis de geboorte des Heiland, zooals wij
dezen later, in dt middernaobts Mis, in de
kerk tullen vieren.
Cordonnet's lipp3n plooiden tieh toe een
liebten gbmlaob ongetwijfeld bad bg, in
een andsr oogenblik, een pijl afgeschoten
tegen de vooroordeelen en bijgeloovige ge
woonten. die als nachtvogels voor het
licht van den republikeicscben dageraad
zonden wegvluchten dooh juist stormde
de groep de kamer binnen.
Voor den kindertroep droegen Link en
Davits, in een bonten bak vastgemaakt
een sohoonen jongen masteboom, die «cbier
tot aan den zolder reiken zon, en welks
takken met speelgoed, lekkernijen en
«takjes witte waskaarsen waren versierd.
Cordonnet verzoende zioh eenigermate
met bet feeetwant hg daobt dat men de
vrijheidsboom binnenbracht en ei een soort
van Carmagnole zon gedanst worden.
De tafel werd terzgde geschoven, en de
boom stond na in bet midden der kamer.
De kioderen sprongen juichend in 't rond
eeo goeden grootvader op de knieën.
Hoe jammer 1 riep een lieve blonde
knaap, die zich aan mijoheer Dalk als
vaitklampte. hoe jammer dat mevrouw
on Diet bier is I
I» 't waar, lieve, beste jongen f zeide
de oude man goedaardig, mevrouw is
onpasselijk maar met baar hart is zij
bier. geloof mg.
En getroffen door de Daieve oplettend
heid van den kleine, kuete de edelman den
knaap, die daarna den onden beer ont»
sprong, om naar den kerstboom terug te
keeren.
Blond-Marieke en meester Marlen
staken de eindjes kaars aan want 't
werd donker in bet vertrek en daar
stond nu de donkergroene boom, heldor
verlicht en blinkend van kleuren die straks
al dat speelgoed» al die lekkernijen voor
de lieve kleinen zon neerechndden.
Kapitein Cordonnet lennde aan de schonw
en zag dat heerlijke, woelige en vroolgke
familie-tafereel oieuwsgierig aan.
Na nam meester MarteD aan de clave-
cimbel plaats, en op de eerste tonen van
bet speeltuig zwegen al de stemmen. De
lieve stem van jnffer Link hief een
Vlaamsch lied aan j Dalk en Link seoon»
deerden zachtjes, want zg ook kenden
sedert hunne jeugd de woorden van het
schoon gezang.
Al da kinderen stonden band aan hand
rondom den boom.
De onde Martba zelf was in de kamer
•n luisterde, met esn zweem van voldoening
op het wezen, naar de wgie en de woor
den.
den ouden beer Dalk, ala
Wordt vervolgd.