Op den toren
Weekblad
voor VENRAY, HORST en Omstreken.
Dit nummer
bestaat uit twee bladen.
Dr. Poels te Rome.
FEUILLETON.
Voor wielrijders en
voerlieden.
Amerikaansche toestanden.
De Schouwburg „Piet Vink"
in Venray.
Gemengd Nieuws
Zaterdag 11 Juni 1921
42e Jaargang. No 24
ABONNEMENTSPRIJS
PER KWARTAAL
voor VENRAY 65 c.
franco per post 75 c.
voor het buitenland
bij vooruitbetaling 95 c.
afzondert, nummers 5 c.
PEEL EN MAAS
TJltgav* van FIRMA. VAN DEN MUNCKHOF, VENRAT. Tel. No. 51
PRIJS DER
ADVERTENTIEN
van^1 —6 regels 45 ct
elke regel meer ct
Dr. Poels bad bij lijn bezoek te
Rome een langdurig onderhoud met
een der kardinalen, een zijner oude
vrienden, dien hjj leerde kennen in
Washington. Deze kardinaal, thans
de rechterband van den Paus, vroeg
hem wat naar zijne meening, het
beste middel is om de sociale ba»
wegiDg in goede banen te leiden
Hierop gaf Dr. Poels tenantwoord:
dit middel is ongetwijfeld de her
vorming van den menscb in Christe-
lijken geest. Hiertoe is Doodig, dat
de menschen van verschillende soor
ten, van verschillende stand en
cultureel peil worden georganiseerd
in groepen, die wij Standorganisatie
noemen. Alleen hierdoor is mogelijk,
dat wij, rekening houdend met hunne
eigenaardige behoeften en belangen,
hen bezielen en begeesteren voor
onze idealen eD tot goede samen»
werking brengen in de volksgemeen
schap. Alle andere, bizondere ver-
eenigingen voor bizondere belangep,
ontvangen van die Staudorganisatie
de moreele kracht voor de vervul
ling barer taak.
De kardinaal, die met veel belang
stelling bad geluisterd en herbaalde-
lijk zijne volle instemming betuigde,
zeide ten slotte «Maar dit moet gij
leer zeker mededeelen aan den H.
Vader."
Dr. Poels maakte bezwaar, omdat
bij gelegenheid eener audiëntie geen
tijd beschikbaar is, om diep op zulke
kwesties in te gaan.
Hierop antwoordde de kardinaal
weest gerust ik zelf zal erreids
morgen met den H. Vader over
spreken en Hem van de geheele zaak
op de hoogte stellen.
Toen volgde de audiëntie en werd
Dr. Poels door Z. H. den Paus tot
sich geroepen en had hij met het Op
perhoofd der Kerk een intiem onder»
houden gedurende 20 miuuten.
De H. Vader bleek reeds geheel
op de hoogte en zelde «Ook ik ben
diep overtuigd van de waarheid, die
gij verdedigt, en Mijn aandacht was
reeds vroeger hierop gevestigd.
Ik zou de gelegenheid hebben aan
gegrepen, om in mijn Encycliek over
de Derde Orde dit aan de geheele
wereld uitdrukkelijk te zeggen
Schrijf Mij over alles, wat gij daar
gezegd hebt en Ik zal met nalaten
bij een of andere gelegenheid Mijne
openlijke instemming te betuigen.
De inval der Franechen in 1792
22
Dasrm.s «temde in alle geval mevrouw
niet in. Rende deo dag te voren bad men
bepaald, dat men den tooht in bet kleien
wisaen buifwagentje zon afleggen, en in.
dien juffrouw dan volatrekt gaan wil, moet
de koetiier irspannen en bruintje zal baar
all de wind ovar de baan brengen.
Ten minete ale er gevaar ii!.„
voegde mevrouw er bijzich tot mijnheer
Dalk richtende,
De jager heeft mij zoo even verzekerd,
luidde het antwoord, »dat bij geen apoor
van Fracaebe soldaten beeft bemerkt.
Voor lenige dagen hniadon «ij in de af»
apanning, doch dezen morgen waa hat hnia
ledig, zoo ledig alaof bet nitgebrand waa
Mavronw lelve rond geen betwaar in
dan loobt en eenlge minuten later atond
bat kleine en gemakkelijke rijtuig, met
sneeuwwitte buif en beapannen met het
ongeduldige bruintje, op de binnenplaats.
Marieke's lief geiioht waa omgaven door
bat witte bont van de kap des mantels
de handen waren in de witte moffel ge.
bergen.
Ben korf met allerlei verversohingen voor
de zieke weduwe, werd voor in het wagen,
tje geplaatst; bet linnengoed werd niet
vtrgeten en welhaast nam juffer Link
De volgende wenken kunnen niet
dikwijls genoeg herhaald worden
Berijdt de rechterzijde van den
weg.
Een zijweg rechts moet met
kleine bocht, een zijweg links met
grooten boog worden ingereden.
Rijdt niet onnoodig naast
elkander.
Staat niet onnoodig naast
elkander stil.
Haalt bij ontmoeten rechts
uit rijdt bij achterop rijden links
voorbij, waartoe de voorrijdende
voldoende rechts moet uithalen.
Bij wegkiuisingen heeft'degeen
die zicb ten opzichte van andeie be
stuurders van ry- en voertuigen
rechts bevindt, den voorrang.
Staat met een rij» of voertuig
niet stil op hoekeD of kruispunten
van wegen.
Rijdt bij het passeeren van
andere wielrijders op het rijwielpad
niet naast, doch achter elkaar.
Het rijwielpad is geen ruiter
pad.
Drijft of leidt geen paarden,
vee, em. over het rijwielpad het
is bij de wet verbodep.
Nu onder zoo menig opzicht de V. S.
eene hoofdrol spelen op het wereldtooneel
is het belangwekkend nu en dan wat in
bijzonderheden met land. en volk kennis
te maken.
Een opmerkelijken kijk op zeden en
gewoonten in de Unie geeft Fr. M. Tho
mas in het kath. opvoedkundig tijdschrift
„Ons Eigen Blad" waar hij schrijft t
De Amerikaansche toestanden zijn geheel
anders dan de onze.
Naast schoone toekomstbeloften voor de
Kerk, een verwording die haar weerga
niet heeft.
Nergens wellicht wordt met zooveel
succes het huwelijks- en gezinsleven on
dermijnd.
Nergens is het bioscoopkwaad tot zulk
een zorgwekkende hoogte gestegen. Voor
de onlangs ingestelde gemeente-censuur
telden de meer dan 400 bioscopen van
Chicago meer dan 3 millioen bezoeken per
week en werd per jaar 40 millioen dollar
aan entrée betaald.
De reusachtige actie der Anti-Saloon
League (Drankweer, die de Unie heeft
„drooggelegd", richt zich thans in ver
schillende Staten (Oklahama, Jowa, Ne
braska, Arizona, Colorado) met meer of
minder succes openlijk tegen het gebruik
van Miswijn in de katholieke kerk
Nog steéd9 breidt de beweging zich uit,
gesteund en gedreven door de reuzenmacht
der Methodisten ea der Loge.
Zoo ontzaglijk is de invloed der geheime
genootschappen op heel de Amerikaansche
samenleving, dai -Jset .Episcopaat zürie
goedkeuring heeft moeten'hechten aan de
oprichting van een louter katholiek geheim
genootschap, de „Knights of Columbus",
dat reeds goed werkt, doch een plant lijkt,
die op den gezonden Ned. bodem niet
thuis behoort.
Groot is het aantal bekeeringen tot het
katholicisme, doch men vergete niet, dat
in de laatste eeuw in de Unie 10 tot 12
millioen zielen voor de Kerk zijn verloren
gegaan volgens de missiestatistieken.
Tegenover onze meer dan 20 katholieke
dagbladen kan thans de Unie, met tien
maal zooveel katholieken als Nederland,
er... één stellen met slechts 12000 abon
né's.
De districtsbaljuw Harry E. Lewis te
Brooklijn verklaart, dat „de huissleutel in
het bezit van jongens en meisjes in onze
stad, meer dan iets anders naar mijn
weten, de misdaad voedt."
In zijn district kwamen in 1919 niet
minder dan 60 pCt der misdaden op'reke
ning van jongens en meisjes tusschen de
16 en 21 jaar.
Dr. Charles Henning deelde indertijd
zijn vijftienjarige ondervinding van Ame
rikaansche schooltoestanden mede.
In het algemeen zijn de m ddelbare
scholen, die doorgaans voor mannelijke
en vrouwelijke leerlingen toegankelijk zijn,
niets anders dan clubs, waarin vrijages,
handbal en voetbal de hoofdzaak, studies
de bijzaak zijn.
Het is van algemeene bekendheid, dat
reeds in de lagere school ieder meisje
„haar" jongen en iedere jongen „zijn"
meisje heeft.
Kinderen van 10 of 11 jaar maken er
geen geheim van en de jeugdige verlief
den geven uiling aan hun wederzijdscbe
genegenheid door uitwisseling van ge
schenken, lekkers enz.
De knaap beschouwt ^t als heerachtig,
zijne jonge aangebedene zijn attenties te
toonen, door ze mee te nemen naar een
bioscoop of danspartij, ze thuis te bezoe
ken enz.
Dat het met de leerlingen der middel
bare scholen niet veel beter gesteld is,
is te begrijpen»
Deze dertien- tot zeventien jarigen staan
op een zeer laag peil. Slechts zij vermeld
dat hét moederschap van lagere school
meisjes tot de zeer gewone zaken be
hoort.
Volgens een ander bericht uit Detroit
(Michigan zijn daar de jonge meisjes al
even vroeg rijp als de jongens.
De jongens bezoeken in grooten getale
verdachte huizen en brengen obscene
platen in omloop. 75 pet. der burger-
schooljongens zijn gewoonterookers en
drinkers.
De kinderrechter Ben Lindsey, van
Denver, merkt daarbij op, dat zulke toe
standen en ergere, in Denver bestaan
een ervaring, die bij op grond van een
achttienjarige ondervinding in die stad
heeft opgedaan.
Zooals het in Detroit en Denver met
Jong Amerika gesteld is, gaat het van
warm iDgedoffald, naast don praatzieken
koets or, p'aats op d® bank.
Mijnheer D&lk stond op d§ bardateenen
trap, die van eene ijzeren, kunstig ge*
smeede leuning voorzien was en na bet
span met het oog van een kenner onder*
zocht" te hebben, gaf hy het teeken tot
vertrek.
Jan klokte met de tong en bruintje
draafde de lange laan in. die van den
grooten weg toegang tot Berkenhof gaf en
langs welke men eindelek de heirbaan
bereikte.
De omtrek was d.>r en zender leven;
geen der booge boomen bad nog iets van
zijn tooisel behouden, tenzij het eikenhout
wat dor loof sn de dennen hinne donker
groene naalden.
De weiden waren groengeel, de akkers
ledig; hier en daar zag men nog oen veld
met najaarsvoeder voor bet vee; de grach»
ten langs de baan of die de weiden door*
sneden waren gezwollen en de wind joeg
het dor gebladerte langs de weg.
Dat alles gaf aan Jan, den koetiier, ge»
legenheid om esnige landbouw» en bosch-
kundige opmerkingen te maken, zonder
dat do man er op nadacht, dat juffrouw
Link, zooals de meeste dames uit de stad.
geen klaver uit hooi en geen knollenveld
uit een korenakker kon ondersobeiden eo
zeker geen verschil kende tusschen een
eiken en een beukenboom,
i De opmerkingen duurden ook sleohts
'kort; want de koetsier wemohte jnffVouw
Link gansoh bet geval van den vorigen
1 avond te vertellen en droeg wel zorg bet
tafereel nog donkerder te kleuren, dan het
werkelijk geweest was.
Het vil daarenboven Jan geweest, die
kust tot kust.
In de New-York Times van 8 Dec. 1919
schreef da. J. Roack Straton: „Op sommige
scholen zijn toestanden van opstandigheid
en groote onzedelijkheid, die de haren te
berge doen rijzen."
Heel verheffend zijn de hier opgehangen
tafereelen niet I
den ruiter met den driekleurigen sjerp op
de groote baan bad gebraoht en onderweg
terwijl bij soms bet paard by den toom
leidde, bad by wijd ea breed met den
cavalier gesproken.
Gesprokent seide jnffer Link.
Ja juffjr, die Fraegchmaa sprak teer
goed Vlaamscb, of beter gezegd, die Vla
ming sprak zeer goed Franscb, waot't
was een Vlaming, dat is zoo zeker als
twee maal twee is vier.
Verwonderlijk l
Hy was mijnbeer eo nmrouw Dalk
zeer genegen; en ik moest hem alles baar*
fijn vertelleD; j-ja dat by Berkenhof zal
besobermen tegen eiken kwaden aanval,
dat is zoo zeker als tweemaal twee is vier.
Men beeft in deze tyden zulke knapen
noodig, juffer.
Eq Jan de koetsier bad de stellige over
tuiging. dat by deo avond te voren een
voortreffelijk diplomaat was geweest; dat
by menig gevaar van zycs meesters bu g
had afgewend en een machtigen voorepre
ker had gevonden, indien de Sansculotten
bet mochten wagen ooit het vreedzame
buitengoed te bezoeken.
Ook over u beeft by laog gesproken
hervatte Jan.
Over mij f riep Marieke en se werd
op dat oogenblik bleek als een doode.
Hoe wist de vreemdeling dat ik my
op Berkeobof bevond f
Ik heb bem dat in een enkel woord
gezegd, antwoordde de koetsier, gelukkig
omdat bjj bet goede meisje, evenals zyne
meesters, onder de hooga bescherming
van den oobekende had weten te plaatsen.
Gjj zyt zeer onvoorzichtig geweest,
liet er joffer Liok streng op volgen; ik
De Sohoawbnrg is eindslyk gearriveerd.
Terwijl wy dit schryven zyn yverige
mannen bezig de groote tent op te bouwen
en er beerscht op bet Hanseniusplein een
beele drukte. Oud en jong hebben al een
kijkje genomen en staan onder elkaar den
Schouwburg te bepraten en maken planoeu
om miostens één avond een voorstelling bij
te wonen Sommigen hoorden wij al zeg
gen 'Ik ga een avond boor Want du
zien we ons in Venray niet elke week'',
Eo zoo is 'teen Schouwburg is voor
Venray het laatste nieuws op hét gebied
van amusement.
Wy hadden een onderhoud met den
heer Vink eo van bem vernamen we het
volgende Het gezelschap bestaat uit 14
werkende tooneellisten, die allen afkomstig
zyn van onze beste gezelschappen te Am
sterdam De directeur is zelf een ex-lid
vau bet bekende gezelschap van den heer
Vincent Berghegge, waar by eo zijn vrouw
goede plaatsen innamen. Het artistieke ge
deelte berust in zijn handen voor wat be
treft het dramatisohe gedeelte, terwijl de
beer Anton Gerlach (ex-lid van bet gezel*
schap B. Delmonte) met bet komische
gedeelte b6last is Het repertoire bestaat
uit dramatische en komische tooneelwerken
en ik beb (aldus de heer Vink) voor de
gemeeote VeDray voor elk wat wils uit*
gezocht. Den openingsavond Zaterdag 11
Juni, wordt ten tooneele gevoerd -de Twee
Weezen", een zeer oud werk. maar met
goeden natm ten overal voor stampvolle
talen opgevoerd Da Heer Viük zei bet is
gek lé. maar als ik -de Twee Weezen"
geef, heb ik altyd een voile tent, want
een ieder moet bet sink gezien hebben,
andeis hebban ze rog niets en wie »de
Twee Weezen" heeft gezien, wil bet stuk
oog eens zien
Zondag 12 Juni wordt ten tooneele ge
voerd -De Voddonrsper van Parys", een
stuk van echte, groote volksromaotiek,
wat or3 breDgt temidden van het echte
Paryier leven.
Vcor Maandagavond heeft de directie
b?8ioteD bet blyspel»De Boemelbaron" ten
tooneele te brengen.
D D8dagavond »De Pastoor van Neu?ii»
lette'', een herinnering aan den wereld»
oorlog in drie bedrijven*
Zondagmiddag vaD 4 tot 6 nur. eeD
kinder matiréa -Hans en Grietje en de
heks uit bet kDapkoekeabuisjV'. Dan kun*
nen de kleintjes genieten van bet bekeode
sprookje van Moeder de Gans. Dan zullen
ze in werkelijkheid kunnen aanschouwen
wat ze in de schemeruurtjes boorden ver
teller, van de dwergen en fe«>ga en ka*
bouterljes en «cboone prinsen en prinsessen.
De tent is geheel naar de laatste eisohen
des tyds ingericht. De scbou»burg»!oge
heeft 150 eerste rangen, 150 tweede, 100
derde eu 100 zitplaatsen op de ga'e»ij Dus
500 personeu kan de loge ho«bergen en
daar de zaal amphithea'ergewijze gebouwd
ie. kan men vao elke zi'p'aats het tooneel
geheel overzien.
Het tooneel doet in niets onder met de
grootste zaken van ons laDd, De décors
zijn gescbildei d door de kunstschilders
Janseu en Van d«r Hilat. De tooneel»
I machioatie staat onder leiding van directeur
Piet Viak* Da coatuums «ijp ontworpen
'door mevrouw C, Vink en uitgevoerd onder
haar bekwame leiding. De eleetrische ver-
I lichting is van Van Barkel uit Leiden.
Wy hopsn, dat door het bovenstaande
mee te doelen wij onze lezers een kijkje
i'op hetgeen in deze onderneming te genieten
{valt, gegeven hebben, Eo als wy door
i dis artikel aan b6t bezoek aan den schouw»
'burg meewerken, zijn wij van haan
tevreden Want de ondernemende direoieur
lis bet ten volle waard
Van hier vertrekt het gezelschap naar
Venlo.
geloof dat ge beter gedaan had maar te
zwygen
Geloof me, juffer..,,
Ge hebt gedacht m(j een goeden
dienst te bewijzen cd gy jaagt my in
tegendeel schrik aan
Zoo zeker als tweemaal twee vier is.
jnffer, die onbekende van gis-er avond was
een eer'yk man.
Ik hoop het.
Jan gevoelde dat by mis gerekend en
de zaak verbru'd bad; hij was nu slim ge
noeg riet vruchteloos was hy jaren laog
heer6Dknecbt geweest onmiddellijk een
anderen weg in te slaan en te verzekeren
dat juffir Link de zaak te boog opoam;
dat by zelfs baren naam niet bad genoemd
en aangaande Berkenhof niets bad verteld
wat op een onbescheidenheid kon gelyken.
Dat wischte den onrustigeo trek, die bij
3'ond Marieke op het aangezicht getee-
kend stond, weer weg,
Indien zy bet eens wist, dacht Jan
Eo inderdaad er was geene bijzonderheid
welke Jan niet verteld bad; zelfs 't bezoek,
dat den volgenden dag by de weduwe door
mevrouw Dalk eo joffer L«ok moest wor
den afgelegd, was niet vergeten.
Alle goede hoedanigheden van het drie»
tal op Berkenhof bad Jan edelmoedig doen
voorkomen en hy daobt zoo zeker als
twee maal twee is vier, dat de oobekende.
door zooveel deugd en kristenzin getroffm
als een besohermengel over het buiten
waken zou.
Er volgde een nadenkend ttilzwygen
van weerszyden; de wielen knarsten door
deD zandgrond, de boeven van bruintje
klonken dof en Jan klokte met de tong
om den draver aan te zetten.
De dure leerling.
De raad der gemeente Opsteriand heeft
afwijzend beschikt op het verzoek van eeo
vader te Bakkeveen Fr.. d*e op grond der
oieuwe wet op bet L. O 7ao de gemeente
vraagt zijn kinderen, die de school voor
gereformeerd onderwys te Wyij*terp be
zoeken, in een gesloten rij uig van en
naar die school ie vervoeren, afstand pl m,
7 K.M,
B, en W. adviseerden eerst de kinderen
voor rekeniDg der gemeente per rytmg
tot op 4 K M,, waarvan de wet spreekt,
afstand van de sobool te doen vervoeren.
De raad ging niet op dat voorstel in,
wensohte nadere gegevens.
Deze week ie de zaak weer in de raads
vergadering behandeld. B en W. stelden
ru voop het verzoek af te wyzen, omdat
men bij inwiJligiog veel raser verzoeken
van dien aard zou krijgen en de kosten
voor de gemeente veel te zwaar 2oudeo
worden.
In de vergadering werd tevens mede
gedeeld, dat de betrokken vader lang niet
od» of ornve.mogend is. er zelf paard en
ry'uig op na hondt, fcerwyl by aanbood
van de kosteD in het winterhalfjaar
begroot op ongeveer f 500 f 10 te
betalen.
Boveodien oordeelden B. on W. dat bet
wepsoholijk is. deze kwestie in de hoogste
instantie te laten uitmaken, opdat men
wete, waar men zich aan te houden heeft,
Zooals gezegd, werd bet verzoek afgewoson
de vader zal wil in hooger- beroep gaan
•u krygen we een uitspraak van de Kioou
Deze uitspraak zal voor de groote plat
telandsgemeenten in Friesland van hoel
groot belaDg zyn, want veie leerlingen
wonen daar verder dan 4 K M. vau de
oaaslbyliggesde school.
Men bereikte den steenweg.
De doortooht dar Fraosehen was daar
duidelijk ziohtbaar. De bier en daar ver
spreid liggende boeven waren beschadigd,
van eene kleine herberg, langs de baan,
bleef me s dan een zwart geblakerd ge
raamte over.
De schuren waren door de fourrageurs
leeg geplunderd, in vele stallen loeide geen
see meer en by het mitste gedrurch op
de heirbaan werd de deur der boeve snel
en met een spleet geopend en de- angst
volle oogen van een knaap kwamen 2ich
vergewissen of er geen onraad was.
Langs dsD weg waren bier s: ukken,
bout, daar hooi of stroo verspreid; op den
grond lagen nier en daar gebroken of
halfverbrande landbouwgereedschappen of
huisraad.
Aan de takken van bet kreupelhout
biDgeu gescheurde lappeD; bier waren tak
ken gebrokaD, daar heesters doorgehakt.
Deels verkoolde booms-roDken to >nden
aan, dat men daar ter plaatse g6biv&kketrd
en er vunr gemaakt bad.
Ieder vuorwerp was door Jan als met
den vinger aangeduid, en dat alles bad
Bland Marieke den schrik in bet ba i
gejaagd
Hél zie eeD dood paard had Jan
ui'geroepeu.
I Inderdaad, op den rand der giachi lag
j de romp van eeD paard, reeds gtdeeltelyk
door de honden afgeknaagd.
I Blond Marieke beefde.
En van dat alles heeft de jager mets
gezegd, mompelde zy.
Hy zal zich aan dezen kant niet ge
waagd hebben, autwoordde de koetsier.
Wordt vervolgd.
