De Peel. Op den toren Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken. Dit nummer bestaat uit twee bladen. Ledenvergadering der Mariavereeniging Gemengd Nieuws. Zaterdag 80 April 1921 48e Jaargang. No 18 ABONNEMENTSPRIJS PER KWARTAAL voor VENRAY 65 c. franco per post 75 c. voor het buitenland bij vooruitbetaling 95 c. afzonder!, nummers 5 c. PEEL EN MAAS Uitgave van FIRMA. VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY. Tel. No. 51 PRIJS DER ADVERTENTIKN van 1—6 regels 45 ct elke regel meer TJ ct Id hotel »de Zwaan" te Detune is een leiing gehouden over »de Peel in verband met de Westelijke en Oostelijke omgeving." De toestand van de prae-histori- scbe Peel blijkt uit den ondergrond welke uit eukele keien, grint zand en op sommige plaatsen leem bestaat (vandaar steenbakkerijen). Nadat de Peel eens door water bedekt was geweest, ontstonden de hoogere randen, zooals de oever- dammen op Borneo. Daarom word bet midden tot een kom, welke door verschillende ruggen in kleinere kommen is verdeeld. In bet stilstaande water der veen- kommen zakten voortdurend de miscroscopische plantjes en diertjes Daar den bodem, waardoor rottings- slik werd gevormd. Bij het ondieper worden der kommen kwammen waterplanten en hielpen mee, om de plas op te vullen. Aan den rand begonnen oeverplanten zich te ont wikkelen; totdat eindelijk bet meer tje «verland" was, waarmee de laagveen-vormiDg was afgeloopen. Drogere plekken vormden een voe dingsbodem voor berkon en dennen, boomen met horizontale wortelstel sels. Overblijfselen hiervan vormden het kienhout, dat hot overgangsreon vormt naar het hoogere. Hoog veeD werd vooral gevormd door 't veen- mos dat steeds van onderen afsterft en van boven aangroeit on boomgroei onmogelijk maakt. Veenmoa vormt hier en daar bulten in het hoogveeo waar naast soms breukranden voor komen. Dit veenvormingsproces, in prae- historischen tijd begonnen, werd ge stoord door een klimaat verandering Een droger klimaat bespoedigd den groei van andere gewassen wolle gras en struikheide, welke het lok. veen deden ontstaan. Het bieronder gelegen veen verrotte sterker en vorm de het zwartveen. In bistorischen tyd hebben de FEUILLETON. De inval der Franschen in 1792 17 Pnblioola bad naar dien woordentwist' waarin de aanweiigen zeer broederlijk el. kaodera eigoalement maakten, niet geluis terd. Bet boefd eenigazina gebogeo, het kort püpke op de nfbangende lip latende rnsten zat de officier etrnk in de vlammengloed te itaren. Pazqne zat voorover gebogen, liet de ellebogen op de koieSn rusteo, speelde met atn brnndend maeientakje en maakte «lin gers en klingen, terwijl hij den -gemue- keerden orietooraat" zooals hij dsn oitoyen aoms noemde, strak, uitdagend en spottend In de oogen itearde. Nu, vreda, vrede 1 onderbrak ein delijk Dattigoies, bijgenaamd Publicola. met zijne helle stem en in zijne ronkende taal. Ziedaar mannen, door den band der broederlijkheid die kernaprenk der eene en onrerdeelbare repnbliek, vereenigd, terwijl twiat en tweedracht schier ieder oofenblik tnascben ben ontstaan. Kom citoyen Thierry geef de hand aan de moedi. (t oitoyeni Pasqne en Decbe. Da onda Doobe richtte zijn scheel oog wantrouwend op Pnblioola Ik ook, beweerde de laatste, heb nog geen bijzonder goed oienws. Dat daeht ik wel, morde Doehe. Citoyen Doehe, zeide Pnblioola, ik Kelten en Menapiërs hun «wonin- nigen" vooral in het Dommelbekken en de Maasstreken gevestigd. Hier was water en bosch. Bij Venray heeft men steenen werktuigen ge vonden Door en tijdens de Volks verhuizingen werden verschillende stammen tot in de randen der Peel gedrongen. De Peel bleef grens strook .- aan de Westzijde werd en wordt nog het Oostbrabantsch tak van het Oostfrankisch, gesproken aan de Oostzijde bet Saksisch Oost frankisch. De Oo8tbrabantsche ham wordt aan de overzijde der Peel een schinke. Ook het boerenhuis ver» toont aan de Weslzijde der Peil het Pranscbe type, aan de Oostzijde het Saksische. De Peel zelf bleef onbewoond en metbijgeloovige vrees geschuwd. De bevolking zocbt vooral de boschrijke randen der Peel op. Iotusschen bouwde het veenmos laag op laag en vormde boven de grenslaag het grauwveen in de laag ste plaatsen verzamelde zich het water en vormde plassen. Het overtrekken der Peel eischte groote omwegen vandaar de uit» drukking, van Meiel op Sevenum gaan, verbasterd tot «mijl op zeven", Deze zoo goed als onbewoonde streken, tin deD Franklschen tijd koningslaDden bleven eeuwen lang markegrond en zijn nu voor een groot deel in het bezit der omliggen, de gemeenten (o.a. Deurne.) Naar mate het hout inkromp werd meer en meer z.g. «vliezeturl" gestoken, maar niet planmatig als in Gronin gen. Doorflat Brabant in 1468 Generaliteitstand werd en N.-Lim burg meerdere malen van eigenaar verwisselde, werd aan regelmatige ontginning niet gedacht. In de tweede helft der 19e eeuw kwam er verandering. De gebrotders v. d. Grindt lieten de Helenavaart graven (genoemd naar Mevr. Helena v, d. Griendt) en nu werd in de om geving het veen afgestoken, het bovenste grauwveen voor de turf» stiooiselfabriekeD, de turfvezel voor verbandwatten bet lokveen voor de fabricage van bukskin. Jammer, dat in den beginnen ook de bovenlaag van het veen (de z.g. bonkaarde) werd weggevoerd. In Groningen was in de 17e eeuw de bepaling gemaakt beken dat ik, in Daam de» repnbliek. de band nog niet heb knonen leggen op de juweelen eo basobikbare gelden vao dien ariatooraat Link, over walkeo citoyeD Thierry one zoo getrouw de noodige bij zonderheden deed kennen doob een weinig geduld, drommela 1 Maar middelerwijl komt ge regel matig uw aaDdeel opscharrelen van 't wij. altfjd in naam der republiek, bemachtigen I zeide de roaze. Eo telt mijoe bescherming voor niet. citoyen Paiqne hervatte de officier, terwijl ZÜO oog vlamie an de roode sabelhouw over zijn gezicht nog tooder werd. Indien ik, Pnblioola, u Diet van boogerband be schermde, had men u. rosse en u ook, sohele, sedert lang eeo kogel door den kop gejaagd, of neeo, men bad n met den strop aao den eersten boom den besta op- gekoopt. Pst I deed Doohe verachtelijk met de lippen, en wierp tevens aiju hoofd nitdagend aobterover daarna vatte bij zeer gemeen saam, de korte pijp uit de band van den officier, stak ze in den mond en begon op zijne benrt te rookeD. Dat was altijd het teeken van verzoening; Paeque integendeel morde nog. maar zweeg De lezer zal zonder twijfel reeds begrepen hebben, met welke soort van aoldaten wjj hier te doen hebben het zijn ieder- jdaad de anhterblijvere. de zoogenaamde trainards van bet repubiikeioiohe leger, en ofsohoon ganich dat leger niet veel meer ]was dan eene bende hongerige stroopers, waa er echter ain dat kwaad nog een lange staart, eene pest, een kanker het sohnim der galeien en gevangeniseen, dat de republiek op eigene wijze baleed nn proclameerde. dat deze humusrijke bonkaarde met I De toekomst der Peelstreek moe- deD zandondergrond moest worden ten wij ons dan ook met voorstellen verwerkt. Aan de randen van de als een akkerbouw, maar als mijn Peel vond men tot voor weinige jaren en industriegebied, gelijk Zuid Lim- de z.g. veenrandcultuur. burg. De oppervlakte werd in brand ge» We mogen in de toekomst een stoken, »om in de asoh veenboekweit sterken aanwas der bevolking ver te zaaien." De boer moest eenig vee wachten; landbouw en veeteelt kun- hebben voor bemesting. Weiland was nen daarvan slechts de groote voor- er bijoa niet. Daarom bleef het vee deelen genieten, ook 's zomers op stal welke van Het gemeentebestuur van Deurne hei en veenplaggen werd voorzien, staat voor reusachtige werkzaam- Naast boekweit werd als veevoer hedeD; allereerst moeten er kanalen spurrie verbouwd. Pastoor Roes hield den boeren voor dat landbouwers die veel boekweit en spurrie zaaien, arm blijven voor afwatering van bet veen worden gegraven, de vele zijriviertjes der Aa en de kleine en groote Raam, dat bet zijn in den tegenwoordigen tijd over- middel ter ontginning dezer onvrucht-,belast met vele overstroomingen als bare streek kunstmest is. Kunstmest gevolg. De vereeniging »Peelbelang", op gericht door den Burgemeester vaD Deurne om belangstelling te wekken voor deze streek, heeft reeds welen te bewerkeD, dat bet rapport Bon- gaerts op kosten der provincie is gedrukt. Eeeige wekeu geleden is de tramweg DeurneRoermond ge. opend, een tramweg DeurneVen ray is in voorbereiding. Moge voor de laeg versmade Peel nog .een heerlijke toekomst zijn weg- gelegd. heeft hier wonderen gedaan. Nu de bonkaarde voor het land moet bewaard 'olijven, kan aan inten- sieveren land- zelfs tuinbouw worden gedacht. Naast de Helenavaart werd de Deurnesche vaart gegraven beide de verbinding vormend tusschen het station Helenaveen en de Noorder vaart, welke een deel is van het on» voltooide grocte kanaal, dat Napo» leon zich tusschen Antwerpen en den Rijn had gedacht. Groote streken kwamen thans in het bezit der families v. Ogtrop, Waterschoot v. d. Gracht, Ledeboer c.a. Ondertusschen heeft de gemeente Deurne zelf de ontginning ter hand genomen en den verkoop van woeste gronden beperkt 'om groot grondbe» zit zooveel mogelijk tegen te gaan kleine boerderijen moesten er komen met gemengd bedrijfland- en tuin bouw, afgewisseld met veeteelt. Zal dus de toekomstige Peel een landbouw en veetcellgebied worden? Een tiental jaren geleden zagen de de boeren bij Helenaveen een plom» pen toren verryzen een boring naar steenkool werd verricht en met succes Op een diepte van 900 M. werden 6 gaskoollagen gevonden bij Griendtsveen op 780 M. vetkool De Rijksopsporingsdienst nad reeds uitgemaakt, dat de ondergrond der Peel op dezelfde hoogte is gebleven terwijl de bodem links en rechts ge» zonken is. Die verheffing van den ondergrond, die Peelkorst. bleek een deel te zijn van de groote korst, waartoe in Duitschland het steen- kolengebied van Erkelenz, in ons land dat van Vlodrop behoort. Die achter blij vers stroopten en roofden voor eigen rekening; ze plunderden de ker» ken, de kapellen, de abdijen, de burger» huizen en de kasteelen ze namen de onge- lakkigen als aristocraten, altyd voor eigen rekening. gevangen, om ze daarna des te beter te rattsoeneeren ze baddeD de ban den in het bloed van vrouwen en kinderen gedoopt, al wat heilig en geëerbiedigd was geschonden en onder den voet getrapt. Is het myne schuld, zeide citoyen Thierry, dat de Duivel mij bedrogen heeft, door de ]onge dochter weg te voeren Jaag hem een kogel door deD kop morde Pasque. En is het mijne schuld dat die ellen» dige Cordonnet zich in het huis vaD L'nk is komen vestigen, en mij, Pahlicola, in het zwartste daglicht heeft gesteld f Klaag bem aan als een aristocraat, raadde Doehe aan dat is, in onzen tijd, de grootste aller misdaden. Kapitein Cordounet is een man van invloed i mompelde Thierry, En die or op loert, om mij op een gegeven oogenblik naar de maan te zenden hervatte Publicola. 't Was degelijk by die bet bevel voerde over de patrouille, welke my dien kogel langs het oor deed zingen. Reden te meer om hem onschadelyk te maken hervatte Pasque. Weegt bet niet even zwaar of men een mensob uit de wereld stoot, dan of men eeoe vlieg dood knipt Als de petit general, dat kleine lieve moDster, hier komt. zal het rijk der aristocraten wel van korten duur zijn..,. Pasque wierp een zydelingscheo blik op den muskadijD. De oude gaf de pyp aan Publicola terug 'toestand vergelijkt tusschen 15 jaar geleden en thans, dan is, dank zij de drankbestrij ding, het verschil tastbaar èn in de drink- ideeën èn in de drinkgewoonten, b.v. bij gelegenheid van geboorte, communiefeest, huwelijk, begrafenis enz. Spreker spoorde allen aan trouw te zijn aan het eerewoord. Ontrouwe leden hooren niet thuis in onze rijen. Niemand wordt gedwongen, iedereen is vrij, maar dat zij, .die eenmaal lid zijn, het bewijzen door de daad of wel uit de vereeniging treden. De drankbestr- tot moed en volharding opwekkend, sloot Kapelaan Dinckels zijne rede, die veel bijval oogstte. In zijn dankwoord aan spreker, in naam van het Bestuur, drong ook de geestelijke Adviseur sterk aan op het naleven van het reglement. Op het einde der vergadering werd aan jMej. Anna Kessels, ter herinnering aan haar koperen feest als propagandiste, onder dankbetuiging voor bewezen dien sten, een schilderij aangeboden, voorstel lende O. L. Vrouw van Goeden Raad, de patronesse der Venraysche Mariavereeni- ging. Pres. prees de propagandiste, die ondanks hare drukke bezigheden, 12J jaar lang tijd wist te vinden om te ijveren voor de drankbestrijding en verzocht de leden op op 26 April, feest van O. L. Vrouw van Goeden Raad, tevens datum van oprich ting der Mariavereeniging voor den bloei der drankbestrijding te bidden. De vergadering werd gesloten met den chr. groet. Zoodag; 24 April. Na chr. groet richtte de Presidente, in naam van bestuur en leden, een eerbiedig en hartelijk welkom tot den Zeereerw. Heer Pastoor, als geestelijk Adviseur, die daarop zijne hooge waardeering uitsprak voor de drankbestrijding, zeide het Ad viseurschap zeer gaarne te hebben aange nomen en de hoop uitdrukte dat de Mariavereeniging onder Gods onmisbaren zegen nog veel zou bijdragen tot de eer van God en het geestelijk en stoffelijk welzijn van den naaste. Secretaresse deed voorlezing der notulen waarin o.m. hulde werd gebracht aan de nagedachtenis van Pastoor Rutten. Twintig aspirant-leden werden geïnstal leerd. In de plaats van Mevrouw Wed. Esser—Timmer van Geffen en Mevrouw Wed. Dr. Poels—Wentholt, die beiden al9 bestuurslid ontslag namen en wie Pres. dank bracht voor het gepresteerde, werden gekozen Mevrouw J. Poels—Poels en Mej. L- Beukers. Nu trad de Weleerwaarde Heer Kapelaan Dinckels als spreker op. Hij verhaalde op boeiende wijze de geschiedenis van de Venraysche drank bestrijding, Mariavereeniging en Kruisver- bond en hun invloed op de drankideeën drinkgewoonten. Wanneer men den 't was een stellig teeken dat hij ander» maal een vijandelijke bedoeling had. 't Blyft overigens waar, zeide by, dat gy beiden veel belooft en niets ter deeling aanbrecgt eo dat wij integendeel, ik en Pasque, trouw ter tafel aaobreDgen, wat ons. in naam der republiek, in de band valt, Ja, behalve wat gij onder in den zak hou it 1 dacht Thierry en waarsebtjo» lijk ook Publicola doch voor bet oogen» blik hadden zij bet recht niet bet booge woord te voereD tij tooh waren in ge» breke. Nu, nu, liet Publicola er boog en stoot op volgen Ik beloof u, dat gy weldra de juweelen van dien ellendigen aristocraat Link bier op de tafel zult zien rollen 1 En dat wy de duizend livres zullen deelen, die voor den losprys zullen bepaald worden 1 voegde er Thierry by. Zijt gy tevreden f bromde Publicola. Doehe stak de band uit naar het baard- branderke, waaraan de luitenant dampte, en braobt bet in zijnen mond terug, zonder dat Publicola den minsten togenstand bood. Breng nu ter tafel, wat gy. in naam der eene en onverdeelbare republiek, bebt kunnen meester worddD, gebood de luite» nant. Pasque en Doehe wisselden een blik van verstandhouding. De kopere olielamp brandde nu op de tafel. Haar licht was creurig en indien zy jeen bezield wezen waren geweest, zouden wy zeggeD, dat zij bedroefd was om het geen er aaD den buiselijken baard gebeur» de. s Inderdaad, vroeger spreidde zy baar Snel recht Den 13 jd September 1918 had er by Weesp eeD spoorwegongelok plaats. De nagelaten betrekkingen der slaöhtoffars moesten processen voeren voor het be komen van schadevergoedingen. Een weduwe met zeven kinderen van tot 17 jaar zit nu nog steeds op afdoe» nmg te wachten. De prooedure werd in September 1919 aanbangig gemaakt en op een sohryven ontving zy van baar advo» caat ten antwoord »3y moet geduld bebben," Vermoodelyk zullen er nog maanden en jaren over heen gaan, eer de zaak ge» logeld is en de Tel. merkt dan ook terecht op, dat men in dergelyke gevallen maar moet rekeuen dat men niets vergoed krijgt Komt er dan nog iets van terecht, dan is bet meegenomen. L:chfc profheeren er van de nagelaten betrekkingen. Opzienbarende arrestaties In Eindhoven Dinsdagmorgen is door de gemeente» politie, rykspolïtie en militaire politie een gedeelte van bet Philipadorp afgezet en zijn tal van woningen in de Plataanlaan onderzocht. Er werden vergohillende wa penen in beslag genomen. Io verband hier mede zijn op de Philips glasfabriek drie Oost9nryb8che commuoisteo gearresteerd en zwaar geboeid weggebracht. De politie zet bet onderzoek in verschillende richting voort. Ook heeft het onderzoek der politie uitgewezen dat aidaar door een z.g. vroed» 1 ebt op op een kalm, eeriyk en vroom buisgezin eeu stokoude grootmoeder, een tmweiykspaar in den vollen bloei des levens, drie of vier blozende kinderen. De lamp bad jaren lang, misschien van vader tot zoon, des avonds een brave familie de oogen zien neerslaan en biddeo; zy had de kamer verliobt in oogenblikken van blydscbap en ook in die van smart zij had gefl kkerd op kermisavond, zooala zij traag gevlamd bad toen ginds, in den hoek der kamer, onder een wit laken, de doodkist vao den grootvader stood zooals zy vroolyk brandde toen men er den eerstgeborene aan de oude grootmoeder kwam toonen, Eo nu maar de lamp is geen denkend wezen Z9 brandde enkel alleen slecht, omdat de wiek ditmaal door geene zorg» zame hand gekuipt en opgetrokken was. Verschillende stemmen lieten ziob buiten boerende vier mannen spitsten de ooren. 't Waren vrienden. Drie of vier kerels alsook de schildwacht, die ziob in den konden regen en wind sobeen te vervelen traden binnen, 't Waren allen mannen ran hetzelfde kaliber als P&gqae en Doehe, zy droegen dezelfde bleeding, met dit verschil dat by sommigen de hoed door de roode muts vervangen was. Bun binnentreden was ocstuimig. deze wierp eeoe hesp, rookworst en doode hoenders op tafel, gene droeg eene mand met fl3sschen wyn en brood een derde was met keukengerief geladen kortom,* j wat den stroopers onder de band gevallen was in de naburige boeven, in dit of dat •buitengoed, werd altyd, io naam der eene en onverdeelbare republiek, zooais Pnblioola zeggen zon verbeurd verklaard. Wordt vervolgd.

Peel en Maas | 1921 | | pagina 1