Op den toren
Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
Telling
PUBLICATIE
betreffende het grondgebruik
en den veestapel
Da Arbeidswet voor winkels
en kantoren.
TTETJIIJLBTO N
Groote veenbrand in Drente.
Gemengd Nieuws.
De ex-keizerin van
Duitschland overleden.
Zaterdag 16 April 1821
48e Jaargang. No 10
ABONNEMENTSPRIJS
PER KWARTAAL
voor VENRAY 65 c.
franco per post 75 c.
voor het buitenland
bij vooruitbetaling 95 c.
afzonderl. nummers 5 c.
PEEL EN MAAS
Uitgave van FIRMA. VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY. Tel. No. 51
PRIJS DER
ADVERTENTIEN i
van 1—6 regels 45 ct
elke regel meer 7$ ct
Evenals in 1910 zal dit jaar tusschen
20 Mei en 20 Juni eene telling plaats
hebben betreffende het gebruik van den
grond en den veestapel.
Deze telling heeft, evenals de vorige,
niets uit te staan met de belastingen doch
wordt alleen en uitsluitend gehouden ten
behoeve van den landbouwstatistiek en is
dus in het belang van den Nederlandschen
Land en Tuinbouw.
Met vertrouwen wordt daarom den steun
van allen ingeroepen, om deze telling te
doen slagen.
Deze steun wordt verleend door de
gegevens zoo nauwkeurig mogelijk te
verstrekken
Opdat ieder het antwoord gereed kunne
hebben, wanneer de persoon met de
telling belast, zich aanmelde, wordt hier
medegedeeld, waarover het onderzoek
loopt. r
Wat het grondgebruik betreft wordt
gevraagd naar
A. de totale oppervlakte land (alleen
bouwland, tuingrond en grasland)
die men in gebruik beeft;
B. hoeveel van die oppervlakte eigen
land en hoeveel gepacht land is en
hoeveel van dit gepacht land van
ouders is gepacht;
C. hoe groot de oppervlakte bouwland
en tuingrond en hoe groot de opper
vlakte grasland is;
D. hoeveel van elk dezer rubrieken
gelegen is in eene anderè gemeente,
dan waarin de gebruiker woont, (dus
hoeveel biervan buiten de gemeente
Venray lig';
Bij de opgaven moet de kadastrale
grootte worden opgegeven.
Wat den veestapel aangaat wordt ge
vraagd naar het aantal PAARDEN, boven
en beneden drie jaar; het aantal RUN
DEREN, waarbij wordt onderscheiden:
springstieren, melkkoeien, mestkalveren,
ander mestvee en jong vee boven en
beneden 1 jaar; het aantal HEIDE-SCHA-
PEN, het aantal ANDERE SCHAPEN,
gesplitst in die boven en beneden 1 jaar;
het aantal GEITEN en BOKKEN; het aan
tal VARKENS, waarvan afzonderlijk op te
geven het getal boven en beneden zes
weken; bet aantal KIPPEN, waarvan on-
derscheidelijk het getal in 1921 geboren
kuikens en de oudere kippen en ten slotte
het aantal KORVEN en KISTEN met
BIJEN.
Venray 7 April 1921
De Burgemeester van Venray
O. VAN DE LOO.
De arbeidswet zal nu ook voor
winkels eD kantoren ingevoerd
worden. De voorbereiding daartoe is
soover gevorderd, dat de voor-ont-
De inval der Franschen in 1792
15
De pat wa«, men mocht bet zeggen,
het graf der gemeeotevrijheid I
Eene hevige beweging deed eicb plotse.
Hng onder het volk op onder het roffelen
der trommen en het epe'.en der veldmuziek,
taaiebeo bet juichende en builende volk
uit alle itanden en eeoige oompagnieho
•oldaten, aan welker hoofd een offioier te
paard reed, werd een jonge, met drie
kleurige linten vtriitrde boom, all in
trioml gedragen. Op sjjnen lop wee de
roode rtpublikeioaehe mats vastgehecht
het was de boom der vrijheid, welke
voor het raadhuis sou worden geplant I
De vrijheid der Schelde, van den etroom
die soolang door de Batasfscbe Republiek,
of nsen, beter gezegd, door de lafhartig»
beid van Ooatenrjjk gesloten werd gehou
den, was denstlfden dag pleehtig gapro»
olameerd en dit feit alléén, al zon men
ook vreemd aaD alle genegenheid voor de
Franeohe republiekeinen geweest zijn. was
wel geschikt om do geestdrift van bet
Antwerpiohe volk op te wekkeo.
Bet volk jnlchte dan vrijheidsboom tos
gtljjk een redder in vleesch en bloed
iedereen wilde hem ten minste eens met de
hand aanrakeD, en zij die hem hielpen rsoht
houden, toen by aan den grond werd toe»
vertrouwd, werdeu als gelukzaligen benijd,
werpen van de «werktijdenbesluiten"
gereed zijn.
Voor winkels zou dan in groote
lijnen het volgende' gelden
1 Zondagsarbeid verboden, be
halve io winkels die eet- of drink
waren verkoopen en alleen voor den(
verkoop daarvan In andere winkels
mag net personeel 's Zondags alleen
werkzaam zijn wanneer de St Nico-
laasdag op Zondag valt.
2 In bet algemeen wekelijks 32
uur vrij. en één middag Da 1 uur,
Vallen beide rusttijden samen, dan
moet de eerste 41 uur duren.
3 Voor bedienden benedeol8j.
en vrouwen geldt hoogstens 8uur(
per dag en 45 uur per week, voor
volwassen manDen resp. 9 en 50 uur,
4 In elk geval II uur nachtrust.
5 Rusttijden Indien tot 's avonds
6 uur of vroeger wordt gewerkt, Da
hoogstens 5i/z uur minstens een uur
rust, anders minstens anderhalf uur.
Da rusttijden mogen in het a!g«meen
niet in het werklokaal worden door
gebracht.
6 In lijden van groote drukte of
bijzondere omstandigheden kan ont
heffing van deze bepalingen worden
verleend,
7 Bijzondere ontheffing kan
nog worden verleend in bepaalde ge
meenten (aan alle of aan sommige
winkels), wanneer daarvoor een bij
zondere reden bestaat (bijv. kermis.)
8 Voor barbiers-en kapperszaken
gelden bijzondere regels. Door vol
wassen mannen mag op Zaterdag 12
uur worden gewerkt, mits zij hoog
stens 50 uren per week dienst hebben
Bjj klanten aan huis mag op Zondag
gewerkt worden.
Kantoren. 1 De wet bepaalt den
maximum arbeidsduur op 8 uur p9r
dag en 45 uur per week.
2 Vrije Zaterdagmiddag na 1 uur
Uitzonderingen zijn volgens het con-
ccpt-werktijden-besluit mogelijk voor
mannen en vrouwen boven 18 jaar
en wel geregeld voor het verkoopen
van plaatsbewijzen en entréakaarten,
in bad- en zweminrichtingen, bepaal
de spaarbanken, notaris-kantoren,
advertentie- en nieuwsbureaux, dag
bladondernemingen. Verder is Zater
dagmiddag-arbeid vergund tusscheD
1 en 3 uur in effectenkantoren, tus
scheD 1 en 4 uur in kantoren binnen
de gemeenten Alkmaar, Genemuiden
Harderwijk, Helmond, Hoorn, Hee
renveen, Leiden, Roermond, Sittard
Stavoren, Utrecht en Venlo; den ge.
heelen middag voor veilingen van
land- en tuinbouwproducten en voor
verkoop en verzending van zeeviscb;
in kamoren van reederijen, carga
doors. veemen, expediteurs, stuwa
doors, scheepsbevrachters en sleep»
dienstondernemingen, voor zoover
deze arbeid dringend is. Iedereen,
die Zaterdagsmiddags werkt en
bovendien op Zondag meer dan vier
uur moet (binnen li dagen voor of na
Zondag) een rusttijd hebben van
minstens 41 uur, of 36 uur benevens
een vrijen middag in de week.
3 Op de andere werkdagen is de
kantoortijd niet aan bepaalde uren
gebonden, behalve voor jeugdige per
sonen, (8— 6)
4 Voor jeugdige arbeiders is
Zondagswerk bij de wet volstrekt
verboden, voor vrouwen behoudens
gevallen, genoemd in het werktijden
besluit.
Allengs reea de versierde boom. met eyo
slanken stam in de boogie de pat werd
gerold eD toeo de etam eindelijk valt io
den grond stond, greep elk tynen boorman
bij da hand en die groote keten, uit eene
wonderlijke mengetiog van standen saam-
gesteld, draaide juichend rond den onnoo»
zelen boom
Het volk danste 't was niat rond de
vrfibeid, neen I 't was zoo eis wij reeds
zeiden, rond bet graf der wezenlijke vrij
heid, rond bet zinnebeeld vao dwiogelaodfi
plnodering, moord en braDd 1
Meester Marten kon na'uurlijk al de
groote, al de holklinkende woorden, welke
daar beneden in dat zinneloos oogenblik
gesproken werden, niet booren doeh bij
kon ze raden.
Een dof gestommel, aan een veraf zijn-
den donder, liet ziob aan den voet des
torens booren.
't Werd allengs duideljjkar. dat een
dolle, zinnelooze menigte de trap opklau
terde,
Davits luisterde een oogenblik met inge
houden adem zijn bert klopte geweldig.
De stemmen weerklonken in den toren
en braobten er bet wonderlijkste gedrnisob 1
te weeg.
Snel verliet de onde man de galerij en
klom de trap op, naar de plaats waar zyn j
beiaardbuis stond. Daar, bij zijn klavier
wilde bij zyn, om hel des noodig tegen
boosaardige handen te verdedigen.
De stemmen werden duidelijker.
Nu borrelde de voorhoede vao dat over-1
1 weldigend leger op de galerij de rosse
straatjongen met zjjn verroest geweer
opende den sloet dooh ditmaal waa zijne
kleeding volledig. De jonge woelgeest bad
Sadert vorige week woedt io de veen»
streken in Drente een vreeaelijke brand.
Een speciale verslaggever meldde Zondag
de volgende bijzonderheden
Hy is weer bezig in Oostelijk Drente,
de glu parige vijand, die vzenfcrand beet.
Vier jaren geleden hield by er ook bnis
Men sal het s<ob nog berinneren, hy legde
huizen en hotten in asch, deed mannen,
vrouwen en kinderen een vreeselijken dood
sterren, dompelde tal van gezinnen in rouw
en nog meer in diepe armoede. Nog ligt
die tyd van verschrikking in 't geheugeD
van de bewoners dezer spreken en xy gru»
wen ran bem. den verraderlijken, kwaad-
aardigeo veenbrand. Zy hebben bem toen
van z'o allerslechtste zijde leereo kennen.
Nooit te voren hadden zij geweten, dat hei
zoo gevaarlijk kon zijn.
Nu is bij teruggekomen en hij is weer
in zyn ouden doed. By heeft weer de
kracht van vier jaar terug, nu by den
steun geniet van zijn grooten helper, den
scherpen Noordoostenwind, dia over de
vlakte giert. Waar hy dien steun geniet
en dat is schier overal op dit vrijwel ge-
heel open terrein van uren en uren ver,
daar schuift, daar glydt bij als 't ware
over 't veld met een snelheid, die h9n, die
hem nog kennen van 1917, yliogs doet
viuchteu. als zy hem ook nog maar heel
io de verte ontwaren.
Hij springt, geholpen door den wind,
over greppels en slooten e& spaart niets:
tU'-fhoopen, veenhutter, busjes en buizen,
ze zyn hem welkome buit. Hij verslindt ze.
Hoog laaien in een oogwenk de vlammeD
op en niets is er meer over van 's kleine
bes()8 door arme mensohemet zooveel
zorg en moeite bijeengegaard. Nieuwe
prooi wacht bem; steeds sneller vreet de
gluipert voort, opgezweept door den Noord
Ooater
Op beschutte plekken, daar waar de
wind niet kan helpen, en ook straks op bet
opsn veld als de wind gaat liggen komt hy
met zoo snel voort. Doch men meeoe Diet,
dat by zijn vernielingswerk staakt. Hy
doet 't wat kalmer aan, by knaagt als bet
ware voort eD langzaam maar gestaag
wint by terrein. Is er bij een bevigen
wind niels tegen bem uit te richten, ook
bij volkomen windstilte is bij moeilijk te
bekampen. Aan blussohen met een paar
dorpsbrandspuitjes valt Dist te denken
By komt aanknrpen over een front van
eeDige kilometers en bet eeDige wat men
er tegen doen kan is breede greppels gra
ven. Als men er den tijd voor had, zou
men die met zand vollen, waar het vuur
niet overheen kan. Maar 't beate eo 't
meest afdoende is de regen, Is bet geen
wooder, dat heel Oostelijk Drente thans
reikhalzend oilziet naar regen De hemel
koepel stolpt zich echter over de wijde
vlakte uit, vlekkeloos blauw en geen
wolkj3 Is er te zien.
Te Weerdingeveen zyn zestien bu'zen
verbrand, te Valthermond veertien, te
Ex'oeërmond vijf, in Emmer Etfucbeider
veen een. in bet geheel 36 buizen.
Io Weerdingeveen en Valthermond staat
overal bet veen nog in brand. In Emmer
ErfsobeiderveeD, waar groote massa's larf
zyn verbrand, waarvan de waarde nog niet
is te scbatteD, werkt de stoomspait v»d
bet veensobsp.
Ia Weerdingeveen was aan de boomao
een gedrukt geschrift geplakt, waarin den
veenarbeiders wordt aangeraden zooveel
toogelyk in brand te stoken.
Als de brand in de venen was afge>
loopen, moesten fabrieken en boerderijen
eraaD gelooven.
Vijf personso zyn wegens vermoedelijke
brandstichting gearresteerd.
beeldige eohtgenoote en moeder was. ter
wijl zy ziob by haar 'volk booge aobtiDg
bad weten te verwerven door hare lief
dewerken ver van bet oorlogsgewoel.
Maandagmorgen te 6 uur is overleden
op buize Doorn de ex keizerin Augusta
Victoria, iD deu ouderdom van 62 jaren.
Man weet dat de vorstin reeds zeer
langen tijd lydende was aan een hart
ziekte en dat de liefderyke en toegewijde
verpleging, waarmede men haar omringde
de spoedige Dadering van bet onvermyde
lyfc noodlottig einde slechts eenigen tijd
kon vertragen, dooh niet kon afwenden
Da ex-keizerin, die vooral door de ge
beurtenissen in Duitscb'.and zeer geiedeD
had, zag baar kwasl langzaam verergeren
6D net kleine landgoed Doorn aanschouw
de de doodssponde van haar die eenmaal
naast baren gemaal zetelde op den mach
tigsten troon van aardsobe vorsten.
Ofschoon de komst van de ex keizerlijke
familie bier te lande enso regeeriog in
niet weinig moeilijkheden dreigde te
brengeD. zal het trag'sch afsterven van
haar, die eens op den troon der Boben-
zollern's zetelde, by onze bevolking groote
deernis en een opreoht menschelijk mede
lijden wekken. Te meer wyl deze voor
malige -Laodsmutter- steeds teo voor-
De brand in de venen.
De scbade door de branden io de
DreDt8che venen veroorzaakt wordt op
400 000 galden geraamd
I De vyf in Weerdingveen aangehouden
werklieden ,#jjo, nadat zy twee degen in
bewaring zyn gebonden, wegens gebrek
aan bewijs vrijgelaten.
Laag water
De lage wsterstand in den Ryn brengt
mede, dat de slooten. welke de Betuwsche
weilanden doorsDyden van Arnhem tot
Huissen toe, volkomen droog staan. Dit
is een zeer ernstig versobyosel, vooral na
bet vee de weide in moet.
Hoe in het gebrek aan drinkwater zal
moeten worden voorzien is een vraag,
welke mem'g landbouwer veel hoofdbreken
zal kosten.
Men zal zicb afvragen wat <s de oorzaak
van dezen abnormaal lagen rivierstaod.
Er zyn er die het toeschreven aan den
geringen sneeuwval in het hooggebergte,
maar meer voor de band liggend vonden
wij eeo andere verklaring.
Het is deze: io de Duitsohe middenge
bergten is veel non' gekapt. Bosscben nu
hebben zooals men weet, de eigecaobap
van een spons, by regenval houden zij
bet water vast «n doen bet langzaam af
vloeien Daar de beken en zyriviereD welke
de Ryn voeden, in regenlooze fiageo vor
men zy langen tijd een reserve voor den
watertoevoer.
Langs de ontbosobte bellingen vloeit
bet water eveöwel terstond af en in tyden
van droogte hondt de aanvoer van water
naar de zijrivieren geheel op.
Daardoor zou in hoofdzaak de abnor
maal lage rivierstand worden veroorzaakt,
welke wij thans reeds gernimen tijd ken
nen.
De keerzyda van de medaille is dat in
t(jden van sterken regenval plotselinge
•tygiDgen van de rivier tollen plaats heb
ben en periodes van boogen waterstand op
geheel ooverwaebte tijdstippen zullen in
treden.
Slachtoffer van de zons
verduistering;
De dienstbode van de Gebr. Achter
straat te Bennekom, is, doordat ze met
een onbeschermd oog naar de zonsver
duistering keek totaal blind geworden,
Bedreiging;
De burgemeester van Opsterland heefs
een brief ontvangen waarin by met den
dood bedreigd wordt De dader, eeo in
gezetene van die gemeente, is opgespoord
en geverba'iseerd.
Openlucbtmeeting; R H Werk
lieden standsorganisatie
op de Mookerhelde
Hemelvaartsdag zal te Mook op initiatief
van den R. K. Limb Werkliedvnbond een
eene bioedroode J&cobynenmu's schuins op
het hoofd slaan.
lu een omzieD wss de toren door eene
onheilspellende menigte overrompeld.
Speel op, de MatBsillaise 1 riep bet
volk en eenige Sansculotten. De Mar
seillaise, terwijl do vlag op den toren
wordt gestoken 1
Davits stond bevend aan bet klavier en
de eerste tonen klonken door den toren.
Een jonge man met breeden bruinen
knevel, gebronsd gelaat en oobeschaamden
oogslag, hield de om den stok gerolde vlag
m de vuist.
Iedereen wilde de eer hebben de vlag
op bet hoogste van deu toren te gaan
planten doob bij hield ze stevig en met
syne twee banden omkneld, op den schou
der, en scheeo wel besloten die eer aan
niemand af te staan.
De jongeling droeg de urgerkleediog
van dien tijd ec de driekleurige kokarde
op de borst in de driftige opklimming
was zijn hoed welliobt afgeslagen, of afge
vallen, want by was blootshoofd.
Vooruit, vooruit 1 klonk het alom,
juist toen de eerste tonen van den beiaard
door den toren galmden.
Waren bet die toceD, welke den vlag,
gedrager in zijne ontstuimige vaart tegeD»
bielden, bem zelfs deden stilstaan Waren
het die k'aoken, welke hem deden beven
en zyn donker aacgezioht verbleekeo
Waren bet die stemmen, welke tyoe
hand mtcder vastheid minder klsm gaven
Zeker is bet, dat op dit oogenblik een j
forsche sohipper hem de vlag ontrokte, en
gevolgd door een deel der bende, hooger
snelde om het Fracscbe vaandel op de
derde galar\j te planten. j
De jooge man bracht de hand voor de
oogeD, als was hy duizelig, wierp eeD
angstigen blik op den oudso klokkenist,
die door eeo'ge soldaten tot bet speleD
ven bet revolu-ionnaire lied werd gedwon
gen, en daalde de trap af alsof bij door
eene wrekende haDd werd voortgedreven
Eenige oogeDblikken later wapperde de
Fran8cb9 vlag op den statigen O. L V.
toren van Antwerpen.
V.
Aan de groote baan, die van Antwerpen
naar Tamhout, de aloade verblijfplaats der
vorateD van den lande, leidt, stond een
steenen huis dat kort geleden nog tot af
spanning diende.
De republikeinen badden echter aan dien
kant een oogenblik huis gehouden.
Het uithangbord was afgerukt de krib
aan de deur. welke voor de paarden dor
zware vrachtwagens diende, was verbiij-
zeld de glasruiten waren deels gebroken
de deur en ramen droegen de kerven der
sabelslagen bet dak lag op vele plaatsen
open kortom; bet buis zag er inderdaad
onbewoonbaar uit.
BinneD had de afspanning een niet min
der bedroevend aanzien de baldadige
soldaat bad keuken, kelder eo zolder;
doorzocht, meubels en bnisraad door1
moedwil of door onvoorzichtigheid ge
broken, meegedragen wat tilbaar waa.
De stallen waren ledig, de hooischelf
was geplunderd, de schuur uitgeroofd ?oor
de paarden.
De republikeien badden bet vee geslacht
n letterlijk verslonden geen sohasp,
geen kalf wss aan hun honger ontsnapt.
Nauwelijks waren dezen verzadigd of
anderen kwamen opdagen, en de bewoners
der afspanning hadden eiodelyk hun huis
teo prooi der soldaten gelaten en wareD
spoorloos verdwenen,
Wel is waar bad men hnn boos assig
naten ter band gesteld, doch bet Fransch
papier bad niet de minste waarde en men
beschouwde den eigendom, met al zy ne
welvaart, als verloren.
Hadden de eigenaars van die pleister
plaats eohter eenige dagen daarna, en op
den killigeo, regenaohtigen avond, ïd den
omtrek gedwaald, om te zien wat het
aloade stamhuis geworden was, zy zouden
tot hunne verwondering, hebben gezien dat
de rook uit de sohoorsteen kronkelde en
in den schemeravond, de gloed van vunr
of liobt door de sieobt sluitende vensters
sobeen.
Waren zijo eohter genaderd, of wel had
een reiziger op de baan, in bet anders zoo
gastvrije buis, eenige oogenbiikken rust
willen zoeken, in beide gevallen zouden
zy voor de dreigende stem van eeo schild
wacht; die tegen den deurpost leunde, ge
weken zyn.
De schildwacht was in een zwaren
oavalariemaotel gewikkeld en bad oen
doek om bet hoofd en ooren gebonden
zijne voeten staken in klompen met booi
gevuld. Men zou in bem eer een stalknecht
dan eeD soldaat gezien hebben, zelfs al bad
men bet geweer bemerkt dat vertrouwe
lijk in zyn arm leunde.
Wordt vervolgd.