ESèL/5* Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
Plicht boven alles.
Groote Oefening te Venray
Burgerwacht en Vrijwillige
Brigade.
PBUILDETON
Van wat wij zagen op onze reis
naar Oostenrijk.
Arme kleinen.
Gemengd Nieuws.
Zaterdag 20 November 1920
41e Jaargang. No 47
PEEL EN 1VÏA.AS
bij vooruitbetaling 95 c. elke regel meer 74 a
afzonderl. nummers 5c. Uitgave van FIRMA. VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY. Tel. No. 51 1
van
Laateleden Zondag 14 November was de
rost in Venray verre te zoeken Om kwart
over twaalf in den middag werd zij ver
dreven door de alarmklok van de groote
kerk. De mececben liepen ontsteld naar
buiten om te informeereo waar er wel
brand was uitgebroken Zij kwamen ech
ter gauw tot de ontdekking dat het maar
-fLuwe kul'" was
Wat was er dan wel te doen
Een groote oefening zou er gehouden
worden, waarbij de leden van Borger wacht
en Vry willige Brigade ut Venray on om»
streken betrokken zouden zijn.
Venray zou worden verdedigd tegen eeD
aanval der Bolschewiki, in dit geval
vaderlandslievende en bun lijd-begrijpende
mannen uit den omtrek, van de gemeenten
Meerle, Waesaum en Bergen in Limburg
en Maashees o a., Vierliogsbeek, Sambeek
in Noordbrabant.
Toen tegea half twee op de appè'plaais
op bet schoolplein de hoofden kondeo
worden geteld, bleek het aantal van de
Venrayenaars, dis het doip mede zouden
verdedigen, niet byster groot te zyn.
Maar vol goeden moed togen we naar da
Kruissen om het vaandel af te halen, toen
naar bet Raadhuis, om hetzelve daar op
de pai neer te planten en daarmede dan
den aanvaog der oefening to bezegelen.
De wachten rondom bet dorp bleken
spoedig de bun aangewezen plaats op de
juiste wijze te hebben ingenomen. Eeo
yter s'renge kapitein zou tevreden geweest
zyn over de manier waarop iedereen zijn
taak opvatte. Men kon er zien boe het
stelling-oemen werd bsoefeud. boe de
posten werden afgelost, zelfs bet geheim-
zinnig zwaaien der seinvlaggen ontbrak
niet.
Pang Eo dan weer de stilte in den
firrijïan NnvAmh*rdAe'-
Pa g Paeg Het begon te spanDeo.
Het don de dan ook niet lang of van
alle kanten kwamen de bericb'.eo binnen
op het -hoofdkwartier*', in dit geval het
Rsadbuts. De moforeo snoideo aan, bnu
berijders brachten met lawaai de machine
tot stilstand, stormde d-» trappsn open
brachten perfect de berichten over. De
commandanten kwamen in actie, Doleer
den, deelden patronen ui».
De schoten knetterden van allao kant.
De post op den toren zwaaide onrustbarend
met z'n armen» Eu daar I opeens, wie kon
het bevroeden, stormde een honderdtal
gewapende mannen het marktplein over,
in mioder dan geen tijd waren de trappen
van het Raadhuis één haag^ gewerep,
waren vlag en -Commaodatur in s vij-
ands handen.
Da dappere mannen uit Overlooo ec
Holthee», die met aanzienlijke overmacht
ean doorbraak op onzen linkervleugel
geforceerd hadden, koudon nu rust nemen.
Misschien sou menigeèn ven hen, alvorens
de wacht gepasseerd te zyn, wel van
16.
Dat is zoo." viel mevrouw bem in
de rede. maar de toestand van mijn
mania, zooals ik u zei, van dien uard, dat
by volstrekte rust moet houden Hij beeft
daarom, of liever ik beb uit zijo naam
aan den minister bet verzoek gericht, vau
de verdere verbintenis ontslagen te wordeD
Zijn Excellentie zal dit verzoek ongetwijfeld
inwilligen. Bovendien maar dit zeg ik
u enkel in strikt vertrouwen als vriend des
hnizee beefi Van Baren minder delicaat
tegenover ons gehandeld Meer wil ik daar
maar liever ciet van zeggen.
Mevrouw sloegr de oogen teD bemel,
alsof «y alle ongerechtigheden met deo
mantel der liefde wilde bedekken.
Van Dieren knikte heel rechtvaardig.
Openhartig gezegd beeft Van Buren
my nooit recht bevallen. Stille waters
habben diepe gronden, zeg ik maar. Ea du
nog een vrapg, waarde mevrouw, van
wiar beantwoording voor my veel, zeer
taal afbaogt. Ik koester voor Ciara ware
hoogachting eo genegenheid. Zou ik du op
tan gunstig antwoord mogen hopen, in
dien ik my verstoutte, aanzoek te doen
om baar baud
Uw vraag verrast mij. meneer Van
Dieren, antwoordde mevrouw, maar ik
voeg er aanstonds bij. dat ik voor mij uw
aanzoek zeer veroereod vind. Doch u be-
een andere, eeuwige rust hebben knoneD
genieten. waDneer iedere geweerknal niet
een bou'ja maar een yzertje was
Nu werd bet van al la kanten een strijd
op leven en dood. 'scheidsrechters
hadden bun handen vol om de in de pao
gehakte en overwinnende afdeelingen naar
de verzamelplaats op de markt te diri-
geeren.
Vanaf de pui van het Raadhuis kon
men een schouwspel zien als dat van een
oorlogsdag. Van alle kanten kranig bin
nenstappende troepen, zelfs gepantserde
auto en wagen, welke op listige wijze
door de afdeeliDg -Arcen" in 't gevecht
gebracht, de ÜDie suocesvol gepasseerd
hadden.
Als bijzonderheid zy bier speciaal ver
meld, de aanwezigheid van den heer
Ratten uit Wanssum, Ld der Provinciale
Staten van Limburg, die met 't geweer
over den schouder, als gewoon lid der
Wanssumsobe Burgerwacht dienst deed
Nadat ten bnreele van dsn Commandant
do verslagen over de werkzaamheden
waren binnengekomen, koo de beer Pyls,
de bevelhebber door boornsignalen de
stilte laten intredeD, en het woord voeren.
Uit zyn toespraak bleek, dat de oefening
als goed geslaagd kon worden beschouwd
en dat alle afdeelingen met overleg waren
te werk gegaan. Hij dankte allen voor de
trouwe opkomst en gaf verder nog enkele
aanwijzingen voor bet verdere verloop
van den avond.
Toon nam de beer Burgemeester het
woord, aeide o.a. dat Wynkoop in deze
entbou9iaste uiting van antUcommuoisme
een reden kon vinden om wat minder
trotsoh op z'n warhoofdery cs zyn en
besloot zyn toespraak met een driewerf
hoera op ons Vorstenhuis, waarna allen
uit volle borst met begeleiding van een
hoornblazer het Wilhelmus zongen.
Een halfuur later werd een ommpgaog
door het dorp gehouden. Voorop de Com
mandant met zyn adjadant te p*ard. Daar
achter twee offiaieren-scr.eidsrecbters op
stalen ros en dan ean niet te orarziene e
van vlot marcheerende zingende troepen
en een opgewekte muziek appends fanfare.
Eo zoo liep ten einde een anti-holsehe-
wister-dag opgsset op mui t?ef van com
mandant Bargerwacht en Vliagead Veodol,
voorbereid door onderlinge beBprekioven
en bemoeienissen v.io twee reserve»ffi«
eieren, de heoreo Camps en Baser, mat de
verschillende oommaodaoieo eo pr&ohtig
geslaagd door de entbous asto medewerking
vau velen en zeer velen.
Van alle kanten beeft deze dag. die
eobtcr by B xmeer eeo boog scheen te
maken, bijeengebracht degenen, die voeleD
voor de uitwerking van een eenmaal opga-
nomen taak, die het -belachelijke'* van een
QabootsiDg durven onder de oogen te zien;
eö de -waanwijze niet meedoeners aan den
kant laten staan.
Aan anderen nu het initiatief voor een
nieuw plan 1
Het ligt niet iu onze bedoeling een
grüpt, dat ik ciet de miDite toezeggiDg
kan doen, alvoren» ik myo dochter ge-
pprokeo beb Zy ie oud en verat&odig ge.
uoeg om te weteo, boe ly to eeo 100
gewichtige zaak te handeleu heef:.
Zeker, zeker, mevrouw, beijverde
Van Diereu zich te aulwootdeu, maar
ie zal stellig veal pryz stellen op uw
meeuiug, en du geloof ik al eeo aaomerke
lijken elap gevorderd te zyo, indien ik
op uw voorspraak mocht rekeoeu,
Ik wit u die wel beloveu, meneer Van
Dieren, zei mevrouw.
Daar blyf ik u van harte dankbaar
voor. antwoordde de bezoeker opstaande.
Ik mag n thana niet laoger ophouden,
maar za! ale n het toestaat, over scht
dagen terugkomen, om te vernemen hoe
Ciara myn aanzoek heeft opgenomen. Myo
beleefde groeten aan baar en myo beate
wenscben voor de spoedige en volledige
beteriebap van meneer.
Van Dieren ging zeer vo'daan heen
Welk een oomediaote, zei by by zich
ze'f. Van Buren minder delicaat gehan
deld. hm I ik geloof eer, dat bet tegen
overgestelde hrt geval is. Maar dat kan
mij met sobelen. Ioder is eeo dief in zyo
nering, zegt bet spreekwoord, en Van
Baren ie onnitstaanbaar rechtvaardig. Dia
karei zal bat niet var breogen in de wereld;
nu beeft by alvast door zyn domheid
Clara. Boa kostelijk oaief hield zich me.
vrouw Veratraaten. Eo dan te moeten
weten, dat de verloving een paar dagen
geleden beklonken was en dq een feit
zon zyn zonder de onbegrijpelijke kortzich
tigheid van den ingenieur.
Ook mevrouw Veratraaten waa zeer
tevreden Den ingenieur telde zy niet meer
volledig verslag te geven van de
ellende en armoede, die wij in de
bovengenoemde reis moenten aan
schouwen.
Wij willen niet verhalen met welk
een aandrang arme moeders te Wee-
nen ons vroegen om uitzending van
haar kinderen naar Hoiland, noch in
welk een deerniawaardigen toestand
zich te Boedapeat bevinden de hon
derden en houderden vroeger welge-
atelde families, die thans wonen
in goederenwagens, zonder vuur,
zonder licht, zonder inkomen, 't eene
min of meer kostbare familiestuk na
het andere verkoopend om in 't leven
te kunnen blijven.
Alleen ditKatholieken van Ne
derland blijft steuuen het R K Huis
vestingscomité, dat sedert 5 jaar naar
best vermogen verzacht al het wee,
at de ellende, welke over de volkeren
van Europa zijn voortgekomen uit
een onchristelijke levensopvatting,
zoo herhaaldelijk door Paus en Bis
schoppen veroordeeld.
Als Rden van het Pi iestercomité
tot verlichting van den nood der
geestelijken in Oostenrijk en Honga
rije, willen wij over hun nood een
weinig uitweiden, doch vooraf ga de
getuigenis, dat Neerlands meeleven
met ook hun droevig lot hen sterkt
om in hun moeilijke omstandigheden
te blijven arbeiden aan het heil der
zielen.
Wat wij zagen van don nood der
priesters 1
Te Boedapest ontmoetten vij op
het Bureau vau Zijne Eminentie dan
kardinaal een eerbiedwaardig geesti-
lijke, belast met catechismus-onder-
viïur varhaaTife^Kij'ona' van zïjö w"rk
hoevele uren hij elke week les gaf,
aan hoeveel kinderen etc. Hij was
een weinig beter geklee i dan eet
landlooper, zijn aanblik was zoo
deerniswaardig, dat zonder eenige
afspraak elk der Hollanders, die met
ons hiervan getuigeu waren, den
armen priesters een aalmoes in de
hand duwden.
Op1 het Centraal Seminarie te Boe
dapest waren de meeste studenten
gekleed in burgerkleeding. Hiertoe
werd verlof geschonken omdat de
aanschaffing van een toog de finan
cieels draagkracht der studenten te
boven ging.
Te Weenen zagen wij de priesters
in alle mogelijke kleediDg, soldaten
uniformen, eenigszins veranderd en
mee die bed by baar afgedaao sedert by
tij het ook in bedekte en voort chtige
termen, baar man Tan bedrog had beschul.
digd. Znlk een onbeschaamdheid kon zy
nooit vergeveo. Was die ook niet oorzaak
geweest van VerstraateD's beroerte 't Is
waar, Van Buren bad, nadat se bcm dit
gemeld bad, gesobreren, dat zy "cb niet
ongeruit hoefde te maken, dat bij voor
alles zon torgen, maar dit wisohte de
beleedigiog niet af, dio de ingenieur bun
bad aangedaan. Wel is waar kon bij, als
by «preken wilde, hen voor de wereld in
een minder gunstig daglicht breDgeo zy
dacht hier aan de -mioder delicate" han
delwijze, waarover zij tegen Van Dieren
gesproken had maar ze kende Van
Buren genoeg om te weteD, dat by zou
twijgen ter wille van Clara.
Nu was het aanzoek van Van Dieren
baar hoogst welkom. Hij was een vermo
gend maD, wat ban bij bun hachelijke
fhancieele positie zeer goed te stade
kwam Een zeer goede pany zou Clara
noo t kunnen doen. Maar Clara zelf, zou
die willen! Movouw wist zeer wel, dat
baar dochter den ingenieur zeer genegen
was en daarom vreesde zij wel eenigen
tegenstand. Maar Clara sou wel moeten
zwichten, ru natuurlijk van een hnwelyk
met Van Buren geen ip'ake meer kon
zyo.
Mevrouw was zoover met haar over
wegingen gevorderd, toen, na een liobt
tikje op de deur, Clara binnenkwam.
Papa slaapt zoo gemat, dat ik meende
wal een uurtje de t ekenkamer te kannen
verlaten Kan ik u soms in een of ander
behulpzaam zijn, mama, want n heeft zóó
de handen vol, dat ik u graag wat zou
versneden, niet uitgezonderd.
Meer dan eens zelfs merkten onze
medereizigers Diet, dat zij op straat
een priester ontmoetten.
Gedurende ons verblijf te Weenen
kwamen eiken morgen in het kloos
ter, alwaar wij logeerden, arme
vrouwen ons om hulp en onderstand
vragen. Op zekeren dag bevond zich
onder haar een ziekelijk priester,
die ons eenige geneesmiddelen vroeg
Van elk der zeven bisdommen in
Oostenrijk ontvingen wij een 25tal
adressen van priesters, die wij gaar
ne onder de speciale zorg stellen van
Hollaodsche familie's, welke genegen
zijn elke maand een pakje levens
middelen te zenden aan bun nader te
geven adres. Achter de namen toeken
de de verschillende bisschoppen aan
de reden, waarom zij vooral voor
speciale bescherming in aanmerking
komen als b v. een zeer verdlenst-
volle priester, ziekelijk, geen inko
men; van een derde is blind, heeft
zijn oude moeder bij zich, heeft een
klein pensioen en zoo zouden wij
door kunnen gaan met Dog verschil
lende bijzonderheden te verbaleD,
doch wij weten bij ondervinding dat
zulks Diet noodig is om de Katho
lieken te bewegen spoedig bet adres
van zulk een geestelijke aan bet
Priestercomité aan te vragen.
Dezer dagen ontvingen een
brief van een Hollander. Hij verbaalt
ons van een Oostenrijksch priester,
die in de afgeloopen maanden Jes
morgens om vijf uur het land giDg
bewerkeD om legen 8 uur terug te
keeren en iu zijn kerk de H. Mis op
te dragen. Daarna moest hij voor zijn
Tot slot brengen wij hier gaarne
den dank over van Hunne Eminenties
de Kardinalen van Budapest en
WeeneD, aan alle Katholieken vaD
Nederland, voor den krachtdadigen
steun, welken zij door ods Priester-
comité aan hunne arme priesters
hebben geschonken.
Laten wij doorgaan met daden te
toonen, dat de Katholieke naasten
liefde zich door geen landsgrenzen,
door geen nationaliteit laat beper
ken.
Laten wij toonen dat gelijk onze
godsdienst, zoo ook onze Katholieke
naastenliefde is internationaal
Het Priestercomité
tot hulpverleening aan de
ontlasten.
DsdIc je wel. Clara. Je moet ru
maar eens een luebtje gaan scheppen in
den tuin, dat ia hard noodig. Je houdt
bijoa den heelen dög je papa gezelschap
6D past hem zoo zorgvuldig op, datje er
self ziek van tal worden, als je Diet voor
zichtig bent.
Kom, mama, cu overdrijft u toch.
Ik kan er zeer goed tegen, en papa is door
niemand lievor geholpen dan door my.
Mevrouw Veistraaten keek baar dochter
een oogeblik aan. Ze is Vau Buren al
geheel vergeten, dacht te by t oh zelf,
toen ze C ara zoo kalm boorde spreken,
zoo geheel en al alsof te zich uitsluitend
met haar vader bezig hield eu verder aan
nietB ter wereld dacht. Na, zooveel te
beter, daohc mevrouw verder, die een
volslagen gemis aan mensohenkenn s bad,
des te gemakkelyker zal bet my vallen
mijn plan te verwetenlyken.
Ciara, zei ze, ik beb je over iets
vau belang te spreken, maar als je nu
liever wat in den tuin gaat, stel ik bet
maar tot eeo volgende gelegenheid uit.
Dat hoeft Diet, moeder, antwoordde
Ciara, op een stoei naast baar plaats
Demeod. Ze kleurde eveD, want die onver
wachte meedeelmg verraste baar. Iets van
belarg, wat mocht dat zyo Zou Eluard
misschien aan haar moeder gescbreveo
hebben O, zy had bem niet vergeteD, al
werd zijn naam thans in bet beis Diet
meer geooemd. Zyn beeld stond voor baar
in hoogen, ongerepten glans. Eo bet diepe
leedwezen, dat zij gevoelde over den mis»
s'ap baars vaders, werd alleen bierdoor
eenigermate verzaobt, dat Eduard zyn
pliobt had gedaan,, onveriobrokkeo, daar-
Geestelijkheid van Oostenrijk
en Hongarije.
Giften in geld bij voorkeur te zen»
den aan het Secretariaat Zwijgen»
straat 5 Tilburg, alwaar ook adres»
sen te bekomen zijo van priesters, die
Hollandsche families speciaal onder
hunne bescherming nemen willen.
Giften in natura zende men bij
voorkeur aan Kapelaan Fr. Werners
Gerard Noodtstraat 13 Nijmegen.
Di^zoDden der vaderen wordeu bezocht
tot in het derde en vierde geslacht.
Dit droeve Bybelwoord is op bet gebied
van het aloohoLsme maar al te waar ge
bleken. Zie hier
Van de 247 idioten die in 1895—1896
in de idioteninriebting Hangenhagen wer
den opgenomen, kwamen 52 of 21 pCt.
uit gezinnen van drankzuchtigen en 39 uit
familiëa,. waar de drankzucht by de groot
ouders bestond, totaal dus 91 gevallen of
36 pCt.
Bourneville voDd onder 1000 van 1880-
1890 in Bicetre opgenomen idioten er 471,
waarvan de vader .alcoholist, 84 waaraan
de moeder drsnkzuobtig eu 65 waarvan
belde ouders bet waren, totaal dus 620 ge
vallen of 62 pCt.
Dr. Robinowat8ch voDd onder de 50
misdadige kinderen uit het ssyl Si. Anoa
te Paryi er 24, die vao alcoholisten af
stamden.
Dr. Mö jkemolen nam in onderzoek 259
verwaarloosde kiDderen uit bet opvoedings
gesticht der stad Berlijn te L'obtenbe'-'g,
Onder ben trof by er 145 aan, by wie
de vader aan den drank was. by 12 de
moeder, by 4 de beide ouders, dus 65 pCt.
dier kinderen kwam uit drinkersgeii^nen
Ik beboef hier niets aan toe te voegen.
Znlke cyfers spreken voor zichteif.
Drinkers denkt om uwe kinderen
De Rotlerdamsclie handels-
en landbouwbank.
Volgens advertenties van de Rotterdam-
echo Haodela» en Landbouwbank zoadeu
dezer dagen versoheidene trekkingen ge-
boudsö wordeD. Nu is naar de -Voorwaarts"
verneemt, oolaogs de auto van de bank
die de voor trekkingen benoodigde be-
icheideti vervoerde op last van de justitie
aan de grens aangehouden Ook zyn bij
•He agenten de rerlamebujetten en ebliga-
tiëo in beslag genomen.
Het Autogevaar.
Te Nederasselt reed, volgens de -M. en
W." een anto in de Veerstraat tegen de
sluis met gevolg dat de as van den auto
brak. De auto werd in de daar vlakby
staande sobnur van den beer T. binnenge
bracht. Dez9 sobnar kon niet gesloten
aan opgeofferd wat bem het liefste waa.
Het was diep treurig, maar cooit bad hij
haar zijn genegenheid op edeler, onbaat-
zucbtiger wijs geloond, dan toen hij ziju
geluk, baar zelf aan zyo plicht ten offar
bracht. Zy bad bem begrepen eo zij
was trotscb op bem, als in de middeleeu
wen een edele joDkvronw op eeo ridder
zonder vrees of blaam.
Van deze gedachte vervuld, eo een
klein vleugje hoop by z oh voeioude op
komen, greep zy de band barer moeder.
Nu mama, zei zy pogende te scheitsen,
vertel me eens gauw, wat u mij vau zoo
groot belaDg beeft mee te deelen, want ik
braod van nieuwsgierigheid.
Ik heb sooeven bezoek gehad, zei
mevrouw Versiraaten, baar doohter met
aandacht beschouwende, ten einde den
indruk na te gaan, dien beur woorden op
baar zouden maken. Bezoek, dat u
trof. Een goed vriend kwam aanzoek doen
om uw baod.
Met haar oogen wagenwijd open, eprake-
loos, staarde Ciara baar moeder aan. Het
was geen scherts, bot kon geen soberts
zijn. Ednard was natnurlyk niet bedoeld.
Eo was bet üu niet wreed van baar moeder
de wonde, die nog niet eens gesloten was,
Dog verder open te ryten Voelde baar
moeder dan niets van betgeen zij in stilte
leed! Meende zij daD, dat ze ca Eduard
een ander kon liefhebben. of dacht baar
moeder, dat voor eeo huwelyk geen liefde
noodig was, dat het niet meer was dan
een koopmanschap
Wordt Vervolgd.