Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
Belangrijke beslissing.
Bij en in de Peel.
Plicht boven alles.
FEUILLETON.
Wat kost een borrel
Zaterdag 11 September 1920
■41e Jaargang. No 37
PEEL EN MAAS
ABONNEMENTSPRIJS
PER KWARTAAL
voor VENRAY 65 c.
franco per post 75 c.
voor het buitenland
bij vooruitbetaling 95 c.
afzonder!, nummers 5 c.
Uitgave van FIRMA VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY. Tel. No. 51
PRIJS DKR
ADVERTENTIEN i
van t—6 regels
elke regel meer
45 e
U e.
Door tal van Middenstandsorga
nisaties is er bij herhaling op aan
gedrongen, dat de invaliditeitswet
sou worden verklaard niet te gelden
voor kinderen van middenstanders,
die tegen vergoeding van kost en
inwoning werkzaam zijn in het be-
drjjf hunner ouders.
Welnu: bij uitspraak van 10 Juli
heeft de Centrale Raad vaQ Beroep
te Utrecht beslist, dat in het alge»
meen tusschen ouders en kiDderen,
die in het bedrijf ol de huishouding
dier ouders werkzaam zijn en van
hun ouders kost, inwoning en zak
geld genieten, geen arbeidsovereen
komst bestaat.
Bedoelde kinderen zijn derhalve
niet in loondienst werkzaam en niet
verzekering8plicbtig ingevolge de
Invaliditeitswet.
Nochtans blijfi het mogelijk, dat
in bijzondere gevallen gezien den
specifieken aard daarvan tot het
bestaan eener arbeidsovereenkomst
moet worden besloten.
Ingevolge voienvermelde uitspraak
zullen de routekaarten, welke ten
onrechte blijken opgemaakt voor in
genoemde beslissing bedoelde kin
deren, nietig worden verklaard en
zal de waarde der inmiddels op de
nietig verklaarde rentekaarten ge
plakte rentezegels vanwege de Rijks
verzekeringsbank worden terug be»
taald.
VIII
Na de verdeeling der gronden in
1873 werd er een nieuwe kunstweg
van Helmond naar Milheeze aange
legd. Wie zou meenen, dat dit werk
de goedkeuringen toejuiching kreeg
van de bewoners, heeft het glad mis
Men mopperde over dien barden
weg, waarop de koeien niet zouden
kunnen loopen en keikes tusschen de
teenen krijgen, haast net zoo hard
ais in 1872. Toen was door den
Wetgever bepaald, dat de smalle
baod van de karraderen voortaan 10
'cM. breed moest zijn.
Als men nu nog weet, dat het
Limburgsche spoor toch ai smaller
was dan het Brabantsche, dan kan
men begrijpeD, hoeveel klaagtonen
er vooral in de Peeldorpen zyn op
gegaan.
O—
We volgen nu van Milheeze uit
een derden nieuw aangelegden dijk,
loopende langs Stippelberg en Rips
naar het aangrenzende Oploo.
Daar zijn we in de streek, die na
de verdeeling is ontwaakt uit haar
eeuwonlangtn slaap.
Hier is in werkelijken zin de hand
aan den ploeg geslagen en getoond
wat arbeid en wetenschap te samen
in weiDige jafen van dorren heigrond
maken kunnen.
In 1875 èegon hier de heer Arn.
Huijskens, bierbrouwer te Hedel, ra
aankoop van een stuk hei met het
bouwen van een boerderij, met de
omwalliog en de onlginniDg.
Volgens de meening van allen, die
het zagen, kon die eerste ontginning
op niets anders dan op groot verlies
uitloopen.
Na enkele jaren was de onder
nemer dan ook genoodzaakt zijo
bezitting in andere handen over te
doen.
Omstreeks 1880 werd door de
heeren van Ogtrop en Waterschoot
van der Gracht het »Beestenveld"
zijnde ruim 400 H.A. aangekocht.
Later (in 1898) hebben genoemde
heeren door den aankoop van »de
Rips'', ook ruim 500 H A., hun
bezitting aanzienlijk uitgebreid.
In 1891 droegen zij de werkzaam
heden op aan de Heidemaatschappij
Deze was toen pas in baar opkomst
en genoot toeD nog niet het algemeen
vertrouwen, waar zij zich thans ic
verheugen mag.
Op een barer vergaderingen werd
dan ook eenmaal gezegd met betrek
king tot deze houtvesterij: »Er is
een tijd geweest, dat het beheer van
Bakel voor de Heidemaatschappij
een levenskwestie was.''
Van toen af kwam er leven en
groei in deze stille en eenzame vlakte
Den 7 April 1892 werd de ploeg
met 6 ossen bespannen en voor het
eerst in den grond gezet.
Tot verbazing der van heinde en
verre
'ging
Maar en bedacht b(|. dat er groote heest
bij die eteeceD wa>, dat ze eig'edijk al
eerder geleverd hadden moeten zijn, en
dat Varitraaten die vertraging toegeschre
ven bad aan de mceilijkbeid van vervoer.
Hij bad die verklaring toen aanstonds
aangenomen, maar nu kon bü niet ver-
kinderen, dat bij hem twijfel oprees en bü
•ieh de vrtag stelde, of die vertraging
Diet opiettelijk was geweest, ten einde
htm ale bat ware te dwingen, die iieenen
Ie gebruiken, daar anders het werk geen
voortgang kon hsbbeo.
Doch was bet nu eigenlijk niet te dwaas
dergelijke veronderstellingen te maken
Veretraaten had als aannemer een zeer
goeden naam, bij was vermogend, en
bij waa Clara's vader, redenen te over
om niet aanetondi bet ergste te denken,
niet reeds terstond opzet te vermoeden,
waar wal de scbnid bij een ander kon
liggen.
Hü sou het eenvoudig Veretraaten zeggen
en dan wae de zaak immers uit. Hoe vaak
gebeurde bet niet, dat een annnemer door
dan een of anderen leverancier werd mie-
leid.
Toch was de ingenieur niet geruit.
Telkeni weer rees twijfel bü bem op
Indien Veretraaten nu eens niet de dope
wae geweeat, maar opzettelyk een mindere
•oort (tienen bed genomen, in hel ver
trouwen, dat de ingenieur dat bü hem wel
door de vingert zou zien t
Deze gedachte alleen reeds ecbroefde hem
da kaal tog. Zou bü In twaeetrüd kuo-
samengestroomde bewoners ook in Nederland, voor hen die door
dit ploegen zeer goed. De'ontginning van woeste grondende
ossen ging niet op de loop en de
ploeg werd niet uit elkaar gerukt,
zooals men voorspeld bad.
Op de eerstvolgende algemeene
vergadering werd dit als een his—
torischsfeit medegedeeld.
De houtvesterij de Peel groeide
voortbrengende kracht van den va-
derlandschen bodem wenschen te
verhoogen, nog een onmetelijk veld
aanwezig was. Het is voorhands
niet noodig, zoo vervolgde hij, daar
voor door het droogleggen der Zul-
derzee een twaalfde provincie te
van toen af geleidelijk tot haren'scheppen. De ongeveer 550000 heet.
tegenwoordigen omvang en wordt woeste grond, die nog in Nederland
thans gevormd door eenige aan worden gevonden, bieden gelegen- o
elkaar grenzende ontginningen, ge» heid te over, zoowel voor de groote D06 ^et volgende:
legen onder de gemeenten Bakel, gemeenschappen van Staat, ProvincieDoor eenige vooruitziende sociaal
Gemert, St. Aqthonis, Oploo en en gemeente, als voor bijzondere. Toe'#Dde mannen is onlangs in de
personen, om een werk van zoo|^elB0®n'e Bakel eene vereeciging
groote maatschappelijke beteekenis°Pgericht, genaamd: «Stichting Eigen
te steunen en te helpen tot stand Bedrijf Bakel Jl^ze vereeoiglng
De laatste jaren gaat het cultin
veeren van woeste gronden door
steeds nieuwere uitvindingen van
landbouwwerktuigen op elk gebied
met reuzenschreden vooruit.
Men is heden ten dage niet zoo
nieuwsgierig meer om de stoomploeg
te zien werken, als vroeger naar de
ploeg met 6 ossen of wel door paar
den getrokken.
Dat men bier steeds meer en meer
den goeden weg opgaat, bewijst ons
Sambeek.
De ontginningen Beestenveld es
Rips behrorden aan de heeren van
Ogtrop en van Waterschoot vaD der
Gracht te Amsterdam, Gemert en
Stippelberg aan de Erven Ledeboer
te Enschedé, Vmkepeel, Bunthorst,
Vale Peel en Slink aan de heeren
Roelvink te Amsterdam.
De laitste vergrooting van de
Houtvesterij ontstond in 1909 door
aankoop van een terrein door de
N.V. «Ontginning" Directie de Oran-
jebond van Utrecht.
Deze "ontginningen vormen te
samen een vrij goed afgerond geheel
ter grootte van bijna 3500 hectaren
Het beheer dezer houtvesterij
wordt sinds 1901 gevoerd door de
Nederlandsche Heidemaatschappij en
is thans een der grootste houtvee
terijen van ons land.
Behalve de provinciale grintweg
van Gemert naar Boxmeer, loopende
langs de ontginningen Dompt en
Slink, is de houtvesterij uit de om
liggende dorpen alleen langs zand
en heidewegen te bereiken.
De naaste spoorwegstations zijn
Boxmeer, Deurne en Helmond, res
prctievelijk 10, 8 en 12 K.M. van
de ontginning verwijderd.
Mogen de grootsche planneD, waar
van men den laatsten tijd steeds
meer begint te hooren, voor dit nog
zoo groote arbeidsveld ten spoedigste
In vervulling gaan tot groei en bloei
dezer ganscbe streek.
Op de 2Ute algemeene vergadeting
der Heidemaatschappij, gehouden den
8 Sept. 1909 in de Sociëteit Apollo's
Lust te Eindhoven, bracht de voor
zitter, de heer Jhr. Mr Rujjs de
Beerenbrouck o.a. naar voren, dat
oen komeo, of liever, zou zijo genegenheid
io botsing komen met zijn piicht Ret was
vreeselijk daaraao te denken. Maar kwam
er strijd, dan soa hij Diet aarzelen, geeo
oogenblik. Hij had bet met *erontwaar-
digiog tegen Van Dieren gezegd geen
duimbreed zon bij afwijken van zijo pliebt,
geen duimbreed. Het zou g*en ij'bl woord
blijken, indien bij op de proef mooht
worden gesteld.
Maar was het eigenlijk niet dwaas, de
zaak aanstonds zoo tragisch voor te stellen
Bij Dader inzien vond bü dat toch ook,
maar dit belette niet, dat bü naar de
komst van Veretraaten verlaDgde, om aan
de onzekerheid, waarin bü verkeerde, een
einde gemaakt te zien. D»n zon blyken.
boe hii zich allerlei schrikbeelden in bet
hoofd had gebaald, en zoo bü lachen om
zyn bekommering, die op geen enkele rede-
lyken grond steunde.
Hy hoorde een rytuig aanrollen, dat
zou Verstraaten zün, Goddank. M*ar ver
nam by daar niet de stem van Clara, of
was bet inbeelding Haastig verliet hy de
loods en zag tot zün groote verbazing een
rytuig vol dames, terwül Verstraaten, die
naast den koetsier zat, van den bok sprong
en bet portier opende. Mevrouw Verstraa
ten, mevrouw Van Bom, Clara en Truus
Wichei's kwamen uit bet rytuig te voor-i
scbyn.
De dames verlangden met alle ge-
weid bet werk eens tezieD, zei de aan»
Demer, en ze wilden, dat het voor u
een verrassing zou blyken.
Nu, een verrassing is bet inderdaad,
antwoordde de ingenieur, die aan de
steenen niet meer dacht, od een zeer
aangename ook. Mag ik de dames uil»
noodigen, een oogenblik in myn Joods uit
te rusten en bet weinige voor lief te nemen
dat ik baar kan aanbieden f
Allen volgden bem naar binnen. In
dien ik bad voorzien welke eer mij vandaag
zou te b.urt vallen, zou ik altbaos voor
eenig comfort gezorgd hebben, hernam
Van BureD, in der baast het een en ander
opruimend en eeDige stoelen vr'ümakecd
Geef u toch geen moeite, meneer
Van Buren, zei mevrouw Verstraaten
Wy hebben ons verdiende looo, maar
da jonge meisjes wilden u met alle geweld
overvallen.
ik vind, dat bet er bier beel schil
derachtig uitziet, meeDde Clara, welk
gevoelen ook door Tiuus gedeeld werd.
Maar we zyn niet gekomen, om bier
in de loods te blyven zitteD, merkte
mevrouw Van Bom op. doch om het
werk eens te zien.
En u moet ons alles uitleggen, müo»
heer Vao Buren, zei Truua, waDt wy
weten van Diets en zyn vreeselük weet
gierig.
Nieuwsgierig, wil je zeggen, ver
beterde mevrouw VaD Bom.
Eenige oogenblikken later bevond bet
gezelsobap zich op bet werk, dat door de
dames met aandacht in oogenscboaw werd
genomen, terwyl de ingenieur zicb bey ver-
de alle geweDscbte inlichtingen te geven.
Toen bü den hoop steenen zag liggen,
dacbt by weer aan bet onaangename ge- j
val, maar bü meende, dat bei toch niet
aanging, thans in bet büzyn der dames,
Verstraaten om opheldering te vrsgeD.
Misschien zou er nog wel gelegenheid zyn,
dacht hü. bem eeD oogenblikje alleen te
sprekeD, dooh hy bad daar geen kans toe.
want de dames wilden bem geeD rost
laten met baar vragen, en bet zon onbe
leefd zyn, vond bü, te laten merken dat
hy nog een zwarigheid aan bet boofd bad.
Clara en Truua babbelden zoo druk, dat
de ingenieur ten laatste aan de steenen
niet meer daobt. Mevrouw Van Bom wist
bem even ter züde te nemen en in bet
brengen.v
Moge dit veelxeggend woord, door
den voDrzitter gesproken, allerwege
ingang vinden,
Na deze vergadering werd den 9
September eene excursie gehouden
naar de Houtvesterij de Peel, waar
aan door circa 300 leden werd deel
genomen.
Na eenige aangename wandelingen
door de ontginningen werd bij de
boerderij op de Rips gedejeuneerd en
ter berinnering aan de geboorte van
Prinses Juliana een eik geplant,
De leden die aan deze excursie
hebben deelgenomen, zouden ten
hoogste verbaasd staan a's ze nu nog
eens konden zieD, wat bier sedert
dien tijd is tot stand gebracht en
hoe de groote, woeste, tusschenlig'
gende vlakten In bouw en weiland
herschapen zijn
De Houtvesterij de Peel is in 1914
door verkoop gedeeltelik in andere
handen overgegaan. De nieuwe eige
naars hebben het beheer zelf ter haod
genomen en is alzoo de houtvesterij
opgeheven.
De Nederlandsche Heidemaat
schappij heeft thans nog ongeveer
2000 hectaren onder haar beheer.
De vroegere houtvesterij is thans
in ambtsgebied omgezet. Aan het
hoofd daarvan staat een opzichter,
sinds 1909 aldaar gevestigd. Onder
dieDS bekwame leidiDg zijn de werk
zaamheden steeds hcoger en booger
opgevoerd tot tevredenheid der on
dernemers en welvaart der ganscbe
streek.
-0—
oor te fla stereo Vind )e het biet aar
dig, dat we ji hier eecs zyn komen be
zoeken Dat beb je aan my te danken
Ed.
Toen de dames alles bekeken hadden en
niets meer wieten te vrsgeD, keerden zy
naar de loods terug, om daar op bet rytuia
te waobten. Tot haar verbaziog vonden tü
ververschingen en g bak op tafel.
Dit ia nu eerst een lieve attentie vaD
mynheer Van Buren zei Truus, na onze
cicerone geweest te züo, wil by nu als
oute gastheer (optreden. Nu. ik mo6t zeg
gen, dat ik door al dat wa'er wel trek ge
kregen beb iu een broodje en e«D gebakje
Ook de andere dames betaigdeD baar
ingenomenheid me* deie onverwaobte
attentie. U geeft u waarlük veel te
veel moeite voor ors. meneer Van Buren,
merkte mevrouw Verstraaten op - u
maakt ons door zooveel voorkomendheid
beschaamd.
Maar de ingenieur was nog meer ver
baasd dan de dimes. Ik gsloof, dat u
een loopje met mü wil nemen, zei by,
want u hebt zelf die verversohiogen met
bet ry!uig meegebracht. Andere weet ik
beusch niet, boe ze hier gekomen kunnen
züo-
Alle dames en VerstraateD incluis ver
klaarden pleoblig, dat se niets hadden mee
gebracht, dat münheer Van Buren zyn be
scheidenheid nu toch eeu beetje te ver)
dreef, dat se er confuis door werden, en
dergelüke betuigingen meer.
Allo dan maar, zei de ingenieur, die
bet gebeim oiet kon doorgronden en wien
daarvoor ook geen tijd gelaten werd. we
sullen bet geschenk dan maar dankbaar
aanoemeD. Mag ik cu de dames uitnoodigen 1
de tafel eer te willen aandoen f
Maar bü moest toch nog eventjes aan
Clara vragen, of zü de versnaperingen niet
zelf hadden meegebracht, want by kon er
heeft ten doel met Rijks steun woeste
gronden te ontginnen en in kleinere
stukken te verkavelen tot het aan
leggen van boerderijen om alzoo de
kleinere man in staat te stellen, door
zuinigheid en vlijt zijn bedrijf in
eigendom te verkrijgen.
Mogen zij die tot vooruitgang en
bloei der ganscbe streek kunnen en
moeten medewerken, het groote
belang dezer stichting wel begrijpen.
Moge deze Duttige instelling onder
Gods zegen groeien en bloeien tot
heil en welvaart der gemeenten.
W. S. Wordt vervolgd.
Ja. dat is zoo moeilük niet om aan de
weet te komen Je gaat naar een café,
neemt een afzakkertje, gooit een kwartje
op tafel en in eeD oogenblik en nog wel
zonder nieuwsgierig vragen, weet ie wat
een borrel kost.
Eo du je weet wat één borrel kost is
het een kleinigheid om te weten wat tien.
twintig, vüfiig, honderd borrels kosten.
En bet slot van bet liedje is -wat is die
drank tooh duur. ja vrienden, de drank is
duur, maar wat de drank kost waarnaar de
draok betaald wordt zal ik nog eens Dader
vertellen, want wy zün nog niet balf weg
met of. sa rekening. De drank wordt ook
betaald met eeD stuk karakter, 'o stuk
geest 'n groot deel Ongevoeligheid en 'o
part leverskracht van den drinker Hü
ordt betaald met bet leed van on'elbare
gezionen, die wekelyks, soms dagelüks bun
geluk tec offer brachten aan den alcohol.
Hy wordt betaald met de deugd van zoo»
velen, die zwak werdeo in de varleiding,
omdat de drank ban zielskracht buiten ge
vecht bad gesteld.
Hü wordt betaald met de wanhoop van
zoo melige moeder, die geen lichtstraal
meer gloren zag in haar ellendig bestaan
maar geen hoogte van krügen.
Heusch niet, meneer Van Buren, zei
Clara. Maar bebt u er dan Diet voor
gezorgd f Ik daobt, dat u bet maar uit
gekhe d zei. I
Ik weet van nieta hernam de inge»
nieur. Maar hoe bet zü. het doet mü
geDoegeo, dat een ander mün verzuim
beeft goedgemaakt.
U mag niet van verzuim spreken,
meneer Van Buren, hernam Ciara met
haar welluidende stem. U beeft ons
zoo aangenaam onderhouden, dat ik er n
niet dankbaar genoeg voor kan zün.
Hoe zacht dit alles ook gezegd wae,
toch bad T«nus «rel geboord, waar bet ge
sprek over geloopen bad. eo toen bet
rytuig voorkwam, zei ze tegen den koet
sier Koetster, ik neem je tot getuige,
hadden wü van middag broodjes en gebak
in bet rü'uig
De koetsier keek op deze vraag een
beetje verwonderd.
Ja, hernam Truus, heb je iets
u t bet rütuig gedragen of beb je gezien,
dat wü er iets uit droegen
Neen, juffrouw, antwoordde de koet
sier, toorer ik weet niet.
Is u nu van onze onschuld over
tuigd, meneer Van Buren t vroeg Truus.
of moeten er nog meer getuigen by
gebaald worden f
Neen, neen, zei de ingenieur laohend
ik geef me gewonnen, en dat te liever,
daar de ververachiDgen de dames zoo
goed gesmaakt hebben. Als ik iets mag
vragen, zou bet zün, dat de dames my nog
meermalen de eer en bet voorrecht van
eeD bezoek vergunden.
Nu weid er afsobeid genomen en om
stryd werd de beer Van Buren voor «ün
vriendelykheid en gastvryheid bedankt,
waarvaD allen een aangename berinnering
meenamen.