.TncovPTp»« ™cc Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
De toekomst van
de Peel.
De paardendieven
ffw Dit nummer
bestaat uit twee bladen.
FEUILLETON
Gecombineerde Vergadering
Zaterdag IB Mei 1920 Ale Jaargang. No 20
PEEL EN MAAS
ADVERTENT1EN
voor het buitenland 7
bii vooruitbetaling 90 c. elke regel meer 1\ c.
afzonderl. nummers 5 c. Uitgave van FIRMA. VAN DEN MUNCKHOF, VENRAT.
't Was met zonder schrik en ver
bazing, dat ik kennis nam van een
artikel, dat in de Maasbode van 27
April stond, overgenomen uit bet
Eindhovensch Dagblad.
Daarin toch wordt gezegd, dat te
Ilest, in het hart van ons goede en
Roomsche Brabant, 120 H A. heide
zijn aangekocht om te worden ont
gonnen onder bestuur en leiding van
bekende Communisten.
En dat moet dan worden een mid
delpunt van Communistische propa
ganda en 'n toevlucht der communis
ten of bolsjewisten, die uit andere
streken zijn uitgezet.
Iemand, die iets weet over bolsje
wisme, communisme of sparlacisme
't komt allemaal op betzelfde neer
- zal het met mij eens zijn dat is
een ramp voor het Katholieke Bra
bant!
Maar onwillekeurig gaan hierbij
onze gedachten naar onze eigen
duizenden H A. heide, de Peel,
waarmee biDDenkort gebeuren gaat,
wat we al zoo lang gehoopt en ge
hoord hebben, die binnenkort wordt
ontgonnen.
Kan ook hier niet gebeur an wat
wij van Brabant lezen Is ook hier
de invasie niet te vreezen van de
bolsjewisten
Als dat zijn zou, dan lievei geen
PeelontginniDg, dan liever de dorre
heide dan de meest welige gewassen,
liever die groote woeste vlakte dan
de stoffelijke, zedelijke en gods
dienstige verwoesting van de bolsje
wisten
Wat echter rondom Eindhoven
gebeurt, behoeft in onze Peel niet
te geschieden en zal ook niet plaats
hebben, als men doorwerkt in de
richting, welke men in deze streek
van Venray, Deurne en Horst wil
uitgaan.
Van den beginne af aan is men er
op uit geweest, om het klein-grond-
bezit zooveel mogelijk te bevorderen.
19
De hotelhouder wae over die antwoor-
deo hem gegeveD niet tevreden eD hij
waagde nog eeo vra?g
Waarom reiet gij toch zoo laat
Uwe taken moeten wel vao belangrijken
aard zijo.
Dat ia zoo, of ten mioale, bet wae,
antwoordde de man, terwijl een glimlach
om zijo mond speelde, die vao wreedheid
tn zijn binneozte getuigde. Ik heb ver
nomen dat er morgen alhier groote wed
renoen pieste zullen hebben, en daarom
ben ik zoo hasstig en nog zoo laat her
waart! gekomen. Ik heb een paard dat
nog al wel kan loopeo. en miaacbieo kan
ik bet we', laten medediogen.
Lange Marten schudde het hoofd en
zet
Ik heb niets gehoord van wedrennen,
die, zooals gij segt morgen bier plaats
zouden hebben, en indien het waar kon
lijn zon ik dzt zeker zoo ganw weten als
iemand anders,
Zekerlijk men moet mij dan ver
keerd hebben ingelioht. Het spijt mij,
want heden heb ik vijftig mijlen afgelegd
om hier te zijn.
Matr, het is waar ook, ik heb een knap
zak op den zadel van mijn paard, walken
ik tp mijne kamer zon noodig hebben. Die
lsmpe neger zal dien tooi) wel binnen
Wat zou het onverstandig geweest
zijn, geheel onze Peel te laten weg-
koopen door groote combinaties,
door maatschappijen uit den vreemde,
uit andere provincies, waarvan de
bestuurders onze menschen en onzen
aard niet kennen en vaak niets
voelen voor de waarachtige belangen
stoffelijke en zedelijke van deze
streken, menschen zelfs zooals de
opkoopers te Best geen hooger
doel hebbend, dan staat en maat
schappij omver te werpen
En wat is bet goed gezien ge
weest, deD jongen en kleinen boer
van deze streken, die gehecht is aan
zijn bodem en zijn voorvaderlijke
zenen, evengoed staatsburger als
zoon der katholieke kerk, de gelegen
heid te geven een eigen bedrijf te
vestigen.
En als er eeD zaak is, die in deze
onze onverdeelde sympathie ver
diend, dan is het de vorm van
organisatie, weike men hier bij de
ontginning van de Peel schijnt te
kiezen, een vorm van organisatie,
die, het is bekend geworden
zoo goed als zeker de volle goed
keuring heeft der Staatscommissie
voor de Peelontginnlng en dus ook
van onze wakkere Regeering.
Men zal namelijk in het leven
roepen, eene stichtiDg, die bet beheer
over de ontginning voeren zal, die
bet stoffelijk belang van de streek
zal behartigen naast bet belang van
het geheele land en die er steeds op
uit zal zijn, opdat slechts goede
staatsburgers komen en leven in de
streken, die eerlang mogen staan
bloeien van kostbare gewassen,
waar men tot heden toe slechts
kende den mooien, maar onvrucht-
baren bloei van hst heidekruid.
Een woord van hulde komt daar
om toe aan de vooruitziende man
nen, die de besturen vormen der
vereenigingen, welke het initiatief
oamen tot ontginning van onze Peel
aan alle leden van den Venrayschen
Raad ook, die door bun medewet king
met genoemde plannen getoond heb
ben het ware belang van Venray en
omgeviDg te begrijpen.
Doch dat ook allen, die kunneD,
zooveel mogelijk daarin meewerken
Dat zal van de andere voor-
deelen gezwegen bet beste middel
zijn om te weren een onheil als over
een deel van Brabant kwam, bet
brengen.
Zeer waarschijnlijk cal Oom Steven
dat doen waDneer bij binDen komt.
De twee mannen bleveo Dog oDgeveer
tien of vijftien minuten aan bet redekave»
len. waarna de gaat erg ongeduldig begoD
te worden,
Die neger is een trage duivel, grom
de bij. Ik ben niet van plan den ge»
heelen nacht op te zitten.
Hij stapte Dog een wijle op en Deer den
vloer, gednrig een onverstaanbaar gegrom
en nn en dan een vreeselijken vloek latende
booreo, eindelijk verloor bij sijn geduld,
verliet de gelagkamer waarin bij zoolang
bad gewacht en ging recbt op deo stal aan.
Hij bad geen vertrouwen in den Deger.
daarenboven was bij zeer beangstigd be»
treffende de veiligheid van zijn knapzak,
welken bij. zooals hij zelf reeds heeft ge»
zegd, naar zijn slaapkamer wensobte te
nemen.
Het was Oom Steven's geluk dat de
ZuiderliDg niet vroeger was uitgegaan.
Zoodra bij bet paard bad verzorgd nam
bij den knapzak van deD zadel, en onder
vindende dat bet bundeltje in verhouding
zijner grootte buitengewoon zwaar was.
werd zijne nieuwsgierigheid opgewekt, bij
legde den zak op den vloer, maakte de
riempjes met veel omzichtigheid los en
opende den zak.
Oom Steven's oogen puilden, om zoo te
zeggen, uit hnnne holten van verwonde
ring toe bij den inbond van den zak be
schouwde.
Dan deinsde bij terug, een ijzingwek
kende schrik beving hem. Och Heer,
och Heer tocb. riep de neger nit, dat gaat
nn alles te boven van betgeen ik nog ooit
gevreesde Bolsjewisme
V. fr. Bertinus o.f.m.
der Werkliedenvereeniffing
en Coöperatie op Zondag; 2 Mei
Een half nar over tyd opende de Voor
zitter der coopera*ie de vergadering met
den cbristelyken groet, zijo spijt afdruk
kende over de slechte opkomst der werk-
liedea. Het bestuur der R K. werklieden»
vereenlging heeft in overleg met de
coöperatie deze vergadering belegd, om
eens bet zuivere standpunt dezer instel»
ÜDgeo u<t elkander te doen zetten door
den heer Fonrage uit Maastricht.
Er zyo, wijl hier de coöperatie geen
ouderafdeeliog vormt van de werklieden»
vereeuigiog, nog verschilleode leden die
buiteD deze vereeniging staan en bij geeft
bet woord aan deo beer Fourage.
Spreker beeft volgaarne de reis van het
zaïdeD naar het noorden van Limburg ge
maakt, om op te tredeD voor de werk«
liedenvereenigiDg.
Het grootste gedeelte van den arbeiders
stand te Venray beseft gelukkig den ern-
stigeo toestand, waario wij leven. Wat is
nu onze taak in de 20e eeuw»
Eenerzijds den werkman eeD goed be
staan te verzekeren, anderzijds den ar
beidersstand hooger op te voeren op de
maatschappelijke ladder.
Spreker zal dit aantooneD - In den tijd
der gilden, toen de grootindustrie haar
slavenjuk nog niet op dea werkman drnkte
was de coöperatie Diet zoo bard noodig
dan in de 20e eeuw In den tijd der gilden
werkte da arbeider naast den patroon, die
bet werk der arbeiders waardeerde. Alle
arbeiders hadden recht en kans patroon
te worden. Maar thans f
Hij wijst op bet mjjndistrict, waar dui
zenden werklieden werken voor een naam-
looze vennootschap, met een directeur aan
bet hoofd, die de arbeiders slechts by bun
cummor kant
Hy wyst op Maastricht, waar in de
grootindustrie ook dnizenden arbeiders
samenwerken als de onderdeelen van eene
machine. De patroon weet weinig of niets
van het bedrijfsleven zyner arbeiders dat
is geheel anders dan vroeger, toen baas
en knecht samsnwerkten.
De laatste 50 jaren, het overgangstijd
perk, hebben voor de arbeiders trenrige
omstandigheden in bet leven geroepen.
Vroeger, iD den tyd der gilden, beston
den er reeds verschillende reglementen
ten vnordeele der arbeiders, als by ziekten,
enz., maar d&dien kwam stoom, electrici»
teit en fabrieksscboorsteenen en waar
schoorsteeoen dampen heerscht ellende
voor den arbeider.
Spreker wijst op de ellendige toestanden
der arbeiders in de grootindustrie, die bet
gezinsleven ontwricht, niet alleen in Belgii
Frankrijk, Doitsoblaod en Eogeland, maar
zelfs in ons eigen land.
Men behoeft niet verder te gaan daD
Maastricht, waar in de grootindustrie per
beo gezien, of ik moet mya verstand heb
ben verloren I
Hij stond daar met opengespalkte
oogen de voor hem liggende zaken aan te
staren, toen bij eensklaps voetstappen op
de veraDda van het hotel hoorde. Haastig
rolde bij het pakje op en gespte de riemp
jes weder vsst.
Dan greep by het en s'apte naar de
dear om het Daar den eigenaar te drsgeD,
doch dien ontmoette hy reeds aan de
deur.
Komt gij nu eerst vroeg de vreem
deling.
Ik bad jaist gedaan met de verzorging
van uw paard, meneer Nu is bet zoo goed
mogelyk verzorgd.
Charles Tbundermao greep den zak uit
de band des dienaars en die op hetzelfde
oogenblik naar bet licht van de lantaarn
keereDde. bemerkte by dat de riemeo
waren gekeerd
Van woede ootstoken liet by deo zak
ten gronde vallen om deD Afrikaan by den
keel te grypen. terwyl hij eene aaneen
schakeling van verschrikkelijke godslas
teringen uitspuwde.
Hij had den armen neger zoo geweldig
bij den keel gegrepen dat deze wel niet
lang zou hebben kunnen doorstaan zooder
den geest te geven»
Zijne oogen draaiden op vreeselyke
wijze. Zijoe tong hing bem nit den mood
zijne breede lippen gingen open en toe, en
juist op bet oogenblik dat Oom Steven
aldus naar adem sobeen te snakken, werd
de wang vap den woesten Yirgioiér door
een revolver aangeraakt, terzelfdertyd
weergalmde deze woorden in den stal
- Laat los, of ik trek 1
soDen van 40 jaren werkzaam zijD, die
daarvan 30 op de fabriek doorbraobten.
Op dit oogenblik werkeo te Maastricht
nog 500 gehuwde vrouwen op de fabriek.
Het ia dus noodig al hetgeen de groot-
industrie ons ten nadeele bracht, op te
heff'D en den arbeider op bet peil te
breogen van den tijd der gilden.
Verschillende groote mannen, bu ten de
arbeiders staaDde, hebben daartoe mede
gewerkt. De groote Leo XIII wees 30 jaar
geleden den arbeiders reeds in zyn omzend
brief den weg ter verbetering, namelijk
de organisaiie.
Dnizenden arbeiders zyn nog in gebreke
gebleven zich aan te slniteD, zeer ten na
deele hunner ontwikkeling. Grootsch is de
taak die de arbeiders te vervullen hebben,
maar zij moeteD de beweging steunen, bet
is niet voldoeDde lid te zyn eener vereeni
ging, neen. men moet ook propaganda
maken voor bet voreenigiogsleven.
Hoe kan nu de werkman geholpen wor
den
Ie door stands- en vakorganisatie.
De eerste zorgt in hoofdzaak voor de
godsdienstige en zedelyke belangen van
deD werkman, de laatste voor de vakbe
langen als loonvraagstuk, arbeidscontract
enz.
2e door de coöperatie.
Spreker beeft geboord, dat deze hier
besneden wordt, dit moet echter op eeD
misverstand berusten en daarom zal by
in enkele korte trekken dit trachten op te
lossen.
De arbeiders hebben buone coöperatie,
de andere standen bunoe organisatie, welke
best harmonisch kunnen samenwerken.
Spreker begint met een overzicht te
geven over bet ODtstaan der coöperatie in
Eogeiaod en boe tbaos deze over geheel de
wereld een groote vlucht bebbeo geDomen.
Wil men deze tegenwerken, dat is tegeD
den stroom inroeien en dat gaat niet.
Er zijn patroons geweest, die jaren lang
de vakvereeniging vijandig gezind wareD
en tocb moesten toegeven.
Eq om goed te werkeo moet de coöpera
tie en werkliedenvereniging onafscheide
lijk aan elkaar verbonden zijn, omdat deze
de bakermat is der coöperatie.
Werklieden, roept spreker uit. steunt
uwe coöperatie, al verkoopen de filialen
van bet groot kapitaal ook beterkoop dan
de eooperatie, iaat deze niet in den steek,
laat haar niet ter neer slaan door bet
grootkapitaal.
Hoewel de coöperatie alhier niet recht
streeks is eeo arbeidscooperatie, zal spr.
toch aangeven wat ze kan doen om zich
te ontwikkelen.
De coöperatie moet zorgen, dat de ar
beidersstand door coöperatie komt te staaD
op een bem waardig standpunt.
De coöperatie bestrijdt de pofwinkels,
wijl zy bet beginsel is toegedaan de ar
beiders te laten koopeD voor eigeD geld.
De coöperatie of altbaos de neatrale
Handelskamer besft in den oorlogstyd ge
zorgd, dat de zoogenaamde -ersatz" artike
len werden geweerd eD slechte waar
leveren zooveel mogelijk tegen gegaan.
De coöperatie trad prijsregelond op, bijv.
te Heerlen, waar door baar toedoen de
Stalknecht P.et was daar 1
XI.
Meer Listen.
De Zuiderliog was zoodanig in gram
schap vervoerd dat hy de osderiDg van
eeD derden persoon niet bad bemerkt.
Hij was dan ook een man die niet zoo
beel spoedig schrik kon worden aange
jaagd, zelfs by bet zien van een revolver,
die niet meer dan een bandbreedte van
zyo hoofd werd gehouden, verbleekte bij
niet.
By waagde bet ecbter niet, het bevel
van los te laten geheel eo al te minachten.
Hy keerde zyne oogen naar degenen die
bet wapen in de baod hield, zyoe vingers
klemden niet al zoo vast om de keel van
den neger, by liet los en de zwarte zonk
ten gronde, sobynbaar meer dood dan
levend.
Tbnnderman stond daar du alsof by van
plan ware geweest, oogenblikkelyk zyne
zware vu'stan op bet hoofd van den knaap,
die voor bem stond, te laten Dederkomen,
maar Piet was op zijne hoede.
De haan van zyn revolver stond overge
trokken en de wyavmger vao eeo vaste
baod bevond zich aan deD trekker.
De woeste kerel zag dat alles goed ge
noeg.
Het jongensgezicht, daar voor hem,
droeg den stempel van moed eo onversaag»
beid.
Thunderman wilde zyn rechterhand in
een binnenzak van zyn jas steken, maar
een veelbeteekeneDd gebaar en eene haas
tige beweging van Piet deed hem die in
een oogwenk weer ledig terug trekken.
groenten goedkooper werden en de mid
denstand gedwongen was deD pry's der
schoenen te verlagen, toen de coöperatie
ze uit Duitschland deed komen.
Door de instelling van bouwverenigin
gen kan de coöperatie zorgen voor betere
woningtoestanden, by wyst op Maastricht
waar meer dan 1800 ééokamerbewoners
zyo.
In de mijnstreek bouwde de coöperatie
een tehuis voor jeugdige personeo, stichtte
gaarkeukens, te Heerlen een getellenbnis,
waar dagelijks 2500 personen voor 30 ct
een warm maal verstrekt wordt.
Verder wees spreker op bet nut van
het secretariaat van den arbeid, waar te
weinig gebruik van gemaakt wordt
Op het nut der arbeidsbeurs. Hy be
pleitte de oprichting *ao spaarkassan. Het
is zoo jammer, dat de werklieden bun geld
naar de Rijkspostspaarbank breogen of
naar andere banken, die misschien minder
te vertrouwen zyn, en waarvao de over
winst terecht komt niet in de zakken der
arbeiders, maar der aandeelhouders.
De Ryksspaarbank geeft maar 2,6 en
onze bank 3 pCs, en by ons komt de
overwinst in uw zak terecht of wel wordt
gebruikt tot bet opriobten en in stand
houden van sanatoriums, waar zieke of
zwakke werklieden herstel van krachten
kannen bekomen
Hij hoopte dat te Venray spoedig een
agentschap zoo worden opgericht
Nog besprak bij de ziekeokas, de klein-
veeversekering. zoo Dnttig teD plaltelande
en de oprichting van eeD voorsebotkas,
opdat de werkman wien iets overkomt,
of die in nood zit, niet aanstonds de hand
naar anderen behoeft nit te stekeo.
Ook drong hij aan op de oprichting van
een liefdewerk. Dit is gewoodijk aan den
midden» en -hoogere standen overgelaten.
Maar ook de werkman beeft een edel bart.
Wanneer er in een arbeidersgezin nood
heerscht. dan moet de leoigiog daarvan
niet overgelaten worden aan anderen,
maar moeten wy ods zelf helpen.
Spreker bedoelt hier niet de misken
ning vaD hetgeen anderen dedeD, Ly is
daar dankbaar voor, maar de werkman
moet laten zien, dat hy eergevoel bezit
en by ziobzelf helpen kan.
'Ten slotte moet de arbeidersstand laten
zien, dat by waardige mannen leveren
san, die dooi bun gedrag toonen. dat *y
bekwaam zyn voor de taak, die voor hen
is weggelegd in bet aanvaarden van zetels
in verschilleode openbare instellingen of
van sociale betrekkingen.
Daarom moeten allen eendrachtig sa
menwerken, ijverig propaganda maken tot
heil vau den werkman en van de gebeele
maatschappij.
Luid applaus.
De voorzitter bedankt den spreker, bet
applaus bewees, dat de vergadering het
eeDS was met den spreker, die ons zulken
helderen blik deed werpeD op de stands-
organisatie.
Hy betreurt de geriDge opkomst der
werklieden op deze 7ergaderiDg. spoort
daarom de aanwezigen aan by bnoDe
makkers propaganda te maken en geeft
daarna gelegenheid tot debst.
Gy zoudt u beter met uwe eigene
zaken bemoeien, zei de Zuiderling tot
Piet.
Dat is jaist wat ik doe, antwoordde
Piet. bet wapen nog altyd gereed houdende
om, zoo noodig hetzelfde te laten losbran
den»
Ik meende u daar zoo maar neer te
slaan, ja uw hoofd van den romp te vegen
maar ik zie, dat gij slechts een kind zyt,
en daarom zal ik u maar laten gaan.
Gij rijt wel goed, antwoordde Piet
op half schertsenden toon.
Ik zou niet gaarne een jongen
slaan.
Dat is eene goede hoedanigheid in
u.
Piet was gereed met zyne antwoorden,
maar terzelfdertijd hield by zyne oogen op
den kerel gevestigd, zonder zijne boudiDg
of de positie van bet wapen eenigsiins te
veraoderen.
De jongen meende, en wellicht te reobt,
dat de kerel, door zijn gematigd praten,
hem wenscbte van zyn stuk te krygea.
docb hy was niet van plan dat te laten
gebeuren.
De Zuiderling, indieD by daD ook zoo
iets bad mesneo te doen, gaf dat plan
spoedig, als eene gevaarlijke pogiDg op.
Hij wist meer vao deD stalknecht dan
men wel zon hebben vermoed, en de voor
zichtigheid, indien niet da vrees, maakte
bem zeer oplettend om zich niet al te zeer
bloot te stellen.
Een paar stappen terug tredende nam by
zyn zak op, waarna hy zich naar bet
hotel begaf.
Wordt vervolgd»
