^coTroï, tocc. Weekblad voor VENK.AY, HOEST en Omstreken. Mie Spek Dit nummer bestaat uit twee bladen. De ontginning van de Peel een nationaal belang. FEUILLETON. Inwijding Landbouwhuis te Roermond. De knuppel in 't hoenderhok. Adverteeren doet verkoopen Gemengd Nieuws. Zaterdag 6 December 1919 ■40e Jaargang. Me 49 _PEEL EN MAAS o=L ;ADVERTENT1BN voor het buitenland bij vooruitbetaling 90 c. €ll£C regel meer 5 c. afzondert, nummers 5 c. Uitgave van FIR1&A VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY. By de Algemeene bescbouwiDgen vaD befc Hoofdstak -Landbouw" werd door deo beer Teenstra, vrijz.-dem., eeoigszins sma lend gesproken over de voorgenomen ont» ginning van de Peel. die door bem een Brabantsch plan" werd genoemd en niet dienende het algemeen belang. Ji. Donderdag beeft oD:e Limburgsche afgevaardigde, de beer Jan Poels. dezen afgevaardigden van antwoord gediend, en den toestand juist uiteengezet. Hy zeide De heer Teenstra was weioig welwil lend in zija critiek op dezen Minister. Hieraan valt bet wellicht toe te schrijven, dat deze geachte afgevaardigde du zijn ge wonen practi8cbeD kijk op de dingen ver loor en zich liet verleiden tot onbillijkheden De heer Teenstra hield eerst een warm pleidooi voor vermeerdering der laodbouw- prodncte o a. ook door ootgioDing van woeste gronden, en io het volgend oogen- blik noemde bij bet voornemen, om een begin te makea met de ontgioning van de uitgestrek Peel in NoordBabant en Limburg een -zaakje alleen in bet belang van een deel der bevolkiog." Hiertegenover stel ik mijo meeoiog, dat wy hier te doen hebben met een by uitstek Dationaal belang. Het betreft bier de ontginning van vele duizende hectaren gronds, die op de landbouwproductie van ons land eeo beteekenendeo invloed zullen hebben. Dat -eeD deel >der bevolking" er meer bijzonder door gebaat zal worden, ontneemt Diets aan bet Dationaal karakter der onderneming, en dat bevolkingsdeel, ai beeft men het zyn rechtmatig aandeel lange jaren onthouden, raag in njets worden achtergesteld by onverschillig welk ander deel. Dat is mijn meeoiog. Ook kan men critiek uitoefeneo op de iDStelling van allerlei commissies. Wan neer echter al die commissies in zoo korieo tyd tot znlk practiscb recsultaat leidso als de Staatscommissie voor oDtginningsdoel- eioden. resultaten die bier met veel prateo niet te bereiken valleo, dan zeg ik als praotisoh man laat men daD desnoods er Dog maar een paar commissies bijvoegen. Ik vernam boe dezer dagen een gewezen hoofdambtenaar vaD Waterstaat, vergrijsd io deo dieost en reeds laog gepenaiooDeerd. verklaarde, dat hy reeds in zyn jeugd verwondering boorde uitspreken over het feit, dat de Nederlaodscbe Regeering nog altyd zich niet bekommerd bad over hei vruchtbaar mskeo van eeo zoo by uitstek daarvoor geschikt en zoo uitgestrekt gebied als de Peel. Dat is Diets niruws dat kon men ook al voor meer dan vijftig jiren door bonderden Noordbrabaoders en L'm» burgers booren verklaren. Maar bet scheen 6 Het is ein leelijk, ja niet zeldeD nood lottig bij vele manneD, dat zij, eenmaal getrouwd, met allengs toenemende oot- tooverings-bitterbeid waarnemen boe bun wederhelft, eenmaal door ben voor eeD bovenaardsch wezen gehoudeD, een gewoon mensch blijkt te zyn, een menseh met prozaiscbe fouten en hebbelijkheden, even goed als.,.. zijzelf! Zy schijnen maar Diet toegankelijk te zyn voor bet iDzicht boe bet aareoo), dat zij vroeger om bet boofd der aangebedene zagen schitteren, er eeD van ban verbeelding was, waarmee de Da- tuur, met baar zin voor homor, lachen» derwijze een loopje nam !.-.- Wat TieD08 betreft, bij ontdekte algauw dat beeldelijk gespreken haar muts een heel alledaags diog was, krek als alle andere mutsen. Maar in zijn gezood lichaam woonde een gezonde geest, die bem voor even nuttelooze als ongemotiveerde zelf- welling behoedde. Het ontdekken van een nieuwen onaangenamen trek in baar karak ter was hem geen aanleiding om wrokkend en mokkend bet verleden te berdenkeD, maar om een blik te slaan in zyn eigen bart, waariD by veel bespeurde van wat hem in haar tegenstoüd. Dan legde by er licb op toe, allereerst zichzélf van dat ge brek te genezen, in bet bewustzijo dat een goed voorbeeld de meest vruchtdragende dat de Regeeripgen toen den weg niet wisten naar Limburg eD Brabant. Deze Ministeral is by dan geen landbouw minister, volgens deD heer Taenstra heeft dien weg echter gevonden, veel beter' dan de knapste Ministers van Landbouw' die hier ooit aao het roer zijn geweest. Ik daok den Minister daarvoor namens eon belaDgryk deel der bevolking, dat eindelyk door de landsregeeriug ook eens ziet rekening gehouden met zyn belangen, en dat. hiertoe in staat gesteld, gaarne zijn beste krachten zal geven om odb Da tionaal bezit door zyn Doesten arbeid te vergrooten. Bij zyn antwoord aan de sprekers zette de Minister van Landbouw bdz. de beer- van IJsselsteio, uiteen, dat de meeste ioteDsieve wijze om een streek tot out- gioning te breDgen hierin bestaat, dat men die streek geeft aan de kleine landbou wers en den grond verdeelt in perceelen van ongeveer 10 H A,. voldoende voor een boerengezin om daarop voedsel te vinden. De Staatscommissie, onder voorzitter schap van Dr. Lovink en er zat slechts één Braoao'er iD deze Comm ssie heeft met algemeene stemmen voorgesteld een regeling te treffan, waarbij onder zeer speciale voorwaarden aan de landbouwers grond in eigendom zon wordeD gegeven, zoodanig, dat die grondeo niet kunnen worden vervreemd. Om nu het bouwen van woningen mogelijk te makeD, en de menscbeo door den eersteD moeilijken tijd ïheen te helpen, moet bun gedarende eenige jaren een renteloos voorschot worden ge» 1geven. Men beeft er bij mij op aangedrongen, om nog niet te begionen met te veel in de wet vast te leggen, omdat men hier nog zoekende is. Eerst moet zoo goed mogelijk onder leiding van de commissie van des kundigen de grond worden nitgegeveo en vervolgens moet de zaak in een wet be lichaamd worden. Ik beb thans bet oog laten vallen op de Peel en ik had daar voor een speciale redeD. Het zal nl. binnen afzieDbaren tyd noodig zijn, om in de Peel steenkoolmijnen te oDtgiooeD. Wellicht nog bij de verdediging van deze begrooting maar anders bij de bebandeliDg «au het wetsontwerp, dat tbans is ingediend voor de exploitatie van de steenkolenmijnen te Vlodrop, hoop ik ietwat meer uitvoerig o"er de kolenpolitiek van ons land te sprekeo. Wil Nederland onafhankelijk worden ten opzichte van bet kolen vraag stuk, dan is het noodig. nienwe steenkool- raijoen te ontginnen. Maar men kan niet met de ontginning van een steenkoolmijn beginnen, wanneer Diet van te voreo de erond daarboven zoodanig is bewerkt, dat hy voldoende voedsel kan opleveren voor de daarop levende bevolking. Men kan de meoscben, die een mijn moeten ontginnen, niet in een woestenij zenden. Daarom is voor alles de aandacht gevallen op de Peel. Ik bad allerminst van deD heer Teeostra, die zich sterk maakte, de productie van ons land te kuoneo ver dubbelen, critiek óp dit plan verwacht. Ik had nog een andere redeD om speciaal het oog te laten vallen op de Peel en wel deze. dat de groote terreiDeD het eigendom deugd-prediking is» Na verloop van na eens langer, dan weer korter tyd smaakte bij daa de vreugde te zien, dat zijn vrouw baar best deed, bem op zijn weg vaD zelf veredeling t$ volgen Niet alleen dat zij zich trachtte te zuivereD van die fouten maar bovendien, nam zy, ter bestrijding van de zyoe, dezelfde metbode te baat die hij ter uitroeiing van de hare aanwendde. Dat werd vaD lieverlede een edele wed strijd tusschen ben: een wedstrijd, die ongetwijfeld op heel wat booger geeatelyk plan staat dan de handelwijze van sommige echtelieden, die meenen dat zij ermee vol staan kunneD, elkaar te nemen voor wat zij zyn en lijdzaam in eikaars onsympa thieke eigenschsppen en gewoonten te be rusten. Immers, het is alleen door wederkeenge opvoeding en loutering dat de liefde van het huwelijksleven haar wijding van rein- beid 6D heiligheid oDtvaDgt Grietje heeft zieb altyd beyverd om 't Tienos io alles naar den zin te maken: vandaar, dat by er nooit Daar verlaDgt. ba tensbuis verstroo iag of vermaak te zoeken. Naar de herberg gaaD doet hy nimmer. Waarom zoo bij 't ook doen 1 Hij en zijn vrouw hebben immers aan elkaar genoeg. Hij zou bet niet van z cb kuonen verkrygen, baar onbeloond te laten voor de moeite die zij zich getroost om den hui8e!yken kring voor hem recht huiselijk te maken. Bezoekt bij nooit een herberg, tbuis gebruikt hij evenmin alcohol, in welken vorm ook. Toen voor een paar jaren in het dorp eeD Kruisverbond werd opgericht was bij de eerste die zich opgaf voor de derde afdeeiiDg die der gebeelonthou» zyn van publiekrechtelijke lichamen, van gèmeenten, en zonder onteigening met de medewerking dier gomaonteo die terreinen voor weinig geld te verkrijgen zyD. Deze ministerieele verklaringen zullen met veel voldoening in Limburg en Bra bant vernomen worden. Z. D. H. Mgr. Laurentius Schrijnen, bisschop van Roermond, verrichtte Maan dagnamiddag de plechtige zegening van bet Landbouwbuis, het voormalige hotel du Lion d'Or, in de Neerstraat, dat door den Limb. Land- od Tuinbouwbond is aange kocht en waar thans de bureanx der or ganisatie gevestigd zyn. Vele geestelijke en wereldlijke autori teiten woonden de plechtigheid bij. Na de zegeniüg vaD de vertrekken, mtroniseerde Z. D H. in een der ver gaderlokalen bet beeld van bet H. Hart eD hield vervolgens eeo toespraak. Onmiddeiiyk daarna nam in de overvolle groote zaal de boiteDgewone algemeene vergadering een aanvaog. Da voorzitter, de heer Tb. Verheggen, verwelkomt de talryke aanwezigen. Spr. dankt Z. D. H. dec Bisschop voor da in zegening van het gebouw en voor de talryke bewijzen van genegenheid, die de Bond van den Bisschop ontving en voor den stenD steeds van de geestelijke advi seurs ondervonden Spr. betuigt Z. D. H. aanhankelijkheid, trouw en volgzaamheid. Spr. werpt een terugblik op het ver leden van den bond en wijst op de groote eenheid, die zijn werken steeds beeft ge kenmerkt. Io 1901 met 9000 leden en 117 afdee» iingen begonnen, telt de bond tbans 168 afdeelingeD en 20.000 leden. Tal van in stellingen werden in den bond in bet leveD geroepen. Verschillende sprekers voerden er bet woord o.a. Jbr. mr. G Ruvs de Boeren» broek, Jan Poels. J C. Ameot, Burge meester Sanders en Mgr. Schrijnen- De heer J Poels, lid der Tweede Kamer sprak o.a. het volgende Spr. ziet iD de stichting van dit mach tige gebouw de kracht van den Landbouw» bond gesymboliseerd. Hecht is bet funda ment der christelijke beginselen, sterk als de steecen is de eensgezindheid en solidari teit. Spr. wijst op de noodzakelykbeid vao samenwerking lusschen de verschillende standen. Vooral met de zwakste, de werk lieden. dieDt te worden samengewerkt, zoo als geschiedt door de vereenigiDg Arbo. Spr. wekt op tot steun der vereeniging Eigen Erf, die den landbouwer aaD eeD ba- drijf belpt tot stenu ook van de ontgin ning van de Peel. De boer moet meeleven met zijn staod, maar bij wete, dat de kleediDg de ontwik keling niet maakt ook brengt de ontwik keling Diet de afscbaffiog mee vaG de onde ding. Hy gaat er groot op en met recht I dat bij de eerste was. En hy weet ze wel te woord te staan de domme spotters die êa de drankbestrijding in bet algemeen èa zijn onthouderschap in bet belachelijke zoeken te trekken. Gewoonlijk zijn t manneD, die laboreeren aaD de be denkelijke hedendaagsche kwaal der uit huizigheid en. daar zij 't tbnis meestal door bun eigeD schuld, niet kuonen koersen iD de ca<es, bij een g!a9 bier of jenever, verpoozing zoekeo. Als zij bem met bun, slechts schijnbaar als goedlachs schertsend bedoelde opmer kingen te na komeD, kan bij bun fliDk de waarheid zeggen, niet zelden met een vuur dat Diemand by bem zou verwachten. En dan geeft hij hun wel eens diDgen te slikken die kwalijk te verduwen zijn; maar wyl by daarbij doo t grof of hatelijk is en zich bovendien steeds gereed toont om, als hy meent te ver gegaan te zijn, door lustige kwinkslagen en goedige jok» kemy den oDaangeDamen indruk weg te Demen. is 't Dog nooit bij iemand opge komen zich blijvend tegen bem te ver bitteren. Je bent toch eeD onbetaalbare grap» penmaker 1 zoo pleegt men dan mt te roepen. Eo TieDus neemt dan met een stil vergenoegden glimlach bet compliment io ontvaogst alsof by zeggen won ik weet wat ik waard ben 0— Jantje eD Jaoekee zijn nog altyd met bun spelletje bezig, dat Tienus en Grietje Z'cb lachend laten welgevallen en waarby de kinderen 't telkeDS met ban heldere, overslaande stemmetjos uitgieren van pret christelijke gebruiken. Spr. betoogt, dat naast de boerinnen- school een grootsche school voor de boerenjongens moet komen. Daar moet een staf van niet slechts ontwikkelde, maar ook sociaalvoelende werkers gevormd wor den. Door de ootwikkeliDg kregen de arbei ders voermannen, die bun toekomst ver zekeren op stoffelijk maar ook op sociaal eedeljjk gebied. In de laDdbouwbeweging kwam bet stof felijke op de eerste plaats. Maar du moet gewerkt worden aan de ontwikkeling. Geen geld kaD beter worden besteed dan daarvoor, Zij die er huo levenstaak van maken otp te werken voor den bond, moeten royaal worden betaald. Ta WageoingeD moeten meer katho lieke leerlingen komen, toe bei! vaD de toekomst vaDrden boerenstand. Spr. wecscht, dat bet eerste beslnit, dat iD dit bondsgebouw wordt genomen, moge zyn de stichting eener grootscbe boeren8Cbool Dan huldigt spr. Jan Truyen, deD pionier van deD boerenbond, die bet meeste deed voor de organisatie. Voor hem moet een staodbeeld verrijzen, dat nog aan onze kinderen en kleinkinderen dien pionier zal toonen (Applaus.j Men schryftaan bet Hbld. Het bericht, dat de myovelden onder Vlodrop en MelickHerkenbosob iD ban geheel door deo Staat onteigend zullen worden, beeft een geweldige opschudding teweeg gebracht oDder hen, die daar den laatsten tijd met speculatieve doeleinden gronden hebben gekocht. Ze zijn, onder leiding vaD de meest be kwamen onder beo, te boop geloopen op een vergadering, ze hebben over de daken geschreeuwd, dat bet een schandaal was om tegen veel te lage bedragen bun zoo maar bun eigendommen te ODtnemen en dat alles, terwijl er nog geen stukje ont eigend is. zoodat onmogelijk bekend kan ziju. op welke waarde de door den Staat over te nemen peroeelen geschat zullen worden. Wilden daarom de tegenwoordige be zitters spykers met koppen slaan, daD deden ze verstandiger z'ch tot de Tweede Kamer te wenden, door welk lirhaam be oordeeld dieDt te worden, of bet algemeen nut al dan Diet met de onteigeniog gediend wordt en of de Staat das al dan Diet bet recht beeft ora tot onteigening over te gaan. Echter zou zoo'n adres zonder twyfel weioig effect bebbeo, daar bel den minister niet de mioste moeite zal kosten om de Kamer aaD te toonen. dat de grondspecn» laties in 't Zoid Ltmburgsohe gebied waar destijds geen onteigening op groote schaal plaats vond zoowel in sociaal als in economisch opzicht groote nadeeleo hebben meegebracht, waarom bet Dood- zakelyk is. dat de staat over alle eigen dommen, die biDnen een Dieuw mijnveld komen te lipgea. de besobikkiog krijgt. wegens de vreemde gezichten die zy bun ouders laten trekken. Plotseling echter staken tij bun spel en kijken verschrikt op. Er werd aan de klink der voordeur gerammeld. Tienus zet Jantje op deD vloer terng, staat op, opent de gangdeur, die bij terstond achter zich sluit en stapt de gang door, Grietje verneemt het geluid van teruggeschoven grendels en een oogenblik later neen. bet la omnogelyk dat zij zich vergist zij 't duidelyk 't is de stem van Driek Kersten Een huivering overvalt haar pein zend staart zy voor zich uit. Inmiddels beeft Janekee zich geheel van baar schrik hersteld. Zy richt zich op moeders schoot op en nypt haar met vinger en duim in de neus. Lach ca eens moeke vleit bet leuke diog op komisch ernstigen toon. Moeke schijnt echter niets te voelen of te hooreb. Het meisje herbaalt het spel, herbaalt baar verzoek; maar als zy ziet, dat Grietje al maar voor zich uit blyft staren zonder zich met b&ar bezig te hou den. geeft zij bet op. Half spriDgend balf vallend laat tij zich op deo vloer neerkomen 6D werpt daarby Diet alleen zichzelf, maar ook baar broertje omver. Beiden storten laoguit neer, met de armen om elkaar been gestrengeld. Het sobynt hun echter niet veel pyo tedoeD; want zoodra zij liggeD, klemmen zy elkaar steviger vast cd be ginnen met luid gekraai en geschater onder de tafel te rollebollen. Middelerwijl heeft Tienus, zooals wy gezien hebben, de voordenr geopeod. Hoewel 't al duister begint te worden, berkent hy terstond Driek KersteD in den De verstandigste onder de tegenwoor dige bezitters zien ook beel goed in, dat de zaak daarmee zal eindigeD en om de strop voor zichzelf zoo klein mogelyk te maken, trachten tze nn ban eigendommen aan in Noordelyke provinciën wonende kapitalisten te verkoopen en zoo nu en dan hebben bun pogingen succes, plaatsen se, onder niet jntete voorspiegelingen, hun eigendommen tegen een veel booger bedrag dan de werkelijke onltuurwaarde is, by meoscben die geld te beleggen hebben en niet weten wat er precies met de perceelen die ze koopen, aan de band is. Is er aao dergelyke handelingen .al eeoigszins een luchtje, bepaald immoreel wordt het gedrag van de tegenwoordige eigenaren, wanneer se, zooals belaas ook al voorgekomen is, bun bezittiDgen of ge- dealten daarvan overdoen aan kleine spaar ders, in de buurt van bnn wooDplaatseD, meDgcben die geeD kranten lezen en zien weinig met bet algemeen bemoeien, soodat ze niet weteo wat er aan de band is eo das op een schandelijke manier bedrogen wor den, met het zeer waarscbynlyke gevolg, dat se later, als de onteigening plaats vindt meer dan de Lelft van bun met zorg ver zamelde spaarpenningen kwyt zullen zyn. De malaise in den fruithandel. Men scbryft uit de Betnwe Duizenden mudden eerste kwaliteit frnik wachten hoog opgestapeld in de pakhuizen tevergeefs op eeo kooper. Alle besobik* bare rnimte is door de fruithandelaren ge huurd, teneinde zoo goed en kwaad als 't kaD den a s. winter bet boofd te bieden, omdat thans geen mogelykbeid bestaat dan met enorm verlies part^eo van de band te doen. In Augustus toch werd op de publieke frnitverkoopingen een door» sneep'-ys van 20 oeut per kilo besteed, terwijl thans zelfs niet eens de helft van den kostprys kan gemaakt worden. Op vallend en toob verklaarbaar ia 't, dat deze pryadaliog ongeveer gelijken tred gebon den beeft met de daling van den Marken- koers. Dnitsobland bood toch iD de laatste jaren het grootste afzetgebied voor ons overtollig fruit en mist tbans door deo stand der valuta zyn koopkracht in bet buitenland. Mede tengevolge van de op 24 November ingetreden verordening, dat zonder maohtigiDg van het Duitscbe ge zantschap ïd den Haag geen zendingen fruit voor vervoer naar Dnitsobland mogen worden aangenomen, staat thans da handel zoo goed als geheel stil en wordt verwacht dat menig notaris langeren tyd op de kooppenningen zal moeten wachten. Tot beden bleven de pogingen van den kant der handelaars en fruittelers, om tot opheffing *an bet Rykskantoor voor Groenten en Fruit te geraken, zonder gewenaobt resul taat echter meent men in welingelichte kringen, dat de toestand, welke tbans in den fruithandel is iogetredeD, een spoedige opheffiog zal tengevolge hebben. haveloos gekleeden man, die daar voor hem slaat. Bonjour, Tienus Zou ik je eens mogeo spreken t Zeker wel Kom er maar in 1 Driek stapt den drempel over en volgt Tienus in de voorkamer, waar deze de lamp aansteekt. Verwonderd vraagt Tienus zich af, wat 't zyn kan, waarover de dronkaard bem spreken wil. Ga zitten, Driek. By bet licht der lamp neemt hy Driek eeDs goed op Hij schrikt ervan, zoo ver* loopen en bandieterig deze er uitziet. Waarom laat je me daar niet binnen, vraagt Driek, terwijl hy met den duim over den schouder been naar de achter kamer wyst, vanwaar bet uitbundig gejoel der kinderen tot hem doordringt. By die reobtstreeksobe vraag, gedaan op een toon die het midden hondt taasohen onbescheidenheid en brutaliteit weet Tiennt niet goed wat bij zal antwoorden. Nu f Waarom niet t Tienus haalt de sobonders op, Och, waar zou 't goed voor zyn Ik vermoed dat je my over een belangrijke zaak wilt spreken, en maar enfio, begin maar eens, ik luister. Driek vertrekt zyn mond in een hate- !yken grijnslach. Je wih er over been prateD, geloof ik. Nu dat is jouw stak. 't Is my bet selfde, bier of in de achterkamer. Wat ik zeggen wil. ik hoor dat je vrouw zeer gezond ia. Goddank wel. Maar t Hoeveel kindere beb je Vier, Wordt vervol''

Peel en Maas | 1919 | | pagina 1