Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
De stakers (stakkers).
FEUILLETON
De dochter van den kapitein.
Een kort overzicht van de
nieuwe Arbeidswet.
Vergadering R. K. Werklieden
vereniging.
Zaterdag 10 Mei 1919
40e Jaargang.No 19
ABONNEMENTSPRIJS
PER KWARTAAL
voor VENRAY 60 c.
franco per post 70 c.
voor het buitenland
bij vooruitbetaling 90 c.
afzondert, nummers 5 c.
PEEL EN MAAR
Uitgave van FIRMA. VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY.
PRIJS DER
ADVERTENTIEN
van 1—4 regels
elke regel meer
5 e.
Weet gij ook waarom er op 1 Mei
moest en zou gestaakt worden
Waarom er poppenkast moest ge
maakt worden
Uitsluitend omdat de socialisten
grieven grieven hebben.
Het gaat ze niet voor den wind.
Veel valt ze tegen, wat ze voor hun
zaakje beter verwacht badden; en
toch is 't een feit, dat ze in plaats
van vooruit achteruit gaan.
Nota bene bij de laatste stemming
45000 stemmen verloren dus de
moed gaat er uit, daarom moest er
wat poppenkast gemaakt worden,.
relletjes, stakingen of dergelijke;
dan komt er wat leven in de socialis
tische brouwerij
Vooruit maar is 'tniet raak,
dan botst 't toch
Opruiende redevoeringen, door
kopstokken gehoudep; het volk wat
opzwepen; ze bang maken of nog
liever opruien tegen godsdienst en
regeering
Maar met dat alles krijgen ze de
Eerste Kamer der Nederlandsche
Regeering voorloopig niet weg.
En dat wilden de socialisten zoo
graag, en nu dat niet lukt is 't een
grief.
Verder is er vrouwenkiesrecht aan
den winkel. Hiervan verwachten zij
versterking in hunne gelederen. De
socialisten hebben jarenlang op
vrouwenkiesrecht aangedrongen, met
geweld afgedwongen. Ze zullen 't nu
krijgen, maar nu vreezen ze dat
de reactie zal komen.
Ook hadden ze verwacht, dat de
regeering er niet zoo vlug mee zou
komen, maar dan zou die regeering
er van gelust hebben. Nu die her
vorming komt, is die regeering
volgens hun vervelend.
2de grief 1
En dan ook nog bet wetsontwerp
op den 8urendag, dat de regeerlDg
er zoo gezwind bij was I Nu, dat
wringt ook men noemt 't derde
grief
Zoo is er meer en daarom was
de leuze op 1 Mei «op de proppen
Toch een fiasco I omdat die
regeering vervelend is ook nog met
die Burgerwachten en Vrijwillige
Landetorm 1 J. A
Eene Noord-Brabantsche
dorpsgeschiedenis.
III.
Het bezoek duurde slechts kort, om den
tooro haars vaders te ontgaan, wilde
Emelie tioh io allerijl naar huis spoeden,
toen tij bij het verlaten der woniDg van
de zieke baar vader plotseling op baar af
zag komen.
De kapitein waggelde op zyne beenen
zijne oogen gloeide onbeilapellend en toen
bij zijne dochter naderde, verweet bij haar
in heftige bewoordingen bare ongehoorzaam
heid aan zijne bevelen en dreigde haar met
de volheid van zijn toorn, indien ztf het
nog ooit dnrfde wagen by den kruidenier
over den drempel te komeD.
Het was Zondagmiddag vier nnr en wyl
het lof juist geëindigd was, waren de
meeste dorpelingen getuige van de on*
waardige handelwee des gebaten kapiteins
Deze openbare beleediging, door den
onwaardigen vader der doohter aangedaan
deed de maat overloopen het geduld der
boeren was uitgeput en de welkome aan*
leiding om den gebaten lafaard eene
geduobte, openbare kastijding toe te dienen,
was gevonden.
Dienzelfden avond werd er in een van
de boerenwoningen io bet dorp eene ge*
wichtige vergadering gebonden.
Een zestal jonge boeren waren in een
kring rondom de tafel gezeten en bespraken
het geval van dien middag.
De vergadering was op initiatief van
Daar het voor veie lazers vrij
moeilijk zal zijn zich een weg te
banen door de vele bepalingen en
wetsartikelen van de nieuwe Arbeids
wet. die eerlang in de Kamer be
handeld zal worden, geven wij hier
zoo kort mogelijk den hoofdinhoud
weder van het belangrijke wetsont
werp
1 Buiten de wet vallen
a havenarbeiders
b steenhouwers
c arbeiders in de mijnen
d spoor- en tramwegpersoneel
e landarbeiders
f dienstboden
2 In de wet vallen werkzaam
heden in
a fabrieken of werkplaatsen
b broodbakkerijen
c winkels
d kantoren
e apotheken
t koffiehuizen en hotels
g verplegingsinrichtingen.
3 In de wet vallen verder
a werkzaamheden die verricht
worden buiten de in punt 2 van a-g
genoemde inrichtingen (behalve dan
natuurlijk die van punt 1)
b werkzaamheden in verschillen
de publiekrechtelijke lichamen
c barbiers- en kapperszaken
d kantoren van personeo, die een
vrij beroep uitoefenen (advocaten,
Dotarissen accountants, enz,) en van
rechtspersoonlijkheid bezittende ver-
eenigingen en stichtingen,
e sociëteiten.
4 Arbeid, door het hoofd of
den bestuurder van een onderneming
of diens echtgenoote verricht (behou
dens in broodbakkerijeD) wordt niet
beperkt.
5 Arbeid, van kinderen beneden
13 jaar, en van nog leerplichtige
kinderen wordt verboden.
6 De wet onderscheidt o.a.:
a mannen mannelijke arbeiders
van 18 jaar en ouder,
b vrouwenvrouwelijke arbei
ders vac 18 jaar en ouder
c jeugdige personen mannelijke
en vrouwelijke arbeiders beneden 18
jaar.
7 Voor elke groep van arbei
ders worden afzonderlijke bepalingen
omtrent de arbeids- en rusttijden ge
geven. De hoofdbepalingen hebben
zij echter alle gemeen.
8 Voor den arbeid in fabrieken
werkplaatsen en in kantoren wordt
ingevoerd de 8-urige werkdag en de
45-urige werkweek.
9 Voor den arbeid buiten fa»
brieken en werkplaatsen buiten
kantoren wordt iogevoerd de 10 uri
ge werkdag en de 55-urige werk»
week, doch ook voor dezen arbeid
kan de dag tot 8 en de week tot
45 uur worden bekort, bij bestuurs
maatregel.
10 Bij wijze van overgangs
maatregel kan worden bepaald, dat
gedurende de eerste jaren na de in
voering der wet (24 jaren) de
werkdag langer is (12 uur) dan in
de punten 8 en 9 genoemd.
11 Voor den rusttijd op den
werkdag worden bepalingen getroffen
en kunnen bovendien allerlei nadere
bepalingen vastgesteld worden bij
12 De vrije Zaterdagmiddag
wordt ingevoerd. Indien de Zater»
dagmiddag niet vr ij kan worden ge
geven, dan moet dit op een andereu
middag geschieden.
13 Nachtarbeid wordt
a voor jeugdige personen zoo
goed als verboden, behoudens zeer
enkele uitzonderingen.
b voor mannen aanzienlijk be»
perkt en alleen toegelaten in ueval
van technische of maatschappelijke
noodzakelijkheid en dan nog slechts
met een ptoegenstelssl,
c voor vrouwen eveneens aan»
zienlijk beperkt en als regel alleen
toegestaan rn haringpeterijen,
d in winkels verboden,
e in broodbakkerijen verboden,
en alleen toegestaan bij uitzondering
of overgangsmaatregel.
14 Zondagsarbeid wordt;
a voor jeugdige personen zoo
goed als verboden, behoudens enkele
uitzonderingen.
b voor maDnen verboden in fa»
brieken en werkplaatsen, behoudens
uitzonderingen.
c voor vrouwen in fabrieken en
werkplaatsen vrijwel geheel ver»
boden,
b voor mannen en vrouwen buiteD
fabrieken en werkplaatsen zeer
beperkt en aan allerlei bepalingen
gebonden.
e voor mannen en vrouwen iD
een der aanwetigon bel.gd en bad uit
sluitend toD doel aao de beleedigde open
bare meeoiDg voldoening te verschaffen en
voorbereidselen te treffen om den kapitein
een gooellige les ts geven.
Heur is hier, sprak een der boeren,
vertegenwoordiger van bet gebn.ht Groot
hoven ome uithoek baet al laog achande
gesproken ovar dien mizeraobele kapteio,
en ss Groothoven tien zin haj, waor dieje
zuuplap al veur maorde een ketelmuziek
gebrocht mit al z'p ap en depenaeDsies
mer now is 'c veur gen cbristeomios mer
om mt te staon eo mot er getaofeld worre,
't gee dan io 't wil.
De anderen waren het met den spreker
eens, ieder zon op xyn nithotk in alle
stilte de boeren tot -taofeien" bij den
kapitein voorbereiden, -t welk op den eerst
komenden Zaterdag gesteld werd.
Alias moest echter in het diepste gebeim
geschieden, opdat de politie buiten het dorp
er niets van bespeuren kon, de eenige
veldwachter van Heidekamp zon wal zoo
wijs zyn tioh dien avond op een afstand
te honden.
De Zaterdagavond in de maand April
brak aan.
Ofschoon de klok van deD toren reads
lang negen nur geslagen had, was het
beider buiten, waot de maan bad haar
eerste kwartier volbracht.
Stil was bet in 't dorp, maar dat de
bewoners nog niet te bed waren bewees
het licht, dat moo door de ruitjes boven
de deur, 't bovenliohl; zegt men in Brc
baot, schijnen zag, terwijl men bovendien
duisterende boeren door bet dorp zag
knieren, die telkena op geheimzinnige
wiize nabij bet bnis van den kapitein
stilhielden.
Een hslf unr verliep, tot de versohijoitig
van een man, die met langzame, wagge
lende schreden langs ean amal voetpad het
dorp naderde, elke fluistsriog zelfs deed
ophouden.
De nienw aangekomene was de kapitein
die, van zijn gewoon herberg bezoek terng-
keerende, zijoa woning poogde te bereiken,
zwiereod en laveersnd ging bet van de eene
zijde van bet voetpad naar bet andere,
telkens verwarde bij zicb in de heggen,
tot dat bij op eeoige schreden afstand vao
zijoe woniog voorover stortte eo vloekend
op den grond tag te spartelen.
Op bet zien van den kapiteio, bedden
de wandelende boeren tioh zoo goed
mogelijk tusscben de aileenstaaode halzen
verscholen, maar tooD zij den dronksard
zagen oederstorten. bekroop maDigeeo de
tost, bem reeds na eeos goed onder ban
den te nemen, zij begrepen echter te reoht
dat znlk een voorproef bet geheete spel kon
bederven.
De kapitein was intassoben vloekend eo
razend opgekropen en had, na eindelooze
moeite, de deur des buizes bereikt, waar
tegen bij mat een barden slag bonste.
Spoedig versoheen een vronweiijke ge
stalte, die dsn kapitein io den arm oam
en ds deur zoo ipoedig mogelijk sloot.
Da vogel zit in 't net. bij zon bondig
motten zijn as ie de mazen kapot scheurt,
sprak een stevige boer uit de zich thans!
rond de woning verzamelende boereQ, toe
Genrt, now sabiet son 't werk jong, over.
'n hertier mot 't heele dorp hier zijn.
Geen halve minuut later werd de stilte
van den avond plotseling verbroken door
een sehril en verklinkend geluid, voortge-
apotheicen en koffiehuizen en hotels
zeer beperktzij moeten minstens
26 maal (apotheken) of 17 maal
(hotels) per jaar een vrijen Zondsg
en iedere week een onafgebroken
rusttijd van 36 uur hebben,
f in broodbakkerijen verboden,
behalve in Israëlitische bakkerijen.
15 Bij bestuursmaatregelen zal
worden bepaald, welke soorten van
arbeid onder bepaalde omstandig»
heden niet of slechts voorwaardelijk
mogen worden verricht door jeug»
dige personen of door vrouwen.
16 Een vrouw mag voor en
na haar bevalling gedurende te
tarnen 8 weken (en gedurende 6
weken na de bevalling) geen arbeid
verrichten. De werkgever moet
vrouwen de gelegenheid geven (in
een lokaal b.v.) haar kind te zoogen.
17 De arbeid van jeugdige
personen wordt nog aan allerlei be»
palingen gebonden, afhankelijk van
het bedrijf waarin zij werken.
Wij herhalen in het boven»
staande zijn slechts de hoofdzaken
van het ontwerp opgenomen. Name
lijk datgene wat voor allen geldt,
die onder de wet vallen. Iedere
groep heeft daarnaast weer speciale
bepalingen.
omdat deze vereenigiog vele voordeelen
afwerpt voor de verbruikers.
Spreker bracht tenslotte eeo woord van
balde aao den winkelhouder Hovenier, die
dezen winkel, teo voordeeie der verbrui
kers, reeds tot zoo'n grootso bloei ge
bracht had.
Eeoige aftredende bestuursleden werden
by acclamatie herkozen.
Toen kreeg bet woord bet lid HoveDier.
met bet onderwerp -Verdiende of onver*
dieode ellende'1. Aan de band van de ency
cliek -Rerum Novarnm" schetste spreker
den toestand der arbeiders en kwam hij
tot de conclusie, dat de algemeene toe
stand was verdiende ellende en dat de
georganiseerde arbeiders verkeeren in on»
verdiende ellende.
Beide sprekers oogsiten een lnidsn bijval.
Na nog de opanlncbtmeeting besproken
te hebben, welke op Zondag 25 Mei a.s.
alhier sal gebondso worden en een waar
succes beloofd ts worden, ilor t de voor
zitter deze zeer geanimeerde vergadering
mat den chriateljjken groet.
Zaterdagavond vergaderde deze vereeni»
giDg ia het alcoholvrij lokaal. HetwaseeD
oogewooD schouwspel, dit lokaal tot in de
hoeken bezet te tien. Was er dan iets
baUengewoons aan de orde Toch niet,
maar het verblijdend teeken doet stoh voor,
dat ook da werkman van Venray gaat
inzien, dat eendracht maakt maobt. Goed
zoo. arbeiders, gaat zoo voort op dezeo
weg. Uwe belangen en die van uw gezio
worden daar behartigd. Het bestuur en zij
die iets kunnen prestoeren, zullen niets
onbeproefd laten, om Uwe belaDgen, waar
dit eenigszing mo.^elyk is. te behartigen en
te verdedigen. Daarom voorwaarts op den
ingeslagen weg.
Na opening der vergadering door den
voorzitter, werden de notulen der vorige
vergadering voorgelezen en onveranderd
goedgekeurd. Vervolgens gaf de secretaris
een overzicht van bet fioantieel beheer,
hetwelk werd nagezien en in orde bevonden
Hierna verkreeg het lid H. OdeDhoveD
het woord Spreker schetste verschillende
toestanden hier in Venray, welke dringend
om verbetering vrageo, e a. woningbouw,
belastingstelsel enz. en spoorde hy vooral
den werkman aan lid te worden van den
coöperatieven winkel. Daar moest eigen
lijk geen enkele werkman buiten staaD,
bracht door het blazen op een holleD
berkenstok.
Het bleek een sein te wezen want even
daarna hoorde men langs alle kanten een
gelijksoortig geluid en vijftien minuten
daarna kwamen van de voetpaden, die van
de uithoeken naar het dorp leiden groepen
boeren, dertig, veertig man sterk en ver<
eenigde zich in de nabijheid des kapiteins
woniDg.
De volkshoop was weldra tot een twee
honderd man aangegroeid, alle waren voor
zien van tangen, ijzers, schoppen, yzereD
pottendeksels of eenig ander geraas
makend voorwerp.
Toen al de Heidekamperboeren veresnigd
waren gebood een der boeren stilte en
zich te midden van den (roep plaatsende,
hield by eene geïmproviseerde redevoering.
Op de eerste plaats deelde by mede dat
de kapitein geknipt en goed »aoDgeschote"
binnen waor, vervolgens somde hy de
grieven op die het gcheele dorp teg6n hem
had en eindely'x hoe by tyne dochter, een
engel van goedheid en milddadigheid,
voortdurend op de meest ruwe wyze
behandelde.
Dit alles sohreeuwde om wraak en daar
om sou op den woestaard binnen weinige
minuten de straf van tafelen worden toe*
gepast.
Alle voorbereidende maatregelen waren
getroffen en plotseling begon een helsohe
muziek Ketels en ijzeren potten werden
gebeukt door werktuigen en stokken, het
getier en gejoel der menigte deden booren
en zien vergaan.
Plotseling werd de voordeur geopend en
vertoonde ziob de kapitein voor het
woedende volk.
VENRAY, 10 Mei 1919.
Gunatlg bericht.
Op een door de Kamer van Koophandel
en Fabrieken te Venray aan de Directie
der NederlaDdsobe Spoorwegen gedaan
versoek, om verbetering inzake spoorweg*
verbindingen op het traj«ct Nijmegen—
VodIoRoarmood, mocht geooemde Kamer
per dato 5 Mei 1.1 de toezeggmg odU
vangen, dat de treinenloop op bet baaD»
vak NijmegenVenlo in het ontwerp
eeuer te zyoer tijd in te voeren nieuwe
dienstregeling aanmerkelijk verbeterd zal
wordeo.
Op deze lyn zullen alsdan dagelijks in
iedere rictiting vier overal stoppende
treioeD en één. ook te Veoray stilhoudende
8neUrein loopen, met zooveel mogelijk be
hoorlijke aansluitingen.
Op de te Tienray gehouden keuring
van 8p'iogatieren werden de prem.ëa toe*
gekend als volgt
le premie met 70.57i/t p. Fokvereenigiog
-Eensgezindheid" te Heyde VeDray2e
prem'e met 77.1, p. S'ierbouderij -Meerlo"
te Meerlo 3a premie met 77 p. J Ram*
bags te Castenray-Venray. le Reserve-
premie met 76.9 p Fokvereenigiog ■Eens
gezindheid te Heyde-Venray 2e Reserve-
premie met 76 72i/s p. P. J. van Dijck te
Lull Venray, 3« Reserve-premie met 76.2
p J. Rambags te Caetenray-Veoray4e
Reserve premie met 75 8 p. G. Bovee te
Broekhuizen.
Een brutale diefstal werd Zondag*
morgen gepleegd ten huize van Fr Assel*
bergs op Loobeek. Toen de bewoners mar
de kerk wareD, zijo dieven door de open»
gelaten achterdeur binnen gekomen en
hebben ruim f 1250 uit eeu kast gehaald.
Hoewel de zoon boven sliep en er een
goede waakhond op stal vastlag, schijnen
de dieven niet in buo werk gehinderd te
Tood sloeg er een woedende kreet vao
baat en wraakzucht op en honderd banden
grepen naar het siaohtoffer van den volks
haat. doob snel als de wind greep de
dochter, die nu eerst het voornemen der
menigte raadde, baren vader vast, drong
hem naar binnen en wierp de dsur dicht.
Donderende uitroepen van tslenrstelling
volgden op die onverwachte beweging, en
de oorverdoovende ketelmuziek begon op»
nieuw.
Den kaptein, den kaptein, klonk bet
dreigend nit aller mond, ep deD karbak met
den kaptein.
De dear bleef echter gesloten en daar
de boeren begrepen dat al hun geraas ze
niet zou doen wijkeu u am en zij maatrege»
Isn tot meer afdoende middelen, toen
de voordeur geopend werd en de doohter
ten tweede male voor het woedeode volk
stood.
Die onverwachte verschijning deed de
boeren eenige sohreden terug wyken doob
op den uitroep vao een der aanleggen,
weg mit deo kaptein, ontbrandde de baat
opnieuw en drong men wederom op de
deur aan.
Het moedige meisje wist echter van geea
wijken, zy plaatste zich voor deo volks»
hoop in de unmiddellyke nabijheid der
deur en riep met krachtvolle stem.
Mannen van Heidekamp. gy zult
bier niet binnentreden, noch uw laakbaar
opzet volvoeren, wat beb ik u gedaan dat
gy my aldus zoekt te beleedigen en mij do
rust te storen.
Een jonge boer trad uit de menigte te
voorsobijn.
Wordt vervolgd.