zZo'iï'pll 7°occ Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
Provinciaal Nieuws.
Dit nummer
bestaat uit twee bladen
Vrijheid.,.
Vergadering R. K. Bond
voor Groote Gezinnen.
Da weekhartige
wachtmeester.
Waarom ben ik lid van de
Burgerwacht geworden
Zaterdag 19 April 1919
40e Jaargang. No 16
PEEL EN MAAS
ABONNEMENTSPRIJS
PER KWARTAAL
PRIJS DER
ADVERTENTIEN
ÏS°L^I,»h^!nSdOO c elke tegel meet S c.
Siondet" nummfrs 5 c! Uitgave van FIRMA VAN DEN MUNCKHOF. VENRAY.
Rusland, Duitschland, Hongarije
en andere landen zijn door den oor
log vernietigd Nederland bleef,
Gode zij dank gespaard.
Rusland, Duitschland, Horgarye
worden geteisterd door hongersnood,
Nederland is weer op dreef naar
overvloed.
Rusland, Duitschland, Hongarije
worden bedreigd met armoe voor
tientallen van jaren door de oorlogs-
en vredesschulden, Nederland
kan er, hij een zorgvuldig fiai.Dciee
beheer en opoffering door alle stan
den, betrekkelijk spoedig geldelijk
boven op komen.
Rusland, Duitschland, Hongarije
zijn jarenlang opgezweept door
grootsche imperialistische idealen en
thans door de jammerlijke reactie ais
geknakt Nederland bleef steeds
bescheiden aan den grond en kor
derhalve niet diep vallen.
In Rusland, Duitschland, Honga
rije hunkerde »meD», hunkerdei
althans eenige demagogen naar de
volksvrijhedeD, die Nederland
langs evolutionairen weg al sinds
tientallen van jaren bezit.
Rusland, Duitschland, Hongarije
grjjpen in hun wanhoop en radeloos
heid naar het redmiddel van den
'zelfmoord, hetwelk Bolsjewistische
revolutie heet en Nederlandzou
8e lachende toekomst wegvagen door
diezelfde revolutie in te halen en
ook hier de wanhoop met geweld in
te voeren
Is ons volk dan verdwaasd of met
blindheid geslagen Gelukkig, het
volk niet, maar er zijn er onder, die
bepaald van Lotje getikt moeten
heet en.
Ale ik die daar jnist geschetste
tegenstellingen overdenk, kan ik er
in korten, dat ons volk over 't ge
heel zich hóe langer hoe meer begint
af te vragen, hoe het mogelijk is,
dat in zijn midden geduld worden
enkele individuen, die bet er met
alle kracht op toeleggen, ons land
in het diepst verderf te storten.
Misdadigers, dia voor een stad of
streek gevaarlijk zijn, sluiten we
op; krankzinnigen, die hun naaste
omgeving tot iast zijn, bergen we
weg, maar menscben, die het beele
land en al zijne bewoners aan de
krankzinnigste .idealen» wagen,
laten we vrijelijk los loopec en voor
bun standje werken met vreemd
goud O tempora, o mores (o
tjjd, o zeden 1)
Wat heden ten dage vertoond
wordt, is nog nooit en nergens ter
wereld te zien gegeven. En is vooral
niet te zien thans in de landen der
revolutie. Dddr is men wel zoo slim
zijn tegenstanders (o beel onschul
dige) voor 't minst op te bergen.
Maar wij, in het klassieke land der
vrjjheid laten ons tyrannieeeren
en brutaliseeren door eenige luidjes,
die de vijanden zijn van alle vrij
heden
Is het wonder, dat het Nederland-
«che volï, hetwelk rust wil, meer en
meer begint te eischen, dat het ge
stook opheudt, dat de wet worde'
toegepast, of, zoo dit niet toereikend
is, binnen een paar dagen worde
aangevuld. De vrijheid is ons lief,
meer bandeloosheid is ean gruwel.
Zondag 13 April 1919.
De voorzitter opende de vergadering
met den christelijken groet en heette de
aanwezigen hartelijk welkom. Ia zyn kort
openiogswoord zette de voorzitter de "ede
oiteeo, waarom deze vergadering steeds
wae uitgesteld geworden en drukte hij
daarin tevens zij a spijt nit, dat op deze
vergaderiog, die overigens fi nk bezocht
was, zoo weinig personen nit de burgerij
en de hoogere standen, op wier mede»
werking 9n steun onze bond toch zeer
zeker moest kunnen rekenen, aanwezig
waren.
De Dotnlen der vorige ve"gaderiDg
werden voorgelezen en goedgekeurd.
Als afgevaardigde naar de Centrale
Raadsvergadering te Utrecht gehouden,
bracht de heer Winters hiervan een uit
voerig verslag nit, waarvoor hem door
den voorzitter dank gebracht werd.
Uit bet jaarvers ag van den secretaris
bleek, dat, boewei er sedert 8 Sept. j 1.
geen algemeene irgadering m-eer was
gehouden, het bestuur toch Diet bad stil
gezeten. Het ledental der afdeeliog was
op 1 Januari gestegm tot 115.
Aan de Bonwvereeciging alhier werd
in November door het bestuur een schryven
gericht, waarin werd aangedrongen om
by bet makeD van plannen wel rekening
te willen houden met de groote gezinnen,
daar bet meeaal juist deze gezinnen zyn,
die by particuliere wonmgverfcuurders 't
minst tereoht kunnen en er ook Diet
verwacht mag wordeD, dat iD de naaste
toekomst door particulieren geschikte
woningen voor groote gezinnen gebouwd
sullet worden. Eiode November en begin
December werd door het bestuur een
schreven gezonden aan alle geestelyke en
wereld:yke autoriteiten der gemeente, aan
alle sociale vereenigiogen en alle werk
gevers, teneinde allen in kennis te s'ellec
met het werkprogram der vereeniging en
aller medewerking daarvoor in te roepen
Dat het bestuur ook reeds invloed beeft
uitgeoefend, moge blijken uit bet feit, dat
in de gemeenteraadsvergadering van 25
Oct. met algemeene stemmen werd aange
nomen eene verordening regelende de
jaarwedden, bezoldigingen en woningtoe-
giagen der dienaren van politie, kanton-
niers. beambten en werklieden in door
loopenden dienst, waarbij zoowel bij
woniogtoeslag als jaarwedde en bezoldi
ging fi nk rekening werd gehouden met
het aantal kinderen, terwyl in de verga
dering van 23 Nov. Da een voorstel van
den heer Winters, met algemeene stemmen
in princ pe besloten werd de bestaande
progressieve Plaatselijke Inkomstenbelasi
tmg te herzien en daaraan toe te voegen
verhrogde aftrek voor levensonderhoud
vermeerderde aftrek voor gehuwde parso-
oea en een progressieve kiederaftrek.
Sedert 1 Oct. is voor de leden der af»
deeling io werking gesteld art. 23 van het
huishoudelijk reglement, waarbij is bepaald
dat by bevalling der eohtgenoote van eeD
lid. op vertoon van trouwboekje of ander
afdoend bewijs, eeoe uitkeering zal ge
schieden Daar gelang het aantal kinderen.
Vanaf 1 Oct tot 31 Dec werd dienover
eenkomstig reeds een bedrag van f 19
uitgekeerd, terwyl dit bedrag in de eerste
2 maaDden van 1919 de som van f 45 50
bedroeg.
Ten slotte deed da secretaris in zijn
verslag een beroep op alle leden der af
deeliog om ieder voor zich zooveel mogelijk
propaganda te maken en nieuwe leden aao
te werven, opdat onze afdeeüng zoo s'erk
mogelijk worde en daardoor ook iets kaD
prestoeren.
Uit bet fiaantieel overzicht bleek, dat de
ontvangsten hadden bedragen f 148,80; de
uitgaveD f 84,74 zoodat er 1 Jan. j I. een
batig saldo was van f 64 06
Vervolgens hield de heer Winters eene
interessante lezing, waarin by het doel en
streven van den bond duidelyk uiteenzette,
eD welken inhoud grootendeeli reeds
vroeger in dit blad is weergegeven.
Bij de rondvraag vestigde de heer Wil-
lems de aandaoht van bet bestuur op de.
koleudietributie. die iu de naaste toekomst
waarscbynlyk zeer veel te weneoheu zal
overlaten en by vroeg of't Diet op den
weg der vereeniging lag. de noodige stap
pen te doen, dat e^ by de distributie ook'
rekeniDg zou worden gebonden met de^
groote gezinnen en speciaal met die ge- j
zinnen, waar veel kleioe kinderen waren.
De Edelaobtb. Heer Burgemeester, mede'
ter vergadering aanwezig, deelde mede, -
dat de koleDdistribntie uitging vau bet'
Rykskolenbureau su vermeende by, dat
voor het volgeodjaar reeds eene regeling
getroffen is eu waarbij is bepaald dat aan
gezinnen, bestaande uit 7 perionen of meer
2 eenbeden steenkolen extra zonden worden
toegekend, doch zou vau deze regeling
eventueel kuDnen worden afgeweken. Offi
cieel had Z Edelacbtb van deze regeling
echter Dog geen bericht ontvaDgen.
Vervolgens ontspon zich nog een drukke
discussie over het loon der vroedvrouw bij
bet verleenen vao verloskundige hulp en
zal door het bestuur getracht worden in
deze aangelegenheid een overeenkomst te
treffan.
Tenslotte las de voorzitter een aan B. en
W. verzonden scöryven voor, waarin
verzocht werd de beschikbaarstelling van
goedkoope kousen en sokken te willen
bevorderen in deze gameeute en daarby
speciaal rekening te willen houden met de
groote gezinnen.
Verder deelde by nog mede met den
voorzitter der Bouwvereeniging eea onder
houd te hebben gehad, waarbij ook de
geestelijk adviseur tegenwoordig was. Zij
hadden baoDe zienswijze blootgelegd en
op het bouwen van woningen aangedron
gen, met het gevolg, dat de voorzitter
der bouwveraeoiging teo laatste vjlkomen
buDne meeoiog deelde sd daarover binnen
enkele dagen eene vergadering zou be
legge».
Nadat de voorzitter allen had bedankt
voor de trouwe opkomst, sloot hij de
vergadering met den christelijker groet.
Zooals algemeen bekeod is, schepte de
Oisteoryksche keizer Jozef II (overleden) er
een bijzonder gonoegen in, 's avonds ver
scheidene bier tn wynhu zen van Ween^n
met of zonder begeleiding onbekend te be
zoeken, om bet leven en de stemming zijner
onderdanen meer eo meer in oogeoscbonw
te nemen. By zu'ke gelegenheden kwamen
den keizer soms uitingen ter oore, welke
hem somwijlen tot richtsnoer dienden by
andiëoties.
In onze lastige geschiedenis is er echter
geen sprake van een audiëntie bij den keizer
doch van een wachtmeester der huzaren,
die 'savoDds in een wyobuis midden in de
stad met eeD hem onbekend heer zich te
goed deed aan het edele druivenuat.
De vreemde (het was Jozef II) drong
voortdurend den bazaar, nog ean -balfja"
te nemen, hoewel deze zich wegeos de
taptoe wilde verwijderen De keizer stelde
namelyk den wachtmeester op de proef
en wilde zien, of "hij zijn militaire plichtin-
geo nakwam.
Onder lustige vertellingen, welke de
huzaar uit zijn langdurig soldatenleven ten
besta gaf en naar welke de onbekende eD
de dikke herbergier lu starden, verstreek
de tij i te ras. De tapt re was al lang
voorbij, maar bet kleine gezelsohap dacht
er niet aan dit gemoedelijk bijeenzitten te
eindigen.
Het gevolg vao het al te veel gebruik
van alcohol was, dat de tong van oneen
wakkeren krygsman altoos zwaarder werd,
maar zyn hours des te lichter.
-Nog een half maa'je," iep hy, er
by voegend dat by zooiets wel aao bet
vaderland verdiend bad. daar by toch in
oorlogstyd zooveel vijanden had neerge
sabeld. dat bij bijna in bet bloed bad
moeten baden. Den gemoedelyken waard
begoDnen de baren ten berge te ryzen
anders gedroeg zich de vreemdeling, die
dezen moed van den wachtmeester aan bet
bovenmatig gebruik van alcohol toeschreef
De huzaar begeerde dan een laatste
half maatje. Da waard die reeds bad be
merkt, dat bet geld van zyn dorstigen
klant zeor begon te ktimpen, wijl deze by
de voorlaatste bestelling welke by betaalde,
met moeite uit zyn mageren geldbuidel by
bet kaarslicht de centen byeeubracht,
werd voorz:cbtg. Hij verklaarde dat by
hem niets m8er van het kos'elyk vocht
inschonk, vooraleer hij de noodige centen
iaad gegeven.
Dit was eohter lichter gezegd dan ge
daan. Da vreemde mijnbeer scheen ook in
oogenblikkelyke geldverlegenheid te ver-
keereu om kort te gaan, de wacbtmees
>er, zeker vau het spreekwoord uitgaande
-Help u zelf dan zyt ge geholpao." bood]
•/oor de laatste halve maat zyo ü&bel als
pand.
De slimme waard nam dit aaobod glim»
acheud aan, want by wist. dat de huzaar
dit stuk du militairs uitrusting op den
luur niet kon missen. De wach'meester
.rok zyn sabel uit de scheede eo lïgde die
vrij luid op tafel voor de oogen van den
waard en den vreemdeling.
Iniusschen verwijderde zich ds vreemde
ling, vastbesloten den bu'&sr den volgenden
morgen een flinke terechtwijzing te geven,
wegens grove dienstovertreding. 1
't Was byoa nrddernacht, toen de
wachtmeester zonder sabel en met wagge
lende schreden, brommend als een ijsbeer,
als een wrak schip huiswaarts zeilde.
In de kazerne, waar de wachtmeester
tbnis hoorde, was men des anderendaags
reeds vroeg in beweging. Zij De Majesteit
bad namelyk in den afgeloopen Dacht den
overste bevel gegeven, dat het geheel*
regiment huzaren den volgenden morgen
voor Zyne Majesteit in parade moest uit
rukken.
De wachtmeester zonder sabel zwoer bij
bommen en granatin, dat hy liever in den
ooriog tegen deTarken wilde streden, dan
dat by jn'st -vandaag" die onaangename
parade mee moest maken voor zijn aller
hoogst legerhoofd, voor wien hij anders
gaarne in het vuur zou gaan. De «dappere"
wist wel waarom Hij geloofde d1., dat
hij zyn keizerlijken heer de sporen van zijn
drinkgelag in zijn gezicht en oogen te lezen
zou geveD. Aan de sabel dacht hij minder,
die had hij in den nood vervsogen, want in
den namiddag zou hij die gaan ïolossen
Hoewel by de hoop voedde, dat men aan
bem Diets ongewoons zou merken, toch
kreeg bij het boe langer zoo meer beDauwd.
Als Let andere u'tviel,... al bet hem by de
ongelukkige parade eens slecht ging.
Het uur der parade brak aan nog nooit
in zyn leven was voor den huzaar de tijd
zoo snel veret eken
Opeens klonk een trompetsignaal, waar
door de komst des keizers werd aangemeld.
Snel klonk bet commando en oogenblikke
lyk stond het kavalene-regiment op de
binnenplaats der kazerne in orde opgesteld.
De keizer, begeleid door een slechts
klein gevolg, reed d9 binnenplaats op. De
generaal-marsch werd geblazen, de regi
mentsvaan neergelaten. De overste reed
het hoogste legerhoofd tegemoet, deed drie
maal het militaire salnut en meldde, da-
bet regiment naar keizerlijk bevel in paradu
was opgesteld, en er fi op giog, zioh doov
zyne Majesteit te dorren laten iDspecteeren
De keiter reed voor bet front van het
regiment en liet het een vierkant vormen,
waarop geboeid en onder sterke begeleidi -g
eeD infanterist, die er haveloos ui'tag eu
onwillekeu-ig den indruk van een deserteur
maak.e. bet carré werd binnengevoerd.
De keizer liet ca door een zijner adju
danten voorlezen de misdaden van dezen
arrestant en welke straf hem wachtte. Hy
was voor de derde maal ait zyn garnizoen
gedeserteerd, dus hadden stokslagen eD
spitsroeden hem de vorige keeren niet ver*
beterd. daarom zon by worden ODthoofd.
Zyne majesteit zou voor de uitvoering van
dit voonis zelf een daartoe geschikt man uit
bet regiment kiezen.
Daarna begon de inspectie. De keizer
reed langs het vierk&Qt en monsterde m?'
scherpen blik de uitrustiDg der manschap
pen.
Ia dit kritieke oogenblik verging onze
wachtmeester sch er vao angst. Zijn gelaa'
weerspiegelde de gesteltenis ven zijo ge
moed. want zooals bij daar stond, zoo
doodsbleek, was hy by na bet evenbeeld van
den ter dood veroordeelde. Hy zwoer nooit
meer iets te drinken, wat bij niet met
goede Oostenryksche munt koD betalen en
onakte meerdere goede voornemens. Maar
deze akte van beronw kwam te last Di
keizer was in zijn Dabyheid en zyn door
dringende blik rich te zich op hem. Ja dat
was zyn man. Kortaf beval bij hem het
scherprechtersambt by den deserteur te
vervollen.
Met tragen tred trad de wachtmeester uit
de rij en gelid en schreed naar de plaats
der strafoefening. Daar echter was bij niet
tegenstaande herhaald bevel, niet te bewe»
g io de sabel uit te trekken om den ongeluk
kige bet hoofd af te slaan. De slimmerd
verzekerde, dat bet hem een genoegen zou
zyn, in geval van oorlog de vijanden zycs
keizers bij dozijnen neer te sabeleD, maar
dezen weerloozen man neen, dat kon by
Diet over zyn hart krygen.
De manschappen stoDden verbaasd op te
kijken toen zij boorden, dat deze buil jbak
van een wachtmeester zoo'n week hart bad
en zogen met spanning de komende dingen
tegenmoet.
Al dien tijd knielde de deserteer op deD
grond 6D moest de kwelling van den dood
angst drageD. Een nauwkeurig opmerker
zou echter wel eeu listige glimlaoh op zijn
gelaat bespeurd hebben. Zonderling was
het dat de veroordeelde geflankeerd was
door twee boomsterke mannen.
Voor de laatste maal en thans dreigend
beval de keizer den wachtmeester de hem
opgelegde taak te volvoeren Alsdan zuchtte
by diep, riebte den blik ten hemel en sprak
zioh tot den keizer wendend: -Wijl Uwe
Majesteit beveelt, dat ik dezen weerlooss
het hoofd afsla, zoo bewerke God, dat myn
sabel van hout worde P Eu by trok de
sabel uit de scheede.
O wonder 1 Ds sabel was werkelijk van
bout I
Het meest verbaasd over deze verandering
vaD staal in hout scheen de slimme wacht
meester.
De keizer echter kende den samenhang
van dit scbyo wonderbaar voorval en had
er schik in. Hy reed op dan wachtmeester
toe eo sprak, slechts verstaanbaar voor ae
Daastbystaanden Gy hebt u slim uit de
moeilijkheid gered daarom vergeef ik n*
Los echter spoedig de sabel in met bet
verschuldigde voor de halve maat wyo. En
deuk eraan, een tweede maal zult gy er
niet zoo goed afkomen."
De wachtmeester had toen hy vernam,
dat er parade zon zya, eea bouten sabel in
de schede gestoken. Da deserteur was
slechts een figurant.
Den wachtmeester was een steen van bet
hart, maar ook waren hem de schillen van
de oogen gevallen. Nu wist by, wie de
lieve vreemde h?er van den vorigen avoüd
was.
De keizer reed, nadat hy den overste
wegens het fliok voorkomen zyoer man
schappen eeDige vriendelijke woorden bad
toegesproken, met zyo geleiders heen.
Oaze wachtmeester zag bem met genoegen
vertrekken en in bet vervolg droDk by
miDder en vervnlde beter zyo militaire
plichten.
Een lezer schrijft aan de .Nieuwe
Ceurant1'
»Ik ben toegetreden tot de burger
wacht, hoewel ik over de vyftig ben
en drukke werkzaamheden heb. Ik
heb bet tot nu toe niet gedaan, omdat
ik een hekel beb aan donquichotisme
en men dat toch in zich moet hebben
om zich op te offeren voor anderen,
die hun eigen belangen liever niet
zelf verdedigen. Want daarop komt
het neer 1 Er zijn heel wat menscben
die vrij wat meer te verliezen hebben
dan ik en er zijn er nog yeel meer.
die joDger eD krachtiger zijt dan ik
en nu ga ik voor al die menschen,
die het niet willen doen, mij oefenen
om hen te beschermen. Is dat don
quichotisme of is het dat ciet
Goed beschouwd kom ik er met bet
communisme, dat ous bedreigt, niet
eens zoo heel slecht af, want ik ben
een intellectueel arbeider en heb dus
kans, om in de vordingsklasse ge
plaatst te worden ik krijg dan
misschien wel vijf hariDgeu, dat is
meer dan ik op een dag kan ver-
dragen. Maar waarom grijp ik dan
□aar bet geweer t Eenvoudig omdat
ik het niet kan verdragen, dat een
of ander huurling van den heer
Wijnkoop of zijn vrienden mij in
mijD huis de wet zou komen voor
schrijven en ik daar ook al niet
meer de haas zou zijö; dao wil ik
daarover nog wel eens eerst een
kogeltje wisselen. Dat is dunkt mij
een goed Hollandsch beginsel en
daar heb ik wel wat voor over.
Misschien ben ik dus nog niet zoo'n
erge Don Quichot als het wel lijkt
in de oogen van mijn vrienden en
buurlui, die maar liever eerst e6ns
afwachten of een ander bet niet zal
doen. De tijd zal het leeren
Wy nemen dit stukje over ter
waarschuwing. Want het is maar
al te waar het aantal deelnemers
aan de burgerwacht is op de meeste
plaatsen veel te gering I Wie al maar
wacht, totdat ook zijn buurman zich
opgeeft, komt vast te laat. Eu men
stelle zich toch niet gerust, dat de
burgerwacht hier te laude ciet
n lodig is. Niet voor niets dringt de
regeering aan op waakzaamheid. De
gebeurtenissen vlak aan onze grenzen
spreken maar al te duidelyke taal.
VENRAY, |9 April 1919.
Paardenmarkt te Venray.
Houd.ri tn «(.Daren ven paarden, die
