Waardevermindering
van het geld.
Gestoord geluk.
ïz'coT™» fot Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
FEUILLETON
Na den vrede.
Tegen de Spaansche griep.
Zaterdag 26 October 1918 39e Jaargang No. 43
PEEL EN MAAS
PRIJS DER
ADVERTENTIEN
ABONNEMENTSPRIJS
PER KWART AAL regels 20 c.
voor het buitenjand Ü5n.' 3 maal geplaatst,
aLlderi.' nummlra Se: Uitgave van FIRM4. VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY. worden2 maal berekend.
De oorlog, die gaDsehe streken
verwoest, volken doodelijk verzwakt,
stoffelijke en zedelijke schatten ver
nietigd, heeft ook op de grootmacht
Geld zijn invloed doen gelden.
De waarde van het geld wordt in
bet groot afgemeten naar den maat
staf in hoeverre het geld den Albe-
heerschar Oorlog dienstig is. Zonder
geld is het onmogelijk oorlog te
voereo, hetzij het geld voor onmid
dellijke oorlogsdoeleinden gebezigd
wordt, hetzij 't geld middellijk daai-
toe gebezigd wordt, b.v. door groo-
tere werkloonen of salarissen, het
leven der burgers in oorlogstijd
mogelijk te maken.
Twee groote feiten vallen in dit
verband aanstonds op.
Eerstens, dat er overal vloeiend
geld in overvloed is; tweedons, dat
men voor veel geld veel minder kan
krijgen dan vroeger.
't Eerste feit is een gevolg van de
meerdere en rij kere verdienste-
mogeüjkheden, die echter niet in alle
standen gelijk zijn; het tweede is een
gevolg van de markt, van vraag bd
aanbod geld is er genoeg, doch zeer
verminderd en zeer begeerd zijn de
dingen, die men er voor koopen kao.
Voorbeelden liggen voor 't grijpen:
•en werkman of beambte verdient
meer of veel meer dan vroeger, doch
moet zelfs voor zijn alledaagsche be
hoeften, zooals kleederen, levensmid
delen enz. meer, veel meer uitgeven
dan in vroegere jaren.
Ieder begrijpt, dat niet de eigen
lijke waarde van het koper-, zilver-
of goudgeld zich gewijzigd beeft,
doch slechts zijn koopkracht, d. i.
het geld, b.v. een gulden, heeft zijn
vroegere innerlijke waarde behouden,
doch men kan er veel minder voor
krijgen dan vroeger; wat men b.v.
vroeger voor f 1000 kon koopen,
daarvoor heeft men nu veel meer
noodlg.
Doch ook de innerlijke waarde van
het ruilvoorwerp, d. i. van hetgeen
wij voor onsgeld koopen, is betzelfde
als vroeger, wanl de innerlijke waar
de van een voorwerp wordt niet be
paald door veranderlijke omstandig
i
In bet deftige gedeelte eener Zuid-Duit-
ecbe hoofdstad lag te midden ven een prach-
tigen tnin, de woning van den rijken
fabrikant Welberg, een naar den laateten
smeak gebouwd hots.
Doch in de vertrekken, waar vroeger
alteen gelnk gohniad bad, beereehte nu
aDget en verwarring. De beer des hoir.ee.
een teer gezien man, wat in de kracht
zijne levens door een beroerte getroffen.
Des ochtends bad bij nog met de zjjoen
oetbeten en was toeo naar de op tien
mionten afstand gelegen fabriek gereden.
Een nur later braobt men bem bewustelooa
tbnis en nn lag bij in hot elegante slaap-
vartrek. Alle bemoeiingen van dan genees
heer om de levensgeesten weder op te
wekken, waren vrnehteloos.
Mevrouw Welberg hielp den dokter,
de zeventienjarige dochter Alma geheeteo,
knielde weenende aan bet voeteneinde en
naaat haar de kleine Brnno, het eenig
loontje dei bnizes, die met groote oogen in
het verwrongen gelaat tyDS vadera staarde.
Ik hoor bet bart weer kloppen, zei de
dokter, die zijo oor op de borat vao den
zieke bad gelegd en de poli wordt sterker.
We knonen nog hopen.
Bet meisje beurde bet hoofd op en bield
op met weenoo, terwijl de moeder riep
-Robert, Robert I'
De tooo der geliefde stem soheen bet
ontsnappende leven weer terng te roepen,
heden, maar door de kwaliteit, de
goede hoedanigheid van dat voor
werp.
Oorzaak van deze waardevermin
dering van het geid of wat eigenlijk
op hetzelfde neerkomt, van deze
prijsstijging, is de oorlog met zijn
economische gevolgen.
Daarom zal ook die prijsstijging
(of waardevermindering van het geld
blijven voortbestaan en verder gaan,
zoolang de oorzaak, dus de oorlog
met zijn gevolgeD. voortduurt.
Houdt deze oorzaak op te bestaan,
m.a.w. komen er wederom jaren van
vrede, dan zal ook langzamerhand de
prijsstijging nalaten en zal dus het
geld in koopkracht, in waarde toe
nemen, ofschoon het wel nooit meer
zijn vroegere waarde zal terugkrijgen
m.a.w. het lever: zal wel nooit meer
-zoo goedkoop", worden, als voor
1914.
De les, die aileo uit deze feiten
moesten trekken, is groote spaar
zaamheid, want het geld, dat nu
verdiend wordt, zal later meer waar
de, meer koopkracht hebben, dan op
hst oogenblik en het zal zeldzamer
worden.
Dus is het beste zooveel mogelijk
te sparen en alle onnoodige uitgaveD
te vermijden, om later meer voordeel
meer nut van het geld te hebben.
Helaas, wij zien tegenwoordig het
tegendeel gebeuren.
Menschen, die nu gemakkelijk
verdienen, ("men denke b.v. aan de
smokkelaars) verteren hun geld met
groote ergerlijke lichtzinnigheid en
meer dan ooit wordt in zulke per
sonen ons oud spreekwoord bewaar
heid: zoo gewonnen, zoo geronnen.
Dezulken zorgen niet voor de toe
komst en dit zullen zij eens en diep
en reeds spoedig betreuren.
Als voorbeeld biervan kunnen wij
wijzen op de visschers, die in 't begin
van den oorlog groote winsten maak
ten, rijk leefden en nu.... Ec nu
En zij staan niet alleen.
Het is zoo goed als zeker, dat na
den oorlog dure tijden zullen aan
breken, want de verdienstemogelgk-
heden zullen en niet slechts in de
oorlogvoerende landen sterk af-
nemen; daar zal tegenover overvloed
van werkkrachten te weinig arbeid
zijn. Want lang zal het duren voor
industrie en handel weer in normale
banen geleid zijn en voor de noodige
want de zieke opende de oogen, Zijo blik
dwaalde vragend door de kamer, bjj zeg
deo dokter, zyne vrouw eo de kinderen en
zfjn toeetand scheen bem duidelijk te
worden. Bij wilde bet boofd opheffen, doeb
bij kon niet. bij wilde spreken, docb kon
elechte eenige onverstaanbare klanken uit
brengen.
Mevrouw Welberg, die tot eo toe hare
tegenwoordigheid vao geest bewaard bad,
begon te snikken,
Robert, Robert, riep ze, help toch,
redt bem tocb, smeekte zy den geneesheer.
Deze echter wenkte bedaard te biyven.
Bedaard mevrouw, fluisterde hy baar
toe, hg beeft de grootste rust noodig.
Zij begreep bem eo bedwong zicb. Met
een liefdevollen blik boog zij zich over bear
echtgenoot en bield de haod onder zijn
hoofd.
Wees maar rustig, het ga koelt uwe
elspen en ge znlt weldra beter wordeo.
Ongeduldig schudde by bet boofd. Bij
voelde wellicht, dat zij zelf oiet aao bare
troostwoorden geloofde. Met een heftig
gebaar wees bij eaar de dear en zijne
oogen dwaalden van den ren op den aDder.
Eindelijk meende zijne vronw bem begrepeD
te hebben,
Wil ik om een priester sturen
Robert, vroeg zij en bij antwoordde met
een verheugden blik.
Een kwartier later kwam een priester.
Op zijn wenk verwijderden zich de aan
wezigen.
De oDgelukkige vrouw kon nu aan bare
droefheid den vrijen ioop laten.
Dokter, riep ze. zicb iD een leuning
stoel werpend, is er geen hoop, geen
redding meer
Treurig schudde de dokter bet boofd.
Mevronw, hernam biju kan het
grondstoffen in voldoende hoeveel
heid zullen zijn aangevoerd.
Uit de tegenwoordige vermindering
der waarde van het geld moeten wij
dus op de eerste plaats de practische
les trekken, dat wij het geld moeten
sparen.
Spaarzaamheid eo eenvoud zijn
broodnoodig, niet slechts voor den
enkeliog, doch ook voor geheel het
volk, om aan de komende dure tijden
weerstand te kunnen bieden en ze
goed te kunnen doorstaan.
Nu is er nog veel geld in omloop,
doch deze tijd zal niet lang meer
aanloopen.
Vervolgens moeten zij, die door de
omstandigheden meer geld verdieoen
en dit wijselijk voor de toekomst
sparen, dit geld goed beleggen.
Hier moet de echt oud-Hollandsche
deugd van voorzichtigheid beoefeDd
worden.
In dit verband wijzen wij er slechts
op. dat wij hierin vooral de vader-
landsche nijverheid moeten begun
stigen door Nederlandsche onder
nemingen te steunen. Wanneer er
veel in buitenlandsche ondernemin»
gen steekt, wordt de finantieele
draagkracht van het eigen vaderland
verzwakt, In hot andere geval echter
worden in 't eigen land ook de ar-
beids- en verdlenstemogelijkheden
vermeerderd.
Moge ons volk uit de tegenwoor
dige tijden leeren terug te keeren tot
de oude spaarzaamheid en de sterke
eenvoudigheid onzer vadereD, dan
zullen deze droeve tijden niet zonder
groot nut voor ons vaderland ge
weest zijn.
Uit het slechte zal een kostbaar
goed geboren worden, zoo voor de
vroegere verregaande weelde en ge
notzucht eenvoudigheid eD gepaste
zuinigheid lu de plaats treden. Gldl.
De wereldoorlog is onder alle op
zichten van een ontzettende tragiek
Hij zal eindigen waar hij begonnen
is: op de slagvelden van België.
Vier jaar geleden overweldigde
Duitschland België en begon daar wat
een bloedige triomftocht scheen te
zullen worden.
Thans vindt op Belgischen bodem
het Duitscbe militairisme een roem
loos graf.
ergste verwachten.
Deze woordeD klonken als een doodvon
nis. Alma omklemde werneDde bare moe
der. aogstig legde Bruno zgn boofd in baar
schoot eo mevrouw Welberg omvatte beide
kiodareo.
Bet huwelijk van bet eebtpaar Welberg
was zeer gelukkig geweest. De koopman
had zijne vrouw, eeee afstammelinge eener
voorname maar ongefortuneerde adelijke
familie, ale 't ware' vergood en baar op
verkwist ende wijze met alles omgeven wat
baar bet leven kon veraangenamen.
Mevronw Bedwig bad een goed en edel
bart en beantwoordde dankbaar de liefde
van baar echtgenoot, door bem een huise
lijk geluk te bereiden, zooalz bet deD
mannen zelden ten deel valt. Twee lieve
kinderen voltooiden bet geluk van 't echt
paar en mevr. uw Welberg beroowde.zich
nooit baar adelijke naam voor een burger
lijke verwisseld te bebben.
Toch zeg zij hel gaaroe, dat eeo jonge
dragoeder-offioier, graaf Knrtoff, een der
knapste offleiereo der stad. de naowelijka
17jarige Alma bet bof maakte eo in 't bart
van 't meisje eene teedere neiging opwekte.
Bet verheugde baar de dochter weer in de
kriogen te zieo tredeo, waarin zij in bare
jengd verkeerd bad en de koopman was
een te teeder eobtgeeoot eo vader, om de
wenBcheo zijeer eobtgenoote en het gelnk
van zijn kind ta weerstreven.
Zoo bad men dan voor eenige weken de
verloving ven bet jeugdige paar door eeo
sohittereod feest gevierd. Eo ou I Eeo enkel
kwartier bad bet trotecbe gebouw aao bet
wankeleD gebracht
Na eeo half our vertoefd te hebben,
kwam de priester uit bet ziekenvertrek,
een pooa was het nu gebeei stil in het
vertrek, waar alleen de dokter en mevronw
Twee redenen hadden de centralen,
die ben tot den oorlog noopten: Oos-
tenrijk wilde zich beveiligeD tegen 't
Panel ayisme, dat het uit het Oosten
en Zuiden bedreigde; Duitschland
wilde het Fransch-Engelsche bondge
nootschap, dat het in zijn economische
ontwikkeling eD zijn koloniale expan
sie in den weg stond, breken.
Het eene en het andere doel heeft
gefaald.
Wel is het Russische rijk, groot
lichaam met slappe lendenen, uiteen
gespat, maar Oostenrijk verkeert zelf
in een staat van politieke ontbinding
en de vorming van een statenbond
ontwricht de eenheid der l)onau»
monarchie, een voorpost in vroeger
tijd tegen de Osmanen, later tegen 't
Slavisme.
In den strijd tegen Engeland en
Frankrijk heeft Duitschland het on
derspit gedolven.
Vernederden verminkt en verzwakt
trekt het keizerrijk, dat op het Eu-
ropeesche vasteland een onwrikbare
positie innam, uit den strijd terug.
Van Middel Europa is het zwaarte
punt van ons werelddeel naar het
Westen verlegt.
Het uit tal van wonden bloedende
door den. geesel der vrijwillige ont
volking geteisterde Frankrijd kan,
al heeft het onder militair opzicht
zich schitterend gehandhaafd en al
wint het den oorlog, zijn vroegere
positie in Europa niet hernemen
Het zou dit alleen kunnen, indien
hei tot de christelijke, katholieke be
ginselen van vroeger terugkeerde,
en het oude geloof en de oude zeden
in eere herstelde.
Engeland is door den loop der
gebeurtenissen da sterke mogendheid
van Europa geworden en met de
Vereenigde Staten en Japan kan het,
indien althans de goede verstandhou
ding niet verstoord wordt, aan de
wereld de wet stellen.
Of hebben wij van president Wil
son's schepping, den volkerenbond,
beters te verwachten
Zal men inderdaad, na het Duitsche
militairisme den doodelijken steek te
hebben toegebracht, het militairisme
in zijn geheel, ook voor eigeD gebruik
en misbruik, afzweren, en zal niet
meer de macht en het geweld de
wereld regeeren
IndieD deze uitkomst werd ver
kregen, dat in het vervolg hit recht
Welberg vertoefden, de weenende kindereo
bad zij verwijderd.
Spoedig echter begon de zieke onrustig
te wordeo, met de grootste inspanning
beproefde bij weer een woord uit te breogeD
doch de verlamde tong weigerde hareo
dienat. Eenmaal, toen zij baar oor aan de
I ppen des stervenden Iegda, meende de
vrouw het woord -schuld" te verataan.
Wees gerust, Robert, troostte zij, gij
bobt van al uwe acbuld vergiffenis gekregen
ook God zal u vergeven en voor u oeD
barmhartige rechter wezeo.
Docb bij sohndde oogedntdig bet boofd,
dat bad bij niet gemeend. Zij bield bare
bevende band in de zijne en bevochtigde
Zijee lippen, terwijl de dokter de koele om-
slageo vernieowde.
Plotseling begon bet lichaam van den
zieke krampachtig samen te trekken, een
gerochel kwam uit zijne boret. Bij wierp
eeo laatzteo, smeekenden blik op zijne
echtgenoote, de oogen breken en Robert
Welberg was niet meer.
0—
Bet was avond geworden. De mare van
het ongeluk in 't bnis Welbe-g was vlug
door de stad verspreid en den beelen namid
dag kwamen vrienden en bekeodeD om
huooe deelneming te betnigen. Mevronw
Welberg waa in bare kamer en wilde alleen
zijn met bare smart.
Daar werd zachtkens aan bare deur ge
klopt. Reeds eenige keeren had zij bet
kamermeisje afgewezen, wanneer deze baar
iets wilde zeggen, doch nn atond ze op, dat
kloppen kende ze.
Brnoo stood voor de dear met tranen in
de oogen. Bij sloeg de armpjes om baar
hale en bad zoo smeekend
Moeke, laat mg toob bg je blijven,
k ben zoo bang.
het eenig richtsnoer zou zijn voor de
verhoudingen tusschen de volkeu,
dan zou men ODdanks het nameloos
wee, dat deze oorlog over de wereld
gebracht heeft, de uitkomst moge
zegenen.
Maar durft men dit hopen
Mag men er op rekenen, dat de
geheime diplomatie zal worden afge-
tchaft en de diplomatie zelf van aard
en karakter zal veranderen 1
Mede zal dit biervan afhangen, of
inderdaad een vrede door overleg,
een rechtvaardige vrede eteeds
door den Paus gepiedikt en voorge
staan het werk zal bekronen, dan
wel of den overwonnenen door de
overwinnaars de wet zal worden
gesteld.
Weert men den Vredevorst van de
vredesconferentie, dan zal er voor
beduchtheid omtrent de rechtvaardig
heid en de duurzaamheid van den
vrede alle reden beitaan en zal geen
vredeszon den dageraad van een
nieuw en beter Europa aankondigen.
Indien president Wilson goed en
blijvend werk wil doen, moet hij
reeds in overleg zijn met hetVatioaan
de grootste zedelijke en waarlijk
onzijdige macht van Europa ende
wereld, Hsg.
Wij lezen in de Gld
Ia een dep Duitscbe vakbladen vind men
eene ontboezeming van professor Oscar
Loew te Miiachen, die beweert, dat de
oorzaak van de froote uitbreiding der
Spaansohe griep in de kalkarme voeding
van den tegenwoordigen tijd te zoeken is.
Melk en kaas, twee van de meest kalk»
rijke voedingsmiddelen zijn schaarsch en in
veel kleinere hoeveelheden dan vroeger
verkrygbaar, groeDteu zyn hoog in prijs
en daardoor voor een groot deel der be»
volking niet bereikbaar en aardappelen,
bet boofdvoedsel tegenwoordig, bevatten
bijna geen kalk.
Professor Loew beveelt daarom aan
dagelijks een zekere hoeveelheid kalk te
nemen.
Men koopt biervoor in de apotheek 100
gram gekris'aliseerd Calsium ebloratum
(Ca Cl 2), lost dit in zes liter water op en
neemt daarvan driemaal per dag onder bet
eten twee eetlepels; kleine kinderen de
helft.
Op deze wijze ontvangt het lichaam
dagelijks één gram kalk, waardoor de
witte bloediiobaampje8 in staat gesteld
worden, om bun dienst voor afwering van
alle mogelijke bacteriëo beter te vervullen,
terwijl zij in een lichaam, dat behoefce heeft
Het kind had in zijne onschuld de beste
troostwoorden gevonden voor zijne moeder
en zij omhelsde hem teeder. Niet alleen was
zij weduwe, doch ook hare kinderen waren
weezen geworden. Hoe had ze dat ook maar
een oogenblik kannen vergeten.
Arme, lieve jongen, zeide zy. bem
de tranen drogend en de lokken streelend.
Lizette beeft geen (yd om met mij te
te spelen, praatte de knaap en Frits en
Alma bebben mij weggezonden; ze zeggen
dat papa gestorven is en ik niet meer bij
bem kan gaan, Hoe is dat mama, als men
gestorven is?
Mevronw Hedwig nam 't kind op baar
schoot en vertelde, dat de lieve God papa
tot ziob genomen bad, dat bij bem nu niet
meer- zien kon en dat hij later weer by
bem zou komeD, wanneer by coo goed en
zoo braaf werd als paps.
De menschen zeggen, dat papa in een
graf wordt gelegd, zei de knaap, en dat wil
ik niet, ze mogen papa niet in rt leeltfke,
diepe graf leggen.
Ook de moeden sidderde by de gedachte
aan bet graf en hare tranen stroomden
opnieuw. Doch bare smart was niet meer
hopeloos zooals eerst; ze was er zicb van
bewust geworden, dat zij nog eene taak in
haar leven te vervullen had, waarvoor zy
bare krachten behouden moest. Toen de
bediende bet bezoek van den advocaat,
die zaken voor betbois deed, aanmeldde,
was zij dadelyk bereid hem te ontvangen.
Na de eerste aandoening van smart over»
wonnen te bebben, zag de advocaat, dat ze
sterk genoeg was om over zaken te
spreken.
Weet mevrouw misschien, of mijn
heer Welberg een testament gemaakt heeft
en waar dit is
Wordt vervolgd.