ESSand™" Weekblad voor VEJN RA Y, HORST en Omstreken. [SSF&i
De vrede licht aan.
Voor onze boeren.
Verslag Leesbibliotheek
Het moreel der troepen.
Mijn oude schoenen.
Lijntrekken.
De dreigende strop.
'Zaterdag 19 October 1818 88e Jgargang No. 49
PEEL EN ADVERTENTIEN t
PER KWARTAAL s
i van 1—4 regels 20 e.
aliordc™'numm?rs95 c! Uitgave van FIRMA. VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY. worden2°™.! beSSd.
Het gunstige antwoord van de
Duilsche regeering, dat do vredes
voorwaarden van president Wilson
volkomen aanvaard, doet de kaos op
vrede belangrijk stijgen.
Zeer waarschijnlijk tal nu spoedig
een wapenstilstand gesloten worden.
Deze zal dan onmiddellijk door vre
desonderhandelingen worden gevolgd
waarop de door Duitschland aan
vaarde voorwaarden en beginselen,
in de boodschappen van Wilson aan
het Coneres. en in zijne redevoering
van 28 September neergelegd, prac-
tisch zullen worden toegepast.
Het Duitsche antwoord zal over
de geheefe wereld wel met de groot
ste voldoening ontvangen zijn, uit
gezonderd misschien in de bureaux
van sommige Engelsche en Fransche
bladen, die als oorlogspropaga'ndis-
ten de bevolking blijven opbiiseu.
Te Londen, zoo lezen wij, wekte
het Duitsche antwoord groote geest
drift. In toooeelzalen en bioscopen,
waar het Zaterdagavond op de scher
men werd bekend gemaakt, begonnen
de aanwezigen volksliederen te
zingen. Het enthousiasme was zoo
groot, dat de voorstellingen hier en
daar moesten worden gestaakt.
De wereld-heeft dan ook een groote
behoefte aan vrede.
Meer dan vier jaren lang heeft de
slachting geduurd, dia millioenen
offers heeft geêischt, millioenen
weuuwen en weezen in rouw heeft
gedompeld, ,om van de overige ram
pen, die den oorlog vergezelden,
maarniet te spreken.
Moge thans spoedig werkelijkheid
worden, wat Duitschland's nota te
hopen 'geeft, moge spoedig de dage
raad van den vrede lichten over het
menschdom.
Ooder de ententevolken leven nog
gevoeleus van wraak; men zou zoo
gaarne den Duitschers op eigen
bodem betaald zetten, wat zij huo
hebben aangedaan.
Dat zulke gevoelens, hoe mensche-
lijk ook, als onchristelijk oioeten be
dwongen wordvn. behoeven we niet
te zeggen.
Dat men daar' het groote voorbeeld
yan Wilson volge en den haat uit
,t zijn boezem verdrijve, bedenkende,
dat- ook de volken, die men haat
door den oorlog aan onbeschrijfelijk
lijden ten prooi zijn.
Bleef Duitschland meer dan Frank
rijk en België van de oorlogsver,
woestiogen. gespaard .Oostenrijk
niet, welks noordelijke provinciën
eenige malen'door de Russên werden
bezet Duitschland en Oostenrijk
leden ontzettend door honger eo ge
brek tengevolge van de maatregelen
van de entente,
Wie zal zeggen, hoeveel vooral de
yfóüweu én de kindéren door dien
géesel zijn geteisterd
Mogen zulke overwegingen, 'vooral
wanheer de vrede eenmaal zal zijn
aangebroken, de bevolkingen zachter
stemmen tegenóver hunne vijanden
van thans, opdat de komende hond
van Volken geen bespotting worde
door den haat, dien men elkaar toe
draagt.
Ook verstandelijke overwegingen
moeten den vrede doen verlangen en
san gevoelens van wraak het zwijgen
opleggen.
Komt er geen vrede, dwingt men
Duitschland tot een wanhoopsstrijd
voor zijn bestaan, daD vallen België
en 't nog bezette gebied van Frank
rijk "waarschijnlijk ten prooi aan een
aigeheele verwoesting. Voet voor
voet zullen de Duitschers terugtrek
ken, maar Om hun achtervolgers
geen steunpunten en vei blij ven u
verschaffen, zullen zij achter zich
alles verwoesten, wal de Eogelsche,
Franscbe en Amerikaanschekanonoen
mochten gespaard hebben.
Dan zal ook het bloed der entente
volken in stroomen blijven vloeien.
Alleen Engeland verloor het laatste
half jaar meer dan 500 000 man aan
dooden, gewonden en gevangenen
op het slagveld. Is een nieuw half
jaar van strijd zulke offers waard 1
En hoe langer de oorlog zal voort
duren, hoe meer Engeland onder de
Amerikaansche overheersching zal
geraken, hoe meer het zijn supre
matie ter zee zai zien verdwijnen.
De ententevolken zullen zich wel
driemaal bedenken, voor zij besluiten
tot een voortzetting van den oorlog,
die een tweesnijdend zwaard is en
waarvan zoowel de volken der entente
als van de centralen de gruwzaamste
gevolgen zullen dragen.
Pastoor Roes schrijft in Rust
Roest
De nieuwe minister komt de
boeren tegemoet.
Ze mogen nu rogge, tarwe, boek
weit en koolzaad voor eigen gebruik
houden.
Ze mogen 't varken thuis slachten.
Ze zullen weldra haver mogen voe
deren aan de varkeos, waar geen
gerst geteeld wordt.
Gerst, die hun gelaten is voor vee
voeder mogen ze laten malen en ge
bruiken om gerstebrood te bakken en
als meel in de pap te gebruiken.
De nieuwe minister stelt du9 alle
vertrouwen io de boeren.
Maar nu moeten, de boeren ook al
bet andere inleveren wat ze kunnen.
Geen broodgraan aan het vee.
Die het toch doen, moesten als lid
van den boerenbond geschrapt wor
den,
De stedelingen moeten ook eten.
Daar is niets aan te doen. Het is een
zware plicht voor den boer daarvoor
te zorgen.
Dus niets smokkelen en stillekens
achterhouden. Niet vorkoopen, ook
al zou men den dubbelen prijs bieden.
Aan de stembus hebben wij de
nieuwe regeering te danken en deze
wil den boer gelooven Doch als de
boer voortgaat met smokkelen, dan
moet de regeering alle vergunningen
weer intrekken,
Zwaar en geweldig zwaar zullen de
boeren, die nu nog misdoen, gestraft
worden.
Dat verdienen ze ook.
Verleden jaar zijn er boeren ge
weest die veel te weinig hebben inge
leverd en er is geen controle geweest.
Dit zal er dit jaar wel zijn.
Verleden jaar zijn er boeren ge
weest, die bijna niels hebben inge
leverd en er zonder kleerscheuren zijn
afgekomen.
Dit zal dit jaa» niet meer zijn.
Met den m.esten ernst, drukken
wij alle boeren op 't hart, goed in te
levereö.
De vorige Regeering heeft de
boeren tot smokkelen geJwoogtn,
bet smokkelsn geleerd.
't Is nu een toer om het de boeren
weer af te leeren.
(e VENRAY.,
van Oct. 1917 lol Juni 1918.
De rakening van het jaar 1916
1917 sloot met een batig saldo van
f 68,53.
In bovengemeld tijdvak werd ont
vangen
a aan bijdragen van heeren leden
en donateurs lid is ieder, die jaar
lijks f 1,50 en donateur ieder, die
jaarlijks meer dan f 1,50 betaalt
de som van f 43,50.
b aan leeegelden f67,62.
Totaal der ontvangsten f 111,12.
Hiervan werd uitgegeven aan
nieuwe boeken een bedrag van
f57,52; aan bindwerken f 9,90 en
aan diverse kleine uitgaven f 16.97
Totaal der uitgaven f 84,39. zoo
dat er wederom een batig «aldo is
van f95,26.
In gemeld tijdvak werden ter lezlDg
uitgegeven' 3225 boeken tegen 2275
in bet vorige tijdvak.
Wijl het getal leden echter slechts
23 en dat der donateurs slechts 3
bedraagt en deze getallen voor eene
plaats als Venray veel te gering zijn,
maakt het bestuur van deze gelegen
heid gebruik, de ouders nogmaals
aan te sporen, al is het geen donateur
dan toch tenminste lid te worden, om
zoodoende het zoo hoogst nuttige
werk der R.K. Leesbibliotheek te
steunen.
Ook dit jaar is de bibliotheek
wederom met 'n 50tal nieuwe boeken
uitgebreid, zoodat er voor elk wat
wils te vioden is.
A. s. Zondig 20 October zal de
bibliotheek wederom geopend worden
en wel op het repetitielokaal.
Namens het Bestuur,
H. JACOBS.
Bibliothecaris
N.B. Ouders en voogden worden
erop attent gemaakt, dat alle boeken
uil onze bibliotheek gemerkt zijo met
den stempel der R.C.Leesbibliotheek.
Ale een iep gewichtigste factoren in den
oorlog is volgens Von Clfusewitz het moreel
d w.i de psychische hou Jing vao de strijd*
macht, te beschouwen.
Toen voor ruim vier jaren de oorlog uit»
brak, hadden de Duitschers m dat opzicht
een grooteD voorsprong op hun vijanden.
Zy dachten een gemakkelijke eD snelle
overwiooing te behalen, en huo aanvanke
lijke sucoessen versterkten hen in deze
meening, zoodat bun zelfbewnstiija mtt den
dag grooter werd,
Hieraan moet mee denken, als men zich
herinnert, hoe nog voor bet eigeolyk»
beleg een handvol Duitsche soldaten een
vermetelen en mislukten aanval deden op
Loik; boe de piepjonge luitenant Voo der
Linde den 23sten Augustus met vijf maD
het fort Malonne bij Namen veroverde en
zoo den -Pour ie Mérite'' verwierf; hoe
later, den 3den September ritmeester^ VaD
Humbracht slechts door eenige huzaren ver
gezeld. ziob binnen Reims waagde en de
stad opeischte.
Deze kleioe episoden getuigen van bet
krachiige moreel der Duilsche soldaten in
de eeiste oorlogsmaanden, maar de joogste
gebeurtemssen op het westelyk froot, waar
de Du'iscbers sinds half Juli den eenen klap
na deu anderen gekregen hebben, bewijzen
even duidelyk. dat het moreel der Duitsche
troepeD op bedenkelijke wyze geschokt is.
Wij spraken een dame. die in AngostQ9
qaar Keulen reisde. In den trein waren
Duitsche soldaten, die onomwonden te ken-
nen gaven, dat zij deu oorlog hartelijk
moede waren. Zij gaven toe dat de kans
op een d-fi>itieve overwinning voor de
Duitsoheis verkeken is en zeiden vurig
naar den vrede te verlangen.
Een geloofwaardig persoon sprak voor
eeoige weken id het Limbargsche een Duit
sche grenswacht. De mannen bleken goed
van den militairen toestand op de hoogte te
tyo. Algemeen had men m Duitsobland
gehoopt, dat de oorlog oog voor den w;üter
m> t een Dn tsohe overwinning sou ein
digen Van hoogerhand werd het volk voor
gebonden, dat de reserves der PranscheD
uitgeput waren endatdebu'p der Ameri
kanen te laat zou komen.
Vandaar het algemeeo pessimisme in de
Centrale landen. 'oen de Detachers aan de
Marne werdeo teruggeslagen en spoedig
ook op hft Noordwestelyk front terugge
dreven werden.
Dat ook bet Duitsche leger door bet
algemeen pessimisme is aangetast, blijkt
uit bat groot aantal gevangenen en talryk
materiaal, dat den geallieerden sinds 18
Juli in handen is gevallen. Speciaal de
Pruisische regimenten hadden vroeger de
reputatie, dat tij, evenals de oude garde
van Napoleon, liever wilden sterven. daQ
zich over te geveo. Met die reputatie i*
het thane gedaan, en zelfs Lndendorff beeft
zich genoodzaakt gezien, de Duitsche troe
pen tot grooter weerstandskracht san te
sporen.
Zooale wy boven zeiden bet moreel der
Duitsche troepen is op bedenkelijke wijze
geschokt.
Tsja. dat wordt een raar geval.
Met myn zolen is bet ruzie
en myn lapper heeft beweerd
schoen en zolendistribntie.
Voor geen geld en goede woordeo
wil die man er iets van weten
t oude stel te repareeren
of een nieuw pak aan te meten.
Zijn de straten Dat eo vuil,
regent bet nu oude wijven,
tsja, mijn oude scboenenpaar
dwingt my dan thuis te blyven.
O, het zal niet lang meer duren,
zeer teo spyt van mijn fatsoen, en
'k zie myn ku'sche teeoen steken
door de nenzen vaü myn schoenen.
Varen laat ik al mijn trots,
graag of niet, het zal wel moeten.
Ed ik wandel 't leven door
op een paar bescheiden voeten.
O, ik zal dan, wees maar zeker,
onverschillig. onverholen,
heel de dietributia lappen
aan myn afgesleten zolen
Brak van Brabant.
- Mr. P. C. van Rossom schrijft in *de
Telegraaf"
Ik ben vóór bet militairisme, omdat er
zonder ons Hollandsoh l»ger byna niets
meer te lachen zou zijo in ons zwaarmoedig
vaderland. Eo onder alle lachwekkende
versobyoselen is er één, dat speciaal de
aandacht vraagt, Damelyk het luiwamessen
ods nationaal geöie in het lyotrekkeo.
Bij Mars. Het is soms om van te smul
len. Er is bijv. in de provincie Utreobt,
op een plaats, die ik u niet Doemen zal.
een slootje, een braaf slooje, van pl m
2 Meter. Niemand had ooit naar dat
slootje gekeken, totdat op zekeren dag het
een of ander militair geoie op de gedachte
kwam dit slootje te overbruggen.
Er werden planken aangevoerd, er wer
den soldaten heen gedirigeerd en de reizi
gers van een zekeren locaaltrein begrepeu,
intuitief, dat ze deo volgenden dag op
dezelfde plaats een bruggetje zouden zien.
Doch deo volgenden dag lagen de planken
nog precies op dezelfde plaats, de soldaten
speelden krijgertje en er was er ééo, die
tan pleziere van de reizigers, op zijn kop
Iging staan. Eenige dagen later een krach
tige militaire bedrijvigheid. De reizigers
merkten met verbazing op, dat er al een
paar planken over de sloot lagen en dat
alle soldaten met hartstocht rookten. Waar-
sobyolyk een roode van den bevelvoeren»
den officier.
Eo weer gingen er eeüige dagen voorbij
voordat ik nogmaals van dit treintje gebroik
maakte. Wat ik toen zag, vervulde me
met een zekere nationale tróts. Er was
een bruggetje, een henscb bruggetje, of
ieis wat er op begon te lijken en zelfs maar
één soldaat was bezig met eeD handboor,
een arbeid, dien bij echter staakte geduren
de al den tijd, dat de t ein bij de halte
stilhield De anderen keken intnsscben met
belangstelling Daar het nietsdoen van bun
kameraad Het was één van die militaire
stillevens, die in onzen tyd van overprik-
keliDg en overhaasting werkelijk weldadig
aandoen.
En do is het bruggetje heusch klaar.
Het heeft ongeveer een week gednnrd,
maar klaar is het, teozy het intusscben
weer af^ebrokeD is. Zeven man hebben
gedurende eeD week aan bet bruggetje
gebouwd over een shotje, dat met een
klem sprongetje te nemen is.
En d t geval is geen uitzondering. Kr
wordt op bet oogenblik ergens op de bei,
eeo militair spoorbaaotje aangelegd over
eeo paar kilometers Asd het front zon dit,
oaar mij van militaire zyde werd vertéld,
waarschijnlijk een kwestie van een flioken
dag arbeid zijn. Hier in ons vaderland is
men daarmee nn reeds maanden en maanden
bezig en het scbynt nog maanden te moeten
dureD, voordat de eerste trein zal loopen en
wel om de eenvoudige reden, dat er Diet
aan gewerkt wordt.
Arbeidskrrohten in overvloed, ik zag
eenige dagen geleden een twiotig man op
bepaald punt bezig. Bezig met niets jdcen,
wel te verstaan. Er was er één die zjo'o
beetje zand opgooide als een kind jn een
zandbak en de rest vormde het publiek,
dat, volgens de militaire usance, altijd
aanwezig moet zyn, om welwillend toe
te kijken.
Een hondertal meters verder werden
eeoige militaire gebouwen opgetrokken, de
arbeidskrachten waren bier echter gere»
qnireerd uit do burgermaatschappij en het
verschil was opvallend. Een ieder was
bezig, er werd gewerkt, er was een atmos
feer vaD actie eo bedrijvigheid.
Is het wonder, dat de militaire dienst
langzamerhand wordt beschouwd als da
school nationale degeaeratie
Als een normaal, vlijtig, oppassend
mensch ga je er in en na zooveel lijd
leveien ze je weer af aan de burgerman»
schappij als een luxe produkt, dat met
ziobzelf en waarmee ook de maatschappy
geen raad weet.
Ieder van ods heeft de klachten wel
eens geboord, het zyn altyd dezelfde.
Een paar dagen geleden nog beklaagde
een kleine fabrikant er zich tegenover mij
over. dat by zijo goede vroegere arbeid»-
als lastige en praatjesmakende laiwam-
measen terug kreeg. -Ze zyn eenvoudig
niet meer te gebruiken, hun handen staan
scheef eD de beele dag lig je met ze
overhoop, omdat ze by mij net zoo delyn
probeeren te trekken ais in dienst."
Die waren z'n eigen woorden en by
vertelde me tevens dat by zich vroeger
over diezelfde mensoheu nooit te beklagen
bad gehad.
En vragen we dan waar de schuld moet
gezocht worden, dan is altijd bet ant
woord: bij de hooge militaire autoriteiten
en de traditioDeele militaire sleurgaog. Er
werd oog oDlaogs een voorbeeld gegeven
van eso jong energiek reserveofficier, dij
de gewoonte bad aangenomen zijne ondor-
gesobiktsn een stevige dagtaak op de
schouders te leggen. Als prikkel en beloo
ning word hun voorgehouden, dat zij vrij
zouden zyn, zoodra deze dagelijkscbe taak
naar behooren was afgewerkt. Het gévolg
was, dat er dan ook stevig gewerkt werd
en deze menschen een nur of twee vroeger
op straat stonden dan bun kameraden van
een andere compagnie. Ze werkten, omdat
er «en premie op bun werk was gesteld
en ze werkten daarom goed. Hst genees
middel tegen de lyntrekkery was gevoDden
De band'ge luitenant had echter ge
rekend buiten de hooge oomes. Er werd
oDmiddeilyk een etokje voor geatokeo; er
zou «a moest gewerkt worden van acht
unr 8' morgens tot vyf nor in deo raid
dag, Ea geen minuut korter. Toen werd
er ia het geheel niet meer gewerkt.... en
de autoriteiten waren tevreden.
Nu de vrede begint te gloren, beginnen
de kettingbaodelaars blijkbaar baDg te
worden, dat de waarde van hun opgeslagen
voorraden snel zal dalen en trachtten zy
zich er zoo spoedig mogelijk van te ont
doen.
Zoo vernam bet ,,Vad." dat by een
bandelaar in schoenfournituren op ééa
morgen niet mioder dan 12 persoren
kwamen, die veters te koop aanbod-.T,
terwijl er anders weken voorbijgaa
zonder dat by geen eDkel aanbod kreeg.
Een kist Sunligbtzeep, die eeo week te
voren pog f 300 moest kosten, was nu voor
f 100 minder te koop.
De keitingbandelaars kunnen niet slapsn
van den angst.
De een heeft z'n zolder vol katoen; eiken
dag zooveel winst. De tweede stapelde
zyn kasten vol garen9; ieder uur zooveel
verdiend. E«d derde hoopte leer op, een
vierde verzamelde ellegoed, een vijfde
zette eieren in de kalk, een zesde kocht
sigaren, een zevende thee; booger en
hooger de pryzen.
En allen zogen ze doer bun woekerpryzen
de laatste krachten van onze magere
samenleving af.
Ziet ge niet, dat bet weinige vleesch
maar traag verkocht wordt eu dan nog
slechts aan een deel van ons
Koop dan tocb, vleesch, zouden wij willoo
roepen, gy hebt het boog noodig, want
uw arm lijf krygt op andere wyze baast
geen vet naar branen Koop maar vleesch,
antwoordt de huismoeder, die baar halve
weekgeld of maandgeld heeft uitgegeven
aan dure schoenen, dure kousen, duur
garen en weet ik, aan wat meer. Do
stakkers kunnen buo loon toch maar één
keer uitgeven.
Ea de kettiDgbaodelaar grinnikt maar
eiken dag eeo zoet wiDsje meer,
Is er van dit of van dat niet te krijgen
O, dan maar weer den pr^js verhoogd en
de woekerwinst vergroot.