Weekblad voor VENRAY, HORST en Omstreken.
Kermis.
Schouw der Waterlossingen.
Is de Limburgsche Moeder
zorgeloozer dan andere
BEKENDMAKING
De aardappelenoogst.
Het karnverbod.
Bond van groote gezinnen.
Zaterdag 3 Augustus 1918
39e Jaargang Nq. 31
ABONNEMENTSPRUS
PER KWARTAAL
voor VENRAY 60 c.
franco per post 70 c.
voor het buitenland
by vooruitbetaling 90 c.
afzonderl. nummers 5 c.
PEEL EN MAAS
Uitgave van FIRMA VAN DEN MUNCKHOF, VENRAY.
PRIJS DER
ADVERTENTIEN
van 1—4 regels 20 c.
elke regel meer 5 c.
letters en vignetten naar
plaatsruimte. Adverten-
tiën, 3 maal geplaatst,
worden 2 maal berekend.
siog kwamen, daalde in die provin»
ciën de kindersterfte boe langer boe
meer, maar daarna ook en in beden
kelijke mate, daalden de geboorten.
In Limburg daarentegen, waar het
Enkele maanden geleden werd door den neo-mathusianisme geen ingang vond
Raad der gemeente met algemeene stem- t y-,
men, dus met onverdeelde instemming, steeg het gebooitecijfer, maar daar
op voorstel van den Burgemeester be- naast ook de sterfte der kinderen
sloten, wegens de treurige tijdsomstandig- hPrm4pn hof iaar
heden geen kermis te houden. oeneaen net jaar.
Als gevolg van dit besluit, zullen de 3. Het onderzoek of er verband
markten en pleinen de dagen der Ven- lj0staat tusschen deo gelijktijdig toe-
raysche Kermis hun gewoon dagehjksch L «2
aanzien houden en tenten, caroussels, B0U18P,ften geboorteacnteruitgang en
bioscopen en verdere publieke vermake- de voortdurende daling der kinder-
,ij&inieLTgeens,t0dleradTóeve tijdensterfte na 1880, in de meeste pro-
en meer in overeenstemming met de vinciën van ODS land, gaf tot uitkomst
bedoeling van den voorzitter en alle leden dat zulk ee„ verbaDd werkelijk be»
van n^n opmppnlpraan ynnrlpr nnnprsrhpin. J
van den gemeenteraad zonder onderscheid,
ware het geweest, indien de bevolking in
al zijn geledingen zich hierbij hadde aan
gesloten en die dagen waren geworden
dagen van arbeidzaamheid en voorzorg
voor den langen ongunstigen winter, die
wij ontegenzeggelijk tegemoet gaan.
De Venraysche bevolking, hoe nijver en
werklustig zij overigens ook zij, stelt ech
ter zoo grooten prijs op het behoud juist
van deze ontspanningsdagen, dat zij hier
van slechts zeer noode afstand zoude
doen.
Nu is er niemand, die U deze dagen
van ontspanning misgunt, wij weten zeer
toed, dat de boog niet altijd gespannen
an zijn en gepaste rust op tijd kracht
zamelt voor nieuwen arbeid
Slechts de zorg voor uw welzijn, vrees
voor verteringen boven hunne krachten
voor meerderen, waarvan de bittere na
weeën zich vaak maanden lang doen ge
voelen en waardoor vrouw en kinderen soms
gebrek lijden, en grootere kennis van de
nooden, die ons allen te wachten staan,
noopten den Raad tot voorzichtigheid en wij
zijn overtuigd, dat deze daad van uwe
vertegenwoordigers, U nog meer dan
anders zal doen inzien, de groote nood
zakelijkheid, om de twee vacantiedagen,
of als ge wilt kermisdagen op Maandag
en Dinsdag in gepaste vroolijkheid te
vieren en dat alle overdadigheid dient te
worden vermeden.
De houding van de besturen der orga
nisaties uit alle standen, waarachter staat
zoo goed als geheel de bevolking, waar
uit spreekt eerbied voor het gezag en
gehoorzaamheid aan de wettige overheid,
is er mij borg voor, dat in deze dagen
geen wanklank zal worden gehoord, en in
aeze overtuiging heb ik aan den wensch
gehoor gegeven en het oude Venraysche
gebruik om gelegenheid te geven tot het
ouden van dansmuziek, in eere gehouden,
evenwel in verband met de tijdsomstan
digheden de dagen ingekort en het slui
tingsuur vervroegd.
Het parool zij Maandag en Dinsdag
dagen van gepaste ontspanning en Woens
dagochtend verlrischt en opgewekt aan
den arbeid 1
Venray 1 Augustus 1918.-
De Burgemeester van Venray
O. VAN DE LOO.
Wij hebben reeds vroeger de aan
dacht getrokken op de interessante
studie van den heer Jan Truyen, zoo
schrijft de N. K.
Het was den heer Truyen een
doorn in het oog, dat zoo dikwijls
algegeven werd op de Limbugsche
moeders, alsof zij door hare zorge
loosheid schuld waren, dat de kinder
sterfte in Limburg zooveel hooger
is dan in verschillende andere pro
vinciën.
Daarom toog de, ondanks zijn
hoogen leeftijd, ijverige zoeker, aan
het werk, en uit tal van met moeite
vergaarde statistieken, kon de heer
Truyen bewijzen, dat de Limburgsche
moeder er niet van beschuldigd mag
worden, dat zij in iets achter zou
staan bij andere.
Op het einde zijner studie re»
sumeert de heer Truyen hetgean hij
te voren met bewijzen gestaafd heeft.
Dit belangrijke deel van zijn, ook
in brochure bij Futura te Leiden
verschenen studie, laten wij hier
volgen
1. Vóór 1880 had Limburg aan
merkelijk minder zuigelingensterfte
dan het Rjjk, of al de provinciën te
samen. j noemen, ook minder
2. Na 1880, toen de neo-malthu-, sterfte.
siaansche practijken in de meeste' 10. De Limburgsche vrouw
Nederlandsche provinciën in toepas» die zoowel voor als na 1880 Jezelf*
staat, zoowel bier als in het buiten»
land,
4. Door de heeren Mr. Methorst,
Directeur van het Centraal Bureau
voor de Statistiek te 's Gravenhage,
en Mr. Aalberse, Hoogleeraar aan
de Technische Hoogeschool te Delft,
is in den laatsten tijd van geboorte-
achteruitgang en kindersterfte eene
bijzondere studie gemaakt. Beide ge
leerden hebben het daartusschen be
staand verband erkend en door
statistische gegevens bewezen.
Ook de Hoofdinspecteur der Volks-
geiondheid erkent in zijn schrijven
aan de Gedeputeerde Staten van
Limburg dat verband, maar vreemd
genoeg, spreekt hij daarvan niet bij
zijne opsomming der oorzaken van
de groote kindersterfte in Limburg.
5. Wegens eenzijdige voorlich
ting door publication van officieels
instellingen, waarvan men niet slechts
de halve, maar dè geheele waarheid
had mogen lerwachten, werd de
openbare meening omtrent de oor»
zaak der hooge zuigelingensterfte op
een dwaalspoor gebracht, met het
gevolg dat Limburg wordt verlaagd
tot de zwartste der donkere provin»
ciën, dat de Limburgsche vrouw ge
smaad wordt als plichtvergetene,
althaDS minwaardige moeder.
6. Daar in den regel sterke ver
mindering van kindersterfte met
achteruitgang van geboorten en
groote kindersterfte met een hoog
geboortecijfer gepaard gaat, is het
verklaarbaar dat in Limburg, on»
danks zijne hooge kindersterfte, het
geboorte-overschot aanmerkelijk
grooter is, dan in de provinciën,
waar de sterfte het laagst is. Uit
bet oogpunt van maatschappelijk en
nationaal belang zijn lage geboorte
cijfers dus meer te vreezen dan hoo»
ge cijfers van kindersterfte.
7. Over het algemeen zijn in de
Katholieke gezinnen de gebootecijfers
aanzienlijk hooger dan in de gezin»
nen van andersdenkenden; maar ook
de kindersterfte is er merkelijk
grooter. De kindersterfte in Limburg
is derhalve zoo hoog, omdat die
provincie bijna uitsluitend Katholiek
is.
8. Daar, blijkens de statistiek
der zuigelingensterfte, die sterfte het
hoogste is bij de mindergegoeden en
in de groote gezinnen, en die groote
gezinnen vooral worden aangetroffen
bij de mindergegoeden, bij de
Katholieken en ten plattelande, is
het verklaarbaar, dat in de Katho
lieke, landelijke en door de fortuin
kaïig bedeelde provincie Limburg
de kindersterfte zoo hoog is.
9. Het verband, tusschen kinder
geboorte en kindersterfte in binnen-
en buitenland waargenomen, is ook
zeer duidelijk merkbaar in het Katho
lieke Limburg. In 't Zuiden buiten
gewoon hooge geboortecijfers, bij
abnormaal groote kindersterfte, in
't Noorden naast geboortecijfers voor
eene Katholieke streek, matig te
hooge kinder
de zorgzame moeder bleef;
die, wars van neo-malthusiaansche
practijken, liever den last en de ge
varen van bet moederschap aanvaard
de, dan ontrouw te worden aan hare
natuurlijke en godsdienstige ver
plichtingen;
die, daarom, in 't bijzonder als
moeder, onze volle waardeeriog ver
dient;
deze godsdienstig, zedelijk en
maatschappelijk hoogstaande vrouw
werd juist, omdat zij, tengevolge
dier hoedanigbedeD, aan vele kinde
ren het leven schonk en daarom ook
meer verloor dan de moeder der
kleine gezinnen,een plichtverge-
ten of minwaardige moeder genoemd,
hetgeen een onverdiende blaam Is,
waartegen een eerlijk en onpartijdig
onderzoek gebiedt op te komen.
In de ambtelijke kringen wordt
een gemiddelde oogst door het ver-
houdingscijfer 67 aangeduid,
Voor aardappelen was het vorig
jaar Juli het oogstverwachtings»
cijfer 79.4.
Voor Juli van dit jaar is het maar
60. Dit is een zeer slechte tijding.
De vraag is zelfs, of, indien het on
gunstige weer van thans aanhoudt,
dat lager cijfer, hetwelk nog maar
de verwachting aangeeft, als op
brengst niet nog lager zal dalen.
Bij het vorig jaar vergeleken, staan
wij er dus met de aardappelen-voor
uitzichten slecht voor.
Terwijl, 'daarnevens, de toestand
op elk terrein veel ongunstiger is
geworden.
In plaats van aan minder zullen
wij aan meer aardappelen behoefte
hebben, nu de rantsoenen van andere
artikelen een voortdurende neiging
tot verminderen of verdwijning ver»
toonen.
Intusschen zullen wij het met den
komenden voorraad aardappelen
moeten stellen.
Maar dao is meer dan ooit de
plicht der overheid, dat geen groote
of kleine boeveelheden verloren gaan
door slechte handeling en bederf,
zoosls we nu al een paar winters
beleefd hebben.
Of men winterprovisie zal mogen
opdoen of niet, aan het bewaren der
aardappelen zal de uiterste zorg
moeten worden besteed.
Den voorraad kan men niet groo»
ter maken dan bij ten slotte is, maar
wel ware het onverantwoordelijk, als
nu weer duizenden hectoliters van dit
thans meer dan ooit onmisbare voe»
dingsartikel waardeloos moesten
worden. »Hsg.''
Naar aanleiding van de geruchten
omtrent een aanstaand algemeen
karnverbod, waarop de erkende tui»
velfabrieken een uilzondering zouden
maken, heeft »de Tel.'' zich gewend
tot een ter zake bevoegde autoriteit,
die het volgende meedeelde
Heeds geruimen tijd geleden is
door het bureau voor vleesch en
vetten bij den minister van Land»
bouw aangedrongen op een karn»
verbod voor particulieren.
Dit bureau deed dit verzoek, daar
het er absoluut geen controle over
had, wie boter maakte. De controle
bepaalde zich slechts tot de zuiveifa»
brieken en de groote melkinrichtin»
gen, die de door hen gefabriceerde
boter van een Rijksmerk lieten yoor»
zien.
Maar buiten deze zoogenaamde
erkende inrichtingen is het aantal
Burgemeester cd Wethouders der gemeente VEiN'RAY
brengen bij deze ter kennis van belanghebbenden, dat dit jaar schouw zal worden
gevoerd over de volgende waterlossingen, op achter elk harer vermelde tijdstippen:
LEGGER A.
1 Schoorsche Beek, op 2 September van 7 uur voormiddags tot 7 uur namiddags,
2 Waterlaat de Scheide, op 5 September van 7 uur voormiddags tot 7 uur natnid.
3 de Leunsche Beek met zijtak, op 5 September van 7 uur voormiddags tot 7 uur
namiddags.
4 Waterlaat uit Brugskensche pas, op 5 September van 7 uur voormiddags lot 7
uur namiddags.
5 Van Breevennen, op 3 September van 7 uur voormiddags tot 7 uur namiddags.
6 de Oinoscne Pas, op 3 September van 7 uur voormiddags tot 7 uur namiddags.
7 de Brugskensche Beek, op 3 September van 7 uur voormiddags tot 7 uur namiddags.
8 de Zompgraaf met een zijtak, op 3 September van 7 uur voormiddags tot 7 uur
namiddags.
9 de Waterlaat, op 3 September van 7 uur voormiddag9 tot 7 uur namiddags.
10 de Weverslosche Beek met zijtakken, op 7 September van 7 uur voormiddags
tot 7 uur namiddags.
11 van Giesevennekens, op 4 September van 7 uur voormiddags tot 7 uur na mid.
12 Loonsche Pas, op 4 September van 7 uur voormiddags tot 7 uur namiddags.
13 Smakter Spurkt, op 4 September van 7 uur voormiddags tot 7 uur namiddags.
14 de Burggraaf, op 4 September van 7 uur voormiddags tot 7 uur namiddags.
LEGGER B.
1 Lollebeek, op 2 September van 7 uur voormiddags tot 7 uur namiddags
2 Oostrumsche Beek, op 6 September van 7 uur voormiddags tot 7 uur namiddags.
3 Loobeeksche Beek, op 7 September van 7 uur voormiddags tot 7 uur namiddags.
4 Klein Oirlo met een zijtak, op 2 September van 7 uur voormiddags tot 7 uur
namiddags.
De eigenaars, pachters of gebruikers van op die waterlossingen gevestigde
molens of andere waterkeerende of waterstuwende werken zijn verplicht op de
dagen der schouwvoering en gedurende de 3 daaraan voorafgaande dagen, aan het
water den geheel vrijen afloop te geven, voor zoover hun door Burgemeester en
Wethouders of door den Opzichter van den Provincialen Waterstaat te dien aanzien
geen andere bevelen zullen gegeven worden.
De eventueel noodige herschouw zal geschieden op 13 en 14 September.
En zal deze op de gebruikelijke plaats aan het Raadhuis worden aangeplakt
en aangekondigd in het Weekblad .Peel en Maas1' te Venray.
VENRAY, den 2 Augustus 1918.
Aangeplakt op de gebruikelijke plaats
aan- het Raadhuis te Venray,
2 Augustus 1918.
De Veldwachter, P. DERKS.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
O. VAN DE LOO.
De Secretaris,
VAN HAAREN.
fan melkslijters en boeren, die voor
eigen rekening boter karnen, legio.
In Amsterdam bijv. zijn er ongeveer
1400 melkslijters, die buiten alle
regeeringscontrole om, boter karnen
en deze, meestal tegen sterk opge»
voerde prijzen, aan particulieren,
waaronder speciaal de hotelhouders,
van de hand doen.
Ook bij de boeren is dit kwaad
groot. Het is momenteel bij de re»
geering bekend, dat tallooza Lim»
burgsche boeren melk, die zij anders
aan de zuivelfabrieken afleverden, nu
achterhouden om er boter van te
karnen, welke boter de Duit»
scbe grens over gesmokkeld wordt.
Bovendien is, naar aanleiding van
de vetschaarschte, bij vele particu»
lieren de gewoonte in zwang geko»
men om zelf boter te karnen.
Deze anarchistische toestand is er
oorzaak van, dat de regeering veel te
weinig melk in handen krijgt voor
de boterproductie voor den komen»
den winter. Het is toch een zeer on»
gunstig verschijnsel, dat er op bet
iblik nog lang niet zooveel
boter in voorraad is als het vorige
jaar.
Hierbij komt nog, dat de melk»
productie ieder jaar systematisch
achteruitgaat, de productie van dit
jaar is alweer belangrijk lager dan
die van 1917. De oorzaak hiervan
ligt natuurlijk in het minderwaardi»
ge voedsel, dat het vee tijdens den
winter wordt gegeven.
Het ligt voor de hand dat aan
dezen toestand zoo spoedig mogelijk
een einde moet worden gemaakt.
Het Rijksbureau voor vleesch en
vetten is er op uit zooveel boter te
maken, alsmaar eenigszins mogelijk
Door het invoeren van een alge»
meen karnverbod voor particulieren,
dat men spoedig verwachten kan, en
door alleen erkende zuivelfabrieken
met de boterfabricatie te belasten,
hoopt de regeering, dat alle gepro»
duceerde boter door middel van de
distributie zoo doelmatig mogelijk
kan worden verbruikt.
Zondagmiddag had alhier ia bet Patro
naat eene drukbezochte vergaderiog plaats
ter definitieve opricbtiüg der afd. Venray
van den R. K. Bond van Groote Gezinnen.
De tijdelijke voorzitter, de heer Min,
heette alle aanwezigen hartelijk welkom
en de talryke opkomit beweea, volgens
spreker, dat allen sympathie gevoelden
voor dezen bond.
Hjj opeode vervolgens de vergadering
met den christelijken groet en dselde mede
dat de Heer Jean Poels het hem aange»
boden eere-voorzitterscbap der afdeeliog
Venray heeft aanvaard. Verder deelde by
nog mede, dat tot geestelijk adviseur was
aangewezen de Weleerw. Heer Kapelaan
Dinckels. Deze beide mededeelingen wer
den met Inid applaus begroet.
De voorztter zette daarop het dosl van
den bond nog eens in 't kort uiteen en
lichtte ook de geestelyk adviseur dit nog
nader toe.
Vervolgens werd gelegenheid gegeven om
zich alsnog als lid op te geven, waarvan
een druk gebruik gemaakt werd en wel
omdat degenen, die vanaf deze vergadering
lid zijn van de vereéniging, reeds vanaf
1 October a. s. eventueel van de geldelyke
voordooien kanneo genieten en zy die zich
na deze vergaderiog aangeven, eerst 10
maanden lid moeten zijn. alvorens zy reoht
op eenige uitkeering bebbeo. Het ledental
steeg intusschen reeds tot ruim 110.
Daarop worden de concept Sialutêa en
het hnisboudelyk reglement artikelsgewyze
behandeld od na «enige kleine wijzigingen
met algemeene stemmen goedgekeurd.
Gewone leden betalen eene cnotr butie
van 5 cent per woek, buitengewone eien
f 2,per jaar en donateurs f 2 50 per
jaar of minstens f25.in eens.
De geldelyke uitkeeringon, welke met
ingang van 1 Ootober a.s. aan de Uden
mllen gedaan worden bedragen by de ge»
boorte van bet derde kind f 2,50, van bet
vierde kind f 3.van bet vyfde f 3.50
6DS.
Tot leden van bet definitief bestnur
werden daarop gekozen als voorzitter de
beer N. Min, als leden de heeren W.
Winters, P. Scbols, W. Deckers en R.
Lemmens, allen leden van het voorloopig
bestnur.
Tot afgevaardigde naar de algemeene
bondsvergadering te Nymogen op 30 ea