Weekblad voor Venray4 Horst en
Paschen
Zaterdag 22 April 1916 j37ste Jaargang. 1
Uitgave van Firma W. Van <ar. Munckhof. Venray.
Dit nummer
bestaat uit
TWEE BLADEN
Gevaarlijke Teekeuen.
Landgenooten en
Vreemdelingen.
De burgers die Verdun
verlieten.
Voorjaar in Rusland.
PEEL5 EN MAA
Abonnementsprijs per kwartaal
voor VENRAY 50 c.
Iranco por post
voor het buitenland bij vooruitbetaling
afzonderlijke nummers
'>5 c.
85 c.
4 c.
Prijs der AdvertentiSo i
van 1—4 regels 20 c.
elke regel meer c.
letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advcrtentiën, 3maal geplaatst, worden 2maal berekend.
De Burgemeester van Venray,
Brengt tor kennis van belanghebbenden:
A dat de eerste zit'ing van den Militie
raad voor de lichting van 1917, voor deze
gemeente zal plaats hebben te Roermond,
in de bovenzaal van het uolitiegebouw op
Woensdag deo 26 April 1916 des voormid-
dags 10 uur.
II d' t de eerste zitting utspraak wordt
gedaan omtrent vrijs-elling wegens eigen
vri^iwilligen dienst, en wegens broederdienst
en omtrent ui's'uitmgvan den dienst.
C dat de uitspraken van den Militieraad
in het openbaar worden gedaan, nadat de
belanghebbenden in de gelegenheid zijn ge
steld hunne aanvrsge om vrijstelling toe te
lichten of te doen toelichten
Deelt hen teveDS mede
dat tegen de uitspraak van den Milit e
raad omtreot vrijstelling of u'lsluitiDg bra-
nen tien dagen te rekenen van den dag,
waarop de uitspraak is geschied, bij
Gedeputeerde Staten bezwaar kan worden
ingebracht.
lo door deo ingeschrevene, wien de
uitspraak geldt, of door zijn vader moeder
voogd of curator
2o door elk der overige voor de ge
meente ingeschrevenen, of door zijn vader,
moeder voogd of eur;
i -« v
bij of zij. die L-ezwaren inbrengt,
d arte0 aan Gedeputeerde Steteu ge
richt verzoekschrift, dat behoorlijk met
redenen omkleed moet zijn, op straffe van
niet ontvankelijkheid moet inleveren bij
hem, Burgemeester.
Venray 17 April 1916.
Do Burgemeester
O. VAN DE LOO.
Vrede, zaal'ge hemelbode.
O, hoe lieflijk klinkt dat woord.
Jammer dat ia onze dagen,
1 Ruw geweld den vreè verstoord.
Zie hoe thans de volk'ren strijden
Vooi een kort vergank'lijk loon,
Eer en aanzien hooger achten,
Dan een eeuw'ge gloriekroon.
Christus gaf Zijn bloed en leven,
Wilde sterven aan een kruis,
Om voor ons een plaals te winnen,
ln het eeuwig Vaderhuis.
Volgen wij hier in ons leven
Jezus na op Zijn bloedig spoor,
En als brave Cristen denken:
Onze Moester ging ons voor.
Dierbaar Venray waar het Kruis*
beeld,
Steeds nog Uwe wegen tooit,
En gij, deo gehoonden Jezus,
Bloemen voor Zijn voeten strooit,
Blijft Zijn beelt'nis immer eere,
Laat het prijken aan de wand.
't Kruis van Jezus zal U leiden,
Naar het Hemelsch Vaderland.
F. DE VROEGE,
Noordwijkerhout.
Wij lezen in de Voorhoede
Oeronrustende verschijnselen doen
zich de laatste weken voor onder onze
gemobiliseerden.
in onze kalmeo, Hollandschen sff-
(laat mokt een geest vao ontevreden
heid, van opstandige muiterij hier en
daar, die bedenkelijk is.
Van verschillende plaatsen komen
de berichten tot ons, berichten soins
van heel ernsligen aard, als vooraf
beraamde dienstweigering .en mas
sa", betoogingen tezamen met de
burgerij, zeer onkrijgsiuchtelijk op.
treden, bedreigingen zelfs, tegenover
superieuren.
De geest in ons leger verkankert.
Het pit gaat er uit een opgewekte
plichtsbetiachting maakt plaats voor
een doffe onverschilligheid ten op.
zichte van den dienst.
De reden van dit alles moet hoofd
zakelijk gezocht worden in dejongste
maatregelen betreffende de intrek,
king der periodieke verloven.
Dat heelt den opstandige geest, die
zich op verschillende plaatsen open.
baart wakker geschud.
De Regeering doet het voorkomen,
alsof de omstandigheden zich ten
onzen nadeele gewijzigd hebben, zjj
spreekt van een ntoenemen der geva
ren".
Maar als dat werkelijk zoo is, ho.
«ooit üiezelïae
deze gevaren onmiddellijk daarop te
miskennen, en rustig aan den parle
mentairen arbeid te gaan, alsof er
geen wolkje aan den diplomatieken
hemel was
Die tweeslachtige houding valt
aanstonds op en onze militairen vra»
gen zich al, waarom zij dan toch zoo
hard moeten getroffen worden, door
de intrekking van dien tiendaagschen
verlofdag, het eenige lichtpunt in
hun somber mobilisatie-leven.
En wat hun in niet mindere mate
ergert, is, dat de z.g. zakenverloven
doorgaan.
De rede van die gunstige uitzonde
ring zal wel zijn, dat het in dit
laatste geval geldt maatschappelijke
belangen, ten opzichte waarvan be.
hartiging plicht blijft.
Maar dan moet er toch op gewezen
worden, dat ook met het verleenen
van het 10 daagsche, periodieke ver.
lof, maatschappelijke belangen ge.
moeid zijn.
Men is misschien van meening ge.
weest dat dit verlof niets anders
beteekende voor onze gemobiliseerden
dan een uitgaansdagje, om familie en
verwanten eens op te zoeken en ver.
der den dag in genoeglijke ledigheid
door te brengeD.
Maar dat is een misvatting.
Er wordt gehunkerd naar dat tien.
daagsche verlof door die duizenden
ondergeschikten, kleinere midden»
standers en bedrijfsleiders, die niet
in de termen voor zakenverlof konden
vallen, om hunne gezinnen eens een
dagje met allerlei meer voor den man
geëigende bezigheden behulpzaam te
zijn, om wat regeling te stellen op
door de mobilisatie jammerlijk ach.
teruitgaande zaken, om een stukje
grond, waar groenten en aardappelen
op geteeld worden, te bewerken en
te bezaaien.
En terwijl enkele bevoorrechten
met 3 dagen per week huiswaarts
gaan, blijft de groc c beop opgesloten
io ÈAzernes kauionü^iDputêij ÊH
de vrouwen, moeders en lihderen zien
nu al weken ,verlanperd uit naar
echtgenoot, zoon of va je
En daardoor gaat h> t
gemoederen en dringt i
binnen een geest van o;>s mdige ver»
sten, in de
verontrus»
mogelijk te
plich van ieder
lel'oegrepen
bittering, die wezenlijk
tend is.
Dien geest zoo spoedig
onderdrukken, is
Staatsgezag, in zijnH
eigenbelang, en waar 4^ Regeering
zelf, na de op Vrijdag 31 Maart ge»
wekte verontrusting, sp#:dig daarop
tot kalmte en gerustheid Jk-.eft aange»
maand, zouden wij banrjuet nadruk
willen verzoeken die kaiqte en ge»
rustheid ook weer te hi tstellen in de
gelederen onzer gemobi iseerdec door
ten spoedigste de perio jeke verloven
weer toe te staan.
Wij lezen in de I K.
7>' - v* - - -r o,r, L
•-•Ui cr. "v-HP outiue v»u prrr en
jio Duils Und, is het >oral voor deu
arbeidenden s'and bezwaarlijk z<ch op de
been te houden.
De Duitschers zeiven doen hiervan zoo
weinig mogelijk naar buiten blijken, maar
de talloos vele Nederland?che families, die
sinds jaar en dag in het Diitsche Rijk ge»
ves'igd zijn. krijgen voorai io deze dure en
schrale tijden een buitengemeen zeldzaam
verlangen naar -het Vaderland".
En zoo gebeurt het dag in en dag uit,
dat Hollandsche families weer naar heur
geboortestreek terugkeeren via de arbeids
beurste Oberhausen. of wel op eigen gele
genheid en eigen kos'en de reis aavaarden
De menschen zijn er van overtuigd hier
spoedig weer werk te zullen vinden.
Een groot deel van deze trekvogels komt
terecht in de mijnstreek, en niet zelden ge
beurt het, dat 10 a 15 dergelijke personen
veelal vaders van huisgezinnen, zich ten
politiebureele te Heerlen komen aanmelden
Voor de Nederlanders Dui'schlaod kun
nen verlaten de Duitschers pogen het
vertrek zoo lang mogelijk te rekken
krijgen ze nog een fluke aderlating eerst
moet er de belasting volledig zijn aangezui
verd alvorens gedacht wordt aan het in orde
brengen vau passen enz.
Voor velen is die reis echter eee groote
teleurstelling geworden want zij vinden in
de Limburgsche mijnen geeu werk. Papie
ren wel m orde, docb... de leefiijd te hoog.
Wij sprakeu een gehuwd Hollander, te
Helmond geboren Hij werkte
sinds vele jaren ib' de.rayo -Deutschen
Kaiser" te Hamborn. Hij heeft een zoon.
zoodat het huishouden uit drie personen
bestaat. Elke week had tr.en 45 mark voor
de buishouling noodig, en dan nog was
Schraalhans er keukenmeester. Per man
wordt per dag een i/i pon.Ö brood verstrekt
gebakken van aardappelmeel en gemalen
8troo, een pond spek kost 3,80 mark, een
pond van de allerslechtste margarine 2 60
mark alles is slechts tot voorgeschreven
max'<mura hoeveelheid te bekomen
Hoe moeilijk dit ging, vertelde de mijn
werker ook zijn vrouw was na genoeg
den geheelen dag op stap om voor het
huishoudentje van 3 man het voedsel bij
'elkaar te halen Vleesch kwamboogst zeldjn
in huis. Onder deze omstandigheden vonden
zij het raadzaam maar naar Heerlen te
vertrekken, want als ervaren mynwerker
of s'aafsmynen werk te vinden. Zijn eemg
gebrek i3, dat bij boven den -critieken''
(veertig jarigen) leeftijd is
Zijn enkele spaarcentjes zijn opgeteerd,
zoodat de man. een oppassend arbeider die
gaarne werkeD wil en werken kan, aan de
publieke liefdadigheid zal worden overge
geven. 1
Dit is een der vele treurigestaal'jes. die.
zich in de mijnstreek herhaaldelijk voordoen
Waarom in deze dagen, du van allen
kant zooveel door de vingers moet gezien
worden, zoo streng de hand gehouden bij
de mijnen aaD de gestelde leeftijdsgrens
Zijn er de mijndirecties wel zoo zeker van
dat er onder de tallooze vreemden, die in
hf>ur mijnen werk gevonden hebben, Diet
worden aangetroffen, welke den voorge
schreven leeftijd niet hebben overschreden.
Vraagt men b.v. den Belgen om papieren,
dan luidt het stereotiepe antwoord, alles is
verbrand.
Zoodat uitsluitend op niet te controleeren
gegevens door ben zeiven verstrekt, een
t.g. staat van dienst moet worden opge
bouwd. Men versta ons goed wij hebbeD
geen voorkeur c.it welke natiooaliteiten de
mijoen baar arbeiders, willen werven dat
is de zaak der mijndirecties doch wel
pleiten wij er met klem voor. dat Neder-
landsche arbeiders, in oDze eigen industne
de voorkeur dienen te hebben boven werk
lieden van andere nationaliteit.
Wij willen ons niet tot tolk maken van
de vele klachten, die in Heerlen en omge
ving de ronde doen, omtrent het bevoor
rechten van Belgische mijnwerkers, geïo
ter Deerden en burgers, boveo Nederlanders
en Duitschers, door een m*t Dame genoom
de d.rcciia. Doch-ah hut waards. .fa: cöfcen
eigen landgenooUfn. uit Duitschland terug
gekeerd geen werk wordt gegeven, omdat
er geeD arbeidskrachten meer noodig zyn
dan raag wel ernstig de vraag overwegeD.
of met het te werk stellen v&u geïoterneer<
den niet de belaDgeo van ooze eigen Neder
laüders te kort wordt gedaan. Want zoo
zoo ooit. dao geldt hier bet spreekwoord
het hemd is nader dan de rok.
Is de tegenstelling met schrijnend, dai
de Nederlanders zich uitgesloofd hebben en
nog ni'sloven voor de Belgen oen teer
lofwaardig streven, dat wij vau harte steu
nen terwijl hun uit Duitschland door de
armoede verdreven landgeDooteo, in de
mijnstreek eD wellicht ook elders, aan hun
lot worden overgelaten i
Mogelijk, dat, nu de aandacht van de
bevoegde autoriteiten op deze misstand is
gevestigd, er een officieel onderzoek worde
ingesteld.
hebt vau de. vlammen
brand geschoten buiz^u aoegvo eu
de artilene ten slotte weeg verv,..g.;o het
kraken der instortende muren de vluchte
lingen als een duister treurig -vaarwel" vau
de woningen, die ze zoo lief hadden gehad.
Den ganseden Dacht van Maandag op
Dinsdag duurde bet gedonder van den slag
voort ais op klaarlichten dag. De militaire
verplegingsdienst werkte met verdubbelde
kracht, opdat iedere vluchteling warm,
krachtig voedsel zou bekomen. Vooral voor
vrouwen en kinderen werd zorg gedragen.
Dicht op elkaar gedrongen trachtten doze
ongeiukkjgen, die bijoa allen reeds het
verlies van een vader, een man een zoon
of een broeder te betreuren haddsn elkaar
moed in te spreken en vertelden elkaar hun
angst en kommer.
Stands- of rangsverschil was er niet meer.
De welgesteldste vrouwen droegen bereid
willig bet armzalige bundeltje vau de aller
armste, wier armen reeds door de talrijke
kleintjes werden in beslag genomen.
Eindelijk in den nacht van Woensdag op
Dooderdag konden we in kleine groepjes
den puinhoop verlaten, die eens Verdun
was. Tien K M. verder wachtte bet spoor
ons Naast me, io een 3e klasse wagon,
bad een jonge kerel uit MaJaDCourt plaats
genomen. In 't begin van deD oorlog ver
woed en verder alleen voor garnizoensdienst
geschikt geoordeeld, was by teruggekeerd
naar zijn geboortegrond.
Maar uit zijn üitlatiogc-» nit out lichten
vau zyn oogen voelt men. tegelijk met »yD
haat tegen de b u velko-ren vertrou
wen in onze over .onio;: Spreken
•Ze komen er niet dc.n
Eo ra|t h,%
me. war htj~~frez k
oorlog", zegt hij. -ik heb hsm meegCKaak
Maar om Verdun te nemeD, daar voor
zijn de moffen de maonetjes toch noch nH*
De loopgraven echte vestiogeo dit- ze
eerst nemen moeteD, om aan de eigenlijke
forten te komen en de forten zeif. 't rijn
alle zooveel muizenvallen voor hen. «vaarin
zij gevangen zullen worden.
Dat zal een dan-jï worden De man
liebt het hoofd op met een uitdrukkiog. die
tegelijk koppig en 70I vertrouwen is: Neen
Verdun krijgen ze niet. Daar bijten zij de
tanden s'omp op.
De buizen in stukken geschoten Betee-
kent niets. Wij klagen niet eens over onze
dooden Zullen we dao haiku om wat
stukken leveolooze muren. Wreken moeten
we O' ze dooden en zeer duur zullen we bet
wilde beest zyn dolle aanvallen laten be
talen
meende hy wel aanstonds aan den slag te
kunnen gaan.
Sinds 14 dagen probeert de man echter
te vergeefs om in of op een der particuliere
De vluchteling uit Verdun schildert in het
Journal de toestanden in de stad als volgt
We hebben zoo groot vertrouwen in de vei
dediging van de vesting dat zelfs zij, die bij
de eerste beschieting de stad verlaten heb
beo, teruggekeerd zyn.
De Zoodag ging rustig voorbij ,- toen men
echter 'sMaandags waarnam, dat de ijzer
bd vuurregen elke drie minuten regelmatig
op Verduo neerviel, moest men zich wel
bekennen, dat de aanval ernstig gemeend
was Wie vrouw en kinderen bad. had dit
leveüd bezit reeds in de donkere kelders io
veiligheid gebracht.
Toen deze toevluchtsoorden zelfs onzeker
werden, vloden zij. die in buizen werdeo
bedreigd, achter bet dikke metselwerk
vau de citadel.
Ge moet u echter niet voorstellen, dat er
niemand op s'raat was. Hoevelen waren er
Diet, vooral onder de ouderen, die met den
moed der vertwijfeling zich vastklampten
aan bet bnis dat hen bad zien geboren wor
deo en dat al bua leed en vreugd had
gedeeld.
Zonder zich te verroeren, zaten ze gehurkt
tegen de mureo die tot hun leven behoorden
zooals de beenderen bij bet vleesch.
Eo allen waren vol onwrikbaar vertrou
wen Waarom zullen we vluchten Het
is al voorbij En ze bleven doof zoowel
voor officieele waarschuwingen als voor
vriendenraad. Intusscheo werden de be
schoten gedeelten der stad meer en meer
onbewoonbaar.
Hoe zal ik u den treurigeo uittocht
beschrijven der verjaagden, bij het felle
Van het Oostelijk front wordt aan de
Germama geschreven
Wij hebben weken achter oos, zoo ver
moeiend. dat zij niet te dragen leken Zes
tien tot twiotig paarden waren noodig om
de kanonneD te breogen door de sneeuw
hopen van drie tot zes meter diepte, over
de met ys bedekte beuvels. Wanneer er
op een dag zes kilometer afgelegd werd,
dan was bet veel. Mensch en dier waren
zoo uitgeput, dat zij geen gevoel meer
hadden voor de dagelijksche behoeften,
naar nie's anders dan rust en slaap ver
langden. Over de heuvels woei een woe
dende sneeuwstorm, d;e ous ijsnaalden in
het gezicht zweepte, welke onze buid stuk
reten en waartegen zelfs de goede Rus
sische paardje», anders zoo gewillig Diet
opkonden.
Endelijk, toen de wind bedaarde, begon
de dooi. 's Morgens was alles spiegelglad
op de heuvels. Doch in het dal, waar ons
dorp lag, veranderden de wegen in een
sliklaag van een ba'f tol een meter dikte.
Huizen en stallen dreigdeD overstroomd te
wordeD. De kanonniers moesten dag en
nacht werker, met schop eo h: uweel om
bet water te doen afvloeien. En de sporen
van den oorlog kwamen aan het licht.
Naast paardenlijkeo aan den weg vlogen
krassend zwermen kraaien in het rond. die
schreeuwend op de vlucht gingen zoodra
een gier kwam om zijn aandeel in den maal
tijd te eiscben.
Even plotseling als de dooi i9 de lente
gekomen. De zon. die wij weken lang zoo
sinartelyk moesten ootberen, Jacht in ons
klein vuil RossiEcb dorp Meezen, vinken,
musschen fluiten en tjilpen eo raven niet