Weekblad voor Venray., Horst en omstreken.
1
Oordeel niet
Kaart van Nederland.
Zaterdag 3 October 1914.
35ste Jaargang.
1ST o. 40
Uitgave van Firma W. Van ien Munckhof, Venray.
Dit nummer
bestaat uit
TWEE BLADEN.
-*v-
Uitsluitend voor de
abonné's van dit blad.
PEEL EN MAAS
Abonnementsprijs per kwartaal
voor VENRAY 50 c.
franco per post
voor het buitenland bij vooruitbetaling
afzonderlijke nummers
65 c.
85 c.
4 c.
Prijs der Advertentiön
van 1—4 regels
elke regel meer
letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, 3maal geplaatst, worden 2maal berekend.
20 c.
5 c.
Daar is Diets, waartoe de menseb
in deze dagen van groote wereldge»
beurtenissen, zoo spoedig gereed is,
als tot het vellen vaD een oordeel.
't Is of met het uitbreken van den
oorlog plotseling over allen de vaar»
digheid is gekomen tot het doen
van een uitspraak.
Welke, zooals vanzelf spreekt,
naar gelang der omgeving waarin
men zich bevindt, min of meer in»
vloed heeft.
Dat oordeel vellen, met een soort
van voornaamheid, van gezag zal
niet veel kwaad doen, waDneer hel
geldt zuiver stoffelijke dingen, laten
we zeggen daden of feiten zelf.
Wanneer aan de ronde tafel mijn»
heer A. het «verbazend onverstandig
acht, dat de Duitsc'ners aanvankelijk
te snel en te ver Frankrijk zijn bin»
nengetrokkeu. kan mijnheer B. er
zijne meening tegenover stellen.
Beiden kunnen hun stelling dekken
met argumenten, kunnen de aanval»
len van hun tegenstander afslaan
met de verweermiddelen welke hun
vernuft in voorraad en ter dispositie
En de kring van toehoorders zal
partij kiezen naar gelang met mrer
glans de verdediger zijn raeening
hoog houdt.
Anders wordt het, wanneer het
moreel wordt aangepakt, maar
vooral gevaarlijk wordt het, wan»
neer in de uitspraken het verbaDd
wordt gezocht en gelegd, 't welk
tusschen de gebeurtenissen, victories
of nederlagen en de gerechtigheid
Gods bestaat.
't Gaat toch niet aan, als uw
buurmaDS huis in vlammen is opge»
gaan, dadelijk te besluiten, dat dit
een straf Gods is voor zijn slechten
levenswandel.
Evenmin is dat mogelijk met beele
volkeren.
Men hoort er die den godsdienst
van Duitschland en Frankrijk ver»
gelijken.
De godsdienstzin van den Duitschen
Keizer is bekend, zeggen zij en zeker
heeft het geheele keizerrijk een soli»
diteit van gelool, welke ver boven de
godsdienstloosheid van Frankrijk
uitgaat.
In Frankrijk heeft zelfs het hoofd
der Regeering, in dezen henarden
tijd nog den naam van God niet
durven noemen.
Maar een ander zet daar weer
tegenover, dat juist in Frankrijk het
geloof tijdens deze dagen van ver
schrikking herleeft, dat het een raid
del in de hand van God kan zijn, de
oudste dochter der Kerk, welke zoo»
ver was afgedwaald weer terug te
brengen tot haar Moeder.
En die dit laatste zegt, knoopt
daar aan vast, het barbaarsche op»
treden van Duitschland in Belgie,
vooral zijn priester- en religieusen»
jacht.
Ook wat de zedelijkheid betreft,
vinden beide landen hun verdedigers
of aanklagers.
En dan, steunend op da persoon»
lijke beschouwing wordt gezegd: 'tis
de straf Gods
Laten wij vóorzichtig zijn
We kennen toch Diet de maat van
boosheid van heidelanden, weken»
nen de uitgestrektheid der boosheid
niet.
Maar ook al zouden we die ken»
nen, dan blijft nog de vraag of God
die het kwaad zeker straft, hier
straft, nu zoo.
Laten we voorzichtig zijn
Ook bij het oordeel wat een volk
velt over een ander volk geldt het
wie zonder zonde is, werpe den
eersten steen.
Staan de niet oorlogvoerende
staten daarom zuiver in de schoenen,
omdat ze geen oorlog hebben te door»
staan
Kunnen wij zelfvan ons getuigen,
heel het dappere Nederland, dat we
vrij zijn van zondeschuld
Het oordeel is aan God. Niet aan
de menschen.
De menschen hebben zoo te leven
en zoo te doen, dat ze zelf eenmaal
niet veroordeeld zullen worden. M.C.
VENRAY, 3 October 1914.
Volle Maan 4 October.
Laatste Kwartier 12 Oct.
Lantaarns van fietsen en auto's deze
week aansteken ten 5.50 uur, van rij»
tuigen en karren ten 6,20 uur.
De op Zaterdag j.l. uitgeschreven ver»
gadering ter bespreking van de bezwaren
tegen de rog leverantie was druk bezocht.
Om kwart voor 8 opende de Edelachtb.
Heer Esser burgemeester de vergadering,
zijne voldoening uitsprekende over de
trouwe opkomst, bij hoopte dan ook op
aller steun om de gerezen moeielijkbeden
op te lossen.
In 't kort besprak hij de circulaire van
den Minister, die hem, Burgemeester, de
verplichting oplegde in te grijpen, en een
gedeelte van deo oogst te vorderen, de
door het bestuur van den Boerenbond en
de wijkmeesters genomen maatregelen die
nader door den heer Poels zullen worden
uitgelegd. Hij bracht dank aan de wijk
meesters voor de door hen verleenden
steun.
Voorts wees bij er op- dat de ontevre»
denheid aanvankelijk slechts by enkelen
bestond, doch dat er steeds personen zijn
die er plezier in hebben een vuurtje aan te
wakkeren en ontevredenheid te kweeken.
Het is toch van den boer niet te veel
gevergd om een offertje te brengen voor
arbeider en middenstander, vooral nu de
boerenstand Dog bijna niets geleden beeft
door den oorlog. Hy gaf daarna het woord
aan den heer Jan Poels.
Deze begint met er op te wijzen dat er
in deze dagen veel op hem -gesmèld" is,
dat is niet erg, daar kan bij best tegen.
Hij is vaak voor de boeren opgetreden
als spreker om hunne belangen te bepleiten
maar nu moeten zij het ook maar voor
lief nemen dat er dingen gezegd worden in
deze vergadering die zij minder graag
hooten.
Het zijn de beste vrienden met, die
steeds u naar den mond praten.
Spreker wijst op bet dreigend oorlogs:
gevaar, op het ongelukkige België waar
alles verwoest is, op de voordeelen die deD
boer boven zoovele anderen geniet daar de
Regeering uitvoer van landbouwproducten
vrij toestaat, zoodat de bron van inkomsten
voor den boerenstand nog niet is opge
droogd.
Dat men 6 of 7 weken geleden lamen
teerde dat de varkens niets waard zijn en
men de koeien wel kor afschaffen, dat is
men reeds vergeten. Ziji. wij op de eerste
plaats dank schuldig as God, die ons tot
nu toe alle onheil bespas"de, grooten dank
zijn wij verschuldigd as ,i Onze Koningin
en hare Ministers, dit met groote voor
zichtigheid en beleid b. t Nedorlandsche
staatsvaartuig nog steeds in den koers van
den vrede weten te bc iden en naar wij
hopen steeds zullen boude
Maar moet de Regee ing trachten den
buitenlaudsche vrede iC bewaren, niet
minder zorg besteedt zt aan den binnen-
landsche.
Want het is een fr't, dat vele onzer
landgenooten eenen zwo ten winter tege«
moet gaan en daarom b eft de Regeering
aan de Burgemeesters bet bevel, men ver»
sta goed dat het een berd is, gegeven om
rogge, over andere za *en van geen be-
teekenis voor deze streek il niet gesproken
worden, om rogge op l,e vorderen tegen
een vastgestelden prijs la" f 10 per 100 kg
Daardoor willen zij voorkomen, dat de
rogge door groote graanhandelaars werd
opgekocht en de prijzen daarvao enorm
zouden worden opgedrevt i.
De zorg van d6 Rtgeering om den
kleinen man goedkoop br -od te verschaffen
verdient alle hulde en sp aker brengt bier
voor Minister Treub eer1 eeresalut.
Ook legt spreker er oo>'ruk op dat onder
alle omstandigheden de 'nensch en ook de
kleine man vóór het ven Jaat.
Na ODt.vangst der M; u^'ieele aanschrij
ving heeft de Burgemeester eene verga
dering belegd met bet Bestuur van den
Boerenbond en daarop is besloten de zaak
ter regeling op te dragen aan de wijk
meesters.
Hun brengt spreker nogmaals dank voor
al hetgeen zij gedaan hebben.
De veldwachters er op afsturen ging
niet. de eerlijke boer zou een rechtvaardige
opgave verstrekt hebben, de minder eer
lijke. wat voorgelogen en dan was
alles in de war geloopen.
Er wordt gemopperd, dat men juist 25
vim vastgesteld beeft. Maar er moest toch
een grens zijn, stelde men 20 of 30. 15 of
40 vim vrij, steeds zullen er zijn die
enkele vimmen minder bouwen en er dus
niet onder, en andere die enkele vimmen
meer en er wel onder vallen. Dat er door
de wijkmeesters hier eo daar een vergissing
is begaan, neemt spreker aan en dit is ook
een der oorzaken van de ontevredenheid.
Verder wordt de prijs van f 10 per 100
KG. te laag geacht en ten derde zijn er
boeren, die den werkmaD of burger geen
goedkoop brood schijnen te gunnen.
Wat de ongelijkmatige verdeeling betreft
hierin hebben sommigen gelijk, maar dit
had men ook ter plaatse waar zulks be
hoorde, ter keonis kunnen brengen, zonder
daarover eeD grooten mond open te rukken
of de menschen op te ruien. Niemand be
hoeft meer te leveren, dan hij gebouwd
beeft.
Er worden 8 dagen tijd gegeven om by
de wijkmeesters reclames in te dienen,
maar dan op eene fatsoenlijke maDier, niet
onbeschoft of brutaal, want dat hebben de
wijkmeesters, die als vertrouwensmannen
door de boeren zelf gekozen zijn, tocb
waarlijk niet verdiend.
Met misgewas, bevriezen of hagelslag
zal rekening wordeD gehouden, terwijl zij
die te laag zijn aangeslagen, wel zoo
eerlijk zullen zijn om dit zelf op te geven.
Ook zijn er die byv. voor de kermis
beweerden 180 vim te hebben gebouwd en
nu durven verklaren, pr slechts 125 te
hebben, dit gaat niet op, ieder moet gelijke
lasten dragen.
Wat betreft de te goèdkoope prijs van
f 10, in verband met de pryzen van het
krachtvoeder, spreker kan mededeelen, dat
er van regeeringswege reeds stappen zijn
gedaan om van Engeland brijen invoer van
veevoederartikelen te verkrijgen, onder
waarborg, dat dit niet naar landen, waar-
mede Engeland op voet van oorlog leeft,
zal worden uitgevoerd.
Ook zal de prijs der rogge steeds in
overeenstemming met den prijs der vee.
voederartikelen worden gebracht. f
De boeren zeggen als sommige werklui
in den vetten tijd beter gespaard hadden,
zou het nu niet zoo erg zijn en waarom
moeten wy de burgers goedkoop brood te
-vreten" geven.
Het gezegde over de werklui is waar,
maar ook zijn er boeren, wien het beter
zou gaan, als ze hun geld beter waarge
nomen hadden.
Ook de burgers eD speciaal de kleine
burgers, de middenstand behoeft de boer
waarachtig niet te benijden, want deze zit
er hard genoeg voor; terwijl de grootere
den boer zijn roggebrood niet noodig heb
ben en liever -weg" of krentenbroodjes
eten.
Spreker hoopte dat allen de cbristelijke
naastenliefde zouden betrachten en stelde
de gelegenheid tot bet verkrijgen van in
lichtingen open, er op wijzende, dat deze
vergadering belegd was om alles in der
minne te regelen, daar een stijfhoofdig
verzet slechts kan lijden tot schade voor
den betrokkene.
De beer dr. Wubbe kon zicb met de
door het gemeentebestuur aan de circulaire
gegeven uitlegging niet vereenigen en
meende dat, waar van -middelen" gespro
ken wordt, van beide zijden iets moet
worden toegegeven. Men dwingt de boeren
te teekenen voor f 10, maar hoe zal het
nu gaan, als de rogge opslaat
Zij die dan reeds geleverd hebben voor
f 10, hebben dan schade. Ook vraagt spr.
hoe het gaan moet met de rogge, die
reeds verkocht was, voordat de circulaire
verscheen. Moet hij, die zijn rogge ver
kocht beeft, nu weder nieuwe gaan koopen
om aan de leverantie te voldoen.
De heer J. Poels antwoordt, dat bet
spoedig ingrijpen nu weer blijkt goed te
zijn geweest, daar er anders misschien
veel verkocht was, de defioitieve beant
woording dezer vragen laat hij aan den
j^urgemeester over.
De Burgemeester zegt dat de heer
Wubbe zeker bedoelt dat er op de biljetten
moest staan dat de onderteekenaar de
rogge reserveert tegen den prijs van f. 10
of zooveel booger als door de Regeering
zal worden vastgesteld. Dit is ook de
bedoeling en zal daarmede rekening
worden gehouden.
Wat betreft de reeds verkochte rogge,
hoewel er hier weinig rogge verkocht
wordt zal daarmede evenals met de op
-stok" verkochte rekening worden gehou
den 6D zal deze buiten beschouwing
blijven.
De heer de Ponti zoude het wenschelijk
achten dat ter bekomiDg van een juisten
aanslag op de gehuchten lijsten werden,
opgehangen waarop iedereen zien kon boe
hoog hij aangeslagen was.
De wijkmeesters konden dan van even»
tueele onjuistheden op de hoogte worden
gebracht.
Verder schrijft de heer de Ponti de
ongelijke aanslagen toe aan abuizen van
het Raadhuis, het is voorgekomen dat
boeren met een even groot aantal vimmen
een geheel verschillend aantal KG. moeten
leveren.
Hij wil hiermede de ambtenaren van
het Raadhuis niet onaangenaam zijn doch
wijt de oorzaak aan het ongelukkig getal
43 dat per vim geDomen is, waarom niet
40, dat was veel gemakkelijker.
Voorts zegt hy dat het bekend is dat
heerboeren, onder anderen in een weide
achter Castenray huDne varkens met
roggebrood vet mesten. Hij noemt dit geen
broodgebruik, doch brood misbruik en
verzoekt dat de Burgemeester als hem
zulke feiten ter oore komen, streng zal
optreden.
Ten slotte laakt hy de lakschheid der
omliggende gemeenten daar grijpen de
burgemeesters niet in, zoo is in Wanssum
de prijs door den Boerenbond bepaald op
f 12 50 dit is een schandaal, en veroor
zaakt hier ook ontevredenheid, zulke
feiten moesten ter kennis van de Regeering
worden gebracht.
Op het verwijt over de op het Raad»
buis gemaakte abuizen merkt de Secretaris
op dat hem door den Boerenbond zelf het
cijfer 43 is opgegeven.
Voor 8 September wist hij niet eens
wat een vim was, nog minder hoeveel zij
opbracht, is er een abuis dan is de
Boerenbond zelf de oorzaak.
Ook wijst by er op dat verschillende
boeren voorgeven geen tijd te hebben om
te dorscben, dat veroorzaakt ook al weer
moeielijkbeden.
De heer J. Poels zegt dat het ophangen
van lijsten op de gehuchten de goedkeuring
van het Bestuur heeft weggedragen. Deze
zullen er Zondag 4 October hangen.
Voorts geeft hy de verzekering dat tege°
overdadig brood voederen streng zal
worden opgetreden terwijl hy persoonlijk
de voormannen uit de omringende Gemeen
te van het ongehoorde der hooge rogge»
prijzen heeft overtuigd.
Wethouder JaDssen zegt dat zijne varkens
voor de beslaglegging kregen 26 brooden,
daarna 10 brooden en bij looft 25 gulden
uit voor den arme zoo iemand bewyzen
kan. dat hij meer dan 10 brooden ge
voederd heeft.
De beer Steegs, voorz Boerenbond Oirlo
zegt, dat het de bewoners van Castenray
opgevallen was. dat er nog steeds rogge
brood gevoederd werd. en het de bedoeling
van den beer de Ponti was tegen over
matig gebruik te protesteereo.
Ook zou bij het wenschelijk achten,
dat geen brood in den vreemde geleverd
werd.
De Secretaris antwoordt, dat aan de
bakkers verboden is. brood buiten de ge
meente te verkoopen.
Nadat de heer J. Poels er nogmaals op
had aangedrongen alle reclamen behoorlijk
in te dienen en eendrachtig te zijn om den
vrede in deze gemeente niet te verstoren,
gaf hij het woord aan den Zeereerw. Heer
Pastoor.
Na al betgeen Z.E. dezen avond gehoord
had, dacht bij niet, dat afgunst het motief
zou zijn, waarom de roggekwestie was
opgeworpen. De Boerenbond draagt den
naam Christelijk, moet dus in zijn doen en
laten Christelijk zijn en niet enkel geld,
geld on nog eens geld moet de leuze van
den boer zijn, maar ook de christelijke
naastenliefde beoefenen.
Z.E. waarschuwt tegen koppig verzet,
daar de Nederlandsche Regeering die haren
ambtenaren eenen plicht oplegt, ook de
macht bezit om aan bare regeeringsambte»
naren het vervullen van dien plicht moge
lijk te maken. Men bescbouwe den Staat
van Beleg niet als eene kleinigheid.
Z.E. hoopt dat de boeren zullen bandelen
als de eerste christenen, waarvan de bei
denen zeiden: ziet, hoe lief zij elkander
hebben
Hij, die zich niet bekreunt om het lot
zijns broeders, handelt als Kain, die den
Heer antwoordde: -Wat bekommer ik mij
om mijn broeder," De rogge, afgestaan met
een vreugdevol hart. ter wille van den
broeder, vermag misschien meer als de
gebeden gestort in de processie naar St,
Oda en kan er wellicht veel toe bijdragen
om de beschermende hand Gods op ods
vaderland te doen blijven rusten.
Ten 9,20 werd de vergadering gesloten.
Aan ons bureau kan men tegen
betaling van 40 cents bekomen een
tot den laatsten tijd bijgewerkte
Deze kaart in acht kleuren gedrukt
heeft eene afmeting van 71 bij 85
cM. Voor niet abonné's is de prijs
een gulden.