Weekblad voor
T en omstreken.
Uitgave van Firma W. Van den Munckhof, Venraj.
De valsche rijksdaalder.
aterdag 27 .Januari 1913
33ste J ai rgang
Dit nummer
bestaat uit
TWEE BLADEN.
HULDE
aan 0 L.Vrouw van Oostrum
Mengelwerk.
Huisindustre.
No. 4t.
Abonnementsprijs per kwartaal
voor VENRAY 50 c.
franco per post 65 c.
voor het buitenland bij vooruitbetaling 85 c.
afzonderlijke nummers 4 c.
Prijs der Advertentiën
20 c.
5 c.
van 1—4 regels
elke regel meer
letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, 3maal geplaatst, worden 2maal berekend.
uit Baringa, H. Congo.
o Mary, Queen and Mother
We salutu Thee, hail our own,
Our love, our Virgin Guardian
Our Queen of Oosteroom
From ages past dsar Mother
Thou hast chosen here to bide
And we have learned to love Thee
Our Virgin Queen and Pride.
By many favours Thou hast proved
By miracles Thou hast shown.
That Thou hast truly chosen
Our village as Thine own.
And through those many centuries
In sorrows and in cares
Thou wert as ever with us
To hear and grant our prayers.
The chronicles record us
Our ancestors have shown
Their love, and named Thee Mother
And Queen of Oosteroom.
And we shall imitate them
Then Mother hear our prayers
Guard, keep, defend and save us
Throughout .ife's joys and cares.
o Maria, Koningiü en Moeder
Wfi groeten U, wij roepen aan onze eigene
Onze liefde, onze Maagd Bewaakster
Ooze Koningin van Oostrum.
Sedert eeuwen, dierbare Moeder,
Hebt gij verkozen hier te verblijden
En we hebben geleerd U te beminnen
Onze Maagd koningin en troost.
Door vele gunsten hebt gy bewezen
Door wonderen hebt gij aangetoont
Dat gy inderdaad hebt uitverkoren
Ons dorp als het Uwe.
En door deze vele eeuwen
In smarten vreugden en zorgeB
Waart gij als altijd met ons
Om onze gebeden aan te hooren en te
vervullen.
Do chronieke verhalen
Onze voorzaten hebben gehoord
Hunne liefde en noemen U Moeder
En Koningin van Oostrum.
En wij zullen U navolgen
Hoor dan Moeder onze beden
Bewaak, behoud, verdedig en red ons
Gedurende 's levens vreugd en smarten.
De vriendelijke lezer zal zich nog
herinneren, dat wij in de dagen van
de hernieuwing der H. Missie ge
legenheid hadden giften aan dit Blad
op te zenden voor de arme Missie
van Father Victor van Haeren te
Baringa, Ha .te Congo-Belge. In
dank zenden ons nu deze Missionaris
m zijn engels in confrater Father
Duggan bovenstaande poeëtische
ooezeming. Wij geven onmiddel-
onder dit Engelscb gedicht de
^rlijke, Nederlandsche vertaling.
Vie iets meer over de vier missie-
es in den belgischen Congo
n wil (r.l. Lulanga, Bokakata, open
J hoogst belangrijke kerstnummer van
de mooie «Annalen van het Missie
huis te Roosendaal", XXII jg. afl.
9, gewijd aan de Congo missie.
Wij vinden daarin het portret van
den Z.E. Overste F. Oomen, (bladz.
103] van wien we in dit blad melding
maakten; een bezoek aan een opper
hoofd door den dichter van deze
Mariahulde, Fath. J. Duggan (bladz,
105); een zeer interessante kaart van
de vier staties; een korte beschrijving
van de Baringa missie aan de Ma-
ringarivior door Fath. V. van Haeren
alsmede hem zelf onder zijn jongens
en zijn woning in beeld.
Lulanga en Baringa zijn respectie
velijk het begin en de eindpost der
vier missiestaties, tusschen beiden
in liggen Bokakata en Basankusu.
Om een denkbeeld te geven van de
afstanden aiene, dat, als men te
Lulanga van wal steekt met een
boot met 20 roeiers, die 12 uren per-
dag roeien, men na 10 dagen te
Baringa is.
De Congo-missie heeft onze be
langstelling noodig. Daar moet in
de naaste toekomst met alle kracht
gewerkt worden. De Congo-neger is
niet conservatief; hij heeft geen duide
lijk omlijnden godsdienst, waaraan
hij hardnekkig vasthoudt, zooals
verschillende stammen in Azië.. Hij
is in een staat van overgang, en wij,
Katholieken, moeten doen wat wij
kunnen, om dien overgang iD goede
richting te keeren.
Daar wordt hard gewerkt, onge-
'\ujfeld. Ondanks het ongezonde
klimaat hebben verschillende missie
congregaties en kloosterorden een
deel van het bekeeringswerk op zich
genomen. Men vindt er de Witte
Paters en de missionarissen van
Scheut, de priesters van het H.
Hart en de Paters van den H.
Geest, de Jesuieten, Redemptoristen
en Benedictijnen, de Trappisten
van Westmalle, de Norbertijnen van
Tongerloo en de missionarissen van
Mill-Hilldaarenboven verschillende
congregaties van missiezusters en
broeders.
Maar ook in het vijandelijke
kamp heeft men niot stil gezeten.
Talrijke, goed betaalde zendelingen
van allerlei secten zijn er binnenge
drongen en trachten er aanhangers
te winnen; en zelfs de vrijmetselaars
loge doet er haren onzaligen invloed
gevoelen.
En dan de beschaving, welke voor
den neger ook altijd hare keerzijde
heeft. Vooral thans, nu ook Duitsch-
land grondgebied heeft gekregen, dat
op twee plaatsen aan den Belgischen
Congo grenst nu van Duitsche
zijde stappen worden gedaan tot
inrichting van een motorboot dienst
op de Congo rivier vooral thans
zal de neger meer met beschaving in
aanraking komen en hiervan den
invloed ondergaan. En om dien
invloed ten goede te keeren, moeten
wijzorgen, dat een der eerste blanken
waarmede de neger in aanraking
komt, de Katholieke missionaris zij.
De Belgische regeering heeft een
oog voor het goede, dat de
werkt hen niet tegi i. Laten we
daarom de handen ut den mouw
steken, terwijl het nog lag is: want
mocht de linkerzijde aan het bewind
komen, de heftige Conijodebatten in
de Belgische Kamei heiben bewezen
wat de Katholieke missiën van haar
te verwachten hebben.
Hun, die voor de,3 missie iets
willen bijdragen, zoud'n wij vooral
willen wijzen op twé dringende
behoeften, waarvan d) volgende
brieven spreken: sleerm misaiege»
bouwen en meer Catecbsten.
Met dankbaarheid moeten wij
melden, dat het gel benoodigd
voor den aankoop vai een motor»
bootje, bijeen is.
Wij sluiten ook h ir met de
woorden van Fath. vai Haeren' op
bladz. 118 »Met Godshulp en den
bijstand onzer weldoen» s hopen wij
op verderen voortgang.'
het strippen van tabak.
ackusu 'en Baringa) leze het missionarissen tot stand brengen en
Door de Di-ectie var, den Arbeid
is als no. 7 harer ui javen dezer
dagen gepubliceerd het ^erste deel
van «Onderzoekisg,:.. dc toe -
standen in de Nederlanische Huis»
industrie. In dit deel wo-den behan«
deld de bedrijven, die zich bezig
houden met de bereiding van genot»
en voedingsmiddelen. Het onderzoek
heeft zich over de geheele huisindus»
trie uitgestrekt. In het geheel heeft
het onderzoek zich uitgestrekt over
circa 18,000 gezinnen.
Na eenige beschouwingen over de
huisindustrie in hetalgemeen worden
achtereenvolgens de volgende bedrij»
ven behandeld
Erwten en boonenlezen en moeder»»
koren zoeken; koffie verlezen; rijst
en cacaoboonen uitzoeken: het be»
werken van groenten; het uitjes
schillen; tabak en sigaren; het ver»
pakken van suikerwerk, en saccha»
rinetabletten, bet garnalenpellen.
Aan de hand van een groote hoe»
veelheid cijfermateriaal wordt van
bijna ieder bedrijf aangetoond, dat
aan de huisindustrie eigen zijn: lage
loonen, lange werkdagen en kinder»
arbeid, in vele gevallen ook over»
matige arbeid van de huisvrouw met
als gevolg verwaarloozing van het
gezin. Speciaal voor de bereiding
van voedingsmiddelen valt bovendien
het licht op de onsmakelijke en voor
de gezondheid der verbruikers niet
altijd onschadelijke werkwijze.
Tabak en sigaren, groenten en
erwten, suikergoed en garnalen
worden dikwerf bewerkt in een om»
geving, die daarvoor allerminst ge«
schikt is.
Het allerbeklagenswaardigste lot
van honderden kinderen, die hun
jeugd vergald zien door eindloos
erwtenlezen, tabakstrippen of gar»
nalenpellen vult wel de zwartste
bladzijden uit dit toch al sombere
boek.
Daarnaast verschijnen uitvoerige
mededeelingen over een groot aantal
arme oudjes, die hun levensavond in
een moeilijken strijd tegen broodsge«
brek doorbrengen met het lezen van
erwten, het pellen van garnalen of
Mijnheer van Walen, een deftig Amster
dammer, kwam thuis in een allesbehalve
pleizierige stemming hij had bemerkt
dat ze hem een valschen rijksdaalder in
de haod hadden gestopt hij wist zelf
niet waar was een gemeen stuk lood,
maar zoo mooi nagemaakt dat je 't
waarachtig voor 'n eebten rijksdaalder
zou houden. Misschien bad hij het al lang
in den zak zonder het te weten.
Wat scheelt eraan, vroeg mevrouw van
Walen, toen ze zag, dat hij zoo leelijk
keek.
Niets zei hij, want hij kende zijn
wederhelft.
Niets Waarom kijk je dan zoo
Ik zal 't je zeggen, ik heb een ongeluk
gehad.
Je hebt zeker weer je parapluie laten
staan
Neen, ik heb niets laten staan. Ver
beeld je, ik weet zelf niet hoe 't gekomen
is.
Dan hebben ze je portemonnaie gerold?
Neen vrouwtje, ze hebben me valsch
geiri ui tianden gesiopi.
Valsch geld, en je bent onnoozel genoeg
geweest dat aan te nemeo Hoeveel was
't Misschien wel een gulden
Neen, zei van Walen.
Een rijksdaalder soms
Ja, een rijksdaalder.
Heb ik het niet gedacht Een rijks
daalder. Schaam je je niet, op jouw
leefiyd, datje je eigen beet laat nemen
als een kind. Laat eens kijken.
Van Walen gaf het geldstuk aan zijn
echtgenoote.
Twee gulden vijftig weggegooid, riep
mevrouw. Wat ben je toch een lomperd,
je kan zien en voelen, dat dat stuk van
lood is. Wat ga je er nu mee doen
Ik zal *t maar weggooien.
Weggooien, 't zit er nogal aan bij ons.
om een rijksdaalder weg te gooienik
heb een nieuwen hoed noodig en Marietje
moet een paar laarsjes hebben.
Wat moet ik er dan mee doen
Het laten wisselen, ze hebben het jou
immers ook in handen gestopt.
Maar je mag geen valsch geld uitgeven
Dat weet ik ook wel maar je moet
maar zien, dat ze je niet snappen als je
't een beetje handig aanlegt, raak je dien
rijksdaalder gemakkelijk kwyt.
Ja. dat is waar en ik zie niet in,
waarom ik er schade bij zou moeten
lijden. Wacht, ik zal de meid wat sigaren
laten halen.
Treesje, riep Mevrouw van Walen.
Treesje kwam binnen.
Hier is een rijksdaalder, zei mijnheer
van Walen ga hier op den hoek 10 sigaren
halen van vijf cent.
Het meisje keek hem verwonderd aan.
Mijnheeftme nog nooit naar een
sigarenwinkel gestuurd, zei ze.
Geen praatjes. Doe maar wat je gezegd
wordt. Brommend ging de meid heen,
maar na vijf minuten kwam ze terug ze
was woedend.
Ze hebben me je rijksdaalder geweigerd,
riep ze, die is van lood.
Van lood riep van Walen, onmoge
lijk.
Van lood, herhaalde mevrouw. Is dat
dezelfde wel, dien myn man je gegeven
heeft
Ja zeker, ik heb geen andere. Denk je
dat ik voor een dievegge wil worden
aangezien
Let een beetje op je woorden, riep van
Walen.
En ik wil niet met de politie in aanra.
j king komen wegens uitgifte van valsch
geld. Wisselje valsche rijksdaalders voor
aan maar zelf, snauwde Treesje.
Wat een onbeschaamdheid, riep me
vrouw.
Denk je soms dat ik wist dat de rijksr
daalder valsch was vroeg mijnheer.
Ja zeker, daarom heb je mij sigaren
laten halen, wat ik anders nooit hoef te
doen.
Ik zeg je dan den dienst op, zei
mevrouw van Walen, over acht dagen
kun je vertrekken.
Dan zal ik direct wel gaan mevrouw,
ik heb hier genoeg vin.
Zij ging de kamer uit en smeet de deur
met een slag dicht.
Zeg eens pa, waarom hebt u de meid
een valschen rijksdaalder gegeven vroeg
de kleine Willem, die het gesprek had
afgeluisterd.
Daarom, zei pa, en gaf den jongen een
oorvijg, die klonk als een klok.
Zoo zal je die onbeschaamde vragen
wel afleeren, voegde mama erbij.
Wim zette een keel op alsof hij levend
gevild werd en de familie ging aan tafel.
Wat denk je nu te doen vroeg me
vrouw aan haar man.
Ik ga straks even uitloopen. In den
donkeren zal ik het stuk wel gewisseld
krijgen.
Het diner verliep in stilte alleen zat
Wim tusschenbeide nog te snikken.
Wil je nog een draai om je ooren
hebben vroeg papa maar de jongen gaf
geeu antwoord.
Na tafel nam mynheer van WaleB zijn
wandelstok en ging de straat op. 't Was
al donker voor een café op het Leidsche
plein giDg hy aan een tafeltje zitten in
een donker hoekje en bestelde een glas
bier.
Houd maar twintig centen af, zei hij
tegen den kellner, terwijl hij hem den
valschen rijksdaalder gaf.
De kellner grabbelde in zijn tasch, maar
hij had geen kleiD geld om terug te
2even en ging aan 't buffet wisselen. Hij
kwam spoedig terug en zei
Die rijksdaalder die u mij gegeven
hebt deugt niet. Wilt u mij voor den gek
houden
Mynheer van Walen betuigde zijn
onschuld hij wist er niets van. Hij
betaalde twee dubbeltjes en ging heen,
wantrouwig nagekeken door den kellner
en de gasten van de naburige tafeltjes.
't Was betrokken lucht en er vielen
enkele druppeltjes regen. Van Walen
wenkte een koetsier en liet zich naar het
Damrak brengen. Op het donkerste ge
deelte achter de Beurs stapte hij uit en
stopte den koetsier den rijksdaalder in de
hand.
Hou maar af, zei hij.
De koetsier betastte het stuk.
Dat is een looden lap, riep hij, ouwe
schobbejak.
Bedaard, bedaard, zei mijnheer van
Walen met veel waardigheid.
Bedaard. Met een valschen munter
riep de koetsier. Wacht maar. ik zal je
naar het bureau brengen.
Van Walen betaalde een gulden en trok
er gauw van door, jvaüt de koetsier begon
hoe langer hoe harder te roepen en enkele
voorbijgangers bleven al stilstaan.
In het gewoel op den Dam kwam de
ongeluksvogel weer tot bedaren vastbe
raden sloeg hij de Kalverstraat in met
haar vele koffiehuizen overal dronk hij
bier, koffie, klare of cognac, maar
nergens wilden ze zijn rijksdaalder wisse
len.
Teleurgesteld besloot van Wa. m maar
weer naar buis te gaan, 't was bij tweëen,
en hij had al 8 gulden 75 centerteerd.
In den gang kwam de vrouw hem tege
moet.
Een mooie tijd om thuis te komen voor
een huisvader, 's nachts om twee uren.
Mijnheer van Walen ve.telde zijn
avonturen, een verhaal dat herhaaldelijk
onderbroken werd door de toornige uit
vallen zyner vrouw.
1
EEL
MAAS