T ia UitgeverW. A. Van den Munckhof, Venray, Vaneen geluksland. Zaterdag 25 Juni ÏÖIO. 31ste Jaargang No £6. If 1 TWEE Dit nummer bestaat uit BLADEN. Hoe men zich tegen den bliksem beschut Brief van Pater Peeters, Abonnementsprijs per kwartaal voor Vbnray 50 c. franco per post 65 c. voor het buitenland bij vooruitbetaling 85 c. afaonderlijke nummers 6 o. Prijs der Advertentiën: van 1 4 regels 20 c. elke regel meer 5 c' letters en vignetten naar plaatsruimte. Advertentiën, 3maal geplaatst worden 2maal berekend. Was hij bemiddeld, dan diende Als regel neme me- derhalve in Een der duizenden eilanden van de Zuidzee, hetwelk door de beschaving nog niet is veroverd, moet volgens deskundigen, een waar geluksland zijn. Althans in menig opzicht. Onder andere in het navolgende. Voor meerdere tientallen van jaren maakte zich de mannelijke bevolking op ergernis gevende wijze schuldig aao misbruik van geestrijken drank en spel. Het scheen wanneer eenmaal door het sterke geslacht de kruik aan de lippen was gebracht, en de smaak geproefd, de draok een onweerstaan- baren invloed had gekregen. Daaraan werd alles opgeofïerd. Eigen geluk van het huisgezin, familie, bezit, tot in het negatieve, d. w. z. het zich en de zijnen verkoo* pen, alleen maar om zijn dranklust te kunnen botvieren. In één woord, behalve het laatst genoemde (vrijwillige slavernij,) men zou gezegd hebben, dat men zich in een beschaafd land bevond. De ouderlingen, de wijze bestuur- deren des lands, wien 't waarachtig welzijn ter harte ging, stonden rade loos bij dit dreigend lichamelijk en zedelijk verval. Eindelijk, daar stondin een hunner bijeenkomsten, een der waardigste patriarchen op om zijn meening uiteen te zetten, op welke wijze men tegen deze kwaal moest optreden, welk het geneesmiddel moest zijn voor deze ellendige ziekte. En zijn voorstel vond bijval. En zij stemden éénstemmig dat voorstel tot wet. En 'l werd uitgevoerd met alle gestrengheid, maar dan ook met alle succes. Elke plaats van beteekenis, de kleinere plaatsen te zamen, kregen een .raad van toezicht", gekozen door de geheele bevolking uit de waardigste der medeburgers. De Raad van Toezicht was verdeeld in onderafdeellugen, naar gelang de buurten, waaruit de gekozene voort kwamen. Maakte zich nu eenig persoon schuldig aan het niet alleen absoluut, maar ook slechts relatief misbruik, dan kon over hem ook naamloos een klacht worden ingediend. De klacht werd onderzochten indien gegrond bevonden, de schul dige een eerste maal, doch ook elechts één eerste maal gowaar- schuwd, zonder meer. Een herhaalde aanklacht, die eveneens gegrond was bevonden, leidde onmiddelijk tot een meer practisch optreden der overheid. De schuldige werd dan uit zijn omgeving weggenomen en naar een instelling overgebracht, welke zooveel was als onze rijkswerkinrichting. zijn eigen fortuin voor 't onderhoud der zijnen, was hij onbemiddeld, dan werd daartoe allereerst gebruikt de opbrengst van zijnen inde verbeter kolonie verrichten arbeid Maar in geen enkel geval kon do man niet verder voortwerken aan den algebeelen ondergang van de zijnen, zijn vrouw niet tot martelares, zijn kinderen niet tot martelaren makeD, Slechts bij duidelijk gebleken beterschap kwam hij onder de zijnen terug en bleef nog lang onder het toezicht van den Raad. Het resultaat als gezegd was schitterend. Het misbruik hield binnen korten tijd geheel op, en heel het volk prees de wijsheid var. den ouderling, die redding bad aangebracht. Inderdaad, zien we't zelf in onze beschaafde landen niet gebeuren dat er zijn van die zoogenaamde .niets-nutse-s", die enkel en alleen leven voor hun drankgenot Of de vrouw en kinderen in ellende in honger, in ongeluk raken, het deert hun niet. Zij gaan in arren moede voort, lachend met da menschen, wien zc ergernis geven, die 't goed meenen met de treurende huisgenooten dier ellendelingen. Als onze beschaafde maatschappij een van dat .onbeschaafde volk" zulk eeu soort wet overnam, we zouden er niet kwaad bij varen. Waut hoevele, hoe ontelbaar vele huishoudens worden ook hier op zulk een stelselmatige, lafïe. vernederende manier ten onder gebracht. Het buitengewone aantal do-itle- lijko ongelukken in binnen en buiten land in de laatste weken wederom door den bliksem gebeurd, doet opnieuw de aandacht vestigen op de middelen om zich tegen het bliksem- gevaar zooveel mogelijk le bescher men. De bliksem zoekt den besten weg om uit de wolken in de vochtigheid der aarde door te dringen. Hij treft derhalve bij voorkeur zulke hooge, puntige voorwerpen, die direct met het grondwater of met vochtige plekken onder hot aardoppervlak in verbinding staan, zooals b. v. hooge boomen, draden die in den grond verloopen, torens die met hun fundamenten diep in den grond staan, enz. Daarbij is de weg van den blik sem niet altijd loodrecht van boven naar benedenhij springt vaak van zijn weg of vertakt zich naar andere voorwerpen, die goede geleiders van de electriciteit zijn. Daartoe behooren ook menschenverzame- Iingen, waarvan tengevolge der uit ademing en de werking van de huid steeds vochtigheid uitgaat. Zeer vatbaar om getroffen te worden zijn voorts alle metalen vanwege hun zeer groot electriciteit geleidend vermo gen. acht om bij onwe'ders vóór allehoogo spitse voorwerpen te mijden en zich verre te houden van boomen metalen en mensclienophoopingen. Heel merkwaardig heeft do statistiek aan 't licht gebracht, dat naaldboomen en van het loofhout, da beuk, het zeldzaamst door den bliitsem getrof fen worden, de eik daarentegen de sterkste aantrekkingskracht op hot hemelvuur uitoefent. De wind verhoogt het bliks-mge- vaar. Men zal dus verstandig doen. als mon met vrouw -tl kinderen onder weg door onweei overvallen wordt, niet hard te gaan loopen, maar liever zich kalm nat te laten regenen dan door snelle beweging de lucht in beroering te brengen en daardoor het bliksemsgevaar te vergrooten Ook zij men op zijn hoede niet te dicht bij elkaar te loopen ol elkaar of de kinderen aan de hand vast te houden .- dal geeft slechts aanleiding tot het vormen eener geleiding voor de electriciteit. Op straat of op een landweg is men 't veiligst in het midden tusschen de beid- rijen huizen of boomen. ln de kamér moer zich bij onweer niet in de nabijheid der gas- en waterleidingsbuizen ophou den. Men blijve ver van de lampen en bade niet tijdens een onweer. Om de vochtigheid in de kamer te ver minderen doe men een raam open een maatregel die alleen dan gevaar lijk is waDneer de wind op het raam staat missionaris te llisakil. SLOT. Maisug ang Pare, apan matarong, zeggen de goede luidjes: Streng 1$ de Pat-er maar rechtvaardig. Die preken hebben me wat tijd en moeite gekost wegens onvol doende bekendheid met dj taal, die ik nog niet onder de knie heb. Edoch, ondanks mijn 50 jaren, kan ik een vergelijkend examen aan. Waar een wil is, daar is een weg. ln huis, bij zieken bezoeken, op straat durf ik gerust mijn volkske aanspreken, over God en Godsdienst, en, als 't moet den mantel uitwringen ook. Zondagschen ders moeten mij niet onder schot komen of ze krijgen de volle lading. Dronkaards als ze niet te veel boven Amsterdamsch peil staan, tracht ik te ontnuchteren meiden die op ongelegen uren en plaatsen kuieren, krygen een hartige vermaning naar huis mee kwasten die den Pater zonder groeten voorbijgaan vraag ik of ze hun geloof of hun verstand kwijt zijn. Ontmoet ik kinderen, die ik niet in kerk en cathechismus zie, dan laat ik mij door hen naar vader en moeder brengen. Eenige aglipayaansche beambten, die net hooge woord hadden, is de meed in de schoenen gezakt in preek en catechismus stelde ik hunne dwaasheden aan de kaak. Aan den postmeester, die yan zijn vak geen jota kent, zei ik eens op zijn kantoor te midden van een hoop volk, terwijl ik hem flink op zijn schouders tikte Vriendschap, pij zoudt beter doen uwe postwet te bestudee- ren dan over godsdienst te twisten. Zoo niet, dan klaag ik 11 als onbekwaam aan." Niemand groet me dieper en vriendelijker dan deze laatste, is bereid tot alle diensten. De Amoriaaansche schoolmeesters, allen inlanders, waren een schrikbeeld voor mijn voorgangers. Ze zijn goed bekend en zijn mijn beste vrienden. Ze hebben trouwens ondervonden dat ik hunne school kan leegpompen wanneer ik wil. Daar liepen vroeger lummels en dwaze maagden van 15—20 j. om te vrijen: dat is uit. De meeste school knapen en meisjes groetten niet nu komen ze allen de hand kussen. Vroeger speelden jongens en meisjes samen uil is t. De school begon om half 8 des morgens: ik verzocht te beginnen om 8 uur, omdat mijn catechismuskinderen anders geen tijd hadden te ontbijten. Terstond toegestaan Zoo'n dwaallicht van een schoolmeester uit de ilaya's had in zijn hoofd gekregen om bij plakkaat een openbaar schoolfeest, zang. comedie enz. aan te kondigen voor Passiezondag. Ik zei in de preek, dat die onbekende geleerde zeker geen catechismus kende anders toch zou hij weten, dat de Passieweek bestemd is tot het overwegen van Christus Lijden, eu verzocht alie goede christenen weg t6 blijven. Het feest werd stikum uitgesteld tot Paaschzondag, en ik leerde mijn harmonie om er wat jus bij te zetten. Na moge men dat alles brutaal vinden. Wat hindert mij dat Wee het volk, zoo den leidsman geen leiding geeft, 1 kudde zoo de herder niet waarschuwt voor wolven. ,Ik houd hetmetSaulus voorschrift: Insta, iDcrepa, per fas et nefa3. dring aan, berispt bij tij en ontij. Catechismus werd vroeger niet gegeveu, en dien moest ik juist en vooral hebben de jeugd is de toekomst over ettelijke jaren vormt zij de parochie. Ik begon met lü maDDetjes en vrouwtjes, einde December telde ik er 61 nu 300, en verwacht het dubbele. Treurig, vele jongelieden van 15-19 j. heb ben hun le Communie niet gedaan. Ik neem alles aan wat zich aanmeldt. lederen morgen zijn zij present in de mis van half 7 daarna catechismus tot kwart voor acht is er geen school dan langer. Vermoeiend maar viuchtbaar werk. mijn liefste werk ook. Vermoeiend omdat wij reeds 5 uur in den biecbstoel zitten, omdat wy nog nuch ter zijn; vermoeiend omdat de catechismus sen te groot zyn ik heb tot 150 en meer, mijn kapelaan 120150 kinderen, erg roerig, waarvan 9 op de 10 lezen noch schrijven kunnen. Thuis krijgen ze van de ouders nooit ondericht, zeer vele kennen zelfs geen Onze Vader. En toch brengen we het ver, zeer ver, en ik vrees geen concur rentie met menigén catechismus in het heilige Holland. Die lieve kinderen zyn mijn beste predikanten, en onderwijzen thuis ouders en oudere broers en zusters. Zij preeken wel eens in de kerk in mijn plaats. Ik ondervraag ze voor de volle kerk, en dan liefst over de groote waarheden, dit door 300 kindermonden tegelyk mee onweerstaanbaar geweld door heel de kerk en tot in de harten doordringen. De cate chismusles wordt des morgens door schiet alle volwassen mishoorders bijgewoond, tot hun groot profijt, en tot mijn groot genoegen. Mijn 300 kinderen zingen allemaal onder de mis, en zij zingen ook het lof op Zon en feestdagen. Ja. ja, we hebben hier een zangkoor, dat gehoord mag worden Hoe heerlijk als die goede kinderen de kerkelijke gezangen uitgalmen wijd uit boven harmonium en twaalf blaasinstrumenten. En nu gij hoog beschaafde Venrayers, die wellicht met eenig medelij op mijn parochianen neerziet. Zoo'n Hartverheffend schouwspel hebt ge mij nog nooit vertoond. Hier zingt ons kleingoed latijn, a's je blief en niet één stokje, maar zeker twaalf, alles van buiten, en zuiver. Dat is het werk geweest vooral van mijn kapelaan, P. Ryken, het werk van hoogstens twee maanden. We moesten hier uwen tempel en uw orgel eens hebben Over een jaar of vyf hopen wij bier don wenscb van den H. Vader verwezenlijkt te hebben, nl. dat heel de kerk alles moe zingt. Wanneer zult gij er mee klaar zyn. Met het gebruik der Sacramenten. Zon dag- en Paascbplicht was het treurig ge steld, Nu dagelijks 1520 Communiën, de9 Zondags veel: van 1 Januari tot 30 Maart deelden wij uit 4lS0 H. Communies. Biechthooren moeten wij iederen morgen, des Zondags 3, 4 en 5 uren menigen dag in den Paaschtijd brachten wij tot 8 en 10 uren in den biechtstoel door. Wie zyn Paschen niet houdt wordt niet op gewyde aarde begraven, en daaraan hebben ze allen meer dan een broertje dood. We schryven de biechtelingen op in den biechtstoel; einde Maart telden we 1G30 namen, en de Paaschtijd duurt tot 29 Juni. We zijn nu reeds boven bet hoog ste getal. dat sinds twaalf jaren bereikt 13. De zieken zonder Sacramenten te laten sterven i3 uit de mode, sinds ik de begra fenis weiger in gewijde aarde. Onlangs werd, tegen mijn verbod in, een meid van 17 jaren des nachts begraven: 't zal de drie aanleggers waarschijnlijk 14 dagen brom- mens kosten, en navolging zullen zy weinig hebben. Peters en meters, trouwlustigen die bet noodzakelijke niet kennen worden afgewe zen, resp. uitgesteld. Weinig paartjes sla gen bij een eerste examen, dan onderwer pen zij zich zeer gelaten aan een tweede en derde: stevige liefde. Wie meent dat ik er de genegenheid der slachtoffers mee verspeel, heeft bet glad mis: zoo wys zijn ze reeds om te beseffen, dat ik mijn plicht doe en gedreven word door liefde voor hunne kostbare ziel. Het Mishooren des Zondags laat veel te IA «jfjocuolf O Vol. Maai i/o.loltJ ual uok J«t beter wordt, moet men bedenken dat er altijd volk thuis moet blijven, al was het enkel om goed en havo tegen dieven te beveiligen: geen huis toch dat gesloten kan worden. Erger is het gesteld met de lui in de ilaya's. Die moeten verbazend veel trotseeren om hun plicht te volbrengen; de meesten moeten des Zaterdags reeds vertrekken te voet, te paard, op karbou wen of per boot, en natuurlijk wisselen om den aoderen Zondag. Ik verbeeld mij dat mijn dorpgenooten de devotie er veelal by zouden inboeten, als zy van zoo ver, met zulke ellendige wegen, met zulk een klimaat onder een brandende zon of knetterende regenvlagen naar de kerk moesten gaan. Die itaya kerkgangers moeten kleereo en eten voor den Zondag meeslepen: dat is wat iger dan een dun kerkboekje of een rozenkrans, dio door menig Zondagvierder onzent 0 zoo gaarue vergeten worden. ten En toch zoozeer ik modelij heb mot die schare dringen wij op het mishooren aan zoo niet, dan verwildert zij totaal. Woonden die buitenlieden nog maar groepsgewijze samen; dan kon een onzer beurtelings'daar dienst gaan doen. Maar neen behoudens een p »ar uitzonderin gen leven de meesten verspreid over groote uitgestrektheden, eu zijn in den zaaitijd den regentijd niet te bereiken. *t Is gee° zeldzaamheid dat oude, afgeleefde menschen zieken zich van zeer verre, in een draag stoel of op een baar door vier of acht man kerkwaarts laten dragen om te biechten te communiceeren; echt bjjbelscbe tafereelen, die ons tranen van aandoening afpersen. Waarlijk, dit volk is, ondanks al zijn gebreken, waard bemind en bediend te worden met de grootste toewyding, en er bestaat m i. gegronde hoop, dat het eens een voorbeeldige christenheid worden zal. Wij, Missionarissen, zijn dan ook met den besten moed bezield, en overgelukkig met ons erfdeel. We zijn in minder dan twee jaren met 15 Paters en 6 Broeders, meer manschappen dan hier ooit geweest zijn; een nieuwe karavaan is in de maak. Maar 40 man is zeker niet te veel om het allei noodzakelijkste werk te verrichten. Liefhebbers genoeg te Tilburg en elders maar het groote bezwaar is dat de arme Philipinos zeiven de koster, van uitzot, reis en onderhoud moeten betalen, od hun wil is beter dan hun beurs. Nochtans wan hopen wij niet dat onze voelbelovende Missie ziek op don duur zelve beredderen

Peel en Maas | 1910 | | pagina 1