II
flIlAIBOBST en omstreken.
Tl
UitgeverW. A.
Munckhof, Venray.
Vrijdag 24 December 19Q9.
3Qif|e .Taargang
No. 52
Dit nummer
bestaat uit
TWEE BLADEN.
Landarbeiders in Limburg.
Mengelwerk.
Zijn oude Speeldoos.
j Hij zat lang te denken en een innerlijke
stem zei tot hem; Indien je wilde zou je
dan het geld niet kunnen krijgen Hij peins
de... tot hem plosteling iets in viel. Een
pijnlijke trek kwam op zijn gelaat, hij
weifelde... Maar de stem drong aan Indien
je wilde?
PEEL
MAAS
Abonnementsprijs per kwartaal
roor Venrat 50 c.
franco per post 65 c.
voor het buitenland by vooruitbetaling 85 c.
afzonderlijke nummers 6 c.
Onze Zaligmaker is heden geboren!
Wondere gebeurtenis
Daar was verval, en verheffing
werd geschonken; daar was afdwa
ling, en de terechtwijzing kwam;
daar was geesUeiduistering, en in
onbeschaduwde helderheid verscheen
de voorlichting des geestes; daar
was ontaarding en herstel in elk
opsicht werd der wereld geschonken.
Puer naius est nobis.
Een kind werd ons geboren.
Een kind maar in dat kind
getverden ons kracht, wijsheid,
rechtvaardigheid, goedheid, boven
alles liefde.
Een kind maar dat genoegzaam
sou toegerust zijn om de verst ver
wijderde elementen inéén machtige
omarming te vereenigen, want Isaias
hpti.. ,!w^.w.. *n....n?,
tijger en lam zouden weiden in ééne
kudde en kind zou ze hoeden.
Een kind maar in zijn eerste
openbaring zou het de geheele
wereld ter huldiging dwingen aan
syn voet de kleinen en armen in
persoon der herders, de rijker, en
machtigen en wijzen in persoon der
verheven Oosterlingen.
Een kind maar dat zou komen
tot zulke machtige ontwikkeling,
dat volstrekt niets vreemd zou
blijven aan zijn invloed.
Gelijk de zon hoog aan den hemel
naar alle zijden haar licht en haar
warmte zou uitstralen; zij door haar
belevend licht aller harten zou ver
heugen; gelijk >ij door haar koes
tering alle leven tot hoogste ont
wikkeling zou opvoeren; zoo zou
Zoo
Ach, wat is die zon een zwak
beeld om de uitwerkinsr weer te
geven van het verschijnen van liet
Bethlemetisch Kind, dat toch ge
noemd wordt, de son der gerechtig
heid. sol juslitiae.
Immers daar zijn diepten, waarin
het zonnelicht niet doordringt; daar
zijn oorden, waar haar licht het bart
slechts zelden verheugt; daar zijn
levens, die slechts spaarzaam of in 't
geheel niet haren invloed ter ont
wikkeling coodig hebben.
Maar dat kind van Bethlehem
Is er iets denkbaar dat zijn invloed
niet ondergaat
Het leven van den individu, en het
leven der maatschappij; het leven der
kunsten en het leven der weten»
schappen; bet lezen der moraal en
het leven van den handel: wetten,
gebruiken, zeden, alles vindt de
hooge ontwikkeling onder den in
vloed, die uitging van het Kind te
Bethlehem geboren.
Wondere gebeurtenis
Herodes kent de geboorte niet van
dat kind; Jerusalem slaapt rustig
voort tijdens die geboorte, het ro-
meinsche rijk is zicii die geheele
gebeurtenis onbewust; de raillioenen
heidenen kennen haar nog minder,
zou men haast zeggen.
Eu eenmaal zouden die allen ver
geten zijn en vergaan; maar dat Kind
zou de hoogste hulde ontvangen en
allen zegenen door zijn hervormden
invloed.
Langs de wonderbaarste wegen
zou dat Kind dien machtigen invloed
uitwerken en ondanks alle denk»
bare moeielijkheden onweerstaan»
baar blijken in die uitwerking.
Wondere maar ook zegenrijke
gebeurtenis
Van kinderen der vervloeking zal
dat kind ons maken tot kinderen
der zegening; van verworpelingen
tot uitverkorenen; van hopeloozen
tot berustenden; van schuldigen tot
heiligen.
Daaromgaudeamus, laten wij
ons verheugen
Allen Allen
De heiligen, omdat dat Kind hen
nader brengt bij een glorieuse be»
looning.
Ce zondarenomdat dat Kind
hur. de belofte schenkt dar vergif-
ïelds. r
De heidenenomdat zij door dal
Kind worden uitgenoodigd tot er
kenningder belevende waarheid.
Gaudeamus, later, wij ons ver
heugen
Maar onze blijdschap moet zijn
een dankbaarheid, zich uitsprekend
in levensdaden, dan in uitbundig
heid; «en dankbaarheid, niet zich
openbarend in luidruchtige geest
drift, die vluchtig is als een onge
wone indruk; maar in een volhar
dende onderwerping aan de wetten
der gerechtigheid, die ons gebracht
worden door dat Kind, een dank
baarheid, die niet enkele goede
daden stelt, als haar noodzakelijke
cijns, maar die er zich voortdurend
op toelegt, door altijd volmaakter
leven, het grooter welbehagen van
dat machtig Kind te winnen
Daarom vermaant ons de heilige
en groote leestprediker van dezen
dag
«Laten wij dan den ouden mensch
met zijne handelingen afleggen, en,
nu wij de deelname van Christus'
afstamming hebben verkregen, ver
zaken aan de werken des vleesches.''
Dat is wel onze glorievolste vreug»
de en onze zegenrijkste dank.
0, als wij dan knielen voor Jezus'
kribbe, en verrukt worden door de
aanminnigheid van dat volheerlijk
Kind, wijder, wij ons dan aan
Hem toe in onverdeelde, volharden»
de, algemeene overgave.
Levende onder Zijn invloed, naar
Zijn wetten, met Zijn zegen, zullen
wij komen tot de onbeschrijfelijke
verheffing van Zijn glorieus Rijk.
Prijs der Advertentiën:
van 1 4 regels
elke regel meer
letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentièn, 3maal geplaatst worden 2maal berekend.
20 c.
toesrUd.
Het verslag der Staatscommissie
van den Landbouw betredende den
toestand der landarbeiders in Lim»
burg bevat in de vierde rubriek de
Algemeene economische
a. De stoffeliji ,1 welvaart der
arbeiders is in de |ieheele provincie
vooruitgaande. In z[ er vele plaatsen
in alle streken vai ::>ei gewest gele»
legen, wordt zelfs r i sterken voor»
uitgang gesproken
Als oorzaken wo
1 Hel stijgen der
mate dan de levensb
zijn.
2 Betere ontw Aeling. voorna
melijk te danken vl" bet bloeiend
vereenigingsleven ,,j andbouwgebied
waardoor een betei p meer oordeel»
kundig gebruik, s ook een meer
winstgevend gebrrnii van den grond
wordt gemaakt.
,'ti genoemd
.men in hoogere
'roeften gestegen
3 De meerdere iu
kleinbedrijf door de
prijs der voortbre
coöperatieve afzet
eieren.
4 De vermirrderin1
misbruik, voornam,
van de volhardende
ding van dit volkse:
5 Het voordeel,'
beuoodigdheden vo
:omsten van het
tijging van den
gsolen en de
van zuivel en
van het drank»
ijk tengevolge
tclie ter bestrij
el.
verkrijgen van
de bemesting
yf ft»
van den grond, J
voeder.
6 Betere arbeidsvoorwaarden.
7 Meerdere spaarzaamheid, waar»
toe vooral de boerenleenbanken
medewerken.
8 Uitbreiding van het kleinbedrijf.
9 De vermeerdering van werk door
omwikkeling van land en tuinbouw
van de ontginningen en de vooruil»
gang van de industrie.
10 De meerdere gelegenheid tol
betere bijverdiensten voor andere
huisgenooten en wel in de mijDin»
dustrie en anderszins, die meestal
aan de arbeiders ten goede komen.
Verschillende kenteekenen toonen
dezen vooruitgang aan. Op de esrste
plaats betere huisvesting en verbeter
de levenswijze, welke vooral blijkt
uit kleeding en voedsel. Het bezit
der arbeideis vermeerdert, hun in»
lagen in de spaarbanken stijgen, de
armlastigen verminderen. Meer en
beter vee wordt aangeschaft.
b. Meestal hebben de arbeiders
hunne woning in eigendom.
In het noorden van Limburg en in
het land van Weert is ook het land
meestal eigendom, maar io hetovtrig
deel vaD midden Limburg en in het
zuiden is het land gewoonlijk geheel
of gedeeltelijk gepacht. De grootte
van het land wisselt af van een halve
hectare tot twee hectaren, al zijn er
ook arbeieders die zich met minder
moeten behelpen.
De koopwaarden der woningen is
zeer afwisselend. De prijs is natuur»
lijk afhankelijk 7an ligging en
grootte en variee, t volgens de ioge»
komen antwoorden tusschen f 300
en f1500.
De koopwaarde van het land is
afhankelijk van ligging en kwaliteit
en wisselt af tusschen 1500 en f2500
per H.A. terwijl men bij ontgin»
ningen of in zandstreken nog
gronden aantreft van veel minder
waarde.
In den regel is de eigendom van
den arbeider bezwaard. Het geld
wordt meestal opgenomen van open»
bare en bijzondere instellingen, van
particuliere petsonen, voornamelijk
notarissen, en in de laatste jaren
meer en meer van de zoo gunstig
werkende boerenleenfcankon. Alge»
meen is da interest van 4 tot 5 pet.
De boerenleenbanken vragen 4 a
4,08 pet. en bieden het groote
voordeel, dat bij haar de aflossingen
ten allen tijde, ook zelfs in zeer
kleine gedeelten kan geschieden, in
den regel wordt dit zelts geëischl.
Hij was maar een arme jongen.
Dat wisten ze allemaal in <ie woning ii
de Wachtcrssu eg waar hij drie hoog een
slaapkamertje had gehuurd. De juffrouw
van drie hong, die verhuurde, had nooit
iets anders in zijn bezit gezien tl an t
hoopje klceren dat niet meer Üial te boste»
staat waren. Kr was ook niemand in d
woning die hem ooit «anders dan alleen
gezien had.
Ze spraken wH vaak over hem op de
trap. De juffrouw van twee hoog meende
dat hij de., tering ha I, omdat hij zoo won-
-ïe-rKijit-k:t d-.cvsRi!',
Maar haar buurvrouw dacht dat 'i van
„gezoek" in de boeken kwam of omdat
hij te weinig al.
's Morgens zeven uur ging hij altijd de
nauwe trap af en had dan steeds een
vriendelijk woord voor de kinderen van
de buren, die daar speelden met veel
lawaai. Den ganschen dag werkte hij in
een meelfabriek, om dan tegen den avond
weer terug te komen. Dan gaf hij de juf
frouw een paar dubbeltjes om in een
pannetje wat warm eten voor hem te
halen aan den overkant, waar een soort
jaarkeuken was. Voor twaalf en een halve
cent had hij cr een varkenslapje of een
flink stuk gebraden worst bij kunnen
krijgen, maar zooveel kon hij niet iedcren
dag betalen. Het kamertje kostte hem een
gulden per weck als hij meer dan vijftig
cent per dag voor voedsel uitgaf moest
hij Vrijdag en Zaterdag honger lijden,
want hij moest van zijn vijf wekelijksche
guldens ook zijn eigen lampolie betalen
en er waren nog kleine dingen le koopen.
Hij was niet zoo sterk, dat hij flink
werken kon en er waren wel dagen dat
hij op zijn oude canape (zijn bed) bleef
liggen en van moeiheid niet kon uilgaan.
Ja het was maar een arme jongen. Kr
was niemand die zich om hem bekomm- r-
dc en van zijn familie had niemand ooit
iets gehoord.
Een ding was er dat een bijzondere
vreugde voor hem was. Dat deed hij als
allen ter ruste waren gegaan en als het
stil was geworden beneden in de Wacb-
terssteeg. Dan haalde hij nl. voorzichtig
een oude speeldoos uit zijn kist.
Vijf liedjes kon dc oude doos spelen.
Maar altijd weer vond hij ze even mooi.
Als hij er stil naar zat te luisteren, kwam
de herinnering aan vervlogen dagen tot
hem. Dan zag hij weer de kamer waar die
liedjes eens geklonken hadden. Dan zag
hij weer een gezellig huiselijk tafereeltje
dan hoorde hij de slem van zijn moeder
dan zag hij z'n goeden vader bij de kachel
zitten en zijn zusje breiende bij de tafel.
Zacht heel zacht was de muziek van de
doos en daarom was ze hem zoo lief.
Meestal nam hij dc doos uit de kist voor
hij ging slapen het was hem alsof hij
vrediger sliep als die teederc wijsjes in
het vertrekje hadden geklonken.
Er was een verandering gekomen drie
hoog. Een der huurders was weggegaan
en een nieuwe was gekomen. Het was een
jonge weduwe met een kindje ze had tie
voorkamer betrokken naast zijn hokje. Zij
was hulp in een winkel, maar verdiende
te weinig voor haar kindje en zich
zelf om een betere wonig te kunnen be
talen.
Beiden, dc winkeljuffrouw en hij, gingen
om zeven uur *s ochtends weg naar hun
werk, beiden ook kwamen ze "s avonds
tegen achten weer terug. Zoo spraken ze
op de trap wél eens een enkel woord
niet elkaar of liepen een eindje samen in
dezelfde richting. .Maar veel wisten
niet van elkander want geen van beiden
was mededeelzaam Een enkelen keer
was het gebeurd dat het kind hem op de
trap vroolijk tegemoet was gekomen,
mecnende dat het haar moedertje was.
Dat waren voor hem heerlijke verrassin
gen. Dan keuvelde hij wat met de kleine
meid, die niet ouder dan vier jaar was
totdat haar moedertje kwam.
Tegen St. Xicolaas vatte hij een hevige
koude. Hij kreeg pijn in dezij cn moest
vele dagen lang op z'n canape liggen
onder de twee oude dekens die de juf
frouw hem leende. Toen kwam het kindje
dat overdag bij dc juffrouw was bij hein
zitten, urenlang. Zij vertelde van haat
moedertje en hij wist spoedig hoe arm
die twee het hadden.
Het kindje had zacht blond haar en
groote blauwe oogen. Heur stemmetje was
hoog en vriendelijk en het verveelde hem
niet daarna te luisteren.
Op een middag spraken ze over St.
Xicolaas. Het zusje vertelde dat zij om een
groote pop gevraagd, maar dat haar moe
dertje daarop niet geantwoord had. Het
was hier zoo hoog. zei zusje en de steeg
was zoo klein, zou St. Nicolaas hier wei
kunnen komen Och zij verlangde 200
naar een pop.
En de kleine vroeg hem om aan Sint
Xicolaas te schrijven om dezen te vragen
toch naar de Wachtccsteeg te komen met
de pop.
De zieke luisterdeen cr kwamen tranen
in zijn oogen.
To n hii a eer b» ter 74111, Iv'i
morgens als 'gewoonlijk tegelijk met 'de
winkeljuffrouw naar beneden en sprak
over zijne gesprekken met haar kindje.
Hij wist hoeveel zij van haar kleintje hield
en hij zag haar mager gezichtje diep be
j droefd worden toen zij vertelde van haar
onmacht om aan den wensch van het
kind te voldoen. Er was zooveel te betalen
Idaarom zou dit jaar in de Wachterstecg
geen vreugde kunnen brcagea.
Dien dag, het was den vijfden Decem
ber, dacht hij steeds aan de winkeljuffrouw
aan het kleine zusje en de pop. Toen hij
in den avond naar huis ging, liep hij langs
de hel verlichte winkels en stond king
voor de uitstalkasten van een groot en
|speclgoedwinkeL Daar, in den hoek, was
een groote pop opgehangen, een pop met
Bclu" haar en beweegbare oogen, een
gro»te, mooi gekleede pop. Maar er hing
een prijs aan, te hoog, veel te hoog voor
hem om te kunnen betalen. Twee gulden,
neen er was geen denken aan en toch
zou hij zoo graag.
IThuis gekomen hoorde hij hoe de winkel
juffrouw haar kindje naar bed bracht. Hij
Imocht altijd wel graag zitten luisteren
|naar die twee. 'l egen het naar bod gaan
speelde moeder en kind en als zusje dan
llag, eindelijk na veel gestoei en gelach,
|dan zong het moedertje. Dan zei het
hooge stommetje altijd .Nacht moesje en
Idaarna ging het slapen. Het was daaraan
al gewoon. Hij wist dat alles precies, ook
Ihoe dan een kwartier later het tikken van
een naaimachine begon, hoe het moedertje
dan nog uren werkte.
Deze avond was er weer gestoei on ge
lach en nu weer zei hel heldere stemmetje
Nacht moesje. Toen werd het stil. maar
jeven later hoorde hij hei weer; Moesje
heeft Sinterklaas mij morgen vroeg mijn
pop gebracht, een groote pop mot slaap-
oogen
En cene zachte stem antw oordde droevig
[Misschien lief poesje, bijaar Sint Nicolaas
is al erg oud en de trap is zoo steil, ik
weet het niet zeker.
I Hij wachtte of nu de naaimachine weer
zou beginnen te tikken, maar vanavond
[scbeen de machine te mogen rusten. ATel
meende hij een ander geluid te hooren
En hij begreep dal zij nu huilde de win
keijuffrouw dat ze verdriet bad omdat ze
arm was om haar lieveling te geven wat
ze vroeg.
Toen nam hij zijn hoed en zocht in de
kast een doek. Met bevende handen nam
hij dc oude speeldoos uit de kist. ontwik
kelde haar met zorg met den doek cn ging
