Witttlad row ?II1AY HOEST n
UitgeverW. A. Van den Munckhof, Venray.
den Alcohol.
Zaterdag- 26 .Tuni 190Ö.
BOöt© Jaargang
No. 26
])it nummer
bestaat uit
TWEE BLADEN.
De Strijd tegen
Mengelwerk.
Uit de revolutie-dagen
in Rusland.
Abonnementsprijs per kwartaal
Toor Venhat 50 c.
franco per post 65 c.
voor het buitenland bfj vooruitbetaling 85 c.
afzonderlijke nummers Q c.
Prijs der Advertentiën:
van 1 4 regels 20 c.
elke regel meer 5 c'
letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, 3maal geplaatst worden 2maal berekend.
De anti-alcoholbeweging heeft
vasteren voet gekregen, Haar voort
gang is echter nog niet zooals 'l
wezen moest. Wij staan nog aan
't begin der ontwikkeling. Die lang
zame gang komt voort uit drie oor
zaken. Eerstens is de propaganda
en praclische werkzaamheid, nog
niet oveituigend en krachtig genoeg.
Vervolgens ontmoeten wij in den
strijd tegen het alcoholisme de diepst
ingewortelde vooroordeelen, een
licht schouderophalen, te weinig
ernst en wil, om de feiten nauw
keurig onder de oogen te zien. Ten
derde heeft het alcoholkapitaal zijn
stevige burchten en torens; en 't kost
ontzettende moeite die te bestormen.
Het volk zou niet de helft aan
alcoholverbruik uitgeven, als't niet
in alle hoeken, op alle uiteinden in
stad en land daartoe gelegenheid
vond.
In den strijd tegen den alcohol
moet het gewicht der feiten krachtig
aan bet woord komen.
Het is geen roemrijke getuigenis
voor het volk der denkers en dei-
drinkers, dat jaarlijks een niet te
gering deel des volks in den muil van
den demon-alcohol ten gronde gaat.
Hoeveel gezondheid, hoeveel men-
schengeluk wordt jaarlijks vernietigd
om wille van den alcohol l
Drie milliard mark geeft het
Duitsche volk jaarlijks uit aan alco
hol, twee milliaid daarvan is zeker
boven den noodwendigen dorst uit
gedronken. Ongeveer 30000 men
schen voert de alcohol in de krank
zinnigengestichten. voor tuchthuizen
en gevangenissen is hii de beste
leverancier. Moord en doodslag
teekenen zijnen weg. Ongeluk en
ontevredenheid zijn zijne begeleiders.
Schahespare heeft gelijk als hij zegt:
«Geest des wijns, als gij nog geen
naam hebt, zoo heet duivel
Bij de bestrijding van de alcohol-
pest komen vele factoren in be»
schouwing ouders, opvoeders,
leeraren, geestelijken, leiders des
volks. Onder deze aangewezen baan»
brekers zijn er echter, helaas, nog
zoo velen, die aangaande de nadeelen
van 't alcoholisme niet de noodige
inzichten hebben, die, zelve hun
morgen en avondborreltje liefhebbend
zich niet bewust worden van hun
plicht, om tegen het alcoholgevaar
op te treden.
Eu toch, welk een heerlijk leven
zou het zijn voor leeraren en geeste»
lijken in 't bijzonder, voor ouders,
rechters, staathuishoudkundigen,
wanneer de troebele bronnen van den
alcohol met haar slijk den zoo zorg»
vuldig bewerkten bodem niet zouden
doordringen.
De onderwijzers in de school, de
geestelijken op den kansel, de vrien»
den der stoffelijke verbetering en
zedelijke verheffing van ons volk,
zouden veel geluk, veel stoffelijke en
geestelijke vooruitgang bezorgen
kunnen, als overal de alcohol niet
hinderde en verlammend in den weg
trad.
Wij willen daarom trachten aan
de hand der literatuur, het probleem
van 't alcoholisme, zijne uitwassen,
feiten en nadeelen, nader te belichten
Velen dergenen, die er om hun
ambt, positie of anderszins belang
bij hebben, zullen misschien, in 't
bewustzijn hunner nauwgezette
plichtsvervulling een gewetensonder»
zoek overbodig oordeelen. Anderen
zullen een minachtend lachje toonen,
omdat zij aan de vraag niet zoo'n
hooge beteekenis geven.
Welnu, men ziet meermalen in den
spiegel, terwijl men zich van geen
enkele ongeregeldheid bewust is. en
ontdekt dan toch fouten en gebreken.
Met do hou ling tegenover de alcohol
quaestie is het evenzoo. Het zou
goed zijn/ als juist de beschaafden,
de ontwikkelden van alle standen
zich ten opzichte van het alcohol»
vraagstuk eens in hart en nieren
onderzochten. I)ao ai en excessen
als het volgende naar het rijk der
fabelen te verwijzen.
In 'tjaar 1890 gaf de stad Berlijn
een feest aan de deelnemers van het
internationale congres van medici.
De 4000 deelnemers dronken 15382
flesschen wijn, 22 H L. Beiersch
bier, 300 glazen cognac en verbrij»
zelden voor 3000 Mrk. glas en
porcelein.
Dat waren allen lieden van hooge
wetenschap en ontwikkeling. Wij
moeten alzoo van boven en van
onderen onze drinkzeden hervormen.
Wij kunnen eeist dan van beschaving
en fijnere zeden spreken als ons volk
den alcohol öeheerscht, niet omge»
keerd, zoolang koning alcohol zijn
scepter zwaait over de verdwaasde
massa.
De nieuwste litoratuur heeft ons
uitmuntend bruikbare wapens' ge»
smaed. Een priester heeitonder den
titel »I)er Katholische cleiusund
eino model no Frage", een zeer
warmen oproep tot zijne mede»
broeders gericht. In kleine ruimte
een welvoorzien materiaal van over»
tuigende bewijskracht
Wij schatten den clerus zeer hoog.
In den tijd der brandingen van om»
wenteling en revolutie staat hij daar
als een toren en schutse voor geest
en lichaam. Alleen in de anti alco»
holbeweging staan er nog zoovelen
langs de kanten
Daar bestaat 't volgende ondeu»
gend fabeltje Een oude duivel zat
bedroefd 011 ontmoedigd in een hoek
van de hel, omdat de menschen den
dienst van zijn collega Alcohol hoe
langer hoe meer gingen verlaten.
Toen kwam een jongen duivel bij
hem en troostte hem met 't vooruit»
zicht op spoedige veranderingen,
omdat de geestelijken niet zouden
meedoen. Ondeugend maar niet
zonder piltigen kern.
Kardinaal Kopp oordeelde hior-
over in een decreet-van 5 Nov. 1904:
«Terwijl de raatigheidsbéweging in
wereldlijke kringen steeds meer veld
wint. kan men niet ontkenoen dat op
kerkelijk gebied hare gevolgen verre j
beneden de gehoopte verwachtingen
blijven; terwijl zelfs socialisten»
1 1 11 I Ik hield me in Weenen op, toen de volks
leiders in het klassenbelang ijverig opstand in Rusland uitbrak Een dag
voor de zaak der onthouding werken voordat de groote spoorwegstaking werd
en ten deele zelfs geheel onthouders ^proclameerd, kreeg ik van de redactie
.D I van mijn blad te ashinglon een telegram
zijn. ontbreekt in kerkelijke kringen |met verzoek, zoo mogelijk nog Moskou of
daarvoor dikwijls nog het belang en IKiew te bereiken, waar spoedig bloedige
juist bearip botsingen zouden plaats vinden.
De Katholieke kerk toch is het
die den
Mijn pas was in orde, daar ik al lang
I op dat telegram had gewacht, om naar de
grootslen matigheidsapostel andere zijde der Russische grenzen te
der wereld heeft voortgebracht in
den persoon van P. Malhew, der.
Ierschen kapucijn. Door de macht
van zijn persoonlijkheid en zijn mee»
slepende redevoeringen gelukte hel
hem, in weinige jaren twee millioen
menschen tot geheelonthouding te
bewegen. Het gevolg was dat, ter»
reizen. Up den avond van dienzelfden dag
zat ik in een expres trein naar Rusland.
Vele malen had ik in Rusland gereisd
en kende dus alle onaangenaamheden, die
een toerist in het land van den czaar moet
ondervinden.
Wij hadden het station K..., ongeveer 12
K. M. van Kiew, bereikt, toen het gerucht
liep dat wij niet verder konden.
Wat was daarvan de reden
Was het een soldaten transport of was
wijl ill 1838 nog 12096 zware mis» I het 't heumeur van een zenuwachtigen
daden in Ierland gepleegd werden, PoKtie-commissaris, die door de berichten
1 J; I uit Moskou verschrikt was geworden
tn 1811 dit getal op I .3, het zes» I Wij hadden op onze reis ons veel ver
tiende deel was gedaald. Kardinaal tragingen moeten laten welgevallen door
,r noAAA het vervoer van soldaten. Soms moest
Manning het bij zijn doccl 28000
de trein stoppen om een heel regiment in
Katholieke geheelonthouder achter. I te laten.
Van de 60.000 Polen in i lpo i Sileziël Ook nu stonden de soldalen gereed op
zeiden er 50.000 hun hor.*' v00r de stad om af te
tengevolge van het T>PW -vendel I'èh voorkómenden ngemecn'reütjijit
optreden der matig dsapostelen spoorwegbeambte deelde mij mede, dat
Fitzecw en P. Brzowski De staat»
huishoudkundige Prof. dr. Conrad
laat het \oortdringen der Polen in
Duitschland van dien tijd der
Jesuitenmissies dateeren. riet sterkei
alcoholisme onder de Polen werd
gebroken, matigheidsbeweging ont«
de stakers op de volgende stations de
rails hadden opgebroken en nu deze sol
daten naar Kiew moesten marcheeren.
Een uur later was de stad door alle
troepen verlaten. Ik begon naar een rijtuig
om te zien, maar kon in de stad geen
vervoermiddel machtig worden.
Ik deed de ervaring op, dat de alge-
meene staking ook tot hier was door ge
drongen en de bevolking gedeeltelijk in
wikkeld, spaarzaamheid der Poolsche I opstand was.
arbeiders georganiseerd. Ik wandelde naar buiten waar een groot
1 circus was opgeslagen. Men vertelde mij,
Daarom IS het van de hoogste dat djt circus Voor eenige dagen uit Kiew
beteekenis, dat affe Katholieke pi ies» I was gekomen en ik hoopte nu van de
arlisten zooveel van den toestand te ver-
.nemen dat ik den volgenden dag een tele-
wnging mede optreden. De alheis» gram kon afzenden, voordat ik verder
tische wereldbeschouwing dreigt haar ging.
te beheerschen, tengevolge van de .Hetcircus Hartoff was geen rondreizend
0 11.1 circus, maar een van de voornaamste
tot liU toe oetoonde terughou.ieMbeid, j cjrcussen van Rusland, dat in de grootste
Alle middelen en wegen worden I steden van het czarenrijk voorstellingen
aangetoond, opwerpingen weerlegt, ha|s kop Kicw
en iedereen wordt aangespoord tot moest verlaten, was het hier opgeslagen,
lidmaatschap van den onthouders»! De -directeur en zijn vropw en de voor-
bond.
kwam. Waarschijnlijk was het ook haar
naam, die de inwoners van de stad naar
het circus trok.
1 iet wemelde van menschen in de straten
en de stakende arbeiders trokken ieder
oogenblik in gesloten gelederen, naar het
open veld, waar een groote politiemacht
een kring om de tent had gevormd en
nauwkeurig de personen naging, die een
kaartje wenschten te koopen.
Niet dadelijk ging ik het circus binnen
wat zich voor de tent afspeelde, intres-
seerde mij meer dan de voorstelling. Een
kozak kwam in galop aanrijden en bracht
het hoofd van de politie een order.
Direct werd de menschenmassa het veld
opgejaagd. Kort daarop verscheen een
afdeeling kozakken met getrokken sabel
en dikke, gevlochten zweepen; daarachter
een elegante equipage.
De vorst liep het van mond tot mond
zoowel onder de burgers als onder de
politie. I wee in uniform gekleede heeren
stegen uit en snelden het circus binnen.
Daarop drongen de menschen op, maar
de rijen politieagenten en kozakken ston
den vast en hielden de menigte in be
dwang.
Nu kwam het mij het beste voor, naar
binnen te gaan. Een controleur en een
politie-beambte stonden bij den ingang.
Daar de politie mij niet kende, moest
ik ook nog mijn pas toonen en hem bo
vendien een roebel in de hand stoppen
om doorgelaten te worden, daar ik anders
mijn pas door het hoofd van de politie
had moeten laten teekenen, wat nog duur
der was geweest.
Ik woonde een merkwaardige voorstel
ling bij, nog nooit had ik zooiets bijge
woond. Het trof mij, dat alle aanwezige
(alle mannen) niet naar de vertooning
zagen.
Aller oogen waren gericht op de met
goud afgezette loge, waarin de vorst zat
als een standbeeld. Zijn met een baard
omgeven gezicht was bleek en zijn oogen
schitterden van trots.'
Het geleek wel, alsof hij al deze blikken
voorbij wilde zien, die hem met haat en
verachting aanzagen.
Strak, onbewegelijk en rustig zag hij
voor zich uit.
Er heerschte een ademlooze stilte onder
de toeschouwers en de muziek kon het
leven op het veld niet verdooven. Af en
toe kon men hooren, dat men buiten aan
het vechten was.
De toeschouwers staken de hoofden
bijelkaar. De vorst bemerkte niets.
Daar kwam mej. Lerange in de manege.
Zij zat op een wit paard en was in een
witten mantel gehuld. Toen zij hem af
wierp zag men haar fraaie gestalte.
Met een sprong stond zij op het zadel,
prachtig en schoon.
Elke spier van haar lichaam, eveneens
iedere trek van haar gezicht was als het
door een kunstenaarshand gebeeld-
naamste leden van hel gezelschap waren ten,
in het deftigste hotel gelogeerd en de eer
Het zou mij verheugen, sprak eens j sic had tot groote verwondering last gege
ven de tent op het veld op te slaan. Er
zouden des avonds om acht uur voorstel
ingen worden gegeven.
Allen waren hel er over eens, dat het
hier niet om een paar roebel ging, die een
voorstelling opbracht. Er moest een andere
reden daarvoor zijn. De vorst had het
alcohulbewegirig niet vijandig tegen I wenschelijk geacht.
een Poolscho Priester drankbestrijder
wanneer mijne woorden ertoe hadden
bijgedragen om mijn hooggeachte
toehoorders te overiuigen, dat del
Katholieke Kerk de moderne anti
over staat, doch dat het integendeel
haar vurige wonsch is, dat alle
katholieken toch zooveel zij maar
kunnen, meehelpen om hei mensch»
dom te ontrukken aan zijn vreese»
lijksten vijand, het alcoholisme.
Wat Nederland betreft, de kerke»
lijke overheid hier verlangt niet
anders. Reeds meerdere malen heeft
het Nederlandsch Episcopaat zijn
hooge sympathie met de drankbe».
strijding te kennen gegeven en krach
tig tot actieve deelname aangespoord
Slot volgt.
Wie was de vorst
Vorst Matüjeff, de machtigste man van
het gouvernement, nauw verwant aan het
keizerhuis, aan wie de hoogste post was
toevertrouwd. Hij heerschte als onafhan
kelijk monarch in zijn gebied, en zijn
„hof" werd tot het land gerekend.
liet leventje, dat hij voerde, was eene
levendige stof tot agitatie voor de revo
lutionairen geweest.
Hij was zeer goed bekend met de par-
force-rijderes van hel circus. Het was ook
reeds buiten Rusland bekend, dat hij haar
met sieraden overladen en speciaal te
Weenen, waar zij in het vorige seizoen
was opgetreden, sprak men daarover.
Ik kon dus begrijpen, dat vorst Matajeff
geen heer en meester meer in Kiew was
daar het circus deze stad had moeten
verlaten.
Eveneens kon ik dus de reden vinden,
waarom het circus zoodicht bij de residen
tie was opgeslagen. Ik kocht een toegangs
bewijs voor de voorstelling, nadat ik mij
overtuigd had, dat de parforce-rijderes
mej Lerange, op het programma voor
ware
houwd. Om haar hals schitterden diaman-
het laatste geschenk van den
vorst.
Zoodra zij zich vertoonde begon het
onrustig Ie worden onder dc toeschouwers.
Men ging van zijn plaats opstaan riep
elkander toe schreeuwde tot de kunstenares
tol den vorst en tot het personeel.
Voor de eerste man! zag men nu haar,
die machtiger was dan hel volk en de
vorst.
Buiten begon het ook onrustig te worden
men hoorde geschreeuw en geraasdeze
demonstratie scheen tot de toeschouwers,
door te dringen, die als razenden begon
nen te trappelen op den houten vloer.
Eerst was het trappelen onregelmatig
en wild, en ging daarna over in een regel
matige marschtempo, waaraan alle circus
bezoekers deelnamen. Het lawaai over
stemde de muziek.
Het paard hield op te galoppeeren,
enkele toeschouwers sisten, weer andere
dreigden met hun vuisten naar de loge
waar de vorst nog als een wassen beeld
bleef zitten en op dc rijderes staarde. Ook
waren er lieden, die den stalmeester en
het personeel bevelen toeschreeuwden.
Men ging door met trampelen en de
menschenmassa om het circus scheen
dichter en dichter te worden. De achter
sten drongen op, waardoor de voorsten
verder moesten: onophoudelijk trappelden
men met de voeten en plotseling verder
trokken alle toeschouwers naar de loge.
Achter de tent waren eenigen bezig de
stangen en touwen los te maken als
wilden ze de tenten omverwerpen.
Slot volgt.
MAAS
Mvi txvv