?a§ï YIS'BHY HOEST en omstreken, UitgeverW. A. Van den Munckhof, Venray. Onze plichten Zaterdag- 17 April 19O0. 3Gete .Taarg-ang- No. 16 Dit nummer bestaat uit TWEE BLADEN. tegenover de Katholieke Pers. Feuilleton. LANüBOUW. MAAS Abonnementsprijs per kwartaal voor Venray 50 c. franco per post 65 c. voor het buitenland by vooruitbetaling 85 c. afzonderlijke nummers 6 c. I REU .j&j be-:r «O1: V*-' r i'rijs dar Advertentiën: van 1 4 regels elke regel meer lettere en vignetten naar plaatsruimte. Advertentiën, Smaal geplaatst worden 2maai berekend. 20 c. Daar is tegenwoordig wel geen waarheid, die ons duidelijker wordt opgedrongen door het dagelijksch leven, dan die, welke ons wijst op de behoefte eener degelijke katholieke krantenlectuur. We zijn nu eenmaal zoover, dat men met eenigo ontwikkeling zijn krant niet kan missen. 01 men een dagblad loest, dan wel een blad, dat eens of meermalen in de week ver- scnijnt; een krant moet men hebben. Men wil weten, water omgaat in zijn gemeente, in zijn provincie, in zijn land, in de wereld. Men zal zich misschien niet schamen een slechten krant te lezen; maar zal zich schamen als men geen krant leest. Het gevolg daaruit onmiddelijk voortvloeiend is de enorme invloed welken de pers heeft op de menigte, De krant maakt de meening, bereidt het oordeel voor en heslist over de uitspraak. En daar zijn er maar weinigen die ontsnappen aan den invloed door het dagblad vooral op de trouwe lezers gemaakt. Het is dar. ook een zaak van het hoogste gewicht te zorgen voor een goede, degelijke, katholieke pers, En de verplichting, welke iedere katholiek heeft om naar de mate van zijn invloed daarvoor te werken, zou men gelijk willen stellen niet de verplichting, die een katholiek heeft om te zorgen voor een degelijk gods dienstig onderwijs. De krantenlec tuur is niets anders dan onderwijs, voortgezet bij de volwassenen. Verzuim of onverschilligheid in dit opzicht is dan ook een verzuim 1. Ver van den grooten weg, die Limburg in de lengte door midden deelt, van den spoorweg, die dezen trouw gezelschap houdt, wel een uur van de kronkelende bochtige Maas, ligt in een insnijding van den bodem het dorpje Wingerik. Wanneer men op een der met eiken slaghout bezette heuvelen een zitplaatsje zoekt en dan den blik laat weiden in het onderliggende dal, ziet men door ,t midden het spiegelvlak der beek blinken, welker smalle randen bezet zijn met hoog opge schoten populieren. Zij drijft het zwarte, wentelende rad van den molen, die met zijn gewitte muren en zijn blauwgrijs dak zoo aardig afsteekt tegen de huisjes met de roode pannen en het kerkje. in den krans van appel en kersenboomgaarden. Wingerik is een welvarend dorpje. De weiden in het dal zijn vruchtbaar, de akkers vet en tegen de helling liggen hier en daar bosschen en boschjes, die het be- noodigde hout leveren. Verder het dal in licht de oude burcht der van WyIre's een hecht gebouw. Daar woont de heer van 't kasteel uit het oude geslacht der van Wylre's. Opgevoed tusschen de dorpelingen kent hij hun lief en hun leed. hun zorgen men hun ge- j moeite 1 lie ken betaald worden dat tot de rampzaligste gevolgentnoliekebUdeo. .moet leiden. In Frankrijk beeft men! Met maakt wel een abijdèrlingen j millioencn uitgegeven voor hetindruk te bedenken, hoe miti-katbo- j bouwen van prachtige kloosters en j lieke bladen een groot g edeelte van I kerken en scholen; en de katholieke 1 hun winst danken aan katholieke pers verwaarloosde men. j centen! En de redacteur, die zich Wat is het gevolg Die kloosters uitslooft om de katholieke Kerk te en kerken heeft menden katholieke j beschimpen uit al zijne krachten, afgestolen en steelt ze nog. moet wel grinneken van "et, als hij En een zwakke, verwaarloosde bedenkt hoe zijn pen i inkt en katholieke pers heeft men hun ge- moeite door die onn<>oe|e katho- laten. En juist omdat die pers nooit steun ontving, in altijd grooter kwijning een krachtenloos bestaan sleepte, is die pers totaal onmachtig iels te doen, tegen de stroom<»n kwaads, die het volk door de slechte pers bereikten. Dat beschamend voorbeeld van het ongelukkig Frankrijk moest ons toch leeren dat wij uit alle krachten de katholieke pers moeten steunen Iedere katholiek, of iedere katho lieke familie moet ten minste een katholiekeu krant hebben. Gij nroet niet zeggen wat kan bet mij schelen wat er in Perzië of Afghanistan of op Vujrlaud gebeurt. Dat interressu«rt mij ook niet. Maar gij moH steunen uw katholieke peis, die noodzakelijk is. Laten uwe middelen het toe, neem 'dan' meerdere katholieke kranten. Is voor uw zaak, voor uw bedrijf een neutrale of on-katholieke krant noodzakelijk, neem daarnaast ook een katholieken krant. Een katholieken krant behoort thuis in ieder en familiekring. In uwe keuze kunt gij voorkeur geven aan een provinciaal of plaatselijk blad, maar een katholieken krant moet gij hebben, Die katholieke pers moet gesteund worden dour advertentiën en handels berichten; want zij brengen aan een krant de levenszenuw, geld. Bij be stellingen moet gij u beroepen op advertentiën, in roomsche bladen gevonden. Als de haiidelaais zoo iets onder de oogen krijgen, zullen zij hunn« annoncen ook meer plaatsen in ka Kasten en gebruikt zijn kapitalistische overmacht, zijn weten en kunnen in den goeden zin. Daarom houden zijn pachters van hem en blijven wonen. 't Is een land heer van goeden stempel. Wingerik bezit een »fuusj" of centrifuge, is aangsloten aan den lanabouwbond, de boeren koopen er coöperatief, betalen met Hollandsch geld en kennen de zorgen niet meer van voor vijftien, twintig jaar toen men niet wist hoe men van den „einen daag aan de angeren mos knui- pen." Wanneer 't kermis of feest in het dorp „leet men 't una litse" Op die dagen voelde eerst ieder recht het gemis van een fanfare. Waarom moest men achterslaan bij de omliggende dorpen Zelfs bij het arme Meulen op den kam der heuvelreeks tusschen de hooge dennen daarboven ge legen. waar men in de verste verte zoo groote „heuf" niet had, dat hel zonder burgemeester, zonder pastoor moest stel len. Waarom moesten bij het optrekken der schutterij nog altijd de ouderwétsche, ver velende pijper met zijn versleten fluitje de gek en rJean mit de roebcdoebedoeb" mede gaan, cn konden de schutters en de fiere schutlerslconing met zijn wettig gekozen lief niet op de tonen eener hel- derklinkende fanfare marcheeren 't Die lingen noemden hem dan ook in muziek moest stijgen, schetteren en scha-; deling „de knus*. teren op naar Meulen en andere plaatsjes. Jean van Pol had de gewoonte als li ij Dan was het pas goed. Dan zouden ze het af en toe eens tusschen liet publiek kwam wel laten, om te zeggen, wat Jacques van te „smoezen" en allerlei h..i< lijkheden dan de mulder laatst toevallig gehoord had, van dezen dan van dien bijeen te halen. Gij moet zooveel gij kunt de katholieke bladen aanprijzen. Waar» lijk, de katholieke pers; die zich I dagelijks inspant om d<_ belangen van ons heilig geloof o.; van onze heilige Kerk to v-idedige- vmifeul de/; werkzame dankbaarheid ten volle. Aan siatioiis, in café'., hotels, leeszalen en leeskringen ra t gij met aandrang vragen naar .tholieke bladen, Onze pers. ook - rzo dag bladpers, is zóó, dat men zich over haar waarachtig nijt behoeft te scham-n Ei gi; zijt -s ^n haa heter om, als ge met een Telegraaf of R 'tterdamm -r in uw j -. ak loopt. Integendeel In ka»h ke vhiv id a an en bbnaen moet ér meer* T'sprokejï worden over aile bovenst ande pun ten. Hoe beter mwn dat alles inziet te eerder zal ieder bonrisli geneigd zijn zich een goeden krant aan.te schaffen. Misschien beklaagt gij u er over, dat de katholieke, kranten zoo weinig berichten hebben uit uw plaats, uw gewpst. Maar dat is dikwijls uw eigen schuld Indien er in uw ge meente bijzonders voorv.di. schrijft dat dan aan uw katholieken Krant De redactie zal u» portkosten wel vergoeden. Natuurlijk moeten het zaken van eenig belang zijn. Hei zal den bewoners van Zuid Limburg en andere streken weinig interresseeren dat er op de Langstraat of in de Groote straat te Venray een vlooi is gevangen toen het zangkoor in Wingerik een buiten gewoon concert gaf. „Heur die poele ongcr weer eens Iraake." Hoor dekikvorschen (Wingerikkers) onder weer eens schreeuwen. Zoo kon het niet langer duren, maar wie zou de kat de bel aanbinden De schjépen had in een goede bui reeds een ton „bombaris" toegezegd, als de jongens den cc: sten keer zouden „bloozen* de halver van den venhof.' had ook honderd francs beloofd als bijdrage voor den „drapoo" Maar men vreesde met een bange vreeze, alhoewel men zieh wel wachtte deze hard op uil te spreken. De kasteelheer, de gemoedelijke be woner van het oude slot met de dikke torens, scheen tegen het plan dier oprich ting eener fanfare te zijn. Men begreep dat niet maar die hooge heeren hebben soms zoo'n rare nukken. Hel gerucht had zich voortgeplant door alle dorpsgesprek ken cn bleef hardnekkig voortleven. Hoe kwam men er aan Door Jean van Pol de koetsier van 't kasteel, in eigen oogen een man van gewicht, eigenlijk een onbetcekenende nul, die door den heer alleen behouden was, omdat hij bij de oude freule gewoond had, maar die in het dorp niet gezien was, omdat hij be-j ken cl stond vermaak er in te hebben, anderen een hak te zetten. De dorpc- wan- Mnar zaken betreffende het alge» vervuil de groenberaestiog eone ge meen en openbaar katholiek leven,wichtige rol in den landbouw. Geen het vereonigingslev. il, tijdingen beter middel om zonder veel kosten Strekkende tot algemeene leering of algemcene stichting, zaken, die bc» lang kunnen builen hei enge kringet» je van ons eigen leven en werken, ziet, dat zijn dingen, die iedere krant gaarne ontvangt. Zijt gij niet in slaat alleen op deze of dergelijke wijze uwe katholieke pers te steunen, stelt u dan in verbinding met anderen, om geza» menlijk te doen w at gij alleen niet vermoogt. De prijs van onze groote katholieke pers zal de draagkracht van veler beurzen afzonderlijk te boven g; an. Indien men zich echter m t vier of vijf anderen verbindt, is die last licht te dragen. Hoe meer üij uw katholieke pers steunt, te flinker kan zij optreden en werken. Daarom slaan wij de handen inéén en stnunen wij uit alle krachten de goede pers. Wat liet onderwijs is voor d- j^ugd is /ij voor de volwassenen. Even dringend, even vruchtbaar, even z-'genrijk is dus ook de verplichting o<u fiaa. te Steunen. W-nd. n wij lia-tf'toa al onzen mVio d aan. Moeten «ij ernkath lieke kranten hebben om een ol andere roden, waaraan wij ons ni-i onttrekken kunnen, betalen w ij dai ons geld daarvoor als door een droevige noodzakelijkheid gedrongen Maar voor de katholieke pers moeten wij wat meer over hebben. Voor haar werken is werken voor di goede zaak, geheel volgens den geest van onzen tijd. En hoe beter wij inzien de noodzakelijkheid eener goede, degelijke, katholieke pers te gereeder zullen w ij ook nakomen de hooge verplichting haar uit alle krachten te steunen. T. Niet Groenbemesting. minder dan de kunstmest, om die later te misbruiken. Van dezen was het bericht der tegen werking van den heer gekomen en daar om hadden sommigen nog wei hoop, dat het niet waar zou zijn. De funfare-voorstaanders hadden zicb aan het gerucht geërgerd, maar lieten zich niet afschrikken. De vrije boeren, die niets met den heer uit te staan hadden, en die geen land van hem onderdo ploeg hadden, staken de „köp bieëin" en be dachten een (enigszins vreemd, maar meer gebruikelijk middel, om, zoo noodig bleek, de tegenwerking van den heer te breken of onschadelijk te maken. Men ziet in Holland onze Limburgsche boeren maar al te dikwijls voor dom aan, omdat ze met hart en ziel aan oude zeden en gewoonten hechten. Men beschrijft ze als achterlijk en bet is geen mirakel, in de Hollandschc bladen een epistel te zien verschijnen, waarin van het donkere zui den en van het domperige Limburg ge spróken wordt. Dat heeft men mis cn allerminst met onze boertjes. Maar wij noodigen dc lezers uit, eens een gezelschap Limburgers iu een ver gadering als ze hun zangerig, levendig en zoetvloeiend dialect spreken, aan het werk te gaan zien. Dan zal men tot de gevolg trekking komen, dat ze „polletiek, schlum en gaar" zijn cn tegen den gladsten, besten Hollanëschen boer, wat helderheid van oordeel betreft, op kunnen. Men moet ze hooren redeneeren, plannen maken en de uitvoering zien voorbereiden om hun doorzicht en verstand van zaken te leeren kennen. arm bouwland snel te verbeteren en tot eeD gewenschten staat van vrucht baarheid te brengen. Door groenbemesting wordt de bodem voorzien van twee belangrijke factoren voor den plantengroei humus en stikstof. De hoogo waarde van de eerste springt vooral in 't oog voorde zandgronden. Humus brengt toch meer verbindirg aan tusschen de dikwijls te onsamenhangende zand deeltjes, neemt amomoniak en waterdamp op uit de lucht houdt het bodemvocht vast, bevordert de koolzuurvorming en daardoor de op lossing van minerale plantenvoeding» stoffen en werkt alzoo krachtig mede tot de natuur- en scheikundige ver» betering van het bouwland. In onze hooge zandgronden ver leerd de humus snel en is een aan» houdende toevoer, nood/akelij k. Is in dit opzicht stalmest boven kunstmest t« vei kiezen, de groenbemesting kan den eersten vervangen, daar hij hare toepassing in de regel evengroote platen massa's als bumusvormen de stoffen ondergeploegd worden als bij nerio gewone staimêst-bemeslmg: En in de tw'eede plaats, de stik» stof, dat onmisbaar en duur planten» voedsel. Waar dit zoo goedkoop en in zulken doelmatigen vorm aan den bodem kan worden toegevoerd als du door groentei bemesting kan geschieden, verdient deze zaak zeker de belangstelling van iederen land» bouwer. En bespiedt ze eens op de markten, als elkander met vele woorden en luid klappende handslagen trachten tc over treffen in slimheid. Zulk een stel van achttien man, eige naren van gronden, die tusschen die van den heer inlagen, -was op een avond druk aan het ,,re.zeneercn" in de achterkamer van het café VVillems. Men- zat vanwege de bekrompenheid der ruimte dicht op De bruine lattenbank langs den muur zat vol, alle stoelen waren beztt en de kastelein had moeite om zijn groot blad met „potjes beer" zonder ongelukken ter plaatse te brengen. Het gesprek werd in alle tonen gevoerd. Dan eens schalde een algemeen, aan stekelijk gelach, als er een „gooj" ver kocht werd, of de een ol een ander, die wat veel praats had, op «zien plaatsj „ge- zatwerddan murmelde het zacht door elkander alsof men groote geheimen te bespreken had. Ook kwam er verandering op het thema als er een met snijdende slem tegen een of ander „uitvloog maar eindelijk stond de dikke brouwer langzaam op, keek plechtig in de ronde met het zelfde gezicht waarmede hij in de Hoogmis met den klin- gelbuujel rondging, en zei „Alzoo, veer (wij) zien't noe ins (eens), „det cincallein oos jach krieg en dit alles noe „bieienge* schjmeete weurd. Is det good Een daverend bravo en een lang gejuich volgde als goedkeurig. „Noc-e, zei hij, „dan zollen veer ins zeen of de heer tége de fanfaar blief." De samenzwering was een voldongen feit.Gedachtig aan het spreekwoord, dat men met honing meer vliegen vangt dan met azijn, had men een plan bedacht, dat slagen moest. Wij willen 't geheim medcdeelcn. De heer stond erg op zijn jacht: 't was een zijner hoofdbezigheden en zijn hoofd vermaak. Het ergerde hem steeds, dat hij van eniv Ie boeren geen premissie kon krijgen en dat zij hun onafbankelijkhei 1 bewezen, door andere jagers in het rijk voorziene jachtveld te balen.

Peel en Maas | 1909 | | pagina 1